Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 36, 5 March 1887 — HOOLEWA ALII. KA NALO ANA O KA MEA I KOE IHO, O KE KAMA LIIWAHINE LIKELIKE. Ka Ihiihi Kapu o na Hana-Na Anaina Haipule-Ka Huakai-Ka Holowaa Kupapau-Ka Punira o na Hana. [ARTICLE]

HOOLEWA ALII.

KA NALO ANA O KA MEA I KOE IHO, O KE KAMA LIIWAHINE LIKELIKE.

Ka Ihiihi Kapu o na Hana-Na Anaina Haipule-Ka HuakaiKa Holowaa KupapauKa Punira o na Hana.

Ma ka P<j>aoßo nei, ua holole'a loa--1 na mea i hlaopoaopono a hoom«>kankaa ia no sā hoolewa o ka Mea Kiek« Kada'iiiwabiße Mimma Ke*r kaaluohi Keahilapalapa Kapiii Like- ■ like. Aohjs he mati t»e& naaa e > hookuihe i Ika iaaaao, otai, iloko o ka maiie maikM ka l&wekwe aiia o na i raea a pan .l Hookahi hopuho}»© aai i ia, o ka ,qwe.haaloolpu hoo mai ia L hoi a Kula&ihakoi, aka, aa hoike m t kahoaka o ke aoaii, ua lawa kana mai keaa aoa no ke Alii, a e hookua HHi . ana ia e ho| aku ko feino waiiaa puanoaoa e nojaa pu me na Alii i haia e aku, a e wāiho aai mai ia m» Maauaala. A»fee| be mau koia i ioaa. 7SA |MBLB KANIKiLŪ ANA. ( I ka aua iho, u& khai«hu na makAaf{jsQ& i komo ae ma ka Pa | Ālii, «aai da puawai aioha Alii a ua I puuwai aioiā 7 Alii oie (poe puni lealea wale B©}, ka hooiohe aua'ka i na leo lea o aaj poe e meie kanikau ana [ no ka hope loa. Ua lehaieha ( no oa mele i kaaikaa ia'e mai na kiieo t iehaieho o toa poe mele o na hui hime- { ni lehūiehni, a i ka paewa ana o ka waenakouu po ka hookua ana o keia mau haua. He raau hea inoa ana uo hoi kahi me na leo' oiioii v a ua hoi ke maoii mai uo hoi ia poe i ke aloha a k makee Alii. ■- » KA LA o KA HOOLEWA. } Ua oili mai ka pawa o ke ao a haia aku la ka po me na hiohiona o ke ka--1 iae maikai, a i ka oiii ana rnai o na; 1 kukuna o k» la, ua bele wale ia a pu-i meha ke knu!uiu o ka po i hala ae. i , Ua "maikā hemolele" ka la, aka, ua ■ poluiuhi mai no ke aouli n mao ae no. ; ua ana aka no nae o Kalauihakoi ii > kana ukana o ka luniou a nalo ae hoi { ke kino kooo o ka milimiii Aiii. O na hoamakaukau ana no ka huaj kai hoolewa, ua malaelae a hoioie'a , na hana me ka hniawai oie me kekaI hi mau kma. Ua hooko pono ia ka hoooohonoho ana o ka hu«kfti e like ia me ka "papa hoonohonoho o ka >. huakai hooiewa," malalo o na iioopo' l nopono a me na kahikuhi ana a ka > Mekia Keneraia C. P. laukea, a ua f k<jkua ia oia e ka Mea Hanohauo Keo- ' ni Kamaki, ke Kenerala Malama wa wai 8. Noiena; Konela J. H. Boyd, o ka Puali Okali o ke Ailii ka Moi, ne ua Mekia A. B. Huyley, Samuela Paka, W. P. Lumaheihei me W. H. Ko ' nuwela; Mekia J. D. Holt, ka ukali o 1 me F. Ber- . te!mann, ukali o ke o Oahu. AKAIKA lIAIPULE. Ma ka hora 9:30 o ka la hoolewa, a§ maiama ia he anaina haipule kuikawa maloko o ko keena Kalaiinu o ka Halealii, a ua-iehulehu no na poe i ' akoakoa ae malaila malalo o na kono waha ia ana'ku. Ua uhi ia ka pahui . me ka uhi eleele, a e poai puni ana i hoi i ke kahua o ka pahu. ua pua uani < , i awiii ia mo na lau nahele uliuli. ]V(a| u:i anaina la ke Alii ka Moi, ka Me.i Kiekie ko Kama'liiwahine Liln!,>kulani, ka Mea Hanohnno A. 8. ('iei*hcjru, Ka MeaKiekieke Kama'liiw.tiu;ie Kaiulaui, ka Moa Kiekie ke Kama'hiwaliiue Poomaikelami, a me na n.aka hanohano e ae o ke Aio Alii. A ma ua anaina haipule ia no na kaikuahiue Vilikini o 'Sana Auam, me Ka lakou mau haumana. Ka ka īl*v. A. M;*kinikoki i hooko aku 1 na nana o ke una.na haipuie. Ua meie i;i mat na himeni me ka eehia nni e na poe hi meni mau, a mo ka Uui llimeni Ka. waihau. KA PCLF. HOOLBWA. K like nie ka mea i hoike mua i;i, ua niaki. inaia ka pule hoolewa ma ka hoea i |>onot oia amvina la, maloko o ke keena f{«launu m» lolani ilale, a ua piha ae maiaila na poe a ..pan i kono ia aku, a ua nonoho<fna na noho i hookaawaieia no lakou. C> na makanu pua mai ni pauwai «loha a makoe Alii no4»kf*i-ntt hioija lehulehu mai n» k;tl.umu, kea. uluiia, k-i, a pela aku, u.i ku uiaoli no i ka hiwahiwa a loe a>*ni. Ma ke kahua o ka noh.ulii, na Ahi ka M">i a ine ka Moi\v«hun\ k.i Mea Kiekie ke Kama'iiiwahme l.!lii;"kala»i a ine ka Mea Kukie ke Kama'liiw«h-np .iWnuiikelanl, ua uiu ia ke- kahua a p'a ī, ke ekele. Ma ke |k.k> o I>o kupa*i {k»u, maluila ka Mea :i!an»»h>i.o A. S j Ctcghoru, me ka \)eu K'ekie ke Kaina'lif-i

l' ' ,|II \M\ W'HPPWIWIW laaa tae ka wahlee ak>ha i hak-aioila. Ma ka aoao aka» na Kuhioa Aiii ka Moi, na Lunakanawai o >kā Mi» Kiekie a tae ka Pexesidena me ng, Hoa Hauaohapo o ka Ahaolelo." Ma ka aoao hema hoi n& Ki«.ainawahiae me nn Kiaaina o n$ mokapuni, na ifoa Hanohai» o,k|i Ahakukamalu, na Aīii o ka Ahaoleio ?Tme aa Lunakaw wai Kaapuai', A malak) hoi o na watvae e ku ana kekahi i&atr ipukuk«i a nie ke ke* maiuna oke pakaukaaj a m»lQoa iho ho> a ke e uhi «aa he lole keokeo. S3a kahi kokoke \ keia ka Haku Bihopa o. Honolulu me na kahaaa o ka Ekalesia. Makai loa mai o ke keena na Luaa Nui 0 na Aū{Hinl x O Anaeiika. EheUni, fawsni me lapana. amahopeaku o lakou. aa &ā--nikela o na Aupuuni E. vA ma faa aoa/? Waikiki, malaila ka p&pa hiiūeni me ka mea hook«m ogaDa. I ke korao ana mai o ka Ohaoa AHi'me Ua Bihopa me na K«.huna iloko 6 ke Keena Sabunu mahQpe iho j|J ka hora i t ua h<x)kani ia mui ka og£p he mele kani* kau no make. Na. ka Sihooa o līonoluiu i hooaaiaka moa mai j ka heluhelu ana i ka makamua o ka pu)le kupap'u, a i ka pau ana b kana, aa m,efe ia mai ka Haleiu 90, aia ke mele i hakui# e K. M. £. ke Kama'iiiwahine Liliuokaiaai. Mahope o keia ua meie naai na Kavraihau, oiai Ukou e ku kahili %&a me aa ahiiulu ma na poohiwi, me ka ui mau aoa no o na kahili • Ua heluhelu ia kekahi haawina mai ka mokona 15 Ona episetole mua 1 na a mahoptr~oia, he himeni ana, a o ka fanina no ia o ke anaina hai* puie ma Halealii loia&i. . r : KOPAPAU. Ma ka hora 1130 i hqea ai ke kaa kupapau ma ke alo o ka Hiealaii o keano iike' no me ko na hoolewa e huki ia'na e' , na kanaka lehulohu wale. Uauhiia ke kaa me ka eieele piha, a maluna pono o ke kaa ka hoailona kalaunu ua uhi ia a paa i ke kanikau, me na huiu eleele ma na pou o ke kaa, me keokeo maīuna iho. © ke: kaula huki hoi ua owiliwili ia i ka eleele me ke keokeo. O ka poe huki ka% ua bo-, aahu ia lakou i na ahuula 'lole, a be nani maoli no. ' , i ~ KA HUAKAI. Ua hoomakaukau ia ka huakai mawaho 0 ka Pa Alii. O ka poe a paue hele ana' mamua o ko kupapau, ua hoonohonoho in lakou ma ka aoao komohana o ke alanui Liheke, a o na poe mahope mai ma ka aoao ma Waikiki o ka puka pa o ka Halealii A i ka hora 2 ponoi i puka mai ai ka holowaa kupapau Ahi e hapaiia ana e na hapai pahu a kau o ke kaa. Mahope o na hoonohonoho ana, un komo , ae na paa kahili īna ka aoao o ke kupnpau, pela no hoi me na Kawaihau me na ahu- - nla> a me n« poe me na hpine "E hii i ke kapu," a me na pua. A ka umi min»te 1 halaae o ka hora elua,,ua hooma ke kai ana o ka*huakai, a ia wa no hoi i kani mai ai ka pu minuie, mai ka puu malalo mai o Puowaina, maluna ae o Auwaiolimu. (JE ' nani ae ma kekahi wahi kaawale o ka pepa no ka Papa Hoonohonoho o ka huakai " Hoolewa). } KA UOLOWAA KUPAPAU. He koa ke kino 0 ka pahu, a ua hookinohiuohiia rae ka laau kou,a ua hifei aku i ka 446 tnau apana laau o ka hooku'iku'i ia ana a lawa pono ka pa--1 hu, me ku noho o ke uUa iloko mamu- ■ li o ka maikai o ka hoohiuuhina aua. > Ca l:u i ka uiahalo nui ia keia hana : uoeau a ka mea haua pahu. NA UOAILONA MALUNA 100. Ua hana ia maluna iho o ka pahu, i ma ke poo, he kalaumi elala, ;; malalo iho <i ia, he pule umauma <tdla me ka hoailoua alii o Hawui; nei tuii ke gula rae keknhi mau haua kinohinohi noeau o ae, o.e ka makia o ke Aupuui, "U;t iin.ii ke Ka o ka Aina i ka Poiio." Mulalo ae o keia pale umauuia, na lau uahelo paiai, a pela aku, ma ke dala, a maluna hoi, he apo pua ga<iiuia, ka pua aloha hoi a ua Aliiwahine aia. Ma waeoakonu o ua pale umauma aia, he lima gula e paa ana i ka hoailona Alii, n e kaielo aua malaua o na olslo k»pu Ahi o ke Kama'liiwahine, "K Hii i ke Kupu." A malalo iho hoi o ka hoailona Alii keia mau olelo (ma k» olelo Knelani,) a penei ka unuhi ana : (< Ka Mea Kiekie ko Kama'Hiwahine M'nam Kekauluohi Keahila)«lMpa Kapili Likelike, Kaikamahine a K&paakea me Keohokalole, awakine hoi a'ka Mea llannhano A. S. Cleg horn. Hanau ia 13, 18ōl, make Fel>eruan 2, M. 11. 1887. He 36 makahiki mo 20 !a. : • KA tKI PAMI . He i ki mahalo o ka puuw;\i Aloha Alil i ke kilohionaui ike aku i kok«hi'mca'ani'hi.vaiiiw,i t h-na noe»u m« *u hma iJki.ni i> na w.»l>i:id Aloh» Alii, a o V-1 me.i l.i. » i.s <>o km!»: n.aluiu iho i »• k i >v»h>r,'o ke kuprv»u Ahi- i h;>na ia i j *«»- k:» v. uV> ta sil.' s k mW IV! j lu ehvV ;k in.;l»>N»> i Ma na aoao o! ikii-h 1 , l* ii»oa noeau i*ike kalauau, «j

ha»s i'i aīaa gaa o ka «hk Jia na kaikuahine oke o S»aa At«a?a kek maa haoa'&oeMk A e ke koeoa akm o ka haaa, np, «£. pws&ai ak>ba AHi waia o ea wahine Hawaii, Mrs. Mooheaa' Beckby f Mtg. Kiaa i&aheto»ā a tee Muk •Hailie Hailama. NA ?A«0. v Ō kela poe Hialalo īho M hapaj paha a ka aoso ma ka huakai, oia hoi, ka' Mea BSrtbak)ia Koa 3?; Hoaj»U BaketrKiaaina o l&mi: T |kdser; MaM Nuio Hawaii; Hon. Saie Kwi. W- Pi«Khasa Wood; Hon. D. Kahami, O. Oempili; aa k ohHaana Oeo. Ū. Beckky Jofan Eaa, Jaaies Hamrhreja. J. Eaai Maaaku, h W. aioawieiL J. P. Miau a ma Kamākahukilani. KA ILD?A Ah l l BtA MAimAALA. I ka hoea aaa o ka makanaua o ka huakai i (M.aanaal*. ua mawae koke ae fca p«alikoa amena Hd Kiaaiahi m» keia ame aoao oke alahele maioko o ka pa, a hiki wale ika haea ima afeu o ke kaa me ka ukana puanuaau. ka mea hoi i koe Iho

oke Ua hapai ia ka pahu a komo ileko o ka Ilina AUi e na hapai "pahu, a hookau ia aaaluna o kekaW ku i hookaawale ia. Ma kekahi aoao ka ohana Al'ii, s. maMo o aa. wawae ka Sthopa a me oa.kahuna Ōa ssete ia mai ena Kawaihau ka Haleiu 23. a mahope oia, i he?ufaeiu mai ai ka Haku Bihopa ika paie hope ioa no ke kapapaa. A mahope o ka, pule ana a ka iR«v. A. Makinikoki, ua hou mai no na Kawaihau i ka himeni hope loa," ao ka pan|ni no hoi ia ona haoa. Malo* koo aa keena eehia, la o na Aiii, aohe mau maka i nele i ka hoopulu U e na waimaka. Ua eehia na haipule ana, a pela no hoi na meleana. Mahope koke iho o Ea panina, ua h«awi ae ka Pualikoa Kiai oka Moi, be ekolu mau ki po aloha hope ioa ana, ma ke &I0 iho oka liina Aiii. Ua kukulu ia he mau ' kahiii ma ka aoao O kekupapau. O ka panina k'eia a waiho «ku la iloko o ha hio- « lani mau loa ana, 0 ka mea i koe iho 0 ke Kama'iiiwahine 1 aloha ia. Ūaknaē ka pihe ona leo makena puuwai hiki ole Ke uumi a huna iho i ke Aioha Alii. I - KA HOLI HOI AKA MAI. Ua ho&koakoa hoo ae na Puaiikoa a pau, na Pnaii Kinaiahi, na Pnali Puhi Ohe, na haumana o ke Kula Alii o Kehehuna, na haumana oke kuia o Sana Lui, ke kaa me na poe huki, na paa kahili, a me kekahi poe lehuiehu. a huli hoi ra »i no ke kaona nei, ao ka punina no hoi ia. Aka, na paa kahili me ke kaa, i aiakai ia e ka Puali PuhiOhe Aiii a me na puaiikoa a paa, ua kaiioa »ku no a ka Pa Aiii, a ilaila, ua hookuu ia na mea a p»u. KELA A ME KEIA. Ma ka hora 10 o ka po Poaono nei i hoo--1 komo i u ai ke Kamaliiwahine.make maioko o ka hoiowaa nani mawaho ioa ae o na 1 pahu maioko. He 50 minute ka loihi o ka maalo anae oka hu*kai hoolewa mai kekahi huina 1 mai, mai ka mua a ka hope loa. Ua han« rula >ie kekahi poe oka Puaii Kinai Ahi Heiu 1, ina ka leo nui ana a /jt»o hoohenehene i ka poe heie ae naa ke . alanui, mamua'e oke kai ana o ka huakai. 1 Pela no hoi na hoao ka Puaiikoa King's 1 Own, a o m<kou i paheueheae ia mui e C. Moheno, ka mea paa hae oia Puali, a me k>hi mau hoa e iho no. A pda no me kekahi mau hoa of«o o ka Puaii Kinai Ahi ' helu 2, a oi loa aku nae hoi o George Bruns a me Heory Viera, O kei» ka hooiewa mua ioa i komo ai he eha mau puaii puhi ohe, e laa hoi k* | Puali Puhi Qhe Aiii, ka-Puali Puhi Oba 0 ke Kula Hoopoioiei o Keoneula, ka Puali Puhi Ohe o Sana Lni, a me ka Puaii Puh» ' Ohe na Pukiki. Ma ke «la o ka huakai; oa nu> na poe ' makaikai, muiuna o na pa a ilnna o na hale a ma kae alanui, a hoea iaka loa o Mae- ' mae a komo iloko o Maunaaia. ' Ua hoom«nao ae kekahi poe ina kiaha wai no ka poe makewai o loke o Ma huakai. A imwaho iho o kahi noho oka Hoo. S. M. Oamon, e ku ana he pakaukau tne ha , kiahv Ma kealaheio oka huakai a iioko ao hoi o ka huakai, e hea inoa ana no kekahi K>e aioha a makee Aiii, oa Uio keta ' mau b»na nna a kakou Hawaii, h« haaa no hoi i kuluma mau i& kakou» i mea p&heoehene »e na haoie. Heaha h k© lakou ano ? He hookahi haneii a oi aku ka nui o na kanaka na iakou i huki aka i ke kaa kupa> pau. Ua hiki aku i ke kanaha k* nui o na kahili, nuii ko nui a ka Uiiīii. Ma ko makou hoomaopopo ana, o ke Alii oi aku no pah» keia o tta i*c\e kani-i kau i haku i» e ka poe |muwai aloka, a ao> le no |»ha 1 ike ia m>»mua. 0 na P«*likoa. n\aiaio noia o na ahkai •na*4» W*ki* Kahaiewa»,>»**okua R; i». Wai|«, onaluna iaua o na lio. 1 a nui iva lono i iawe «a mai i o makou ua &emaka aku no hoi makou i ktkahi |w, i k» ia m u ia koke iho nei nokai hele «n;\ ae e n<n Ir»lt kanikan, -«oie na<» lakou i ike i»\u uinloko «»k» hn»k*i hvx»- ; iow.i. Ik*waa . ka huakai e nee ana. e j ivpeo mai ana »0 kekahi }\w. r htx>h»fala j ana m» kal i poe a pe'» waie aku. Akaka hoi ke t-ke ioaa, ka ike ;ah>hAoie>