Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 36, 5 March 1887 — HE MOOLELO KAMAHAO. NO LUSARA. KA MANU ILOKO O NA MALAPUA KA LIO WALOHIA I NA AINA O KA LEWA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAMAHAO. NO LUSARA. KA MANU ILOKO O NA MALAPUA KA LIO WALOHIA I NA AINA O KA LEWA

Ae, o k6la"wa{e:iho la no; aohe koi e ae aka t>e koi «i a maikai keia. Noaoi aku la o Mi'amalama Uiino, « »bo hoi ha e hoomaha iki oe, a e hana h;oi Su aia hni a maloeloe hoi a«, aiaila bele raai oe e bana, a hoomaha iki hoi ao. ina pela kaaa e hafta iiilii »n 8018 e • hora 12 o keia ia. aa pau kew utor«aa i ka hauaia e kaaa. Paue hou raai la aa la, Kohaha nioamioa wala »u ia oe ame koo mao • lima lahilahi. Aole paha i hooananna kou man makaa ia oe, a ia'o hoi hooanauaa ia .. ■ ana oe. E ka hupo i ina wao i manao ia me he mmamina i na iima o p*iabe, aiaila, aole oe e ike ana ia'a ia nei. Ina ua oohoeai i kahi loaa iki a na makoa. Nolaila e homai oe Ike koi oki aku. Laiau mo ak« la esa ike k«t, aia wa oia i w»i» aku ai i ke koi mae maane», āma aa ike aku ia oa olopaia wahine la, aohe Wahi pa oie oka maka koi, eua ina qob ka laau ika hiai® mao a maanei, ua .boha kik«ao makani puahiohio nui oo ka waoahua o Sahaw. Nana aku la aa loahine !a, a mahalo'ka la, a oia kana i pane ae ai: ina- ooeka'u keiki, ola na iwi, aohe no he luaika aka Uoaa ole. No kekahi maa minole keia kakale ana a Malamalama Olina i ka oluUau a kokoke ioa e pau, he hapaha paha i koe. ia wa i kani ae a« ka iho o ka lio Lasa« w, a hikiiiele ae la o Malamalama Oiioo, a ninaa aku ia oia, e knu lio maikai, heaii» oea hou a kou mia maka e ike la< ; l kela wa ieie ae la ua iio ia iiuna, me ka halulo n«Lanft. 6 kona maa kapuai Jmawae me he hekili ia, ho'apa ae la na hena ahi me he oiopa ana ia no ka uwila ma kona kino a pauni. A ia wa koko no oia iluku aku i ka u!a. aaa , ma ke kokoa ana i kona haku opio. Vsl like kona wawae me he pahiumioml la, e oki ana ika ulolaau. A ileko ooa aeko na pokeie, pau loa iho la na |alulaao ika lukuia. * I ka ikeana o ka luahine i*ka pau o ka alulaau ika luku ia. Huli ae 1« a ha«wi mai >a i ka hoomaikai, a oia kana i pa ne mai at: £ kuu kaikamahine maikai, akahi au a ike i ka hooko pololei ou i ka'u moi I makemake ai, a ua ike no hoi au i ko'u maaUh», roa ka pau ana o ko'u pilikia. Nolaila, aohe a'u nui e hana aku ai, c ka hooko wale aku no i kou makemake. Ano e kuu kaikamah.ne maikai, o hahai maiia'n, ae n haele kaua. A owau ponoi oo ke alakai la oe ma na poopoo a pau c keia wahi. Ame ka moa au e huli mai aei. Ae &ku U o Malamaiama Oiino, ku a< )a ia iluna a hoopaa iho la i kona lio ma kekahi kumu laau, a niau aku la me ia. Me ka manao oie ae oua kaikamahine ta he haaa kupanaha kekahi a kona lio e hana aku ana iaia maia hope aku. Ia laoa i hiki aku ai mawaho o ka ha!f o ua kanaka kupua la, lohe aku ia o Malamalama Oiinoike kani mni o kekah» mea, ua iike kona halolu me he naiu kaikoo la e poi ana i na paii. Pb" e aku la ka luohine, O kela mea au e lo!te la, oia no na puka ihu o Diabolo, no ka me», ua hiamoe oia i keia wa, a oka pauma aaa o ka makani o kona banu, a me hakelo ana a ka hupe e mau puka iho •ta keia mea au e lohe aku la i ka uunulu mai nae hekili la e kakaa iloko o keaeopua. Pane aku ia o Maiamaiama Olino. aole no ka i kanamai ka nunui o koka mau piika iho, hk kanaka okoa aku ia no paha keia, ina paq« o Oiapoio, ha elemakule oia e aaa i pepa ai. jMe he la aole paha pela ka noholo o koJ» puka iho, no ka mea, ho liilii no e llke f oo <do ko kanaka nei. A «iai oia kanaka o Diabolo, he aoo u\iku oo e like me ko kanaka nei. E, e, oka ni, mni kuhihewa oe, oia no kel«, ma ke at«o pilikua keia ona e moe la, 6 heio mai paha oe mahopo o'u, anau e alakai ia oe ilaila, nau no hoi e koho nou ihe. A i hala kau kolio ana, iuhi hou w, a o Im hopena he poino no kaua. Ia wakomo aku la iaua a hiki ma ka rumi nui, £Hail,j o oa haie aniani 1«, ku iho U |«u« a kilolii ae ia o M«latnaUma Olino i na paia o ua rumi la. Mahalo ae la oia ika n : »ni ena kinohioohi o na mea hooaani, e oia kaua i pine ae ai: Ku mau mc<i aihue ia m»»i pnha keia ? fle anea lilio na oinua o ko Mulam»lntnn Ol.no lole i ka hakiia ana iho e k« |u..inne ilalo, a paue ae la b. 10-ui, .\u# c no ka hai oe ue fci ano ko.u i n «> fko iynkou alii. Pvla no hoi a» ka mei, u ka poe aihui', o lakou ke Wnu'a ina k»»a i im> n • ka po* aana i luhi, i kuhihewa ia eku ti ioaa ponoi nan».

: . Koiao boa ajku laaa tka tsei heoklpa, he uagi okoa aka m h« k& laiie, h«ii ae la o Maiaiealama Olioa c roahak) bon ae la oo i oa m» naai. A aia hoi raa oa ipuka a e mnmoe ana an aao hoioholoaa nikaoaka, oa pau mii Ika hiaono?, he poe fciai lieia', « oia kana i pane malie ibp ai: Ena Kiai, heaba ko kn po? Ua pakn mai o Malamalama Olino, a be»h« Wkn po? ... Kahea koke mai ia ka laahine e h«se awiwn keke aku iaaa oo kahi t»oo o Kepelo o aia e ae. Hiki ako la laoa i aa ratiai ia, a ike aku ja ua kaikamahloe la i kek mea aui e moe aoa iluoa o kekahi moe papaka, ua like ka meu e moe nei me ka &u> ooa bipi kane <lolu Durabama eiua, & i oie, rae kekabi koholn i heiuia ka nai o koaa maa parela aila ma ka IOOa oi. A o kona ma« paka iho, ua lika me na pukauwahi o na m«ktuhi onnui lawe ieta 0 kakon, A o kooa maa lehelehe, na like okoa no me na knemaka pali kahakai, ka bele a hake&a ? ke kuoloia e ke ka>. A o ka -waba hoi, be ana okoa no, a e ike pono aku ana laaa i na eleiu, nab, moō a me na mea keio a pau e korao 6 e puka mai aoa naa ke kowa o na njho. A oka rooe a na mea la e moe ada, he maa kaoiu laau nnnai wale no a eha na pon • ka rooe ? aa īike k» naio ka po« hookahi me ka noi o ka pnD! t na kai»nka eko< la, a pela nui. No ko M«iaaiBlama Olmo haohao i na ano o keia mea, n« uwa ekoa aela oia i ka 1 ana iho: Aawe hoi keia mea pupuka ino e, iapuwale maoii no. He mea nini't ia oaa kaikamahine ta i ke pale ia ana e ka iiahine, a pane »ku la, E kuu kama no hoi e, he kea no hoi kod w.tla»u nui ae a ala mai auenei, make kaoa, e haman malie kana a makaikai aka. O oe no ke hamau, wabi a ke kaikamnhine, a owaa nei la aole o'w wahi hoihoi iki, aa Ulo ka nai o keia hak i mea ole j keia pupaka. Ina no'u keia hale. aole loa wau e ae ann e hookaawaie i kekahi ruroi no kekahi ano puaa moe wai, (hipopekamn) e hke ni'- keia ke ano. No ka waiaan lea o Mal«mslama Olino, hi pioloke loa ka luahine, o lohe mai aun. nei i na olelo ino a ua ka.kamnhine la, a o ko laua make no ia wahi a ua luahine Ih. Heaha ba kaua mea e make ar i heia holoholona pupnkaT 1 pane aeai ke kaikamahine me ka leo nui. No ka makau loa o ka luahine,.ua hopu ino aku la oia i kahi l«ma o ka oi ahaki ino ako la e hele iwaho, o ala ae o. Kepoio pau Uaa i ka ai ie. liaili ino mai la ke kaiimmaMne ika lima a hinn akn la kahi olopala wahine. la wa pane aku la o Malamalama Olmo i ka'u hana maluiia o keia ino. Oouhi ae la ua kaikamahine la i kona kookeo mai kahi i omau ia ma kona pubaka, a paa ae la ma kana Hibp. A oinau bon mai ia oia. Pehea, o keia ino wale no anei bo keia bale, aohe mea e ae? Pano'akn h ke komaaina. Ae, oohe oiea e ae maloka o keia hnlo, 0 keia kanoka wale no, ak», m»lalo nae » kona maua, ua hiki iaia ke honlaukanaka i ka bale nei ona, ka aina, a me na wahi a pao. * A o keia ino au e olelo nei la, a kaoa no hoi e ike pu ae la, be hiki loa ke hoololi ae 1 kona ano a pau a li'.o i kanaka ui eiiina ai kou nani. A o kana mau olelo he keu o ka anoi o ka naru o kana. A i kekahi<na he hiki loa iaia ke hooliio ia i moo, a oia nei no Satana a oka moo kahiko hoi ma ka inoa o Dtabolo. A me kona kino m»hie ni a me knna mau olelo wainohia, i loaa kt lono ia makou, ua kul«uia kauhale o Adam« mamuli oka makee o Eva i ka ono, ka momona a me ke kuhiKnhinia. I holo pono wale ai hoi ba ke mele pual innwai « ke keiki Molokai i kuiui pau iho ai ma ke kamau aoa, penei: Haonohoia ma Edcna, Kihapai nani maikiii, Malimali mai kahi naheaa, #' # # ♦ Auwe e ka eha koai e, No Adamu me Eva, Ko kakou mou kupuna, i puni i ks» li I nnhAaa. " Hc pikela ai lon ai maali aku h no pa. ha no ia ui, i p.ne a eaio Malamalnmw Olino nie na mina aka ana. Aon aku la no ka mea i kiklu ai ko lauaw.*\Si papai. I*4«ie hou aku la o MalamnlNina Olmo. e nana pono onai v ka'u apana h. na, nia wa ha[Mi ae ni oia i knna kookoo, « hahau iha la (tio ka ihaika nui ma ka lae • ua o Kf< polo. U;w». uhuhu ae It> ua l>ebolo la mailoka ao o kouu hiamoe a niniau ae U. o*ai la hoi keia kupua n»na e hoala oei ko'u hi*. moe ua nanou? P»oloke I> a ae la kahi. luah no i ka makau nui o ike ia oia, lle moku k;v i ike ia aku mm ka auina lu v» kh lu 2 mi, he 20 nnle nm ka hikioa o keia tnokupuiu t ae au ana kona ihu rio k>e kokuhi o ka bf m%.