Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 3, 4 August 1888 — Owai ka Mea iaia ka Hilinai ana? [ARTICLE]

Owai ka Mea iaia ka Hilinai ana?

Heaha la na kumn e ike ia aku ai o ka inoa maomae o kekahi o ko kakou

poe maikai e hoikeike niai ai iloko o keia mau la aku e nee nei? Ika manawa e lilo ai o ka mana i kekahi poe i oi aku o ka maikai o na noonoo a oi aku hoi o ka hoopono.

O na mana hooponopono Anpuni a pau mai ka makahiki 1835, a ua raanao lakou pakahi a $ lak<m no a pau rae ka manao iiiie hol o kela a me keia oia no ka oi. Ina e Heluhelu ana kekahi mea i na b"ks moolelo a Java, Elai, a i ole o ka Binamu : e ike no auanei oukou i na mea kupanaha lie nui. A i na e maopopo pono ana ke ano o na olelo 'o* ua mau buko nei, alaila, e manao iho no auanei oe e na Hawaii ka poe oi oka naāuao ma ke ao hplookoa nei. Aka, oka oiaio maoli, aole loa i hoonaauao ia na opio H t\vuii a like uie mea oiaio a e looa &i la hoi ia lakou ka pono. Me ha maa la o ka nui wale no o na kumu ae o ka īke o na hanmana 1 ka heluhelu > ' k, . , k t ' ' .. .1 , l « 1 ' ( . 11 , t L utj> >i' ikaei' . i !'i •!M* ? <i:. ;l< ■ \v.\Ki ih ' ' i <l ' t L 1 » .r i.U) .

Nolaila. ua haua ke Aupuni i kekalii kiii'aima ino loa ma oka punukuana i ua opio Huwaii kane,a kaikaniahine i ke a'o walo ia no ma ka olelo Hawaii. A ua mauao makou ua liana ia uo ma kekahi kumu i hana ia, a o ka laanao "E hoonoho i na keikikane a kaikamahine Hawaii iloko o ka naaupo." Oiai, heaha kamea e hiki ai ia lakou ke ike i aa eaea o keia ao holookoa ma ka olelo Hawaii. Oiai hoi o na wahi inea hiki wale no ia lakou ke heluhelu ma ka olelo Hawaii, he inau mea wale no ia e hoopouli ai i ka noo-| noo. A eia no hoi i keia la ke a'o ae nei na kula Hawaii me ka uku ole, a oia wale no na kula i kuu laula ia maloko nei o ke Aupuui. Eia nae he oaea kupanaha \ia liiki no ka ke loaa i ke aupuni ke dala e a'o ia ai na opioj ma na kula Hawaii, a aole ihohoii Le loaa o ke d»la no ke a'o ia ana o na opio Hawaii ma na laia o ka ike j ma ka oielo Beretauia. Healia iho.la keia? Ua hiki auei i kekahi mea ke kumu o keia mea. Aole no anei uo ka hoomau ana i na opio a kakou ilokoo ka hupo. Heaha la ke kumu? Aia maloko o ka Bila Haawina ua hookaawale ia he puudala nui he $73UOO no ka Oihuna Koa, a ma kekahi e hoouiakaukau i na kanaka no ko kaua aua. Na ke Aupuui uiaoli no i hapai ae i keia haawiua uui, mailoko ae o ka mea e uku ia aua e kapoe uku auhau. Heaha ko lakou mea i hooli ! lo ole ai i keia puu dala no ka hooala ] aua i mau kula olelo Beretania uio* Lu'

uoa ina koiki e helo ine ka uku ole, i liiki ai hoi i na uiakua ilihuuo l:»? huouuaika lakou mau keiki, y hiki ai hoi i ua 9 opio ke ike i ka heluhelu a kakao i kekahi olelo e loaa ai iaia ka ike e hiki ole ai ke noho mau o Ha waii iloko oka pouH, a i loaa ai hai ko aiauui e loaa ai ua pouiaikai o keia uohoua honua. Ke laua uei ko makou uiauao e hooloihi ia mai ko lua - kou ola aiui a luki ika wa makou e iko ai i ua kula Boretauia a pau e h okuu laula iu ana'ma keia aupuui. He hlo tiiiia uo ko lukou i uiau kula uka o«c i la a i»i>, i ua i

naauao mna ia na opio Hawaii ma ka •H" "Ro r .yf.amft NnUila nn> o wai ka kakou e hiki ai ke hilinai ak« i ua hewa o keia 'mau hana ana? E ninau iho ia o& Iho.