Ka Nupepa Elele, Volume IX, Number 33, 3 March 1888 — HE MOOLELO HOONANEA NO HAMEBIRE [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO HAMEBIRE

&APU«AWAI EŪ2UAOB!IiEMONA A MB K4 OULI PAWAOHAO ONAHŪAHELOgSOIU 3, 6, 7.'

XE hoae mai uei !ioi ka l«e ona mea kani. me hē hnsda. moe 3a oko ioioamnoe, a uia, hoi na. teo haawawā a puni kaii i hook&awale ia, e htiuwawa ana s» na wlal&u makani, © Imike in«i ana, h© 1» uui a hauoli kēia no ka. laliui Ima, fea la hoi i hoi hou mai m o ko hk&a makuahiae o &a k i ani aku la, a aia oia me koßa kine:dla Js® ka k&ftldh« »ka nei imaa o ko lak»u alo, a he wea hoi i ma&āo io olp ia © iiiki ana i W wana okekahi mea ke iioala wm i feoua hiamoo kapu mailoko msi o ka lnakupapau, ka ilina hoi oaa mea kino ola a pau e hele akn nei. i Ikawa i hoomaha iho ai ke kaomi i ana o koua man liiaa palapalu ma ka i wawae o kana mau keiki, a oīaiao hoi I na waimaka e la ana i ksm» īikana he I aloha maluna o kona maa papaliaa ia wa oia i ku ae ai iluaa a huli mai ia imua o ke anaina kanaka mii e kn pohai ak« nei, a pane mai la i keia man hnaolelo:. E na 'lii haaau o ka aina a nae iui, makaainana kanu o'n man kopona, oa hala aka ia he maa loihi o ko oukou naho paaua ana malalo o ka mala o na hana hookanmaha a kun kane, ka mea hoi a oukou e hoohewahewa ole nei; a ina paha eia kekahi poe o oukou mahopo ona, ke nonoi aku nei au ia lakou e hoopau ae i ko lakou mau monao kuhihewa, He nui a lehulehu • mau haua ino a ko'u maka wahine i ike ai, a oa hoao nai aa e kaohi aku i ke koikoi o kona lima kakauha mai ka aaai lokoino ana a kaua pahikaua maluua o ka mea ana i iuaina ai, ua anai aku oia e liko me 'koua manao ana he pono ia ana e hana ai. '

E vnve aaa ke keiki uoku i koua mukuahine, ke kane i ka wahiiie, ke kaikunane i kona kaikoahine; na paia pa na papalina oka lewa i ko lakou maii leo uwe kanikau, a aia hoi iinua 0 ko Akua ko lakou mau leo uwe kabi ( i hoonana ai. Eia ke ku nei imua o ko oukon alo keia keiki opio, ka mea h°i nona ka puuwai i hoopiha ia i ka olnolu a me ke alolia, a o ka ipo aloha hoi a ko oukou aliiwahine opio © fen aku nei imua o oukou i keia la, oia ke kumu o ko'u nalohia ana m&i ko oukou mau ' maka i m makahiki loihi i aui ao nei, > aka, elike me ka mana o ka'u olelo ! kauoha hope loa maluna o kuu l«i 1 hiwahiwa nei, pela no j kaukolo mai ai ia mau- huaolelo a hiki i ka hooko ia ana. Ma keia ke hoike aku nei au i ko'u aloha nui ia oukoa a pau, a ke nonoi aku nei au i ko oukou mau naau puuwai pakahi e haawi i na puili | ;iloha ana malana o ko kakou uiau ; haku alii o|>io i laua mau hoopouoi pouo aupaai aaa, a in# jkpe kekahi I o ka mau hana i ko kakou lunai- ! kehala, o kakou no ua lunakauawai uana e hoopouopono ka Inua mau kana ! koW, amo keia uoau huaol«lo Utta ! tu>i ko'u manao • law» aua oukou i i keia huaoWlo a maUna. Aioha oukon. i Ikawa i hooki iho ai ka moiwahine 1 kana mau huaolalo hoalohaloha, *nea paa ole o ua waimaka, a me ia nno e hoi>pi>luluUi aua i na maka o i.:v mo4i a p*u i hole aku ai Ukou e liauwi i ko lakou aloha i ko la«;ou īiioiwahine o ua la i aui; aka, a ua līlo hoi ia mau aekona o ka u>:mawa i wa m> ka ehaoha o hakoko ai, a oia ka ; oukou ui«a kakau e hoomauao ae nt»i: | Ehaoha walania ka ho»|>o oke alolu; i I miiia iloko oka hou|Mj 0 Kano. O kau aloha ia o u ao iu»i, i>ia paha -o, oia hoi a! Mahop* iho oka pau aua o ka ike alii «na, ua pahola ia &»i U ht» una i hana uo<*u ia » ka maua o k* Ui(v» a o ka makauiua hv* hoi.o ,ko ka lahui o Inia hoao ana f ai i na 1 m<»a i haua ia maijoko *e o ka maua o ' ka OMO kauoha a ka hijva eWlo. Va ai na mea a pun : aolo W ho w.t i i lihi aku o ka o na nua i h,v;.u u i»a hoomau ia hvM k:> i-,.t :! . lns>k;«hi uinIi:»»;. ka to:-u ,s ( !uv kaU. Too i h>H»puka ao u»o kx 1 u«Aua i La umlaiaa ia au4 o k»U

aiii, oia Hoi .keia "■ i b& leoua aaaa a kneif ofeit»L^ik»«m BH»tti a&la o īia paa Eani o k& Mwai&ae, i lioala āe i £a *Ua»iMUxtk, iti aālā jw i ae i ka /" & puana ae la kona -- ww hu»olrfc>, oi&i 110 o j./ipi!i &oa ~ "* na mia liiiiliki maka: . E na p«& nani o ka aiaa o ica«, k» ai&āīlioi bo©& ka hool £&mea& pain, heliana nolkiin aaamoe» «-ir* poia, aiaila,' eia' la," iif|g9gH a6 ka |)āno 1.. \\. } ,[" * , :^HO I kelafw& : iio i alak ae aiii» lufl«jfejjßß eleeie, a o ka wa kokd m> lioi ia iffdtkWĒ ae as o BJaae Ttiliarui i koaa m*u >MJI me fea pih« i-ka pihaihoi ooi; a.oia; ao h<H koaa wa i ike ftku ai i kona f;yH lolia hipa e ku uiai ana me na - na pabaoh;\o, a e hal i i ana no lioi, u®hiona o ka hauoli mnlan» o helem, m« he mea la, o *-jfcai ~tmjS£|tf4§9| hana uui ka' n © noenoo sei. JiS I kola wa i knloa iho- ai W pod. Mase Tnliana ilalo, & aia Koi && * i T iuo kupilikiī ke hana mao ole ?a|k>ko 0 kona pa^wai, ano ka lia&i 1 ea ae ai hoia poo iluna, a paae la; • . i ijj E kuu hoaloha ona -la i hrla, a o knu hoa make hoi onala « ku pilīkia +sjj aao, ua hoohikilele i» ko'u pauwai &. S*āf k&u mau hana paliaohao, a ujt* ua ko* koke mai ka pilikia o hoohalua iko N; maua raau ola, alaila, ka aouoi «k« »ei an i kou ahoaui e |mle aku ia maa - . euemi oka pilikia mui ka hootutitisi ~ aua uaai i ko maua ola a iuo ke ela O ko maua lahuikanaka.

—i ooo^ula ? HMŪ 1 - e loaa BJal ai, aole ia he roea e loaa mai ai kekahi wahi iihl o koua pomaikai." Ina © biki ke kaekaa ia na keena hana waiwai ma l alo q ka pohakn « ka |»oana, a ina e huh pouo ia na laa. iyaiwai a pao p kft houua a hiki i ka lua waiwai o Mohaikena, ke ana o na aaea haa ekolu, aole no ia he mea e kuai ia ai kooa niao wai wai, a o lawe ai kona maa pomaikai loli oie. A, e ke kaikamahine alii opio, ua ae aaei ©e i keifef*£s! makana, a haawi pu aku la ua iuahme nei i ua makaua uei, oia hoi he wahi hua ohia noaa ka l»3o e like- me ke gula weweo o ka'aina o Aitiopa. U» oiaola au e iawe, i paue mai ai kekaikamahinealii. ■ V A, i hoike nokon lawe io ana i ka'n Wahi ke «oi hnn >ikn nfti hii i kouolaoiu ekekaikamahine alii no kou ola a me ko'a, e haawi iho te i hookahi maki aoa i u« hua ohia la, a o ka mohai hoi o ke aioha. Ua hooko io aku ia ke kaikamahiue aiii e like me ke noi a ua luahine ia, 'ū >4va uo i huli ae ai ua luahiue a imua o ke kuaha a kunou aku ia i Eihopa Keoui, a huii hoa aku ia a pane i ke kaikamahine aiii i ka i ana aku: O ko'u inoa o ke aiiiwahine o Bena 0 ka mahiuaai o Utara, ke alahele hiki ole ke hookolo ia, a o ka mea pohihihi hookahi aohe iua, a o ke aioha 110 kou. ' īu mauawa no i ani ae ui ua luahine nei i kekahi kookoo, a ia wa koke no 1 piha koke ai o loko o ke keena nui o ka luakini i ka nwahi, a <>ili kohana akn ia na luahine aei nie ka ike ole ia 0 kema wahi i ualo aku ni. • Ua hoalii iho ka eehia iluna o na mea a pau, rae ka pane ieo oie o i kekahi, a i ka mao ana ae o ka uwahi j :i ike ia aka ia ke kaikaniahiue alii e * pakaawiii aia i ka papaheie, me na haawiua o ka mea i loohia i ka eha lima ole a ke aloha, a aia kana īpo Kaina Hotne ke apo iho la makona ui. a aia hoi ua mea a pau ke lulunu iho ia me ua manao pihoihoi no keia uiia, a o ka moi Pero Lanezi hoi a me ka naoiwahine Milolika aia laua ke apo ae !a i ke kaikamahiiie alii me ka uinau pa aiiu iho no ke ano o keia piiikia i loaa iaia, a oia ka oa ui la i pane ae ai, E hoopanee ko maua mare ana, oiai ua kahihewa ioa ia kaaa no keia kanaka e man&o ia nei e mare, he mea huna aia iioko o kona puuwai no ko kaua noho alii kalaanu a nie ko kaua "wau waiwai a pau, a pauo ae ai ke kaikamahine aiii, a o ka pau no i«, aole ioa oia i pane hou mai. He mea oiaio. ua hoopanee ia ka mare, a ua hoihoi ia aku 1» ke kaikamahine ain ma kekahi keeua kapu loa o ka halealii, me ke kiai ia e na kauwa. E moe ana oiu iluna o kekahi moe f n&riT lunole, i |»oai poni la me na kahiii hula keko like ole. O kona makuakane a me kona makuahine o iaaa wale no kana mia mea olnolu iki e hele aku un ka manawa, a e uinau pinepine aua kona makuakane ivo ke uio o keia eha, a oia ka ua kaikamaainealii ala e paue mai ai ina huaolelo īoehaeha,.aole au e oia ana, aia wale . ioii ae mai oe i ka'u noi, oia hoi, e )ki ia ke poo o kau knne ho«>palata, >iu ; hoi ke keiki aiii Haina Home, liaila ka hn'ola au. Ua lil<» i mea na ka moi e noonoo )uī oi keia inea i noi ia mai iaia e kana kaikamahine, a e hakoko ana iloko ona keia maa mea elua. Ina ia e hoole aua i ke noi a ke kaikamahine alii, alaila. make auuuei kaua milimili, a ina hoi oia e ae ana a oki ia ke īipo o ke keiki alii, alaila, e ola auanei kana kaikamahine. . I kekahi la, oiai ka moi me ke kat kamahine alii o luua wale uo, ua niuau hou aka la ota no keia mauao i ulu »ai iloko o ke kaikauialiine alii, a oia kana i pane hou mai ui, e ok< ia ke poo o Kaiua Home i lioopakeie ia ko'u ola a me ka'u, a ina aole, e ra»ke iho auauei au a e hoonele koke ia no oe ina pomaikai, a me kau kuleana maluna o ku noho alii o Alehioua kaolanu. Ina he aloha kou iu'u e hiioko ia kuu ka'uoha, a ina aole, e oho e oki niua ia kuu po<» maluua o keia wahi. moe me ka ike ole ia. a e ;uwc uku oe 1 kuu kino a kiola iloko o ka muliwai hoauo iluna o ka āiuā !k uu> ! >>le ol ILourozira. j lleai;a !a lioi, wahi a koUu ?n- xii.. -' kune i {-..ik' aku ai, o i.t 1 ;.r K.l u.aiu 1 3. uo !<..! M.« .1 K 1 k' l;i O lUL iuill.l Wv' W i i i;i, :\ ■ ~ l* i o la uu.ī uoie uuunei e ik*lo, ki' iii.ii v ua muiuio kue o ka luhuikauak«i

aleue Boal ia fc*ua, a be naea ke lohe ia ua bana kaua i kekāhi haoa kue i ke kumuknnawai o ko kaqa aapani, v I ka vpa i hooholo ai ka mo\ i kp koi a knna kaikamahi, a oia kana i pane »ka at 1 kaua kaikamahine. Pehea ]u kaua e bana hī t oki in ai ke poo o Ke keiki aiii 1 , oiai, ua paa oia i ua koa kiai a aohe mea e hiki ke_ komo īioko, a eia hoi kekahi, he kauaka oia i taw» ī ka ikaika a oia wau e hopoiiopo ia. . Paue mai ia ke kaikaiaahiue alii, ua hiki wale no ia'n ke imi i ke alahele e oki ia ai kona poo me ka maalahi, ke ae tnai oe na'u na hookele ana a malalo o ka'u mau kuhakuhiaua e oki ia ai kona poo me ka maaiahi, u$ ae io aku la ka moi, d oia ka ua kaikaniahioe alii la i lawelawe koke iho ai. a penwi ke alahala nna i hima ak» ai, ua kakau aku la oia he leta na Raiua Home, a eia ua leta nei. Halealii Pohaku Momi, £ kuu Aloha Huina Home—l keia hora a'u e kakau aku nei la oe, eia au majca aoao o ka luakupapau/ ke noi oei au ia oe, e hele inai no ko kaua hui hope loa ana ma ka hoi» 9 o keia po, oiai, ua ake a «a kau ko'u puuwai udu. ■ E kuu aloha, ke kaii npi au ia oe, a i hiki io mai oe, e hui auanei kaua iloko o ke aioha oua ipo oiua uo ka wa mau loa, aloha oe. Na kau Ipo Aloha, Kaikamuhine alii Herofirie, Ka nani kauluna o Alehiona . I ka wa i paa ilio a.i keia leta a ke kaikamahine ulii un hoouna īa aku lu kekalii koa e iawe i na leka uei, a oia ku wa e ilio aku la ka lu e ualo mn kela aoao o. ka poepoe honua. Maunei e na hoa heiuhelu o keia uanea, e waiho. iho ai kakou i ke kamailo ana uo ke kaikamahine alii, a me ke koa iawe l«ta, oiai ua komu ke kaikamahiue alii iioko o ka lumi! hoo[>aupilia'ikia me kuna ulua unahi o!e, a e huli ae kakou a nanea iho no ke keiki alii Raiua Home. I ka wa i hoopanee ia ai ka mare auu o ke kaikamahine alii me ka kaua hiwalnwa, ua lilo ia he mea uuue uui i ka manao o na kanaka a pau, a pela pi? me ke keiki alii opio, a ua ulu mai ka mauao iloko o na meā a pau no kela luahine a me kela hua ohia kupanaha, a hookahi wale uo huaolelo a na mea a pau. No kahi aku.