Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 29, 15 January 1887 — HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI.

Ka Punawai Kupua Bclemona—A me Ka Ouli Pahaohao o na Huaheiu Ekolu. S, 5, 7» (Unuhi ia t Colburn H. Maemae.) MOKUNA XI. Na Ui Ētuft il«ito © ka haaoli Ka Ui imi aloha, i ke alahele iluna o na ale aJta m«Aaa. Ke kokhe i Ua nn alahele ekola. £ heluhelu, ua ike ae nei kakou mamaa i na kioo p*haohao o ka makuahonowai heapaapa o ka Ui hoomanawanui Maau Tuii«na, a e ike auanei kakou i ko oauki nui o ua elemakuie hoolaiau la, a kaua e puana ae ai : Aunoakua hooluhi •«, Hoapaapa i ke kahuna, 1 Paaa h ; wii i mua iuwa, I apu awa no Mase Tuliana, a e nana ae kakou ina hana aua elemakule la malalo nei. S A «naoawa i n#u-ih.o.ai n« k«i •ua Kapena mnku la me he eaea i« oa inain» ua elemakule lano ka rae«nann i olelo. la madiw« i kani mal ai ka leo o na manu, * iwaena oia aluka 'eo i-iohe aku ai o Mase Tulinna i kn leo alaia •ka Eipa Eleele oka Waoakua o Mar>tikua i ka pane ano mai : Aole keia o ka Aina o Niodo, ua hoolauwili īa oe. Ia manawa ipaneakuui o Mase Tuliana 1 kona knpena moku. Aole hoi ha keia oka Aina o Niedo ka moa hoi a'u e kau nii nei. I iDBi la ua Kapun !a, he kuii! ao oe. Paa ko waha. O ka aina no keia o N»edo, a hooiho aku la ka moku i Ka pe uwini-Ei ae makani he kulaipau, a hookomo aku la ka moku i ke awa. I ke kuu ana iho o ka heleuma, ia manawa i pane aku ai ke Kapona ia Maae T«liana. 0 oe o kaua ke noho i kai nei, a ewaa hoi ke lele ae i uka oka aina, a nolaiia, eia ka'u kauoha ia oe. • 1 noho oe iiuna nei o ka naoku o kaua a pa mai ka makaoi mai ka akau mai. mai hopoliopo oe, aka i hoea mai he waapa mai ka hikina mai me na kanaka oluna, mai noho a hookipa ia iakou ilana nei o ko kaua nioku, o loaa au*»ei ka moku o *aua. i ka ino, a i hoe* mai he wahi waapa mai ka hema mai me ka wahine ho»kahi, alaila e hookipa m«i ee. Ia manawa oo i kau aku ai ua Kaj»er.a moku la maluna o kona waapa me kona m«u eoru. ai ka aku aua Ui hoomaoawaaui la,o Ē Kukupau ana d<« sola i ka pula heke, O-i lua ke kianoa i ke ehu a ke kai. H ke hahai pono la ke paina no ka ama, a j ka pili ana aku, ua lele aku la ia a rae kona mau aela a hele aku la no ke koianakauh*% A iwaenn o na alanni © ke kulanakaahalei hookahuli iho a» ua Kipena moku la iaia a liio ae la he wahine, a nalowale aku la oia mai ka maka aku ona hoaheie E lei ana oia ma kona a-i he hainaka eleele i molioa ia kona mau aeao ika wai gula. A hoololi hou ae ia i kona alahele no ka laekahakai, e kupono ana i ka.ao*o hikina -o ka moku o Mua« 'l uliana e knli mai i kona Kapena. A ma ia wahi oi> 1 ku iho «i, a wohe ae la oia i kona hninaka elekle e lei- ana, a honni ae la īluiia o ka ilikai me ka huao!eoieio; i waap;» maikai i'© Ugelcg!na ka Nui A o ka manuwa no.i laiia iho ai ka wr.a« pa i uhi ia oluoa ine k« anini a me na hue ■ma kona nmu. la mnnawa nu i hipuu a« ai ua kiuuea la i na Wihi eha o kona huinaka ehele a hili ae la nin i ka lewa me ka hoopuka ie i ka liuaoh k>. 1 uini mau kn'kamal ine t poo ike ma ke mole ana. A i umi muu keikil.ane ip< t ike iiia na mea k ni. ln m.mnwa i ike ū akn ai na kaikninaliiue tie uni a me m. Kei kikane .he umi e li'-e ann ma'iu)# t ka waapa. ai« ka liī-ia .l».si onn kei k»katie e pa* pakahi ai Ukou i ks» laiiou l'.inu M-.i u A no ike ar.a o o\ wnhuie la ua {la'Mu. kau iih p P'.. 'i'*' ' - ,u v ' rvV - nc ia īna ippuu eii;* alv 11 1,1 !l,u Opii. a kau āku Ul ui.;lju;i o k.i \V(»a|w, a holo pololei aku I* m,i kahi aka moku e ku mai la.

Oiaio Maiae Tuliaoa e oane« aaa ilona 0 ka oioku, ua hoohifcrlele ta oia bo kooa iohe Btia dkq i ka ieo hoeae o na piia i kokua pu ia m»i me ka maikai o na i#o o ka poe o mela ana» ■. ■ ■ V ■ Ano ia mea i hoomanao ao ai o Mase Tuiiana, oiai oia ma ka poii o kona mau makua. ia manawa o Maae T«iiian« iku ae ai iluna a kiei aku 1* «awaho ok« moko, a ike aku la oia i Ueia waapa m* na hae e weio ana ma kona naa a»(fo. Ua makahohi loa'ia oia no ka aaoi « keia waapa, « eae ke niele nna a ka poe meie, a ke lohe pono aku la o Mnae Tuiiana i ka oieio o Ue meie e mele la raaiia;a oia keia a kaua e hooheno pu iho ai: No Ug«legina ka Nui ke aloha, Ka Moi kauiann o B»burottia, Ka mea ) kapaia ka Hoihui Waina o pEaegoti, Ka hoa'loha hoi o ka Laau Sitima o [Nuweia, A o ke alahele hona iwaena o Ua hohonu, Na Ui elua iloko o ka haooii »na, Ka tuea aoaoa moana e Iko i ka aina • £ o Nioilo, A 0 na aloha ekolu i ka ipo hookahi, ta manawa i puanaae ai o Ma» Tuiiana Au-wel au-we kuu poomaikai nui « I O na keiki ka paha keia a ko'a mau hoa haoau. ka moa a'u i iohe aku nei e puana ja mii ana ko iaua mau inoa,< Ka Huihui Waina o Eoegeti r a m* ■ Ka Lnau Sitima • Nuwela, ina ooiua koia e a'u mau koiki, alaiia e hookipa no au ia olua. ae paie no au i ka oielo kauoha a kuu Kapena i kamailio iho nei la'u. lioko o keia manawa i hookokoke mai ai ka waapa i ka moku ho maa anaoa wale no ke kaawalo, me ko iakou hoomau no i ka hookani ana ina moa kani a hoohuli aoao ae la ua wahine la i ieona waapa. a ike aku U o M«se Tult*na i na mea a pau oluna o ka waapa. Ua hiki loa iaia ke hoomaopopo aku o na keiki io no a kona mau hoahanau kekahi e noho ana iwaena ona keikikane, ka mea hoi ana i lohe s&ku ai iko laua mau inoa iloko o na mele i mele ia mai nei. Ia manawa i kahea aku ai o Mase Tuliana «e ka i«o nui pihoihoi o ka mea i piha 1 ke aloha, me ka i aku: " E kuu mau keiki aloha, e kipa mai i o'u nei, eia āu ko olua makuahine, aole i pau ka welawela oke aloha iloko oka puuwai oiai au he malihini kuewa mahope o ke aloha, e auwana hele ana hoi maluna o ka iii o ka moana mahope o ke aloha kakia i ka iwihilo, Nolaila, e a'u mau keiki aloha e— Aole i pau pono aekeia mau olelo a Mase Tuliana, piii ana ka waapa ma ka aoao 0 ka moku. a pii mai ia na mea a pau e ka w--apa iluna o ka moku me ko lakou rtwu kino eepa i hoano e ia; a e hio ana hoi kela a me keia mea pakahi o lakou i wahi e manao ole ia aku ai e Mase Tuliana he poe kino ee{>a keia e pii aku nei. Ia manawa koke no i ike aku ai o Mase Tuliana, he poe okoa wale no keia ana i lke mua-ole ai, aoie hoi iwaena o keia aiuka lehulehu na keiki a kona mau hoahanau Hna i lahp_ jnah«i-ak4i-*tt>t-fea puana ia ana mai oko laua mau inoa o'ai ka poe haku mele a «ne na hookani pila iiuna o ka waapa. No ia mea i kuiou iho ai o Mase Tuliana ilalo, me kona mihi pu ana ih® iaia ihn no kona pale ana i ka a kona Kapena, a mamuli hoi o kona haulehi» ana iloko o ke kuhihewa no na keiki a kona mau hoahanau i kahea ai oia e hoopili mai ika waapa ma ka aoao oka moku. J Ua lilo iho la keia mau sekon* iaia, i mea e hookaumaha ai iaia, ake puapuai mai la hoi na wainaoa a kona mau lihilihi, me he mea la e iniki iho ana keia mau la [ lani melo i koua puuwai: Akahi au a ike i ka ino o Hilo, j Ke mai la nai pihaa moewa o U k ai a mahopo iho o kona lulnmi ana iloko o na hooniniau ana I ke kaumaha no keia kahea hopuhopuaiulu ana i keib poe. Ia manawa no i kani hou mai ai na mea | kani a ua poe nei, e hooi ana i ke kani kapalili oka lakou mau tnea kani, m«mua o ko iakou hoomaka ana i kinohi, me ko la-i kou hooleilei ana ae i ha hua waina ika |x>ho o ko lukou mau lima me ka huaolelo hailiiii e puana like ana mai ko lakou mau waha mai, me ka olelo ana: * ! E lawe t K iawe ia Mase Tuliana ame kena moku i ka opu hohonu lipolipo o ka moana, aoltJ hoi e hooi>ae aku e na ale kualoioa, i kona kino kupapau ma na aekai o ka l'aeaina o .Nieelo, aole hoi i kona mau l»e kahakai, o .ke ia vuanei ku mea huna, | ka mea hai a makou e huna kelo nei. | la mnnawa i lele like aku ai ua poe lu 1 iloko o ke kni, a nalowale like aku la lakou u |uu nie ko lakou naa|al> ka matia« a liookuhi no ia i ano e niai «i iia ov.U oki k'wa l.»ni, hiilulu m.ū la ke ī kikiao i«ak«ni me kvtM ikaika nui, e hooi nuu.ue ana ina ule halai lana malie: ne-i ; nakolokolo mai la ka leo ixaa[>antna oka • K kiU, e an.i i na jv.ia o ka lani tuai la na ahi man.mi'na oka uwiia, u.i !'.>,■ i la ka ua. e hue mai i%i;- i n:i ' P'.'l.i \,'.i V>is ;ihi. i:\ii o K.uliihihako'. a u;o--:vi..nol,u ii'.m ii.i k.iu'.iiiuo e iu>ojua .;«a i K.» m.-Kii. a i.i ku la i.a «-e.ku ena • :•>.» ka u.'.ika nv.'., -e ho*»h o ana : ka •ni a ka r : >:' o ka inok'» ī mea !"■•'- m ;; i ;;a o »'a ui. aiu e i.hai ,;:-a t ua iiu.i .< p,.u v iuua o kaoneUi i iukpuu iv>. Uc kaikain.ihine hoonianawanu: iioko o ke aloha-