Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 24, 11 December 1886 — HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI.

Ka Punawai Kupua Belemona—A me Ka Ouli Pahaohao o na Kuahelu Ekolu. . &>9 5» 7» ( Unuiii ia t Colburn H. Mae/nae.) mokuna X. Ke alahele o ka mea i maleau i ka oini'), Ka olulo i waena o ka moan*, Ke kamahele i ka aina o Niedo, Na ui ekolu i ka mea hookahi. ' E kn manu nani lua ole a ko'u mau maT ka e ike nei, ka mea hoi nona ka inoa a'a * f lohe ai iloko o na kuBhiv;i o Homerana, oia o Mahina Hik'iaumoe. ** Aloha oe, e ©hiolu oe e hai mfti i ka'a n?na¥, a oia keia : Heaha kau hana e kokua mai ai au iloko o ka pilikia * Ii» manawa i upoipoi ae ai kona mau eheu a onioiii ae la kona puapua a pāne mai la oia me ka leo kanaka. *'■■■' ,Ua hiki ia'u ke kokua ia «e i na maniW* * pau, ke ae mai oe o tilo au ī wohine l nau, I aku la ua keiki la, aole au e ae; pQ fea 8i©« he hoioholona. ggj. he kanaka hoi .«aahope hoohenehene ia mai aa i ka v jnare roe ka holoholona. ' Ia manawa i pane mai ai ua wahi mnnu • he kino knnaka no ko'u elike me koy e k» opio, aia au a makemaWe e hele mokaiv k*>, alaila au aaha iho i ke knpa hula inana, aka, i na au e noho iloko o kn «Ui 0 Fdina Apala, alaila he kino kaOaka no ko'u nolaila, e nuna m*i oe ia'u, a Weho ae la ua manu 'la i kona kapa hulu manu, a ike aku.la ua keiki 'la i ke l'ino kanaka o ua manu ala e ku ana iluna o ka lalalaauena e kau ana, aole lole aahu Hwluna o kona kino a o kona helehelena / vahin« he oi aku o ka nani, ke helo 'l* a k&u Iike ka nanl me ka mea i kapaia ka Puoawai Kupua o Bōleftiona, a ko ike aku Ift ua keiki aia i ka piko waena o ka ulua. r -® "i . • kw>) hoi i waiho īa ai o ka momoua, A i na la paha o ka makuakaue o ua 'keiki nei, ind ua huki/koke no ka ulua, eua ka pono a pae i kula/ . Ia ooanaw.a i > .ne hou akuai ua keiki la, e Mahina Hikiaumoe, e hoike raai oe ioa mea a pau me ke koe ele o kekahi I a ke manao nei au e hoike mai ana ©0 ia'n i ke kumu e homo ai ke kaula iii'ii ko'a mau limaae, ( m&i lā aa kaikamahine ta, me na mino - ftka »a kona «au papalina. He mea po- "&•!« wale qo ia )&'u ke ae mai nao oe i r jia'u ooi, e )tlo «e i kane na'u, a e lilo wau ,iwahinenau. I aku la ua keiki nei, U» kanaka h«u au ia mea i ka ao ana aUu ia 0«, oiai he k«iki punahele no hoi a.u na ,, ko'u makua, a o ko'u makuahme naua au J hanau mai, oia ponoi no ke kaikamah'ue tV »Hi o ka moi o Kina, a no ko'u h»pai ana Hoko o ka opu o ko'u makuahine me ke

akaaka ole o ko'u makuakane, nolaila un kipaku la mai ko'u makuahine tnai ke a!o * mai o kona makuakane, a ua hele oku ia oia ma ke al* o ka «ilihune; e like me ka loaa ana o ka ilihune i ko'u niakuah'ne, |>ela no hoi kana keiki e ku aku nei iuiua o kou alo, a kē hopohopo nei au i k« ae aku e mare me oe o hoopilikia aku auand ko'u iiihuue ia oe o Mahinahikiaumoe ka • oani hookahi o ke aupuni o Morononia r» . ko'u mau inaka e ike nei. I mai la ua kaikaaiahine noi me ka ■nahenahe, aole e hoomauao o Mahinahiki•umoe no ia mea, aka, ma k» nani o k"U mau heleheiena i hui pu i» me keu n»auao ft*u © ike noi, n oiai no hoi owau no ke kaikamahine punahelo hooka\|i a ka mea ; ka aina o Morononia, a ma ia eno i lilo ai Ka Laau Sitima o Nuwela i m** nui i ba lahui o Momionia nei a me ko'u i makuakaue. I ko kuu ana iho o na 01010 a u:v kaika mahine tie(, ia manawa i ae aku ai ua koiki n«i, a iho mai la • M*hinnh : ki:iumoo e - wehe i t»a kuula v h«opaa i< u; i na lima a me'rttt vrawae, a i kn hemo ani ae, kamaiio aku ta oia, e hele pololei »c 5 ka haie ' «lu o kuu mtku»kane, a e olelo aku oe i.i.

ia ua hiki ia oe ka oki a moku keln lanu lunibe!e e 'la iloko okap« o ka hale alii o kuu makunlane, 8 i k« mnnawa ou o oki ai i ua !sau !a, nann pono oe ia'u iluna i ka wekiu o ua lanu 1«, a o Ua men au e kamailio mai ai ia oe oia kau e hooko ai, a iaa e p»u na mea ku*p»naha eliiku u kuu mnkuQk*he i ka hoeko ia e oe n ninau mai pah» iu oo i ka uku #ua e uku mai ai īa oe Hlaila, e koho aku oe ow*u ka uku ma kō'u lilo ana i wabino nau, a e ko knua. tn»ra no iu, a e lilo auauei oe i mea punahelo lo* i ko'u makuakane,

la manawa i »e aku ai ua keiki la a heie aku 1« ua keiki nei no ka pa alii, lele aku Ia ua wahi manu nei iio luna • kā laau L-upanaha ka laau h#i • luku nei i na k*nalea. I ka h«ea ana aku o ua keiUl la ivraho o na alanui, ia manaw* i pane like mai ai na kanauo. Ke hele hou ae noi no oe e imi i ua koi n«i »u? / No keia ninau ana k ka, haohao iho īa ua keiki la me kona i iho iloko ofia, flOle h<ji ka-u he huakai lmi koi, ake i mai nei hol na kanaka ho hunkai imi kbi ka'u I konn hoea ana aky ika halo alii ( ua ke maila ka Moi i«ia, mo ka i mai. Ua oaa a nei ke koi a'u i olelo aku noi i» pe e imi, ku iho la ua keiki la e no»noo, a i kona hoomanao aaa {ho, mO he mea 'la no kena man hoahanau i hiki mua iluna oia aina keia mea e kamailio ia māj ngi iaia a i kumu hoi e ike #le ia ai kona launa ana me Mohinahikiaamoe, u.a ulu ae la ka oooneo iloko ona e noi aku no ia i k« k«i a ua Moi nei oia no kana koi e oki ai, a ua heopuka aku la oia ia manao imua o ka Mui, e uaae oiui la oi*. a ua haawi mai U oia i kana koi like »cki>Ba4jan\V! bua i ke keiki iuū* lo*. I ku paa an* o ut kei ala i konaUma, huli ae la oia a hele *ku 1» i k*hi o ke kumu laau e kauohaia nei e oki, a i kena ku ana malaio o u« laau 'la, nana ae U eia ilun* i koiia wekiu a ike »ku la #ia ia Mahi-iahikiaunioe • kau mai ana i ka wekiu o ua laou 'la ma koaa ano kino manu. • la manawa i pane ao ai ua keiki 'la me ka leo malie • lohe ole mai ai ka Moi. £ia au la e Mahinahikiaumoe, a pohea hoi aue oki ai i moku ai kc>a laau ia'u ?

I maila ua mana •!«, e hoolilo mai oo i ka a'u o ko koi oia kahi o oki ai i ke Wumu laaa * c mua oīk Wnu e psa iko lima » e oki mai oe i ua Inau nei me ka lipopuka ae ou i ka hnaolelo. Eke koi amiani a Aiana Hao « kokua mai kou ei i kuu ik&ika a hoohina ao k»ua i lieia Wumu laau. lioko o keia 1 kaikai se ai ua keiki nei i kana koi iluna elike mo nn hu/iolelo i ho ia mai ai iaia a oki aku la oia i uA kumu laan nei a • ka manawa no ia i hina aku ai o ua kumu laau 'la a haule aku la ua kumu laau nei ila'o o ka honua. A ma kahi o uft kumu laau la i moka ae ]a ua ulu ae la malaila lie kumu laau bakalaioa nona na kui e he!« ana a hawele i ka lepo a o kei* hoi kekahi o na hana kupanaha a ua Mo« 'la o Mxreno«ia a o' ko elua hoi o na hana pahaohao. Iloko o keia manawa aka ai ua keiki riri e hai ika Moi no ka moku ifna oka laau iaia noi. A i konahoea anā aku ninau mai la ua M»i nei, ua moku anoi ka la«u a'u i olelo aku nei ia oo e oki ? Ae aku !a aa keiki nei, a m manawa 1 loliluli ih» ai ke poo o ua Moi la me ka hoopuka iho i ka huaolelo. K* hana paani ia mai nei paha au e ka'u mau kaikamahine, a ninau hou mai U ua Moi nei. Aoie au manu ī ike aku nei iluna e ua laau -U mamua o kou oki ana? Hoele aku la ua keiki 'la. Pane hou mai la ua Moi la, kahaha, nani hoi ha kahi keiki akamai nui «a!e o oe i keoki Uau lunihele noiaila, e hoi hou oe a kela !a*u roi i ulu ae !a, ma ke kumu o ka la«u mua au j oki ai alaila me kou mau lima ponoi oo e uliuki ai a hemo «lailH !awo mai oe imua nei o kuu alo.

j.e aku la ua koiki !a a Uuli ae !a ia a hele »ku lti no ka uhuki ana i ke kuum Uau kakalaioa. i kont hoe» «a» aku 1 kahi o ufv kumu laau 'la, ike aku )» ia i« Mahinahikiaumoe 0 nolio uiui aua malulo o ua kumu !aau 'ln rae kona kiuo mnnu, ak«, ua uiuau m»i la j ua wulii manu nei iaia. Heaha mai u«i kei* htna a kuu makuakano i hnawi mai nel ia oe ? I aku la ue keiki ! l«, kauoha mai uoi oia ia'u e uhuki au me ko'u mau huia punoi i keia laau. I m«ila o M»hinahikiaumoe. E komo [ m&i oo a maUIo o ke kumir"o ua laau nei | alaila, ē hoopuka ae oo i ka ote!o. 1 E k«kua aiai o« e Aina Hao i ko'u m«u i lima "(wnoi no knu huki nua i kei* kuniuUau K«k.ilaio<», a!ai!a, « uhuki «e ōe o ka hemo now. Ia maaawi i koino aku «i ua keiki 'U iloko o ka malu o \ia J«au 'la a puili aku

la oia me kona mau tima i konu kumn a heopuka ae la i ka liuaolelo a Mah'maihikiaumoe 5 olelo mai ai īaia p. i konti uhuki sna »ē ! ua !aau 'ln, ua homo wnle ae 1p noia me he wahi ka'aina uala 'la n ua o.mo ae la ia i ua kumuiaau Kakaiaiou iluna o koua ai a helu aku la oiu e h«ike i ka Moi.

1 kona hoea apa ak.u, i|£U umiia ua Moi ift 1 ke kuiiiulaou k ke keiki e I we aku nei. ;• Ia m»naw!» i puoho m*i ui kon:\ leo nui, me ka i maii auwp! nani kahi Ueiki iikamai 0«e i U oki laau, n hu]i ao lu ua Moi 'lh a niuau okula i k«na in«u knuwa, me ka 1 fiku. Ea ua hoi i»ni nei n. nei kuhi kaikamahine put?i makmkui Ilonu», m-lia oia keia e kokua mai nei mahupe o l«*!a keiki i heiao walo ai kuu ni>u laau kopanaha iaia nei? I«min»wa i huul»! hko mniai rni k»uwa Ria ka i mai. Aole oi« i hoi mr.l e na'lo hol kon» hoi uini u ineie mai iuu o;a i na mole leo lea o ku Iloniu, Ia m«nawa i„puūe aku ai ua V U i ua kēiki 'ia. Wuiho iho i na luau malaila a e hoi hou ae oe o kuiulu i hale luo no'u makahi su i oki nei i na lanu ao k» kaupapu oua hale *l« oi« ke kahui e ku ai ialnlo a o l&lo hoi o ua h»le 'h» .iluna. a •kapa e hoopuni ni i ua ha!e hio 'ln, ka nalu e poi maī nei I na hiekahakai, a o na kanaka lawelawe om h»!c 'la a u>o foko eka pa, i poe enuho silika t a i pai ole ia oe keia hale, alajla, e okioki ia oe i na «pann ekolu, nolailu, eia ka manawn nou e haua ai, e hel« oe e kukuio, mai k;ili oe a hoop»»nee. Ia roanawa i pnne »ku ai \uv keiki 'la me ka i aku. Ek* Moi ma ka ain» kahi o'u i hanai ia ai a ma ke alonui knlii a'u i kele ihni ai & m& fca ainn kahi *'u e ku aku ilnlo kona kaupaku, a ilulia kona kahua kahi hamama ai aia oe wnk* ae noi no e ka Moi o Morononia nei ilalo ke kaupaku, nolaiia, i hele au ek« pi>; i ko hile e ke alii a p«a ole, alaila, o hoomanawanui oo i umi la e hele au o imi i ka mea e paa »i, a oa se aku ta ka Moi, huli aku la uu ke'ki 'U a hele aku iio kuhi i kauoha ia a i kom bo«a *na aku ina kalii o nn Inau »n» ioki jii, ik« tku ia oia iu Mahinahikiiumoe e poho mai ana iloko o k* malu o na laau

ma kona nno kino manu. A oa ninaii m*i la m I na Veiki'la. Henha keia hnnn b 3<n'u iri»l.r,n]iane i hāawi hou mai nei in oc, i aku [> u* keiki liauoha mni nei oia ia'u e linna au i halehao nona il?ild kona iluna kona mau kua a o ka pa c hoopunī ai i ua hale nei, oka . neiu e kuakea mai !a ik» fnoana n b nft kan*ka be poe enuhe sifika. A pehen fa e hiki ai keia mau nie.i. I maila o Moliinahikiaumo#, kekalii keia ona han» kauunhn !oa o hiki ole ai ina mana kupua © ae ke hana, a aole no l.oi au 1 hoao mamua 'āe nei no keia mea, oka uā ike wale aka no nae ou i ka hana mai a ko'u makuakane. a oia ka'u e kanoha sku ia ee, e kukuli iho oe i ka !epo a o opea ao kou mau lima i ke k»a, a e mee iho kou mau inoka « e iho kou afo ī!a!o o ka lepo oka honu#, a e kahen'aku oe me ka leo nui.

£ Aiana Hao o, e hoopii mai oe i kuu halehao iiuna n;i kua kaupaku ae paku ia&na.e ku n»lu o Moanakai Omaomto, a o n&ho kiai ia ana e n« enuhe silika.

1 halulu a nei ke kikino makani u h<na oeilalo mui kaakaa ko mak.»; i puhi a ua oei ka makaui a olokna ia oe io a ia nei mai kaakaa ko maka o paa ole, n ua a nei ua hiile nei; i haule a ua nei ka ua n pulu oen haukek« oe i ko anu nini Uankaa ko m«ka, i kui auanei ka hekili u pilipu ea kanaka o Morononia nei mai kaakua ko mak»; i koele ka hampie i ko «lo i ko maku; «i koele kn hamalo maiuua oko poo, alaila, kaakaa ae ko niau mnk», a i iko aku oe i-u* haie 'la mai ftkaaka aku oe mai olelo akji pe a e huli ao o® a hele aka 11« kahi. o ka Moi mo kou olele uku ua pft;i ba hnlo.

lloko oia manuwa i kukuli iha ai u» koiki 'ia, a »oo iho In kona tpau mnka ft pea a« la na lima i ke ku»*, n kahea i!u> la ia e !ike mo na olelo ae a Jjlahinahikiaumoe iaia, a i ka pau nna o kana' olelo "na. I» manaw» koVe n'o i h;i!ulu m,a ai ke kikiao makani a oiokaa aku !n iui,; nei io a ia nei, a hiu!e >ho la he kuaun l.oikoi naoa i nee iho i ua koiki 'la haukeke i ke nnu a olopapa iho la ka īeo • ka iluna ona nle ka ikaika nui. A Uoko no oia 'inanawa i lohe aku ai ua keiki "U iku ioo koele o l(t« hauule mamua o kona «lc< muhepo o k<. uu ku;v ma!aio q kona mau wawae a o ku lum ule hope loa kam keele ih» la ia malunn o ' kona poo. A ia uuinaw» i knakaa :ie ui i-ona m»u maka * ike nku ta i.t i ua iiHlo'uio nei me ua »ueti a pau'» makemake! ia a huh iwai U u uana t.i aumoe aole nae )a ina Wona kniana nn>a.

Huli aku ia ia hele no kahi o ka !Vloi no ka hai ana aku iaia i na mea apau i inakemake ia, a i ka ike ana mai o ka Moi, ninau ni'ii la oia. Ua paa anei na me-a a'u i olelo aku nei ia„oe mai ka mua ahikii ka hope ? Ae ma} la ua keiki 'ia, ia man- wa i ku ae ai ka Moi iluna a nana* aku.laia.ina mea a ana i makemake ai- Aike ko ana 0 kona makemake, lele ae la oia iluua me kona keehi iho i ka o konu hale ms kjj hoopuka ae i ka hua»lelo o ka mea 1 piha i ka inaina. Ua hoopunipūni ia au, e kekahi o ka'u mau kaikamahine, e hele aku oukou e a'u mau kuuwa hoolohe e nana iloko o na maiapu* inali* ua hoi mai o Mahinahikiau- • ■■ ■ • *#■■! ■ ■ Iloko oia manawa i naholo aku ai na kauwu iloko o ka mftlapua u nana ae ln lakou ma o a maanei iluna o na lala laau me ICD lakou manao e ike aku i ke kiuo mauu o Mahinahikiaumoe aole nae • lakou īke aku Hoi aku la lakou a hoike aku la iua Moi 'la aole oia i hoi mai, a noia mea, ua hoouna hou aku la ua Moi 'la e holo aku na kaiiwa iloko oka hale alii o Paina Apala « imi ai, a Iko lakou iini ana aku aohe Iloko oia manawa i ninau mai ai uā Moi'la iua keiki'la. Hleaha kou uku a'u e haawi nku ai ia oe oiai ua k* ko'u mau makemi<.ke a pau ? I na koir he mākemake e noi mai i ka hapWlua o ko' uāupuni nou, ua makaukau au e haawi āku, a ina oe e noi mai ana ike gula a me ke d«la ua makaiikau au e haawiaku.

I aku la ua keiki 1«, aole a« e noi aku ana i feā hāpalua o kou Aupuni no'u oiai aole i kupono 'ia'u ia haawina he noho Moi aole no hoi au e noi aku ana ia oe i ke -gnla tr ine ke dalaT)iaT" aole au he kanaka ponoi no keia aina, o hiki ia'u ke hookuonoono iho i kahi e waiho ai; aka, hookahi no a'ii mea nui e noi aku ai ia oe * mai hoole mai hoi oe. E ae mai oe e lilo kau kaikamahihe muli loa kā mea nona ka inoa a'u e puana aku nei Mahina Hikiaumoe i wahine ha'u. Ta manawa i puoho mai ai Ua Moi 'la me ka inaina. * - Ka hfeja i Ua oi akn kona punaheie ia'u mamua o ko'u aupuni, a heaha hoi kou j»omaikai ke lawe i kela manu i wahine nau, oiai he kanaka oe he manu ia. I aku la ua keiki la. Ua oi aku ko'u makemake i ka nani o kona hulu mamua o na papalina nohea o kekahi wahine; a ua oi loa aku hoi ko'u oHoli nui i kona m*u leo mele mamua o ka olelo hahenahe a kekahi wahine. Iloko o kela manawa aua keiki'la e kamailio ana oia ka manawa a Mahinahikiaumoe i hiki iho ai, a no ia mea i huli ae ai ua Moi la a pane āku Ia i kana k«ikamahine me ka i ana aku. # "Ua ike no anei oe i keiii keiki e ku mai nei maluna ona aina n\i i hele makaikai ai ?" Hoole fcku la ua kaikamahine la, a ia manawa i olelo aku ai ua Moi la, ua noi mai hei oia ia oe i wahine n«na, t pehea la kou manao? I aku la o Mahinahikiaijm»e. No kona hooko pono ana i kau mau kauoha i hooluhi ai, nolaila ke ae aku -nei au o ka'u kane ia. Iloko «ia manawa i apono ae ai ua Moi la; a hooholo itt iho la ko laua mare ana, maloko o ka liale aiii o Paina Apala. lloko oia mau la i hopuna ak'u ai ua Moi 'la i na Elele no ka hele ana ma na paiena a pau o ka oina e hai aku i na mea a pa;u no ka mare ana o ke kaikamahine alii Mahinahikiaumoe i ke kane.

A i k» manawa i lono a|ku ai u& kan&ka a pau i keia mea. Ua uikiau ae la lakou ia lakou iho. nohea la ko kane a k« kaikamahine aliī e mare ai, no tia Aupuni ehiku paha o Wjnodaidema, a i 010 ia uo luua paha o ke aupunl o Niedo. Ke i ao la hei kekahi |>©e, malta paha no na aina ne ana i hele malj*tkai aku 1», a peU wale iho la no lakeu i uunu ai, niu&u akn a nmau m»i. ' I ka hiki sn« mai o kā la e naaw ia ai o Mahmahikiaumoe, ya ala ta aa kauaku a pau o Marononia mo ka nuaao lokahi; fnai ka elem&kole e paa aua i ke kookoe ia i ke keiki uul-u i hiki ke holo, ua hiki ae lakou a pau iloko o ke kulanakauhale o Paina Apala a Hoko oia a|uka € mamoku "la i huikau pu ma\ ai n[a keiki elua ua Imia na inoa Ka Iluihui tfaiua o n rae Ilame me ko laua maoao ele paha e o ke la«« hoahanaui ka tnci e awi-e »a apa me ke kaikamnhloe ;nlii. I ko kokoke ana mai i| ka bora e mare ia ai na 'Lii, huii a mahi, ae la ua mea a pat4 no ka ho!e ana i ka aiii o Paina ]A Jkla, a i ka manawa a auaiua o luku e sjana, no ku hoea mai o na mea mare SUSM ke ku-» hu o k-.\ us;|ro, a i ko (uua hel t»na nwi, i,t wa i ike aVu ai keta uum koi,ki elua o Hame B*re #| me Kā Huiiioi Wsna o Kneget» i ko i»ua| hoahanau e V»

ma» ana ma ka aoas o M*hinahikiauiuoo k« kaikamuhine alii o Marononia. A iloko oia manawa i uwe iho ai keia m&u keiki iwaena o na kanaka e kuku, nei a noia mea, i ninau aku ai na kauaka ia l*ua, heaha ka olua e uwe nei ? I mai la ke kfciki i kapa ia o Hame B're. E uwo ae ana au jio ko'u uiinamina ī ke la aiii, i kona ae ana e mare me kela keiki īlihune; no ka m.ea na ko'u makuahine i mulama kela keiki u me kona makunhiue, oiai, o ko'u makuahin» ka waiwailoa oke ao nei. Pane mai la hoi ke keiki i kapa ia • Ka īluihui Wajna o Enegeti, na ko'u kupunakane i malama i ke!a keiki a me kona mnkuahiiie, a o ko'u kupunakano hoi ke kanaka waiwai loa o ke ao nei, a o ko'u makuahine j»o. hoi, oia ponoi no ke kaikamahine a ka Moi o P«t!esia a o maua elua o ku aku nei i mua o oukou he mau keiki alii maua no Inia, a me Pelesia, a o keU keiki la aohe ia he alii. Ta manawa i wawa ia ae ai keia mau olelo , o kn lehulehu a o ka manawa hookahi no hoi ia i amama ia mai *i ka pule hope loa no ka hoopaa i ka maie, a aa hookuu la aku la na mea a pau loa no ka hoi ana. I waeua o ke aiuka o na kanaka e me> moku la i ka hoi, aole i hooki iho kela mau keiki elua i ka laua mau olelo ino no ko laua hoahanau e haku wale aku ana uo laua īna olelo a pau, i mea e hoino la ai ko laua hoahanau.

Iloko o ka \va a ka lehulehu e boi 'la, j ua hookaualua isa ia ko Inkou «iau aianno hauoli 119 ko lakou iohe an* i keia mau olelo n ua lilo ia ho kinaunau m» ka aoao 61fe K'one a ke alii. I ka aiannwa i p«u ai o kaoihana mare, ua noho «o la ko kaikamtibih&- alii MahiD%hikiaumoe me kana kane ii«ko o ka alh o I'aioa Apala ka hale alti hoi i olelo i* aoai na paia i kinohinohi ia «e na j pupu aloiiiiohi o k# kai a tne na papaua o j k» moana, a nona h«i na ipuka aniani i hanaia niai ioka mai o ka unahi o a pela iho la ka hana ia ana o ku home o ua Laau Sitima 'ia o Nuweia i nanea ai a m« kaui aloha Mahiaahikiaumoe. He pu ia i h»R.«e, hiki aku ia ka lehe 1 ka Aloi o M#rononia, a noia ku ae ai oia a hoio aku. la iioko o ka haleaiii o Paiua Apala no ka h?[awai ana me kana kaikamahii.e. A maloko o kekahi keena mehameha ī halawui iho ai laua,- a ua lioiko aku la ka Moi i kana kaikamahino tue ka i aku, hookahi no olelo nui iwaena . o na kan.aka 0 ko kaua Aupuni e noho nti, oiu uo ko iukou hoike ana mai, o ko Kane i mare iho he keiki oia na, kekahi wahine ilihune loa, .a ua nui ko'u kaumaha no keia moa. 1 aku la o Mahioahikiaumoe, mai awai mai i iohe ia ai keia mau oiel* i ko kaua poe kanaka ? I aku !a kona makuakane, eia iloko nei o ko kaua aina he oiua keiki 1 uiii mai ka aina tnai o Peleaia % me Inia, kune ka he knuwa na keia mau | koiki alii e noho noi. A ua holo mahuka aku la keia kelki iluna o ka Aina o HometAna, a ua hanlele i kona mau haku. 1 mai la o Mahinaliikiaumoe. Aole no au i manao nui i keia keiki ma ka waiwai, alea ua koho *ū iaia ma Wona heloholena naauao a ua manao au e kena naauae ka mea nana e hoakoakoa i na Aupuni o k» honua malalo o n« wawāe o ka noho alii o Marononia, a pek au i l*we ai iaia i k»no na'u.

I ako la koōa makuakane, heaha ka waiwai a ia mea he na*uao, o ka hanohnno mai ke kuinu ma» oia ka mea i makemake ia, a heekahi wale ao olelo pooo au e hooloh«i mai ai e ke kaik«nvahiue. E •• mai oe e kii mai au me na kanaka o kaua e pepehi ī ko kane i keia pi, a o huna malu iho makou i kona kino i ka lepo o ka honua, I mai la kana kaikamahine, aele paha e pono ia kau* o wikiwiki pela, haule auanei kaua iioko o k« kuhihewa, he koko kieleie koi ala noloko o ka han&uua o oa 'lii ua pepehi e ia « kaua a make aoiaila ® pono kaua e imi ho »iaio pahā ka a nei mau keiki aole paha. U* «o mai. k koua taakuakauo i keūv <&«n&e, a ua hookuu ia ae lu ko Uua haiiwai uu\tu aaa. ; iveia haiawai ioilii aui ke aue malu 0 MaUiuahikiauiuae we kona uiakuakaue ua iilo ia he mea hoohikilele i ka n*ouoo © um Laau Sitima 'U o Nuweia a u« ike ia «ku laoia iloko oia unanawa, e holoho'o hoomaha ole ana iluua. •ka hale alii o Haina Apaia, ama ka nana aku i n;i hiohio«|a « «« ke'ki ia mo he aiea'!a aia iloko o kona naau iahl i hoolala :u o kekuhī manao auo noi, i hiki ole āl x aa leea ; akaipal o Morououia k« hoohio!o. Ame ia ai|to i woo aku ai ua Lmu S:t iuu 'īa o NuwiU me k;u\a n'oha iUn* o kshi moe |haki ka uiua. 1 ?ke auuioo, houk aku U o MiUĪUAhiki i aumoe i kaui kaue, « iU ae k u, & f.oko

oia mina\ya i niaau aku ai q Mahinaiiilii E kuu aloha, eia h_a manea iitti il«ko o'u e hai aku ai ia oe, 4 mamuu nat 0 kuu kainailio ana aku la oe e hoohiki mua mai oo la'u ma ke ano e hoike oiluL oe.ia'u i ka oiaio n o ka oiaio wale no kau o hai mai xū. I m*i la Uana kane iaia, mai ka'u mau ia ppio loa, raii ua a'o pinepmo ko'u makuahiae i a'u e au i ka oiaio ma aa moa a pau a'u i tke ai ho oiaio aole hoi au e hookaliuli i ka oiaio i vrahah«e, aole hoiNiu e malama i kft wihahee iloko o ko'u naau, aka, • kn oiaio walo no a oia ka malamulama o.ko'u alahelo rnai ke «lomaio ko'u makuahine a hiki i kwu a|o e kuu aloha i keu po, a e hoike mai oe i%'u iua mnnao 'ia a pane aku no au ma oa mea a pau. : Olelo mai la kana wahine, Ua hoike mai makuakane ia-u i kota ta, eia Uoko nei oka avna o Morononia he elua keiKi opiopio ilike me oe ke ano a o laua ka na keiki alii o Pelesit a ine Iniu, aua olelo ae laua imua o ka lehulehu, he keiki oe na kekahi wahine a he ilihune no ka k«u kulana mai kou hanauna mai, nolaila, e hoike mai oe e kuu aloha me ka oiaio, Ue oiaio paha ka laua aole paha..