Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 3, 4 August 1888 — AHAOLELO. [ARTICLE]

AHAOLELO.

Lu H;uisi oS. k* c ake aw k» «* „ v lioho ki !u!p u C. i'. R,:v.*woha i ; Luj»*hotmul« wo V, y i . , .hU „ ,, I!KV f nr»a i k* - , ! Kokti* ii» la 1 ' K ,»<4 i ( iIU ;, , . : )uk*b»« ' "* «ooMi OIM o Likikm: . ho, . s * ktk hsAwius. l\vUok> u. ~ v Eftl* too}vl K*o Ko o w ; k , . ! HkX>?oU UW O X:<k,vUk.; o k;V.U< X i k Uvu;e. * "* k * a** •»» <» «*> u- >ai *T *VM, ■ !

Np na ba» liou ann a me ha hooi i ku uitu j uiTO .uii-Kula-Ham» ~ " x I(},oŌb Na lako pepii me. nt lilo e ae > 800 Uku Elela a.īalnma Bnke . 1500 No 9 hauiUHn ma. ke kula o ka Pwnolion a. uiu kohi la!r e ae in Kula 7°o Kūiiiu ao AkaKauin) ma I'nnohou 2»400 Noi ui«ii o Wnliiiousb t! hookomo ia i itamu hou uo 10 ke Kula o Knmehameha wO IlOololi mai o Kii no 12 hnnmann nu ke Knla o Kammmehu a Knla knpono e ae, a o wae ia i ekolu 1 o uku o ka ike malloko ae o na Apana ') Kaapum e hke ue ko keia waekunei. 1,000 Hooholoia elikmie ka hoololi. i Noi mai ke 'lii Tn»aui e hookomo hou ia 1 Uama; no ke ao ia on o ua Kumu Kula ma Alauui Papu - 5000 Kokua mai o Hknui i ka Ttamn « ke 'lii Taui sani, a makemake e>. ni;> i na he kOeim <!ala ke- ! kahi naa ka Waihd©a\upnni, manope o na hooI lilo t>ua e hiiawiia ia i ona d»la uo ka hoonaauuo ana i ua kanaka Ha>;i ■:> like nie keia iUmu hou i noi ia mai. Ma ka niuau ia ana ka liaawi ana i keia itatnu i manao ia i ke ]iiuite hoonaauao ua hooholo loa ia OIHANA O K.i XA AINA E. Kii hoolele_aka no & -Hawaii--"-iatr ke hoikeike ma Malehona, 400 H Kiloli uioi ka Loio Kiliiim 800 Hoohol >ia. Na ke Kuhina Kakina ]Itriiuu hon no kn Hooliha ana u pni aua i na wiu . kauiaua o nji 3 ama ke uno oka noh. nua o kria aupuni,

12,000 a kamailio loihi loa mai la (:i uo >[« pouo e hooholoin keia Itamu i kumr." ike ia mai ai o Hawaii nei, ke oka noho a.u. Ho ainu oiuolu, maikai o. ka noho ana, e kft p r> na aina e. Wahi aka m a h moha ; o nau, i na no he .-'O,OOO dxla no kei lt 'mu ua hiki no, nia k:i pono a ike ia ro:i d ĪL«waii nei e ko na uina e,a ua mak . ikau au no'ke* kokua ana i keia ilamu. Kokn« «lai ke lii Lkikini ī kn itamu t*oa ke ano oia ka mea e ike ia m»i i>i o Hawai?tC6ī eko na aina ehe ;na keiiT "ē kahae nn o ka waiu a me ta r&di. Na Kauhi i n« e hoohelo io m ana. keia haawina o i2,000 uo ka hooiahj an» ia iaUwaii uei ma keKahi i ike ia m.ii e na e ae. pohea, e |>.iu a»»ei ka aa.sew.icwa o -eli pepehi ia ana o Ka* penaKukemi Knawil-ia? a" e u.ila ia -Aaa kela h in--o H.iw.i.i iTCT-nrslTni r i a kei > ; l!ao\\ inamuU » k>. 1 »« ana o keM bua* iwnamk-i ho laha nuiiep'? | Na ka Loio Knhiua i h>.olaha mai e l«we mai nni ow he t<ana vai e h ionohoooho ik« oīhm > hook^iokolo Na T»iunasini e h«i ant ke ko nilo hoo. nuauuo ma.k» hori 9 n. m Po;u uo. Htopanee ka haie a hora 10 i. m. Poa. oao. La Hana 39. Halawai ka Hale aiō ka.maa. Na Balaunn oko ko:aite w ūwii no jka Palapnla Hoopii -a Fisaboarae e | Hiia ka liuina o ?194 no k>> 1. .«.. . i lvd. H ;t l u , -i 5 i i t i-J= 1 ■ fi:t. \" komite. i Na Xoung, e apone ia ka lioike ke kouiiie.

Xa Kamauolia e wuiho ia keia hoike ma ka papa a noouoo pu m© ka BJa Haawīua.

; Ka Smith wahi aua ua liiki mai no k@ia noi ma ke kau kuikawa iho aeī, a pwau no kekahi lala o ko komite waiwai ma ia kaa, ua imi nui ia kahi e hiki ai ke ike ia ka*oiaio o keia koi, a jU % lioole ia e ke komite ka oiaio o ia |koi, a eia ke heluholu hou ia. mai nei iJio ua koi liookalii uei no, a htj mea P 0 i 0 e nana akaliele loa ia keia koi, malia o ka hooliolo ana o na komite o keia kau e uku ia aku oia i na dala 191, malia paha ke kumu ia © haua hou mai ai i koi o $19i hou ma i a he mea pono i keia Hale e akuholo ma ka nana pouo ana uo keia u*aopop# ole. Ma ke noi na waiho ia ka holke a ke komite ma ka papa a noonoo P u i a iuo ka Bila Haawiua.

Hoike Komilo Wae. Na Taonftseiva/ho hoike ua U ko | mite hoonaauao o pili uua i ka pala ix»la hoopii Helu 21 e pili aua i ua noi ekoln i lun;kaka ia ma ua palapala hoopii iwi: l, 0 a - 0 iH oleloHawaiiman, kula Her«rtauia. ehoomau wn a kula Hawaii. 3, e mi«Ki ia n;i l n ;ko kula w* olelo Hawaii a jua ka iu;,nao o ke komiW o w»iho loa ma ka Papa» ma ko noi.a lai K:u>v.k:t o wHiho i ka hoiko a ko ko»»ite a hoi mai ka moa Hauohaiio O Ijil,'Ur 111,1 «: Kahina A*ki«a i lu'oljvl)a ' > ka Moi i koia m »v.uiawai l, kr> kat\awai uo iu\ mana

lioo}vfci waiwaio ka |x>e haua; 2, kn luwiu lw>o|K>uo|>&no JHU ma loia kn!;ui;»kiuihvks 3 e : po ai i ks-i uku m i ua !;lo h-okolo kolo a mf n* lHo e ;u> o\<? Avij lvi ui. Na ka Pe?esid«>na i hoola^ imoA o ku hate no ko k-i Mo; hoolo m» ke kakH\r.:ioa i ka Bik jwai 0ilm«a Koh ui«lal.o o kek*uu k««»« kupono. N,t i v.oi u\«<i t» hoiU> » U Mo au Koiu i,oi: 0 «ju i y»>4.

— ~lSft liamauoha 1 noi mai o kakauiu na kumu o ko ka Moi hoole ana ma ka moololo o leeia Ahaolelo. Aponoia. Na a Brown i heluhelu mai i ke ■kanawai e hoodonopono ai i lawalatve ia ana o na laikini kalewa, e ka poe mai na aina o niai i manao i kalepa ma ke ano kalewa raa keia Pae aina. r ■ j Na Kini o ke Kemito malama olal no na'Kanawai e pili ana i ka laikini ' hookßmakama, a me ka nialama ana ika ola oka lehulehn. Wailioia rna ka Papo a noonoo pu me ka Bila Kanawai.

Na Olelo īfooholo. Na liohikana i hoolaha mai e lawe mai ana jia ho Kanawai e hoomaopopo ai i ka haawiia ana i laikini kuai Wāiona, i hanaia ae o na mea ulu o keia aupuni, e like me ke oka lliee, na hua ai ulu- " ka i hoolah» māi 1 la e noonoo hou ia ai ka Bila Oihana Koa, a ua hooholo ia ma ka la 24 o lulai nei e nooneo hou ift ai.

Na ka Peresitlena no i hapai mai i ka uoonoo ana i ke koena hana o ka la hana 37, a ua hooholo ia ma ka la e pili ana ika Bila Kanawai lawaia a me na mea hoopahu, ua haawiia ka jioonoo ana o keia Bila ma ka liina o j[ekahi komite. Ma ke noi e hoopanee ka hale a hora 10 a. m. Po.akahi ua hooholo ia.

Hoopanee ka Hale a hora 10 a. m. La Hana 40. pai ame ka hoolaha ana i ka pāp*;i' kuhikulu !Nui o ke Aupuni 4.!-i6s' Na ke Kuhina Kalaiaina i hoike mai, o ke ano o keia papa knhikuhi nu i o ke Aupuni, oia no kc kope pololei loii ana i na inoa o ka-poe a pau i kupono i ke koho balota, ma kela a me koia apana. oia no hoi ka poe i koho iho nei.ma kela kau koho l)alota i hala. i hiki ai ia lakou ke koho hou no ke kau e hiki mai ana. Hooloii mai'o C. Browa i 5.000. Hooholoia. No \V ;i :,,rbdusc he itamu hou no ke kuai ftna i mau bukv uo fca waihona buke a keena heluhem bo kekahi poe kakaikahi. Nai bj;u o Likikini e kapae loa i kaia iiaawina. Hoohoio -». La&aa i Home lLn'ma Kuai apaue aina ma Kalawao 5,000 Kotu« I ka Mo kuma.hu mawaaua o Hoaoluli! Molokai u me Lanai 5,200 Hoololi iaal o Likikini, mai Honoluln Molokni Lanai a L .haiua. Hanle.

Hoolol; h.m iniii no oia e waiho ia keia llamu » uoouou pu nie ka Bila Kauawai a'ka mea hanohauo o Likue me Koioa. Haule. Hooh ilo ia e like me ke Bil». Na ke Kuhina Kaiaiaiua he Itamu hou. No Kau AUaok'lo 0 ISS6 a me 18S7. $682.70. Hooholoi«. OIHANA WAIWAI

Kokua ika Luna Moknmaliu Moana 48'000. Hooholoin. Aookaa ana i ko koi a k« Mokaalii Madaresa, 22.000 Na C. Balaumi e lioihoi ia ia losia qe $5 no auliau papalua ia ainv Na ke Kuhina Kalaiaina o.na ltamu o ka poe uuhau papnlua a p.m e liookoaio ia mii kalii hoo. kuhi. Da heluhehii i aiai ka hoike a Komite, e pili ana i ka poe i uuhau papalaa ift, penei: ■ Spenoer, $5.00 K- ika $5.00 Opu $3.00 Kawawahimoku $B.SO S - P. Hiiloun;t $6.00 Olowalu Sug»i Couip;iuy $48.50 lokia $5.00. Na ke Kuhina Kulai uua, aole ehaawiia is >J. Spen6er nass.oo no ka uiea.aole ia he auhao papalna.

Na Paehaole e waiho ia keia mau haawiua o pili ana i Da anhau papaiua a mahope noonoo. Hoolioloia, Na Balauina, c hookomo maaaei no kn hookaa ana ia E, C. Fuliboarne i n<\ dalohe 1!M na hanle loa a. ua hoopanee loa ia. l.il'A HOONAAUAO. . Hooponopouo, Pa'i, a me ka humn ana i na Buke Kuln Moolelo oka Pae Aina Hawaii 500 Hookomo m;rt o Taonasena es Ilamn hon Pa'i Huniuhumu iu la ika Bake Anuhom». 500 Haawi ia i ke Koiiaile Houiiaauao.

Ka hale aupuni, Hoal'.ea i ki\ llale Leta o Honolula 2,000 Keeua*Dute hou, Hale Papa o Honolulu 9,500 Hale Papaa o ke Aupuni a me H&le Haua Ainahou. 8,000 Halo iaakek<i hon ma Honolnlu ' 25,000 Kahua hou OihHiir Kiuai Alii o Honoluln 6*250 Na ke Kuhina Kt laiaina i hoololi uiai ma kahi o keia i(amu i 2,000. Holo. ' Hale Kaawai Hui Kiuai Ahi Pake 12,000 \ Hoakea o Oahu 4,659 Hale hou r lue Halepaahao o Kona Akau I^3oo Hale Hookolokolo o Kau Hikiua U3W.I

" " we Hnlo Letv uKeeoao ka M*kai Kui me ona Keenahaawi laau lupaau Koh>ila Akau 2,300 Hoololi uiai ke 'liī Waitn 3,<KK« hooholoia. Holo Hookolokolo & Halopaaliao o Koolauloa 1,300 llaua Halo p;»pan Oihana Wai o Houo[ulvi <500 Na uapo, Awapaa a ma ua Mouo. Uapo Hookeua tno Koihihou Kohala Ilawaii 1.000. Uajx> o K&ilua Kvnui Hawaii 800. Ilooloh i ka uapo o Hilo 2,500 Uaw hou o Knuualoii 500 Na Kawuiuui uo kc .Vw«. o Koanae, Maui, 15". Hwholoia. Maalo mn Ka\ijw Ilwholoia, Na N.ikak'ka uo uu a\vajuvo o Kannakakai iu<* Kauialo, Molokai, 2,500 Naua uo <? pakui pu uiui mo ke awa o Pukoo 3,750. Hookok» ia e like mo ka l'nkni. Na I". lsrxnvu un ko ,t\ra pae o ILwia, Ko.-lan • poko, 1,000. Hi.ule 17 ae 19 hwle L :ion nia lionoinlu S, HoJlo!i uupo uia W.uuie Kauai -J t soo X,iwviiwiH " I|,SŌO HooholoiH. Kī.na uo i S<oo uo k« #\vu jm<> o P ,1. Inuv> VViuiw JiayßĪ 5? h 0OO

Noi mai oF. Balaanu ē lioopau i ke komite o ka hale a e hoolaha mai i na mea j hooholoia a i hoopanee ia. Q<.>opau ia ke koniile u hoolaha mai la ina mea i hooholo ia, a * hou ma lta Poakolu. Na te Kuhina Waiwai he mau pane i na ninau a ke lii Hikikoki no na moa akpili ana i ka nui ona pal«pala ae holo i haawi ia i na wahlne uo ka holo una na Ainu e.

No na woliine 382 Nonapoe-aie 50 " " i hoopii ia nia ke kanawai 7 Haalele Ohana 1 Hoopanee ka Hnla ahoia 10 a. m. Poalua. La Hana 41. līalawai ka Hale me ka mau. - Na Palapala Hoopii. Na Kikila Balaunu mai kekahi o na poe o Hauolnlu i aiihan papalna ia.

Haawi ia i ke komite anhau papalua. Na Pole mai Kawaihau Kauai mai, aole e auhau hou ia he 10 keneta no kela a me keia mea e hele ana maluna o ke kao holo muliwai o Wailua Kauai; 2 e ia v |500 no

na liemahema o ua kap holo mullwai la; 3, e hoopau ia na auhau kula maluna o na makua i hoouna i ka lakou mau keiki iloko o na kula olelo Beretania; 4, e ae ia ke kuai ia ana o na aina lei alii me ke kuai liilii ana i na kanaka Hawaii.

Na Kamauoha, mai Pnna mai o noi aua e hoen.i ia ka uku o na Luna Aupuni uliu kiekie, lie 55 inoa ma keia palapala hoopii. Haawi ia i ko komite waiwai., - > J - Na "WalakuEauki mai Honolulu | mai, e wehe ia i alanui ma Ewa iho o kahi 0 Liliuokalani ma ka Pelama a hiki i ke alanui ma Holokahana. Haawi ia i na komite o na haua lioo.

Na Hikikoki mai Hilo mai i $15,000 no ka oihana wai o Hilo; 2, i $30000 no kā hana ana i ke alanui mai Hilo aku a hiki i ka Kaluaopele. Waiho ia a noonoo pu ia me ka Bila Haawina. ' . ' Na Kauhane mni Vf>kah i mau-kana-ka mai o Puna i aahau papalua ia, e hoihoi ia aku na elala i auhau papalua ia, mahma o liupihewa a me Kahewahewanui. Haawi ia i ke komile auhau papalua. Noi mai o Kamauoha e kapae ia na rula a e ae ia aku oia e heluhelu mai kekahi palapala hoopu. ana kahe- | mahema iki oka palapala hoopii; ho[laila, ua hoopaaee ia. | Hoike a ua komite uiau. | Na F. Balaunu o ke komite pai i hoolaha mai, ua pau ike pa' iia ka hoiko a ka komite i'hookolni ia ai, e nana i na moohelu o ka Hale Oihana Makai; a me ka paue ake Kuhina Waiwai i ka ninau a ke 'lii Wilimana penei: ina paha he mau kauoha kana 1 hana ai i ka poe Malama Banako, Boroka, Hoaia dala Loio ma ke kanawai, Kaliu Waiwai, poe inalama dala, Hooko Kauoha, Lunahooponopono Waiwai a kahu hanai keiki paha e pili ana ika helu aha i na auhau nia ona ponoi, a i ole ia ma na Litna Helu Auhau paha.

Na Dole o ke komite malama ola e haawi ia ai ka noonoo ana i na noi e kuknlu ia na Halemai nia na apana, ua noonoo ke komilo e wailio ia keia mau noi ana ma ka papa.

Na Olelo Hoohoio, Na li.amauoha e koi ana i ke Kuiiina o ko na Aina e. 1 Ua hui maa no anei ka Aha Kuhin& me ke Alii ka Moi no ka nooneo pu ana i ka pono o ke Kanawai Oihana Koa mamua o ka waih'o ana mai i keia e noonoo ia e ka Ahaolelo aoje paha. 2 I ka wa i lawe la aku ai nei kanawai koa i ka Moi e kakau inoa ia ua hui pn adu nei ka Aha Knhina me ko Alii ka Moi, e noonoo a kuka pu me ka oluolu no ko pouo o keia kanawai koa e like mo ka olelo o ke Kumukanawai? No kaua 010 imua o ka Hale, ua hapai ia ka noouoo aua i ka Bila Haawina imua o ke Komite; koho ka Peresideua i ka Hon. Kanhi i Luna Hoomalu. Huole ka me;i hanohano. Koho liou ka reresidena i ka mea hanohano A. P. Kaiaukoa, i Lnna Hoomalu, Lawe ka Luna Hoomalu i ka Komite i ka noho a hapai "U ka noouoo ana i ka itainu hou h ke Kuhina Kakina i l'i.lHHl.no ka h»>olaha Nupe-j pa. Waihoia na ka lima o kekahi KomiW. Koena i uku ule ia 110 na Kea Hoohauohauo a mo na Panai 3,000. Holo. Oihaua Hookolokolo. No ke Pai ana i in» Hoike 7,500. H\x>poiio|x>no a me i>ai aua i na Kanavr-i nia ka Olelo Hawaii OIHANA KaL.MMKA. j Hoohoihoi i ke kanu Ramio 5,500 " Kope 10,000 Waiho mai o Kauiauoha i lu\mn hvH»hoilwī i ka bm& hon aua i ko Kalo INikoa ?,000 Waiho ia kda ir.au liauni a iuahoj>ē noonoo. Kokna ia Kapiolnni Paka .\0(0 Hoololi mai o Paehaole e wawahi la ka pa, e hoopuui 'la i ua Paku nei, i ai ku huawi j kvl'a i

wiiia. a i niki hoi i ka lehuleliu ke nana noe ka uku ole. Na Likikiki e haawi ia i kekahi komite wae. ; . j AponOia. Na lala a kw koraite. Likikini, Waterhouse, "Wilinaana, Kini, a me Kawainui. Na Kamauolia e lioopau i ke Komite ua hoopiu ia ke komite, a hoolaha uiai la i na mea i liooholo ia a 1 me na mea i hoopaneo it. » Ha ka Peresidena i hoolaha mai i na Lala o ke Komite wae i liat3wi ia' ka iioonoo no ka ?12,000 Hoolaha Nupepa, H. B. Ealauwina, lana Kailhane a me LikiiLĪni. Hoopanee ka Hale a liora 1 p, ro. La Hana 41. . Auina La. Na lega ke komite o na Aina Aupuni me hana hou i haawi ia ai ka noo -

£ioo ana i na palapala hoopii hooloihi a hoakea ana i na alanui © keia kulaaakanhalo xna ka mai\ao o keia Komitb, o na palapala hoopii o keia ano e waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina aponoia. Ano ka palapala hoppii e hoopau i ka Papa alanui o Oahu. E waiqo ia ma ka papa. Apono ia ka hoike. ls r a.F. Balaunu o ke komite pa' i i hoolaha njai ua pai ia ka bila kanawai Helu 85, o hoololi ai i ke kanawai e pili ana i ka Banako Houluulu Hale Leta Hawaii.

I Na Balaijina oke koraite waiwai i Laawi ia ai ka noonoo uo ka lioopuka aua 'i ka dala pepa. . Nox mai o I r . Ualaunu o unuhi ia, a i pai ia keia holke. Apono ia. 2S.a ia Komite no i ka Bila Kanawai Helu 81 e hoala kou ai 1 ke kanawai no na TvOinisina palena aina no ka hooloihi hou aku 1 naanawa, ma ka manao o ke komite e hooholo loa ia

na Kalaiaina e apono ia ka hoike, Apono ia.

Na laonaeena o ke Komite Hoona - auao no.ka palapala hoopii mai Ho-, nuaula no ke kukulu ana i hale kula 01010 Berotania no Makena. Nolaila

ua maaao kekoraite e waiho ia ka hoike lua ka papa. Apono ia. Noi mai p Wiiiiuao» © kapae ia na rula, a e ia akn oia o helnhehi toai i kekahi paiawala hoopii 110 kekahi mau auhau papalua ana i kekahi poe.

Nana mai ho o ke komite waē i haawi ra ai ka noonoo ana i na auli.au papalua ia ana maluua o keia poe:

No Allen & llohmnon 36.25 " Golburg , $5.00 " Liwai Oopa f5.00 " Kupihea $5.00 " Kahewahewanui So.oo Na Paehaole i noi mai e apono ia ka hoike a ke komxte. Hoololi mai o Kikiila e apono ia kahi hapa a koe ka ukn ana ia Allen & -Robinson, e mamnli o na kamailio ana no ka pono o ka iipana hapa na noi hou mai o Paehaole e hoihoi hou ia ka noi e apono i ke hoike a ke ko-

Na Kamika 1 hoolaha mai e lawe mai ana oia lie mau Bila Kanawai. I E hoololi ae i pauku 6 mokuna II a kanawai Hoopai Karaima. 2 E haawi ia ka maua i ke Kuhina Kalaiaina e hoolilo ai i kekahi apana aina no ka Hsme Lunalilo. kif apana aina i kapaia o Kaiwi o kaihu.ma Kona Hsnoluiu mokupuni o Oahu. Na Wat«rhou»e i noi mai e hapai ia ka noonooana no kela koi a Hsh-j bourne i ka huina o 194 dala.

Na Wili Laiki i hoolaha mai e lawe mai ana oia he bila kauawai e kauoha ai e aa ia ai na keiki Hawaii e holo ana i ke kula Beretania ma na kula aupuni e heluhelu ma kaalelo Hawaii. A ma ke noi «a haopanee ia ka Hale a hora 10 a. in. Poaha.