Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 30, 22 January 1887 — HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI.

Ka Puoawai Kupua Bclemona—A me Ka Ouli Pahaohao o na

Huahelu Ēkolu.

a, 5, 7, .9(UnuhiiaeColbum H. Matmat.) 340KŪNA XI. Na Ui Eloa Hoko o fca hiaoli ana Ka Ui imi aloha, i be alahele iluna o na aJe o ka nieana. Ke kulcbe i bo na alab«l« ekolu. Aiiokooka manawa pokole wale no uaholoaia aku la-ka moka ilalo o ka «pu IwAonu o ka moana, me ka emook nui. a e aaki ana hoi ka pouli a ka noe maiuna o ka moana. Nolaila, aole paha e poina a«a ia oe e ■ ka mea helahelu kou hoomanao ana no ka k&na iae&akiha, i feeaa komo knhohonu «ke» $9S£»«&«8a i fawpj 1 0«! Oia nol! 1 lloko o ka manawa a ka ino e hoomaka ana e holopapa maluna o ka moku, aia hoi hiaa o ka_ifipa.Eleele o ka Waoakua e Marit>kaa ke ike mai la i keia mau hana lokoino a ke Kapena moko Ugelegina^Knnui, ba mea hoi i manawalea mai i kona lokomaikai i nala makamua loa o ko laua au'ana i ka moana malalo o na hanamaalea. Abha wale oia. I ka manawa a ka Hipa Eleele e kali ia Mase Tuliana o ke kahea aku i kona inoa, eia nae, aok: i pu%i aku hoakahi huaplelo maikona waha aku, oiai, uahiki ole i kona puuwai ke hoomanao ae i na oleloao maikai a ka JBipa Eleele iaia. NoJai)a, oa holo mai 1» oia i ka moana e hoopololei ana i kona nlahele no kahi o ka olule au moana, oiai ka ka;ouimi aloha e au hele nei; kaalo ana ka Hipa Eleele o ka Waoakua o Manlikua namaa ona, a e au una oia mamua ona nre kooa ikaika nui, a i na o kaua kekahi malaila, aole auanei e nele kou hoopahaohao ia no keia hoola ahonui. A kahea mai la oia i ka huj.olelo 0 ka mea i piha i ke ahha: £ Mase Tuliaga e, e hopu mai i ku« huelo, i.lawe aku au ia ee i ka aina o Niedo, 1 ike aku oe i na niaka o ka mea i kepaia "■Na AJohs Ekolu i ka ipo hookahi." !a manawa i hopu aku ai o Mase Tulia> na i ka huelo o ua hipii la, a laweia aku la oia me ka emoole loa no ka aina o Niedo. Aia laua e hookokoke aku ana i ua aina la, kaalo ae la rmmua o ko iaua alo he wehi moku kiakahi, i hele a po-ho pono na pea i ka makani, a e paki-paki ana na hunakai iluna o kona oneki, me ke kanaka hookahi e noho ana ilnna, a kahea mai la ua kaoaka la me ka leo nui i hoopiha ia e kā maalea: £ c na olulo auinoana» e kau mai olua ilunao keia moku a na'u oloa e lawe aku a ka olua wahi e makemake ai e lele. Hooleaku la ka llipa Kleele o ka Waoakua O Maritikua nie l.a i aku : Aohe maua e pujy r ku i kau olelo. he oi oe a be ino, eia maua mahoixi o ko'i • ikaika, he iaaika i uku ole ia i ka ai a me ! ka i-a, i ke guia a me ke dala. o ke aloha.' oīa ka'u mea i ike. O kc,u ikaika, a me kou maale.% ua a. > akii ia mamua o n« laaa kuku a ooi e uh: aoa maluna o ka ilī o ka ho«iua. | la manawa i nau iho na kui o ua kauak;; > a ninau m»i |a oin ine ka ieo o kn mea i 1 |iiha i ka inuln*. ; Owai au i kau iko? t O Uj?lepna Kanui oe, ke ;Mliaoh:.o mn , 0 k* aina |Jibul«iūa. 1

ia maoawa ifans mai ai aa kaa*ka ia, me ka te@-u fca ta«a i piba i ka nWaki, i ka i atw mai: © oe ko'u ei»ffii ioo km o» b wa m>akaj a n«io «ka ia wahi moka hooknlakupaa la iioio e ka h«bonu o ka monoa me kooa mea hoohaio ilaoA. A is manawa »& i ninia taai ai oa aa o ka moaoa e haki aaa i s»ai«aipa ma kooa aiah«»te, a peha fa«a mai U ka leo nakelokolo o ka hekiii, bauie mai k na pakana oakoiokoPi malaoa o ka moaaa, a p« owi ia na he n&a iaiaai kaahiwi i», a iultf»i ibo Ia iiana o aa eluio auA ia maaawa i kahea ae ai o M.asa ToiU ana, me ka leo o ka mea i piha i ka w#liweii K ka Hipa Eleele o ka Waoakaa o Maritikua e, e ma-raakeaaa paha kaaa? Ia mnnawa i paae ae ai oa Hipa ia: Aoie keia e ka ino e poiao ai kaea, aole qo hoi la he mea e kaoaiaa ai kou hooia nei, a Eia ke aa o lea maeawa ma keia hope aku, e iiio ana oia he hoa pioniooi ns kou heola aei; a oa ia maoawa e ho»ke i na mea o maua e liio aoa i keikikane. A hoomaa akw 4a laua oei i ka su aoa me ka ikaika nui, a ua iilo iho ia ka ikaik# 0 ka wai a Ugeiegir»a Kanai i mea paani walo ia oo e ka Hipa Eleele. ia monawa i paee bou aeai ka Hipa JSieole, e kau pono euai oe iluaa o ICaO kua. Ia manawa i kau pooo mai ai o M&b£ Tuliaaa, a la maoawa ao i kahuli ae ai ua hipa la, a i;i« ae fa be i-a nui> i kapaia kona inoa Batasua (Honu), a iaiau ae la koI oa naau balo ia Mese Tuiiana, a ualowaie | ako la iloko o,ka hokodu lipoiipo o ka moaua. ... lioko o ka manawa pokoie wale no, oa ! hoea aku h aa honu la i na !a« makaai o ka aioa a Niedo, a, oielo aka )a oia ia Mase Tuliaoa, ma keu wab) e hookau mai ai oe ia'o, a e aa oe iuka, a pas« ako oe ma b« aaohe oiulo anmoano. —-— ©leki a kona hooia, ka raea k»i 1 haawi waie «ai i kona mau kokaa maoawalea aaa mahope o ke aloha. No ka manawa pokoio waie oe. pae ako k o Maso Tuiiana iuka o ka ajaa, a no kooa auo malohiluhi no keia haakai leihi, kiI pa ae ia ia m* oa umalu pali o ua aina kai isabae la, kahi hoi a kaoa ipo aioha e noho ! hoolai mai ia i»o kaoa mau aloha ekolu ī ka iwihilo. | 0 keia maoawa ana e moe la no ka raa> i luhiluhi, he manawa la no ka ia e kolili l aku ana maoaku o ka ilikai, a he wa hoi | ia e kaapoai mai ai no na koa kiai o ka ai- ' oa o Niedo, mals<oo ka noho iuna oui ana |o Kodama he wahine, ha mea i olelo ia. aoi le he hoa'loha nona ma k& hoeoa. a he enemi oa meā a p&u oooa ko maiama 010 i koj na mau Kanawai, | Ikawaiuhi mai ai ka pooli o ka po i malona o ka honua, hoea mtfMa ua lunakga wahine la, me kona poe koa, a hoomoane iho ia iakou ma kahi a Maee TuJiana e moe ana, a maluna pono o kekahi pohaku i kahi hoi a Mase Tuliana e moe ae la, i kn i iho ai na kapuai wawae o ua lunakoa wai hine la, ka mea hoi nona o Ro4ama. | Aoka mamao mai iaia «ku, a i kahi a | na koa e hakinoa maLla na kapuai wawae i i ke kula apiiipili he iwakalua anana, a e | hoopuka aku ana oia me ka leo nui i kana j mau oielo kauoha rae ka leo nui; a i ka wa 1 kuu iho ai ka paikau ana o na koa, noho iho la u» lunakoa wahine la iluna o ka pohaku e kau pono iho ia maiuna o Mase Tuliana, me ka hoomau lewaiewa ana o kona mau wav.de ma ka aoao o ka pohaku a ke kaikamahine aukai e iolū ae la malalo 0 kona mau kapuai wawae. lioko oia manawa i hoopa libi ae ai o Mase Tuliana i ka hiia o ke kamaa o ua lunakoa wahine ia, a puiwa ae Ia oia me ka hikilele, a nana iho la oia ia Mase Tulian» e waiho kahelahela ae ia maialo ona, a ke pahaohao nui i pane malie iho ai t><a'nie ka i iho: Owai- oe? .1 ae la o Maae Tuliana tne ka leo nahejnahe malie. | O Mase Tulicr.a ko'u inoa, a he olulo ; aumoana au a no ko'u maluhiluhi, houle ' iho nei au hiamoe ma keia wahi a\i o jke 1 mai la ia'u. j 1 ..ku la uUunakoa wahine la: ] ! 2suwai i luw« nmi ia oe a lioo|>at nia ke-l i ta wahi. oi»i he ainu kamehai keia no na ! r>lv ~) i i 1 aUu la o Mase Tulihna, r.a'u jK>noi no i au nu\i nīi. i i iioko o kvia manawa i pahuu ae ai ka

manaepaa « i ia lenakoa wahine la, i kakakoo okUo atu lo&na, a kamailio ibo la ofe me ka leo wanawana: -j£ #iab aumoana. nam ka ehaoha « ko'u ke sybha i* j oe. HoJa3a e moe mMlie oe maaaei, a % ike ?e i kek» |ti kanaka e o make risī!a, ea, e hoomaaao oe no keia mau- o&l 3, aM a fao'i makou, a!aSft, o kou wa ae la e hf!e a« aj mailope. 4 1 b{fe{ a#ika pakarai oNiedo,.ao k» rwm auaa&i < s ana he kuāeui omaomao--0 ko'u ruoli il; alaik komo m&lu &e oe ko. ' ; ; • a^ r ffi ua la, a kdboa a tu la i koiia mau koa e hoi, a kamoe aku lal ko fokon alaheie no ka pakauai ■ .'!>■•. la lakem i i *ki aka ai i #a pakaca v aka ia na ko*} i ko lakou aiau nuai; hele ioa aka i|i o Rodama ka !«sss& wii hoopa upahi ia »at«*©p** $ na otelo aeea i & Mase Taiiasa, ka mmhsa i oaale,a o ka naea teā i aio hookahi i ke <huehu a ka ino mahopeo ka hihi a k<aioha.' laia i Biki i iku ai imua o ke alo o Hame Bire ame kaia mau puoaa peepoii ekolu, ua hahai akn la oia ike ano nui o kaaa huakai ihe ko ia otelo pu ak«, aqle kupua o ka aina', a»he hol he mau powa ma aa wahi a pau, a hiui hoi aku ia ia no kona ritml moe T » bo-a a$ ta ia i kona kuikui a kan ae la ma k* p&ka aniani, ma kahi e hiki ai 1 kana malihHi ks iko msi. £na makapiaka helahelu, e waiho ae kakou ia Hame Bire a me kana mau wahine ekolu iloka o ka paloka a me ka aanea, a o aui iki iho kaua a nana ae no ka kaua oluio aumoaūa, Mahope iho p ka hala ana mai o na koa no ka hoi aoa .i ka pakaua, ua hele mai la ō Mase Taiimp mahope o ko lakoa meheu u mawaho <? k& pakaua o Niedo i pee iho iai oia iloko o u» opu nahelehele e uie ana miwahoo kapakmu.