Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 27, 1 January 1887 — KA PAKE PAAHAO MAHUKA. [ARTICLE]

KA PAKE PAAHAO MAHUKA.

M.ihlo ihū nci e ike ai na makamaka o ka l'.r.R!.E i k.-i mooleio . e pili ana i kela Pake paahnO* 1 mahuka e imi ia nei. Ga ]/>;»a nni keia mai ka j>eui mai'a kekahi o J:o Mi.ii-ou mau makamaka ; a ua ike a ua ni:io|:, .]io oia ina mea a pau e pili ana i ,ir> l'.iLe iKi. Penei kona moolelo: "O ka l'ake paahao mahuka mauka Oj NuMiui'i, i il:o ia ma ka inoa Chan Hook,| hp■in' i .vkapakapa ia mamuli o kana maui ■'ham-'k:inim:i nana i kono īnia e mahuka lim hine I*hiki i kona i hiki loa ana ma ba Hnwf>ii: Kia fc*lnoa oiaio i kana ia e l-'.na niau nnkua hanau, oia o Chan t jnn i. -Ua. hnnau ift oia' ma Ita okana aina o K.meknna, no Wai-Gh:fh, ajxma o Quai Sct n, Kina; a he ohana Ha-ka kona mau inahua,'ii nolaila he nianu) lla--ka oiaio nin. '•A ] onoi koiia'■mnolelo : a oia ka oiaio 0 h -ike ia aku nei imua o ka iehulehu. Ua lii I.i oia (('han Q'iail ma Kaloii- i kona na hnna mi o ua Chan Qui, he mau karai-ma-nui mamua'o kona ana i ka lepoo H nv: ii. <'(> konn maniwa i hoomaka muaai ika hv.c ola, nia ke kulanakauhale o Sacra--111. v 1 Kakarameta,] K»laponi, iloko o ka -mikahiki 1 ua ki ia eia c!ua mau Ka':!. / k I.;r. make, oiai lakou e pili waiwai ana ;a !i»»!:ahi .hale piliwaiwai. O keknmu, ■iv» k'i ike 1:1 ana e ka mea nona ka waiwai a ('n..!! i aihue ai, oia hoi 2 komo , ! ,V'C I v.sui dala; a e waiho ana ua m'i'. !-.,i*a n. i maluna o ke pukaukau pili- ' hoao-na' l'a'ke nona ka- waiwai-i ai'u:e r.: 1: hopu. ua.hoomaka e Chan Uuai t io!c \ii 1 a ki aku la i na i'ake 1 kn j>u, a ku ;:k.! la n'i :l'ake elua a make loa. A o k"- Y.t.i o n 1 l'ake e noho pu ana, ua jkiu 1 ko\iuhee; a-pakele aku la ua limakoko nei, aua -holo loa a halowale. Ua mahuk;t . a koino loa iloko oka aina, a o ka"." niau 110 ka aihue.

'•'I ka .n\nk;ihiki 1876, ua hoi oia ma ke k:;lr.?;aī;:uih.ise o Kapalukiko; a ua hoao 11l: i!.<' 5a 0 aihuo mc ka wawahi hale ma Pcrt:vro, Kai>alakii{o, he hale nq kekahi F;tr.k>l<i Luna ])ulanii alanui. 1 kona komo ar. nilme, aohe ke kane, ua hele, oka \va!:inc i'aniolo wale no ko kxhale; a ua k:a.i |. jno i la wahine mea hale, a ua hopu ia: ;> v.a ;>na kt>na lauoho : a no ia [>aa ana, ur. ■!vu':i koke o Chan Quai i kana pahi a li«ju i ka APihine, aole nae i ku no ke kaa> v, alc ana: mawana i oki kokeai ia i kona L-uiuiiō a aku !a, a holo loa aku a n'uowi'le, a o ka huelo wnle 110 kai |>aa i ka w.'.iūne. "A !r.ahoi<ij iho, ua hoea ;iku h ua o % < I:;.!. Quai ma Jie kulanakauhale o San I'a(;tcl, maiaila i noho aihue ai, a puhi ia 1 'k'.kahi lvalc holoi • lole o kau pake, no ka! cr.tmi īmuiuli oka piliwaiwai. Ua.holo lix: a ■:ia!ov.ale loa ma ia wahi. "I ka in:ikahiki 168 1, ua ike ia e kekahi poi" Fakcx kamaaina iaia ma Kapalakiko, k v:. j:T oīa ua hiki mai.i 'Hawaii nei, a ua l iei ne h i kona inoa, a oia keia e kaj>a n ikī, o ('h.mHook ; ae noho ana oia ma Iv i:::i':ii, Kohala, ilawaii. o kana hana in. u no Li uihue, a loaa, o ke aho no ka .pi!!.v, .uwai; a hakaka, a hoao hou no e hou 1 k;t ; aii), a ua u\vao e ia £ ka i>oc e noho {:•: at-a.a piu wale ia h:»nu ana. ' \ auihopo iho ua aihue »ho hi he wali i kona hoalauna, a mahuka a ho'o 1 J!.muktu. . a-launa me kekahi Pake,- o ka.inoa, a o ka laua haoa o ka l.i. !■ a kini.malu ika o'āunia.- A. ua paa ;i l' i' -.i.u ;i i ,aa he 40 j>aha lini opiuma. a 1 ' : '.«.'«.-ia ma Kohala, a hoopai ia laua a : ■~■■.:•, !-•> ua i-'eo dala pakahi ; a 110 ia #

d uu :a-.ve i'.ia sa n.ai laua no Uonolulu I-'.•••!•••.;.!i;i" ir. tu Mi) ke kaa ole 0 k;i 1 m i!;.';i a ii c ka manawa e paa ai no k.; !; >.r),7 'm'l"., nuhila ua hooiu la maluna <i /.'/.'(■■ n uia ka huaWai niua loa a ua 1. 1 ; !a i lioau ~i i na kapakai o Ha\v v ;ui, j: A j h..- m.u u hiaau e ko- ' • ;..••.. o >!i»)ii.'!.i, o ka wa no la oi 1 1 I! i;ci, (tiu.ii.) i lehei ai r n - !'•<• "!e ;a, koe no nne.ko- ' •■ •'. hiiii nke kaona.ahoo- " ' l':i ,iku kn'ia hea i k • ' ••■>••.;! • sici.; > ( i". a koe no o ( han vv..le ana nia ke kaona r.ei '•■ *>. i-v <• e n, a kn nolio ana im. ■: w.ilo i ka wa i hoo ■■■■•• i'a .i ;>w i!n ; !;a ha'e hnnn I ■•" ■ l- • i-'i li.i ;..;a . ■!. ī ka h') t -ai.i. - ' 'l >, i' e ka j ■' " \ ■• ■'■ M 'iimis i'..(k.'i ■ ' '' ( V«u;'ia, O '..l '• n.il - j - • i <••< : - ■ ■'■! i'»:x l;*»o i;.i ( li.ip. 11<..;k I • ' ■ ■ : ■ ' V-.. v.ahi !!! '.• a kaaw.il*. j .' ..... ~I ~1, k;i ;<t: ;.au.;p.u;a, II.; | ' ' U-.;,;u ,„■■ t .. ; ' v - - II . ■ 1.. , ;n'- U c b ! ai'| ■■■■• l'x I • .... Il >■■,; ..i i , , ; • '■ ■ : V | K ,., < i • ' • .. :•■• V .... 0 !v.i nia-l

haka ann, a nalowjile, a h«a» akn la tsa Kauai, a ma ka makafeild 1888 ft I «& m& I 884 paha t oia kot&4ii!isteiā wawahi ai i ka Hale Knai o Cbeang fai {pake} m» 80loa, Kauai, he. heiuna nui o ka waiwai i aihue ia ua oi aku paha 2 tausani a oi, ua nālo ke kolohe, a ma ka i£oi ia ana, a ua loaa ka waiwai i aihue ia m* Mahilaiki, a hopu ia oua Chan Hook me «a pake nona ka Mahilaiki, a heokolokok) ia a hoopai īike lakoū ekola, ā mai t tt.. nolufu nei, a hoi hou i kona wahi paa msto, a mahope iho no, ua mahuka bou no, oia ka akolu o kona mahuka hou no. ua Ohan Hook nei, aole i iiuliu ua hopuia a paa e Jas. Kauhane ma alanui Moiwahine eia ka paaana a hiki i keia mahnka hou ana oia iho ia ke eha o ka mahuka ana, a hiki ikeia la. 4 O kaaa hana no ia 0 ka aihue me ka powa ma kona aina hanau, a no ka makemake ia e hopu me ka iiqoū£ha o na nolaila kona kumu i holo maiu <Q a hiki ma Kaleponi, a mai laiia mai a npho i Ha« waii nei.