Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 33, 12 February 1887 — HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI.

Ka Punawai Kupua Belemona—A me Ka Ouli Pahaohao o na

Huahelu Ekolu.

3,5,7, ( Unuhi ia e Colburn H. Maemae.) MOKUNA XI. NajUi Elua iloko o Ua hauoli ana Ka Ui iui aloha, i We alahele iluua o oa ale]o ka moana. Ko kolohe i ko na aiahele ekolu. E kua kauwa b«olobo, ka mea a'u o ha. awi akn noi 1 ka mana maluna o na pua a pau e ulu ana maluna o ka aioa, a e uhi aku ka inalumalu o kou mau iau a mo na lala ika waihooluu nohea o na pua o ko kakou aupuni hou. Ana ka malumalu auanei o kou mau lau e huna iho i ka nani o ka moa a'u i luhi ai, a mailuku uku o kou malu e hoopunioi noi£u iko ka hoūua holookoa iipko o ko ala/rupaoa o keia mau pua a kaua e ike iike nA a e hoio maeeie aku auanei ke kiina palanehe ana 0 ke kaomi ana oke ala o keia mau pua ika pu> ka a ihu ena ipo e moe ana ma ko iakou

raau wahi rooe. A e auku mai auanei ka ihu haulani o na kopui a pau o na kihi eha o ka honua, me ko fbkoj manao, e imi a loaa, kinai iho i ke ola makamae o ka mea n«na i luhi i keia nani au e ike la. A ku ino ae la oia īluna a hehi ino ibo la i ka lepo o ua aopuni la, a lilo ae la ka nam o na pua i lokowai ahi e ku ai ka hohono i na moku o Kahiki; ke hele la ka »7<>la a hahani i ke kumu j»epeiao manamana o ka iiipa Eleele o ka Waoakua o Maritikua, a kani iho ke u a ua Ugelegina Kanui ia. I ke kualiii ana mai o ka ena inaina o ua kaniaeu la o ke aupuni pua, a loli ae la ka helehelena weliwoli o ke ahi i moanakai koko e l.ina malio ana, a i ka nana iho he mea hooniaka'uki»'u ka ike ilio i ke ehelohelo opiopio ae o na omaka wai koko, a i ka hoj>e lia i o aku ai ua hookalakupua nui la o Babulonia i koua kookoo guU. i awili iu me ka luhu Sitima. a oili aku : la he mau i-a guk iiiiii. a na ko lakou mau ppu makani i omo aku i kō koko e lana ann iluna • ka mounawai koka, a hiki i ka wa ■a-n* pua i iuoii ila n*?i ai maiioko ae o ko koko e lana nei. Hohola mai la na lau makamaka hou, a hoi hou ae U ka naoi o ua iaua la eīike me kona mau. A pane hou aku ia i kona kiai, o na mta a pau o ina «U> art* ke »ka maiuua o Ke;n aiua, e klo oia i 'e-lm ahi »>a ka mana o kvia kookeo a'u e p«a r.cu A liaāwi aku la o a i ua lenukoo lu i.ka limi (. », «. k ,i a. A kahea nku \\ oia i ka L<*«u v Nuwei», e Ueie w»ai ; a. ku iho ia « u ho hoo-

kabi naile ka mamao rani kabi 4ka aUgO' legina Kaaui e oobo ana, i apo ia malalo c ba malumalu © oa iul& e ka Waina, a po' ha hoa mai la kooa !eo, i ka i aaa mai£e hoolilo<aku nei au ia oe i ;me» nni maiana o oa kiai a paa, a e Hi« aaanei kou malu i halealii nani na'u e hoaheo ai, a e helo kikaha ae auanei na paKaua eloelo e Kulanihakoi mai kou mau kaapaku aka, A e paweo mai auanei oa hun.ikai eae ko ta> kou haaiaiu ana imea. a maiia o iakoa a pau ni kokua e maalahi ai ba hopu pie ana i kela hipa eleelo. Noiaila, o kiai a makaala, i oie e hehiku ia ka nani o ka ai na au o ike ia. I ka pau aaa o kana maa kauoha, ua noo afeu ia ua kini oiā ko laaa kulana i haawi ia, a eipi iho la ua £īgelegina Kanui la ilaio o ka oooana, eiike me rka eaana e ka Hipa i nikii ai iaia. I ka wa a ua Aopuai Pua la i emi īho ai ilaloo ka moana, o ka wa no ia i pahoia ai ka leo nakoiokolo oka hekili, i buipu ia me na omaka uwila e holopapa ana me he heenalu ana la maluna o ka moaoa, a i ka hope loa o ka ne«i nakolokolo ana o ka hekili i halii paa iho ai ka oha maluna o ba moana, a nalo aku ia oia ilaio ka oaa aie lipolipo o oa moana ia. I ka wa i mao ae ai ka ohu, ia wa keke no ī hohola ae ai ka lai maiio maiino, a oia no hoi La wa i uluue ai na maawo menewanewa liilii oka huahuakai, ene he mau pali kawahawaha la iwaena o ka moana, a mailoko mai o keia raau pali kawahawaha 0 ka huahuakai e oiliiii mai ana h« mau huna ahi pele e hooweia ana i ka moana me he mau /puhao uiahu lu, a j)eia iho Ie ĪJtpoi ia ai ke poi iuna oua aina ia, a huna ia aku la ia mai ka maka aku o oa mea a pau, a aole ioa hookahi kupua i ike i kona wahi 1 nalo akn ai, koe wale iho no ka Hipa Eleele a M;trilikua, ka mea uona ka mana e hiki ai ke hue i na n.ea pohihihi a lilo i ! mea moakaka ine £e aniani !a a nona hoi ka mea knkau e puana ae pei: Akaka wale no Haleakala, Ka uwe a ke kim o Koolau. A malalo o keia moana i noho iho ai ua Ugelegma Kanui la ma ke ano hoohalua, me ke-akenoi e halawai hou eia me kona enemi, iloko o ka makahiki hoōkahi, a he oiaio, e hooko io ia aua kona nukemake i ma keia mua aku, a ilaiia hou aka kakou e! ikemaka ai i ka lawelawe lima maoli ana oi ua mou moa knkala ia.

1 ku Hipa Eleele e liuli hoi a la no kona aina makuahioe me na manaolana o ka hauoli, a iaia e hookokoke aku ana o hiki i kona aina, ua hoohuli hou se la oia i boiia alanui hele no ka aina laula o Babulonia, a i ka aini hoi i uhi paa la eka laau Sitima a ka Waina, a e lehelehai ana oia maLuna o na alo me ha ao opuala, a ua iike kana holo ana. me he nee aua la na ka 'makani puahiohie mai ka ilikina ake komohana, a he wa pok<3te wale no, ua kupaluiu aku ia ua llipa Elee|e noi iluna o na kualonj e hihi ia«na e na huhui oka waina a roe ka Laau Sitima, a i ka nana iho a ua liipa Eleele nei, aohe nana o wawahi ka makolukolu o ka paa a ua Ugelegina Kanui la i hauhoa ai. Ame ia manoanoa o na kiai ī haalele iho ai oia ika aina, a kaahele aku la ma na welelau oka iowa. a me ka noana, me kona ike a haupu mua ole e hehiku la ana kona raa. na ame ka maluhia o koaa aina e kekahi eueu nana i hauhoa aku ia iaia ilalo oka

moana. A nana hookolohe iho la na maka o ua Hipā Eleele la i ka memele pala o ka waina, līpe ka hoopuka pu ana iho i keia mau huaolelo: Kani kou maalea, a me ke akamai i ka imi ana i kahi e hoohihia ai i ka naau o ka mea e ike iho ana i ka pala o kou— a oki pu iho la oia i kana «lelo anu. A ia wa no oia i nihi kapakahi ae ai ma ka &oao lulu o na kualono e lihi kokol e aku ana i ka hoine noho iu anu o ua Ugelegnīa Kanui la, a i ka hookahi mile hoi ka mamao mai kahi niui a ka Waina e wili kaeka mai !a ī kona mau lala, a e liauhoa aua hoi oia i ka umiumi o kona huhui i ko-. na mau aā a no ka malihim ke komohewi aku, e lilo no oia i pio malalo o ka malu o na Kiai Naue ole o ua iioiue noho kualnwi la. A e ike koke uo kakou i kn hoouka liahana ana o ua mnu kiai la iio ka pi>n>> a mo ka maluhia o U.i home noho o ko lakou haku. I ke ku tna iho o ua ilipa iici> ia wa koke no i loli ae »i kon* kino inpa a i ;uipu kanio.-, a kokolo aialie aku la oi;i i kalā a ka Wanīue pala ana. a p;li aku la eia ma ka aoio « kekiilii luil.ui wama pala e kwakwa ana. a malailn oia i kaii iim ii no k« i;ana pono ana i kona kuhina e ku ai a pa- ; io akvi i na kiai; iio k \ hmpu i*nn o koia | me na |.u|.u j oin,( o ka malawaina. n «m.o iho !a e ,i uiiua u ka lUaka u na iuua !m\l. A>ui. i ->.ii . e 1: i,te k.i aoi. «n.iiii i i..a n.n I.;, 0 >;a Klal, a 110 kiO HIK» »;(•>•! . !0'« * ivO i«.K> u {>;*■>> .»11.;, ua ;l:oonvak» koko .iu>i 1 i<i iaiiou i piu iaia uei, aka, o

kā liiti ana lakou ke uumi iho i keoa ela oa h'amama kjoke ae li kona wn)ii waha uuku, a onoo akiu la-oia i keia poe papu a pau iioko onaj, mai ka papa e kaa ana tfum o ka laaa,:a i ka mea e ka kiai aaa i ka pakaokahaioalii, ua pau loa lakoa ike poholopu ilokh o kona opo, me ka ike ole iho o aa Waipa ia, O ka hao a ka wai uii, Aoho opala koe. A moe tnase afau |a iakou no ka hopena mau loa. Ata wa ; luai hoa 'aka ai ua wahi popo| hoonahoa nei, i kona maa kiiio lehuleha, a noe papa aku la ka waina, a k|ai paa iho la mamua ponoi o ka halealii. i ■ r A Ika ike ans ©oa Hipa Ēleele nei ika holoponoo kaiaa lawelaweana i na kiai mawaho, ia wh @ia i ioli hou ae ai ma ke aao kino naoaao, a hookahi ka holoholo pu ■■.■■ l ■■■■■■■■ i ..:■■■■■■■■.■■.] Aka iloko tio oia wa i pahola ae ai kal leo wawalo ona naonao kiai e hei ana, | me ka leo waWalo i piha i ka inaina: He kupua e! He kupua]! A ne-i aku Ja keia mau leo wawalo iiuna oka piko O leaāhīwi oua nohele Ea, ke heie laa opaipai na kukula olalo. Puai mai ia na kawah'a paii i na auwai ahi e kia ana i ko lakou mau notio hoonee maluna o kahi naohao hana npiki, a lumai ia aku la ua wahi naouno la jIok» o ke okoUOkoo ke ahi, a me he 01/> ia oia iloko o ke ahi. ■: . ī ka wa i ike mai ni na kiai naoeao i ka lilo ana aku euawahi kupua la iloko oko māna.'īa wa koke no i lohe ia uka ai na leo hauwawa oka hauoii mai ka waha mai ona kiai, e haawi ana ī na kaiokalo ana no ko lakou haku. Ua pii aku la ka civiena o keia ahi i na papalina hoomakue e na aio polohiwa o ka lewii,a iilo ae la na punohu uwahi i mau ao un, a haule iho Ia iluna o ka honua holookoa o Babu!on>a.