Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 16, 16 October 1886 — HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI.

Ka Punawai Kupua Belemona —A me Ka Ouli Pahaohao o na ] Huahelu Ekolu. 3, 5, 7, ' (Unukiia t Colburn II Maema«.) MOKONA V Heaha kela c maalo ao la He aka uhane kin® wnilua, A k* nani i !ike ine ia, Ekolu arjei kakou inia hookfi!ii, | Ke &Üb«le o ka mea i ike o!o i kona ! hopena. A no ia mea i hawauiwaiia like ae ai lakou, a o ka lnkon raau olelo i kamailio na hoojelo ia ak'i la ia i hope e ka hualielu ola i na pepeiao o llame J3ire, a qa loh® ia, eia na m6a a pau, o i aku ana kekāhi kaikamahiue i kekalii o lakou. He kino uhaue kela e maa!d ae la, i niai la kekahi, aole, he kino kanaka kela, a noke nui iho la lakou i ka hoopaapaa, a i ka liope loa o ka lokou mau kamailio ana, kahea aku la.o Fisidia Tame]a me ka leo nui. Ovrai kela e maalo ae la? Ia manawa i pa-e mai ai he leo aheahe, mē he mea īa, mai waena niai o na ilina, a o ka huAolelo i lohe ia aku, oi& keia: £0 ka lluihui Waina o. Enegeti-Ke " ala i ike ole ia koua hopena, Ika manawa i lohe ai ua poe kaikamahine alii la, okakala ae la iakoa me ke eehīa a hopejie like iho la la .kpu iluna o ka wai nie ka' hawanawaua ae i ka huaolelo ano ni»kau, me ka i ue, o ka uhane kela o Vaioronia ke t keiki alii a Aeto Eleeie i hoopaa ia ai lioko o keia halepaahao, a make ai i kela makahiki aku nei. r ' Jiuwel Wahi a kekahi mau kaikamaiiine, 'he kou hoi ha kqla a ko kaikamahiflfe alii nani, heaha la ka mea i hoola ole ai o Faiduma i kahe nau e Fisidia Tamela, i aku la ua kaikamaia, 'ua ae n® Faiduma e mare ia au me īa, aka, owau kai kue ia m©»« ' keahahoi, wahi a kaikaliiahine, no ka inea, wahi a Tamela, me ka )eha aku o kona mau maka īa Hame Bire, aka, na nalowale loa ae la ia ma ke kihi o ua rumi la, a kamailiohou ae la ua kaikamahine la. 0 ka makuahine o kela keiki, he manu Ae|;o Eleele, i kapa ia' kona inoa o Imauma, he manu'i kaulana i ka aihue a puni ka honua, a uo ia mo.a kp kuuiu o ko'u hooie hoi o'u makemak? e"*rr!Hre ke keiki a k«kahi tuea i kaulaua i ka aihuo. Iloko oia manawa, ua emi koke ihp la ua poe kaikamahine la ilalo no ka hoi aua i ka aina o Homerana no ka hoike ana ia Faiduma keia uhane a \ ik« 1 ko lakou hoea aua aku i ka aina 0 Hom«raua, hoike aku la Ukou i na mea a lakou i ike ai iloko o Uwav»i Pouli, a ua paue mai la ua kupua la. He oiaio ka uhane o ke keiki nlii V;rlorouia ka oiikou i ike aku la, ka mea a'u i lioopaa ai i ua kaulahao keieawe f, a mai iiopohopo e a-u mau kaikamahine no ui ni«a, oiai, ao'.e ho poino c kau mai ana maluna o oukou. E ka mea heluhelu, ke ike a** la no kaua ma ke ; ,a wah"» i k;\ puli li o ka iko o Faidvv..ia, a ke o ialau ae hn kaua ©lelo ana, he kino uhane' kefa c \}se ia ae iu, I kekahi la ae, ho> Uou aku la t 4 poe kaikamahiuo la i ka auau iK'k > o ka halopaahaoo Uwahi Aonli, a i 1:1 poe kaikamahiue la e auan ana i0

0 ka ia mannwa i lohe nku ru akou ika leo molo c koloniihe ipni ;uia iinii loko nmī o k;; mmi .ii'lako'u i iko ai ho kiiio ah.akw, a.ku malie ihe la kaikaniahim? lu me k& hoololie ana, a i ke kuu ana iho o lia lee mel'ela. kaninilio ue-Ia ua'poe kaīkaniahine h» me na mino aka ma ko lakou 111 au papalina. Aole anei keia o ka uani ona mele 1 mele isi ia kakoa mai miia mai a hiki i keia hora a kakou e lohe nei, kunou mai I» kekahi mau kaikamahine, me ka huli hke aku o ko lakou «aau maka e naua i kahi o ua puka !a. . ' la.manawa lakou i ike hou aku ai hi Mame iiive, e peapeahi raai ana ina kela aoao o ua puka la. la mannwa i kahea hou aku ai o Fisidia Tam6la, he kino uhane atiei oe, a i ole he kino kanaka paha e peahi tnai la ma o? Fane mai la| o llame Bire; aole, he kino kanaka iio rtu. Owai kou inoa, \rahi a ua poe kaikamahine la. Oka Iluihui Waina o Enegeti. A no ka aina hea mni oe? Wahi a ua poe kaikamahiiie la. No ka aina mai au oka poe Kaleiea i mahelehele liilii ia, ©ka aiha o AHulia, i aku !a «a poe kaikamahine la, alaila, o-Ukeregina Kanui oe ka hookala kupua o kel* aoao o ka honua ia manawa i hoole hou mai ai o Hāme Bire, alaila, pane like ae la ua poe kaikamahine la, aole ka kela he kino uhane, ia manawa i kikoni aku ai o Pisidia Tamela i ke kiaha o ka waiala oke ahouui, a loHe ia aku 'Ui ke o aua o> ua kiuha la, a niuau aku la o ITisi(lia Tameln. E ke kuha auiani o ke ahonui, owai kela ma o? Ia manawa i kiei mai ai na poo ekolu o ke kino hookp.hi iloko « ua kiuha la, a pane mni la, aole makou i ike, ia roanavra i ninau aku ai ua poe kaikamahine la i na kiaha a pau eono, a ua hoole liko inai ia lakou a pau. Nolaila, pii aku la o j'isidia iluna o ke kae o ka punawai, a hele loa aku !a oia i ka paia o ka hale kahi o ka puka a Iliune Bire e nana mai la, a ma ia puka i naua aku ai oia ia Ilame Bire , a ua hookokoke niai la o Hanae. Bire ma kela aoao mai oua puka la, a nana rnai !a me kona mau maka a Fisidia Tamela e iiana aku"uei. Ia manawa i nirau aku ai ua mahiue la. līe kmo kanak? io auei oo e uaua maila ma kela aoae? Ae, wahi a ka paue ma kela aoao mai. ooe wale uo auei kai hoop.aa ia nialoko o kena vumi? Aole, wahi a Hame Bire, 3 makou. Owai ko oukou mau inoa pnktvhi, a spain§la. Q Ilame Bire keia, o ka Huihui o ]3npgeti, au, a o Sit"ma o Nuwela ae' keia e ku uei. Alaila, 3 makou, a 3 no hoi oukou & e mare ia kakou maloko o kena rumi, ninau hou aka la o Fisidia Tamela, me ka akaaka ana ae o lukou a paiv% ho like no nae ko oukou ni a pauY'hi, aku la o Ilame 13ire, i na ua n/lialo oukou ia'u eku aku la, pela jukou e mahalo ai ia laua i:ei, i hou aku la taikHUjaTiaW ūei;*e hele mai hoi ha oukou i waho nei o keia rumi. 1 mai iao Hame Bire, aole e hiki uo ka moa, aoie wahi.e puka aku ai, i na paha oukou e kii i ke ki ia Ma«balo, ae aku la ua poe kaikamahine la, a liuii iie l£t ois kahga ;\ku la, e Masbalo, wahi a Fisidia Tamela. Ileaha io ? wnlii a ua mnnu !a, e h:t*,wi mni oe i ke ki o ka rumi i kapa ia o kii ehaelui, I mea uha, \valti * ua muuu la, mahope oukou lioopailua ika iwi o ke kuiiaka pio i hoopaa ia maloko o laila, Aolo makou e hooi aiiua, wahi a ua poe kaikamahine la. Aia maaawa i hoea mai ai ke ki ma kekahi aoao mai o ka hale, a lalau aku la o Fisidia Taraela, a hele aku la oia e ki i ka puka oua rnmi !a, a nolio ■ho ta kokahi tnart kaikan.ahine t ka puiuueai. I ku isiki :\ua aku o Taiuela Ika puka o uaiomi Ia r wehe aku h; oia, ai ka honio iuia uku, ike koke aku la oia ia l lamo B"ne e hele koke ! n»ai aua imu;i oua ka lu'ui hookahi a ikoua mau maku e ike nei.

I ka halawai ana ae 0 na pulimu o ua kaikiunahino mo Ilame J3iie, nkaukn ne !n oia n:c kē . auo hiiolno, u p'aiie ;ikn ja, iiealui kau e ak.u iaaj ia'u e ke kanaka opio no.ko'u wehe aua i ka puku o kou rumi paaliao? I'nku la <flīame Bire, aole na'u o baa\ri aku i kn uku īa 00, aka, nau 110 ia e kobo niiii. oo ke e i'wp mui. ka la ifoko o koia liale paahuo, aluila, u.a inakaukau au, a u-nuhi ae la o Ilamo Bire mailoko ! ie 0 ke eke o kona lole i ka huihui o na i kiiiohiuoiu ia ine ka wai o ke guū a me ke Uaimaua, tne he huihui la o na kaula \vati a_ka.poe hauohano o keia raau la, a hoomaka uiai, la oia e helu pakahi. Eia ke ki o ka la; eia. ko ka mahina; a eia uo hoi ke ki o . na hoku hele, | \tahi a Hame Bire m.e ke kuhikuln] iho o kona liuia hema i ke kowa o j īeona mau uha, a hoopuka mai la i ka i huaoielō me ka w.t;c a eia hoi ke ki o ua triea huna o k& honua, a oe e makemako ana oia kau, e haavri aku no au ia oe. No ka ike aua aku o Fi3idia Tamela i ke kuhikuhi ana iho o Hame Bire ilalo, a akaaka iho la oia me ke auo lioohai, a ia mauawa i lalau mai ai o Hame Bire i ua lnna o Fj3idia Tameia a huki aku la oia iloko, aole uo'hoi he wahi a lieopupu iho o ua kaikamahine la o na aupuoi o 7 o Wauadeidenia, o kala kahiko no paha 1 palahe ai ka palu i ka Iluihui Waiua o Ēnegeti. ' 1 ka hoi ana aku o Fisid|a Lamela, nitiau mai la kona mau hoahanau iai.a, Pehea aku la ua poe knuika Ia? I akala o Fisidia Lamela, hookah} wa'e a'u kanaka i ike aku nei, a he oi nae kela \ ke kanaka maikai a u e akena akii nei imua o olua, a me he mea la, oia no paha <a oi o ke ft© hoiookoa. —— I aku la kei« inau kaikama?une, ke hoopunipuni mai nei oe ia maua, I aku la o Fisidia Lameīa, i mea e pau u ko olua kuhihewa, e hele ae olua e narifc.' L ka paU ana no o keia hliaolelo, la np-' i halulu rnai ai ke kikiao niakani me ie mea la, o wawahi niai ana i na paia pia 3 ua haiepaahao la; a ia ua i puana like ae li ua poe kaikamahine la i ka huaolelo ano nakau. O Baiduma, ei ua iko ia kaeou. A ia manawa i emi like iho ai ua poe eaikamahine !a iloko o ka wai a lele aku la io ka aina o Homelana. |a lakou e lele ana i jjswa, halawai iku'la' lakoa me l?aiduma ia wahi, a ninau īku !a ua poe kai I famahine la no kana huikai hele. Hai mii la o Baiduma, ua hiki anei q Vlasabalo ke kjai q ■M'aru.'t?Hyli 1 3 ua haj ie nei eia iioko Q M halepaahao kekahi eanaka nani lua ole i hoo'aa e ia he- nuui nahma i hala ae nei, a no; ko oi;kau noi uia nkii i ke kj o ka imni kahi i hoopaahao a ai o ua kanaka la. N'olaila, ua makau i Masabalo, ua hele «e n&i oia e 'olelo ia'u; īolaila, oia ko'u kumu i kele mai nei. A owat o ookon kai ike i ua kanaka a? Hoole like cr,ai U t • pw kaikamahiae ala. Ia nianawa i h<*a!ele iho ai uakupua ala ia lakou e hoi ana ma ko lakou a ia a lawe mai la oia i ke lr,o ki Lunii a' Huuip Bitc e aua a lelo aku la oia so ka hale psahao tH\ahi Pou'i a i ka ra;iiinwa pokole komo aku la oia iloka o u« , iiale paiihao halawai aku lh uia me Ma&halo a ua Hele ioa aku la I>»ua iloko o ka rumi o ka punawai Kupua o Eelemona a īa Bai<iunHa e ku nna ma k* aoao o ua po.nuvr»iala. Kahea iho la oia me ka leo nui. E ka puaawai Kupua o Be!einona houha ka lia» a £i|di* Lnmehl n uie ko»Jt maU k-ii* k?iua iloko o kou wai a ma |n wahi e se paha o keia īunn. Pane ae li ua Punawai la i huinu ia me na kiiha eono ka huaolelo hookahi- ' Ua haule! Ua ha;-le e. FUnūa ).amela i hewa me 'ke kanaka pio 4 noho mai la ma kela rumi. ()! fi make ia e pono ail Wahi a duma ; n hul\ :\c !;• tr» r, Ue|e aku la no ka inmi a Hame Hire e noho .ma., a i ka hemo ant'akti o ka ipuka. na.na aku la ua kupua ia aohe ana mka i ike aku, noka mea. ke aaki lā ka ia loko o ka rumi. A ro !A u\o,,. i u'.auii ae |ia i ka ipukukui i>vihm:d.muu a hoani aku la iloko o ua tumi j>aah.io la. a »ke aku !a oia ia llan'w Bi,v e '-u.no.* ana m;\ ku »op Waiohuna e ka ruu' Ia i.uui \>\a t ko.n > aku ai .> HaUuma r.ic ka inaina, a i k.nu ku ana iV> IU -- ka aoa« o ikune , kev;a ..o .a w.v t i»a ni.iī.u a jx\u e hikii i ke kau'a a aku uua ilo

lio o ke Aupuni o Ponakumelemele,: oia lioi 3;e kolu o na Aupuni o ua kupua Ia inai Manu Uliuli aku. ; I k.i manawa a na kanaka kino manu e hauho;i ana ia Hame Bire. ia maniwa i haule iho ai kona papale ina kona alo, ma-waena.-o na kanaka a nie ua kupua Ia e ku ana n huli ae lu ilun v ke alo o ua papale la iiuna. v. ia maiiawa no i in'o.e iho ai na mea liuna oluko o u;i papiile la'ia Biiduma a me na kanaka a pau a nie l>a hale paahao e ku la a koe 0 ilame Bire; a iiookuu ae la ka w:v ha o ua papalo la a oili mai.la na huaheiu a mailoko mai o ua la, me ka leo uwanwa 0 ka poe i pUia i ka hauoli, e oielo ana: ' Huio! Na Ugelegina ka ; 'Wui ke eo; a na Hame Hire c ike i ka mea hunn o ka Punawai kupua o B;'lemena, a puka aku la oa huah*lu a p*u iwaha a kai kaapuni ae 1a iluna o ua aina la, nre ke kani ana o na mea kani, na leo mele. lioko o k§ia manawa i iaUu iho si o Haine ]jirii i kona papale,. a hookau ae la oin iluua o koua peo, n makaikai aku Ja oia l un aina aja, o Manu Uliuli, a iaia e kaa hela ana, lial«wui aku la oia me kekahi kanaka eiemakulema na ae kahakai o ua Aupuni al«, a ua ninau %ku |i o Hame Bire i kona wahi i hele ma ai ua hai niai la ua elemakule nei iaiu o koi'a !noa a Ugelegi»a K'inyi no ka ai*a o Jj}aleuronia no kona ike ana mai i ka nalowale « ka, h»lepaahao o Uahi Pe»uli, oia kona kumu i hele mai e haawi i k«na h«om»>kai ia ījame Bire, no ka pua ana o enemi o BaU duma, a olelo rnai la oiu Hnme Bire, «010 e noho loihi mnluna « ua Mekupnni ala, o h: lawai ana nai oia me ka paino i oi aku mnmua 0 keif, aka, 'ua lilo ksia mau olel«i ao a Ugclegma Kanui i mea 010, no ka mea, ua ike iho I* ireU i kana puni. £ ka mea heluhelu, o ka nalowalo ana 0 k;i h'ilepanhaO'O Uahi Pouli, aol» i kome pu me ka punnwui Kupua o Baletnon.v iloko o ka papule, ua emi ua punawai In n» hoi i ka aina o Homera»a malaila oia e noho ai a hiki.i ka |oau ana aku īa Hame Bire raa keia'hop-i aku. I ks manawa i Mlowale ai o Ugelcgina Kanni, i(:j ulu ne'la ka manao iloko o Ha«we hdlo' < a 'p*°'kai kamahiae cko!u, nolaila, ua kauoha ae Ta oia 1 kona ho «Uula U Banuzuelc ia manawa no i ku koke ilio ai ua !io ulaala.ala a pii aku li q Hanie Bire i luna o ua lio a!u. : ~_j' A kauoha iho !a iaia e lawe J3o!olci q i kahi o Fisdn; Lnmeia, a o. kal iriaaa\va ne ia o ui lio ala i ie.le aku.ai ilqiUa o ka lewa. R hol(? la tne ka mirna nui mala ua o ka jewa e nana iho ana i ka iīi o ka moana, a i kona kaa hoie ana io a ia nei. Aole he loan iki o kekahi aina, aka, aalf •ni»e ia he mea nona e kuih§ riaoJ ka in»i una a hiki i ka nahwale ana <j ka la, aole 1 l&a» ui aina nla o Hi.mei-ana kahi a Fisdia Lamela i neha ai aole hoi kokahi oia mnu Mokupuni, a en !»Jo ia hie mea haohao loa ix Ham.e Bire. a nolaila, i hooliuli hou ae ai oia i kona lio no ka hoi Hna i ka aina 0 Maiiu Uiiuli a i koha h«e!t «oa «Uu i kahi ana i manao ai aole iho la' uii nioa aia ua nalowale. Moliih, wehe ae la o Hame Bive ī na hu!>hUu ekolu mai loko ae o kona popale a nmao aku !a ia Ukou no ka o Uliuli, u» hai.roai la Uuahelu ekolu, aoie lnkou i ike t kahi i na'.owale ai, ua le|e hou aku'lā' b Hā:iie Bire ilua'tj loa o ka lewa rao ko-in manao eia paha iiuko o na »o polohiwa. Nolaila, ua hahai aku la oja i ua ao e pohai ana iluna o ka !ewa, a ; i kona komo ana aku iloko olaila, ua huli ae la oia mao a niaanei me ke ake nui ana «j; loaa, aka, iaia e [K.alo ana iloko o lall» t uar\a iho la oia ilalo o kn !Uoana,| ike iho laoia 1 kekahi mea hulali e poepoelana iwaena o ka nioana, no ia n\ea i iho pololei iho ai ai oia, a i kona hiki *iu iho, jike iho la oia he j>ani nui manoanoa| i kakau \a \ na hua: «wilapala ma'.uru\, ! Uu ipuka o \V~anadeidemai a ® ka Pu- ! nawai kupua o Uelomoua. j j l ka ike ana iho o Ilamej Bin; i kela mau huaolelo, «a'luviha«.oH iW ia oia, a iluHa t| ua ixini aniani ia i h|»io iho ai o Hime Bire, me ka nana aua| mao • «iaa> uei i ?ift ale o ka moß.ua e pvii ana ma na aoiio. o ua pani aniani ia, a iaia e hol<.>hol" aoa, luhm in.ū U kekahi lua kekahi O aniaui b, a e ua kāhaka la ma kona lima i na hua ohia i, a U o>ia i:\ Hr,«ve Au'wo keei man ohia ehn kau e lawe ; a', fe-jo k:v> awa ahiahi? j 4 aki;»Aa o Hame tU?v: | i : l:aivwi m.u ke:»A :a|; u hua ohia 4 . " i l . ■ k V. < * . I 11' k I 'Uu i e . k Ui.ii, Na Fisi' Ou l»a .^.m 4 \ \ nu.a i ( 1 n;v Aupuni ehi-

ku.p Wanadeidema, a o ka ,mea hoi i ka* paia o lea Panawai o Belem«na. 1 kja lghe ona o Mnme Bire i keia i»nu olelo, Iniau aku ia oia i kek-hi hun ohia a ui iho .1« oia, me k<«tiu mnnao oio ae o ke alanui ia sj kona poino. I ku inanawa ona a i»i ana i aa hua oUia 1«, oka inanaw#. na ia I nalowale aku ai 8 ua kanaka l#,n ja manawu. hookahi no i ano ni-ii ai ka hiamue i na maka o Hame jßire, a nolio iiio U.o.ia. īluna e ua pani aniani la, a liiamoe iho la. A iloko o ke kuiipolipi o kona hiamoe an», i lakilele ae ai f<i« i ka halulu o kahi ana o moe nei, a i ke ooa us o kona mau maka, ike ih<« la oia na pna oia i ka hauhon ia i na kaulahne keh'awe eooo, a © kons pipal*» puiiahelw aolu oia iiuna o konh poo, ua lawe ia e ka mea kololie; a mahope # kona mau wawae, e nehe aua kekahi w*hine luahine, nona na iauoho ioioa « roae*»a ana i ke kai mahope ona, a e paa »na m« kona lima akau he pahi mu okioki ona mea ai, ama kona lima hema ho p> pohaku uiiuli i hinu ina io o ke kanakn, a e nana mai ana kona mau mak* kukona 0 ka inaini maluna « Hame l ßire, a i kooā ik« aoa mai i ka n*na aku o Hame Bire, aaai la »ia me ka leo Lolalu: Eka aihue. Eka pakaha wale, nawai i olelo ia oe e hele a moo tua kela wahi. ' I aka la o Hame Bii'e, ua'u ponoi »o, a na ko!a kanaka i haawi mai nei ia'u i ka hua ohia, i mai la ua luahīne ala, o keia wahi au e moe uei o kou lua kupapau ia e niake ai. no ka mea, ua lioopaahao oe ia'u īloko o ka halepaahao o na huahelu a Uger3giua Kauui. A owau o Buicluma Ka Auwao Lo.ui, nu meauuua e ai iho ia oe 1 keia. nianawa. . - . I ka pau ana e na oleio a ua luakmē 'la, kaikui ae la oia f" kaua pahi nui okiolei kauaka iluua, a hookaū ihō la oia īluna o ke kaniai o Hauie me ka i iho, makeia wahi au i manao ino ai eki a o fce poo ka'u i mauao ai e ai mua, L'ane ae la o liame Bire, iua oe o ai 'hiua i kuu poo, aole oe o ike i n« mea huna e pee 'la ma-na aoao oka o Iliummm. iiealii itj tnea huna? Wahi aua luahine 'la i kaikai ae ai.i kana pahi iluqa ? pav.< ae la o Hanie Bire, eko!\} kiahu auian ; ma na ao.aa; ekolu huao!e!o like ole t Honua hookahi no nae ia mea ki no, " Ia manawa i uiuau hou ilio ai ua luahine 'la, p.me hou ae ia o Ilanio Bi re, o ua luea kino hookahi 'ia au i ha iiku nei '00, oia »o o Haiiie Bire. 0! wahi aua luahine la, na la eha eha ia o Ugelegina Kanui iloko o ka halepaahao o Mohiaikeua. Pane hoi ae l&o Hame Bire. O Ka Huihui Waina o Enegeti. Pane hou mai la no ua loahine ia oka liu\ ia, me ka nau iho o nft kw mala waina ue ia' 'a \lgelegiua Kanni ke kanaka ino oke ao nei, a kaileai hou mai la ua luahiue la i ka pahi iluna o 'ka opu e līanie Biro l;a i Iho ma keia wa J\i au e oki ai aole palia. < I mai:la o Hame Bim i ua oe e oki malaila, aole oe e ike i ka mea huna o loko o ka halepaahao o Uahi Pouli, Heaha ia moa huna? wahi a ka luahiue Baidumn, ika pau nnu no o ka olelo aua o ua luohine *!a, ;a manawa no i naue aē ai ua pani 'la, i; oili niai la oha niai lalo mai, a uiuau inai la lakou i ka lui\hine Baiduma, Keaha ka huaolelo i kauoha ia ae nei i kau muu kaiiwa?* I nku ls ua luahine 'la e lawe aku i kanaka e hoopaahao ilokooka halepaahao o Uahi Uuua oka aina o Manu IMiuH. I ka pau au& no o na 01010 a ua luahine 'lu, ia manawa i luwe kaLe aku ai ua man kanaka 'ia me ke emoole }oa ia iHame Bire a iloko o ka mauawa pokole, nia o Ilmne Bire iloko o ka halepuahao kahi i noho ai. Ana hookuu ia oia e ma o a maanei a halepaaliao !a mo ka puka oio uku i \rahv> e hauai itv oia i ka ai e ana aua eua niam\ o ua Mokupuui 'ia. Oke kumu o kona hoōkuu ia anu O'lik© me koia, oia kona lu?opaa wale ana no ia Baidnma iloko o kda le; aolo oia i'hana iuo, a «olHila i halo ai ua iuahine 'la a ai ova a oia koi;a ui<aa i hookuu lanakila ia At il ko oka nve ku n»anao o!o iho o ua lualnne la o kos;& hoa |Kiio keia ma ia hope aku uo iiio

ainu o llomeiana i kn iium o pio "na e hoop;ui 'ja. % Ia Hajiie liii-e i i!io ni iloko 0 ua holopaahao 'la; hookHhi ■ w»Je iho no nui a koou noouoo e hmia ai oia kuna papale muouou i naloīva]d aktj i.it, a ua noonoo i;o. nae ut, iui lilo np ike kauaka nana i hue.wi uiai na hua olr.a ifti !t m * kona n,oe uhane mua o!e aia ka kouapapule maouoo i kn iima o Lāmela. ■ : Nojui maiuiwa lehniehu o ii-.vo mau - au:i oia no k«];i pup;.le iīuiouoii. K waiho kana i k-a moii .heluhelu ia ll«ino.Bire e noho Jiou aua-iioko o ua halepaahao '3a a e huli i l( >u ae ko kau.rt kamailio ana i hope. ■ mokuna vr Kfvciema«cu}e me koiia iei hua \vaii;a, Ka hapauea me kona kookoo Laau •Sitima, * A o ke ao a ka tnea i ike i ka hopena, Nii keiki ekola i ka hoohoioholo moku. hookahi, Ka makana a ka elemakule ia lakou. Ika mauawa ar na wahine ekolu a Bire, e nohoaua-me kona inakuakane ke ph iilee ae Ja ka nui im pop keiki'la, ao na helehelena o la« ko:U ke uana aku Jie !i ke wale 110, a i ka piha aua ona makahiki eha ia iako|u pakahi, ua hoea mai la i kahi o ua kainika waiwai 'Ja kekahī kanaka elemakule nona na la i hele a kani keo a nona hoi na iauoho i like ke ai ai ;ue ka puua bar4ohale, a ke nfina. aku i na.alu o koua inau i>>q heiopikipiki aua'La «aua ale oka uioana. K , lei uo, elemakule 'ia i ka lei hu«i \Vaina i kui ia i ua papalike eko-. . lu oia kona iiuia akau iie kookoo laaa Sitinui apuupuu, a ma kona lima heuni walii moku uuku kialua i paa i na pea a me na mea a pau e pouo ai uo ;ka holo ana n ua wahi īuokn "hu I ka hoea aua aku o ua eiemakale ia i kahi oke kanakn \Yuhvai ( 'ike aku, . J a»a i ka ianai o ka haie, a e mai ana i3O na makuahiue ēkoln © nana ia lakou. Ika ike anamai o ua pee ksiki. Ia Ike kanaka elemakule, naholo liko mai la lakou me ke kahea 3ike mai: eleiiiakule, hele mai maanei, pela lak©u i olowalii like aku ai uie ka oiioH. aua kauleoo aku Mua elemuku'e 'Ja no ba lanai o ka "hale, a i kona halawāi ana aku iae ua poe keiki la ekolu niimu aku !a oia: Owai ko oakou mnu ino& S I n'iai 3a kekahi keiki. o Hame Biro ko'u inoa, a i mai la hoi kekahi o ka nitiliut Waina o Euegeti ko'u, a o ka kekahi 'hoi, o ka Laaii S;thua o Nuwela ko'u inoa. la mānawa i haawi akn ai ua e!emakule'la i kahi moku uuku ike kei ! ki nona ka. inoa o Ilauie Bire. a haawi aku la oia i kona lei Wama, v ka Imea i kapa ia Ka Huihui Waiiv\ 0 iSuegetia haawiakuiu oī;v i kon» kookoo l;uui Sitima i ke keiki i kapa la p Ka Liiau Sitisau o 2suweia, a i kiv paiiīina iiope loa o na mskaua iutvkule 'ia puana akn ln oia i ka oleJo, tu« ku i aku. Ka'u mau mw>f»ma. « lawe i keia - niar« makam a e imi iko oiikou mskua e noho 'la i!ol;o o ka papiiikīa. s hwU ao la ua elemakule la a aku la me ka ike ole ia o kona w&hi i heieaku ai, a ua hoi aka h >aa poe kel ki liihi 'la i ke ak> o ko lakou Uist* maknahine i na makaua n ku lakēu maiu keiki me ka olioli nui. |loko oia manawa, j«a<» ae la o Mase Tuliaxu, o kd nmk;uui a ka'u oia ka i oi ue muiuua o o-iw mau keiki. I mai !« o Mareueava. ko :'ei ;\t\ okn nuikaiKi a ka 'u keiki o>a kai u; akn :a;\uiua o ka olua. I| kahi mauswa. <> ».)a ana k* tr®!<vfe* !«httiehu o»a k* kn*« A.fe«a--1 Vōlx pepuii \ - x x heī na iuiī » k;\ Anel N . 'k i k- h«,.ojMo »«ki» iKe> i a.-e'U »<0 n. • trr! p- •> s>«\va v ku o Lvj .K>{V> « ko lsi,o . .i K® ho )-iw* a v •u'** *-• ;; i »\ \> » l k;t ,oo « 4.* A'-.oi* t.i jp-o;; m s K v ia. ii ,• ? »■ i ;a ko \