Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 30, 22 January 1887 — HE MOOLELO KAMAHAO. NO LUSARA. KA MANU ILOKO O NA MALAPUA. KA LIO WALOHIA I NA AINA O KA LEWA. KA Puuwai Kupanaha iloko o ka Ehaeha Na Ipo Hana Aloha Ole Eha A ME Na Ui Elua i ka Moeuhane Hookahi. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO. NO LUSARA. KA MANU ILOKO O NA MALAPUA. KA LIO WALOHIA I NA AINA O KA LEWA. KA Puuwai Kupanaha iloko o ka Ehaeha Na Ipo Hana Aloha Ole Eha A ME Na Ui Elua i ka Moeuhane Hookahi.

£ E ka poe i kuleana \ Ita tDQQlelo o sap»,« kala mai no ke kahuli o oa hoa fee> paa i ka w» aka Mea Kukala haa Metaia e U-lelo ana. A o kamanao o ka mooielo, aa hiki B(rke hooauopopaia raa ka helahela ana, a pela aoanei kakoa e nanea ai i k« aluwehiweh» o ba Elele.] Oiai o Liona e kamailio sk» ana t aa Ka» naka Hapa Uo ia me oa h«n»kUo o ka oiaio • me ke ba to. He wsfai aaipo «&a o ka heoeheoe kai heomalae ae i «naka o ua hapa liq l(i. A lawalawe ooiea ibo I* oia ia Lion», #»»ka laiau ae o kooa iioui i kekahi pua pana iiokoo kaoa aa paa, e lei aua mahope okw koa rae kaoa kaka* ka, me ka mauao e ako ae i ko oia o Liooa. I ka ike aoa iho.o ua o Liooa ua oluolo ole wont makamaka i na, oleio maikai i kaloknlo ia aku ai imua ona, a ke mappqpo loa la o Lionn e heie gna oia i ka pilikm Iq3. A no ia mea kokoio maiia i kooa hoopo ke anu oiaa«le o ka puni koko. Kapaka ae la o Liona .o mokuuioka liiiii ae ia ke kau la i kopee ia'ai oia, lawe koke ae la o Liona i ke kuiaaa o hoike ak» ana i kooa hon, he pooawai koko ke hanini ana mawaena olaun. Noi:a ike and o ke Kanaka Hapa Lio 1 ka hemo o kana pio awiwi koke ae la e omau i kana pua iloko « ke kakaka, a me ka emuole ua wi ae ta ke kaola o ka p«na, a oiii aku la ba p«a mai kona kaolana aku a m-<nl»aaa m<mua o Liona. Me ka mino aka, hrtpu iho la o Liona i ka pua a hahaki ae U, me ka hoineike pu ana i kona hoa kakele. Aka. aohe inanao mai o ka hapu lio ia mea, nolaiia hqolei mau mai la oia i ka pu& q\ai ke kakaka he like be paka ua la no ka aina ke kawewe Me kekahi aoao o ka pua i hai ai i pale mai ai o Liona me ka eleo nui, a i ka ike ana o ka hapa M<> un hiki aku oia, i kahi o ka pilkia ioa. Huli ae ta oia a hoopaka ae ia i na haaolelo o kn lea: A'o uc i ke koa—a'o pu ika holoa roama t a hooiuaka aka la oia e holo no kahi o ko> na mau koa kokua, ak« *ole oia i lewalewa aku'mawaho o ke an;ma hookahi mai kona kulana mai, |a wa i pupuu a hooiei lea aku ai o L'ona a p:»a aku ia u> hapa lio ia. Lele ae la o Lioua ma ke kaoi ai, a ua> mua o ka hiki i ka it»pa iie ke kahoa i na kokua, u« luimino o iho la kona kino • maloo, mainuli o ka o ko lioaa omo ana i na wai a pau o ke kino o ua hapa lio la. Mamuli o kona uno i inaa' mau he pum koko. Mahope p ke k?ti« ana o ko Liona ma> > k«wai mai ka pun»w;u koko mai o.hap* lio ' ua lioolei ae 1« o I.ioua i ka alaalu o kona hoa p«io iloko o Im lewa, a lilo ae la oia i Hokupaa, a k; pa oku la o I.iona i kona inoa o Pant>pua. « o Liona auanei kou .hako. - ! ■ . £K oluolu k* poe kuieaua heluholu i ka mo >!«(• © Lus ,ra «• l:«v\kaka - ik'i>ku m» kei» :Vf*hi. M i k ; iiKiuao o ka poe Kilo iT«'ku, ua iko pinep;ne Ukou i keia Kaho> aka Lani ou k* m*hiua o Novamab), &i*

a k«boke ae i ia.s& o kei& maiama, V komo a® aoanei ka lA&awaena okek' HoaN - loaa, Ua ku like k& «āaheie manawa o aa i kaoaka Hawaii\nte|w na haole H33 kei.i i tto ka mea, aa iakou aia a hi&i i lea. i mamw e ari» kai, oia ka-mdaaw o\ . ttaal ts, a oia ka i ©I&loia: ! I &auAifcar>e hoolr«te i ke kai peho o . Hoaf«apa j tee I.uhi, tt* iawa bafei hoakana c pih > aaa ao kēia hsoto lani.^ Mamuli o ko kakaliele kn aoa i fea makaikai 3 *a lraua moa i iawela^e ia e L*<*m wa Wiewa, ua haale hspe te hoikeaoa aka rfej>fealaaa i faoeh<nio ia ai m kiai 0 ua U, & meke ano o W aupuni ia. : ','f He aapeh»! k«* 1 pasp-i ke kiai la e na koa helB£|p ma ka iaia« poepoe, « e, naho floa keia eheu waho o.«a koa kiai « «a H«»pa Lio ia, a k*kea i ike a i kapaia e ka kiif lani o '{Eow-man or Sagittari«s| &&»feepe p«e kia>, h« poē koa okoa no nobo a(ihibaua ia ao&j e kela a aliikoa jfi©.. A e ike » noa kakoa teafeia maa aku, oiai 0 Lr>odt e M^ana i bao.a. . I k* « m t4gka Hapa Lio aa »ofte arif %© Lkma i ka luku i aa koa! kial ohapa'm¥t*aoh» i I» make tne & afasH<to® ©le*. Mahope o k* pala aaa o ]Lioua i na hilihili koko o kona waba. koke iij® ia * Liona ili#aiaaaa eee aku ia aia imua ma kona i«ii aioha na koaa haku. laia e leleM&u uei, feak»wai pu aka itei o Liona me mua 9 »a koa kiai e Mho poo %ana e keleahi Kanaka he poo K*o koB4. j O keia I» maheie kiai mahope koke iho ©*ljra maheie «aua, I ka ikeaaa mai o kW|>oe kiai ua hoike ia aka ia ka iohe ia Ka» la, a e ltke me ka eia» pa ana a ka «wila, iaiaiu ana ua kanaka p«o jcBS Ia 4 « kipaka mai ia—E ku a beie ioa pela. Wo ko Liona hele »}e s sokjia, aa hoopak& «e4a oia i kana mau huaoleio haokei, a eia $&na i paae ae ai: « Maliae hiaa aei kuu po, he kaiohe ka keia aa is&i oihī, a e loaa aaanei he wafai hoapaaai «a:kai." Leie ae }a kekahi aeao 0 ke kmO f ' o keia kanaka kupanaha iluna e iike fj> ke ano oaau o 1» holeholoaa kao. A pimo mai ai 0 aa hapa k«o nei i» ika, aa haannapopo mna kakoa 1 ka b<%hoiona am Popeki, oi» hoi he Im' ih« i kona kiuo iiaio ke makaaa oiea i maaaoi. J Belfio» o Lion» i hoekepue iho ai. |a kimo aāa mai o oa hapakao ta, ia wa i leie aeaj[o liooa iluna, a g ua kao la hor,~ k®* <auajui>#lttt la kona poo iialo a paa aka ia hao iloko 0 ka lepo, * ia wi i haa» mikoi fl»8i e Liona, ma ke nahu aaa ®e ma ke kaoi a-i. 'a emo tnai la i ke koko o koea tHHyj»io, a peia i make kauoha oie a| |(f>ia 1 ttoo% «a ja o ktosa i ka aioaia o leooa hoa paio i ka lewa, a iiio ae la oia i Hekopaa, a aa ike ia eia īwaena o ke Kahoaka Lani eka poe Kiiohoka, a oa kapa ae ia lakeu ikoua inoa 0 Kao Kaoe, (€Japiicoraae, or 6oat. Y Aia aoeae ae i ka waeaa o na ia o Dekemaha; ? ia no te«W hoaUoaa ma ko aoali. Ua komohewa rwe o Dekemaba ma feabi q k» Kanaka Hapa Lio, oia hoi o Paniupua, 'o Noven»aba ka poioiei. A ma keia mua aka e pololei ai na moa Kahoaka Lani. ' I fea i:>ake ana o ke kaaaka hapa kao, haliu ae fa o Puntkoko, a omo aku ia i ke oia 0 na ieoa a paa o a« hapa kao la, a ia wa i lelo ( aka ai 0 Lieoa a Hakaka Lua iho ia lna» me ke Kaoaka Lawe Wai. Oiai 0 Uawe wai e oioioi wai mea kana ana me man koa. puiwa «e ia lakon 1 ka puebu liilii o na mea nle, i ka nokea i ka wiii ia m» ke aao hookolohe. Haliu ae |a 0 Lawe wai & ike i kela kolohe.keua ae la ia i ka ua me ka makani. 0 ka wa no w o ka ino i pepoi ae ai o k« ino puni, ade ino i ike muaia ke aoo pela makea««lt, No ia mea hoakoakoa ae ia ua kanaka la 1 na koa ona maioko 0 ka p">kaaa, a 1 ka wa. e nonolo aaa na puka ibft. Ua kokelo malie mai la ka holoholoaa omokoko a ma : kiki ae la oia i ke koko a h&ehae ae la i na mea a pau,» hoala ako la oia i ke kaaaka lawe w«i, puoho ino ae la ia a papnhi naai U i «a w»« o koaa waha ta liona la, a aia k« w» i»c aaaa ia ai ka Walpuil&ni naa ke aauli, Hopa ak«t k o Lio» ma ka al a uwi maaioo ih» la, a kiola aa la ia Lawe Wai i ke aouli, a lilo ae ia oia i Hokuapaa i helu ii« aena 0 ke Ze4i«k*. A mamuli q ka helu a ka pae Aelene ua hooinaopepo ift e ka poe Ktb maaawa, eia o laaaan. Se hoohuoi «ni noi paha oukea, Pehea) aku U U 0 Luaupa? H«ah* ak« la la kaaa hana ? A owl aka la la kona hea «oho ? (Ta hiki hou pka B« anei kek kolohe ? Aohe 1 hoea kak* ak« aa kolohe la ? JH 0 k« Lusar« haaa, he lai «alie wale no ka> na hana. A 0 koaa h«a aoh», eia tie koia wahi amaai tik« a ke KUokilo Wahia* pimen.u. » E hil»iiek» «M« »na 0 Lttsata i ka «wa«wx oleke o ufi wahi Aniaui la. A e ke «unm ī a», oia ka ike aaa a na Hup«« 1 h*v»»a p* ia ai iloke e ua wahi Aneuu !t i V laka a Lioaa 1 na koa kiai * hio 11:1 pakahi 0 lakou. A i Ko wa e lohe ai ka u#4u«>a, Oia kom *a kokeiho ai i «a aniaui

> ki hoia kam e fa»<rfeie imĪM* • kahi 9 Liooa e liele la, s pe& o > ike ai i fee alaheie 0 feaaa kanwa a&Āa. A 1 oia iho ia kamea hoike 09 na hoohaoi'au -■ e ka mea helahela no Lagaā. ' A e hn!i hua kakoa e nana ilw pnam «na a lioo» 'me kooa tnaq en«a»h Oa eoke \ hele akn ja o Lioea 4 ka ioka. . £ ho4otaka h«o aaa o Uena l kona hfekafca &w nae na , wahi I'a kolohe eioko • ke Kiowai o Kala- . nihakoi, 3 I ko liooa wa i ike aka aH ka nhali 0 wai o ua kiewai \n } hek akn ia oia i ka * in« wai ; a Laiaoaape«nafka otw> o&a wai, haki wnkala o Liona ma oa 0 koaaauka a lewa aoa «ia S-leb hohoaa e ka wai oua maa aei. • Ia nd e Liona i mihi ai i koōna piliktā?no ka t9Oa f ?ohe aaaa ha-fo as» kaM-eaao wawāa e like me bo mano A o keaa m*a puka a iho hni ke io/na? i$ ia ilalo o \ ka hohonu e«a maa ia. [ I kew wa i iohe'ai o .La»ara i &a leo auwe maibko ae oke Anian* ouku o Seira a e keia ica leo i pse ōe aii Āawe I e raake »ai» I e make ana I Pihoih<>i l«a m Ja o Lssāra, & ninau feqke ala i fes Aniani Un&n, a ifee ibo fe ia i kmia kaow<i aehe a»aOaoia»a w kona paKele, uwe-fe»pahli ae ia o Lm?ara ka&Wa h*s*i©he. qHi% «a pa» m la «a 1 aaaa wahi Vā ia I na mates « Um», a fa \ wa oia i aamj 'ho ai a make, iawe: aku k 1 oia i kapa, a iho la oia ia iaaa, & ne ihō l§. Naoi hoi kaa pabele mai iaafee ' 'm oJqa. A aq i a oia ia iaua Ika , lewa se la laaa ilieiu malama i kapa ia i 1 Febaraari. I PeU maa āku o Liona i ka poe nona tsi iooa mahope aene: Bib| Kane, fAperife,3 Na Mahoe, pHeuj Popai, [inne,] W*r« Fuap% [Augate, he Ulapaa,} Moekiko, i tSepafcemaba[J . ,