Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 5, 18 August 1888 — HE MOOLELO ANEA NO Uwepa Ka Mua o na Ui o ka Honua. Helu Ekahi o ka Wiwo Ole. Hale Aniani Pakui Damisa. [ARTICLE]

HE MOOLELO ANEA NO Uwepa

Ka Mua o na Ui o ka Honua.

Helu Ekahi o ka Wiwo Ole.

Hale Aniani Pakui Damisa.

Auwe! nani ko'u pahaohao a me ko'u kamahao no k;iu mau mea e knni»i!io mai nei īa'u. wahi a Rem« Tarala. A mnau ho.u aku la no o Reina Tarftla, E ke kii aniani kanmhao, m;ii hoopahao- _ haomai op ifr'u 4-kS meā'ōlāū) mn■ ■ i. He kanaka maoii anei oe? a i ole he : • anei. Pane m«i la ke kii anian; E Rema Tarala, kk keiki a ku'u U>k» owau nēi, he kupua kaulnna, nonu hoi ka inoa Damisa, a ō koii makuakane o Carobine Ba o ka'u hanai ia, ano ka mu o ko'u aloha ia oe a nae kou nnkuahine, hele niai nei au mahope o olna. I ka lohe ana 0 Rcina Tarala 1 keia mau huaolelo, pane koke aku !a oia i na pela e hoi kaua } ku'u home, malia paha, ō ku'u inama kai ike ja oe. " ; I keia tnau ōlelo a Keina Tarflla !a, u;., haele aku la laua i oia hoi ka Home Ana. Ia laua i hiki aku si, ua pane aku la o lieina Tarala i kona maknaliine, E ku'u mama »loha, ua ike no anei oe i keknhi mea kamahao e like me keia mea a'u i ike iho nei i keia kakahiaka?

Pane mai la koua makuahine, ae, u l * 'iHe au, huli hou ae la o Uwepa a aloha aku !u ia Damisa me ka p>ne ana aku, auwe! ua hiki mai nei ka oe? Ae, wahi a Damisa. Heaha keia huakai au? W2hi a Uwepa t »*oau aku ai. He huakai keia i hele naauau-a mai ne> naahope ou, au» hoohiki paa au mahope ou neia mau iwi a mainoiuo. Auwe! waln a Uwepa i pane oku-'u, tn«• he mea la. e imi mai hna paha 03 i wah' . no'u e komo hou aku ai Hoko o na poino. Aole pela, wahi a D»misa. A pehea la k«? wahi a Uwepa. Penei, i hoi mai nei no au e noho pu me oe, oiai, ua aioha au neu mamuli o nn bana inoa ka'u keiki hanai, no ia mea, ua noonōo nui au a ua hana au 1 kekahi me ; i ma ko'u na»u ponoi a ua hooholo au e ho> mai me oe a uia keia. Aole paha oia ka mea oiaio e Damisa, wahi a Owepa. e hoike* mai oe i kou kumu nul o kou hoi honua ana uiai nei me a'u e nohoai. T kela wa i noonoo loihi iho ai ke kupna D«mißa E aea «e la kona poo a p : -ne mai la. Eke aliiw«hine oka lewa, e kaln mai ia'u, e ho'ke no au 1 ka mea oiaio.

Eia ke kumu o ko'u hoi ana mai nei ni£:. olua. ua ike au i kau keiki, uk hanau ia oia me ke ikaika i oi pake!» aku • ko na kupua e ae a a ua īke no hoi »u t-m-ike ana m.kou a p*u i kau keiki ke loau iai l » he man»o e ku-e ai no niakou, n«laila au ī maka'u honuaai a hole mai nei e noho pu me okia i na he manao aloha ko olua no'u.

Pane mai ia o Uwepa, ua au e hook'pa ia oe e like «ve kau mea » ha.na maik«i mai ai ia'u, oiai au e noho ana malalo oko» malu me ka oluolu n.RĪUai, jiolaila, *ohe a'u mea nui e ae e hoike aku ai ia oe o ko'u aloha wale no nou a na'u no hoi e maiama aku ia oe e like me ka hikiia'u ke malama. Me keia mau kukai 01010 ana niawiena o iakou, ua lilo iho la o Dauma i niaku» poaoi no Uwepa, a he moopuna hoi o lie ina TaraSa nara. A hala ae 1h kekahi »nau la, pane aku la o Reioa Tarala ia D;imisa. he makemakeau e a'o ia au i na mea a pau e pi]i anu no ke kaua, i na he mea hiki ia oe ke a'o mai Ih'u. aku la o Dam;sa, ae, ua makaukau ma ua mea a pau «• pi!i ana ia mea, a mai hopohopo oe no'u a nou iho, no ka mea. ua lawa ia oe a me a u nei ke luku t keia ao holookoa' a e jtau no lakou a pau i ka make ia kaua, Na keia raa« olelo hooia a Damisa hoolnna -lo* aku i ka ia»nao iloko o ua kfiki fa, a pane koke mai la oiu, ina r hele koke kaua e kaua aku i na aiua & pau. Pane aku la ua Dami;?a li. ao. ua mskaukau mau «u e hooko aku i kou mau; makemake a pau, aka, ano konaiua mai ».*. nou. iiaaha ke kuma nui ō kou kanalua a»;. no'u? wahi n Reim T rda. () <n- hi- kaii.-ikā am r .: p. j „,trv..u r.:; ra <*!-.•« u j<• .i. ho k« i.i;!,-. > >w ( hoi, aohe mawao a'ioli.a iloke ou uo ke*.

man hoakaiiaka )s a oka liona ahiu, oia kou hoa e like ai ma ka hoohaliko ana. Piike aku la ua Reina Taralg la, tte niea oiaio kau o pane rnai nei ia'a, aka e hui aku a» ia oe, i na e hana maikai mai ana kekaūi mea iu'u, alaila e maikai no ka'u inau meta pau hanf «ku ai, ■tka, innhemo ka mea c h-inn ia ;nai nnn maluna o'u, «lailu, c pan;)i aku no hu i kn ino a pmi hialuna ona e hke me.kana mea i hana iii>ū ai -īa'a, 0 ka l*na nae o ku'u mnnan e iioan an e hoiWe no'n .-ino imtia o ke ao owaa ka pokonakona o kei.i mao la hku, aohe hoi he meu nana c pai i ko'n l.ie. .■

Pane aku ia ke kupua Damisa, he ae au i:i mau mea-a p«u, a e hele aku anu 'kuoa amhope o na niakemuke ali ou. -Patic-arfnrljn>a keiki la, o ka aina • 'hea I < ka a naau i ai he kupO'p m i.in^ " "no'u e hele uii 1 ■_ Pane aku bamisa la, o ke nopimi 0 -Hoimena, oia ke auj>uni maik<i loa nou e kikele ai i J>ou ike it me kou iki'ika. Owai ke kannka ikaika o laili? O llameroda he kanaka 1 leehia ma na me'a a pau e p'ili ana uo ke kaun, aohe hni ona iua a pnni ka knna ?k«niiīt" a p;«u 1 hui la me kono ikaika, oia konM mea i weliweli nui ia e ko ka aina a pau, a oa lilo maoli ou» i alii. Pane aku la ua Reina Tara!a In, oia ka'u 1 makemake ai i na wau e hui ana me ia he alo a he alo. He mau hora loihi keia kukai olelo ana a laua, ua hooholo iho la ua keiki ali: la e holo oia no ke aupun- Hoimena e like rae na olelo a Daniisa iaia. He'e aku la o Reina Tar.tla a noi aku la i kona niakuahine j» na paha oia e a£ mai Rna i kann luiakai he!o. t)ia ka kona makuahine i pane mai ai penei. Ua ae au ia oe e ku'u keiki e helo e like nie knu makemake, a o na haawina kaumaha a me ka pomaikai e kau mai ana uia*ina ou. me ok iku no ia, be hana ko 1 heia'no'ka poino i keknhi \va, a he pomaikai no hoi i kekahi wa. 1

lVo!ai!a, e ku u keiki a i hele oe, nui :ie oe i kekahi kiinaka e hoopa i kekahi I hi o kou aahu, no ka mea, be keiki kapu oe, aole e hnopa ia, a o ka uku o ka mea hoopa wale mai aoe i keu aahu, he make no īa, mai hookoaio i kekahi manao aloha

no kōu hoa paioJ ina he mekamaka ponoi paha ia nou, haao iki ue e hookomo i ka manao aloha iloko ou nona, no ka me^

he mau mea ia. e nali mai aoa. ia oe mahope aku. Oia wale no ka'u kauohā ia. oe. nolaila, e hele e ku'u keiki aole au e aua ia oe, no ka mea, o kou makua no ia au e imi ata, a me kou hanohano.

Maanei e ike kaua e ka mea heluhelu i na olelo a TJ wepa no kanu keiki, e hoao ana hoi kana oielo i kana koiki e hooikaika nona iho roai na poino he r tiui ana paha e halawai akn ai ma konā mau al*ihele. I ka maknukau ana o ka huakai he'e a ua .keiki la, ia wa i pane māi ai o Damisi< ke kanaka kino aniani penei. A no, e kuhikuhi nka au i ko'u mau āno 4 pau ia oe, e naua n?ai oe ia'a a noJ, a e hoon»»n«o iho oe he k»nf ka aniani au, aka ua hiki no ia'u ke hoolilo iho ia'u 1 lio i manu guia, i lionu, a i bea, a 1 hale aniani pakui ibo o kekahi hale o kakahi a pulelo loa akīl iluna lilo ona ao o ka lewa, a i ka hopanui o ka m-mawa, e lilo no i kookoo amania me ka pahikaun ani'-ni. 0 keia mau mea n pau ka'-u e hoike aku ia oe i ole ai oe e maka'u a hopohopo noe i kek«l>iPane aku la o Reina Tarala, ua maopojx) aku la keno m<*u mea ia*u. I : feel-i sekona koke no i !oli ne ai ke kino e i?a Damisa la, a lilo ae oia i lio keo keo nanī loa, a o na pono holo iio a maluaa ona he aniaui maemae wsie no ia' a o ke kulana hiehei me ka kilakil«, oia ke kulana o ua lio ia ma ka Rema Tarala ike aku iaia. 1 ka lio keokeo Damisa « haa ana iniua o Reina Tarala, p«ne mai la oia i kona kahu ppnei. li ku'n haku, mai hopohopo! kou naau a mai kaualua hoi, no ka mea }J no keia o Damisa.

1 keia aekona, ieie aku la o Reina T,trala a honi aku Ia i kona makuahine me ka pane aua aku, e ku'u m«ma aloha, eia au ke hole nei mamuli o ko'u manao i uilani ai. u ī heie au a niake alaila, ua make no. aka,i na no ke < ia, alail», he ola no hoi, «laila no hoi, hoomanao ae au e ike hou i kou mau helehelena e ku'u m»Ria aloha.

Mahope tho o ke»a niau kukai olelo ana a huia, kau aku la ua l\eina T,ua!a la mniu«a o koua lio Dai;msa, d u Good Bye iJ inai ia i kona mama alohn, a huh aku la

aa keiki i ; », a i*i< no a umii «e ai i na opi aoao 0 ka iio pupau hooleiloa, kualo ana laua net nialuna o ke nupuni Ho niena, "Lawo a liio ka hoi £eia lio." Maanei e ka nioa holuhoiu, o hoike aku leau mea k-ikou no ke aupuni o Hoimena. 0 lioimenii he aupuni oia mawaho ioa «ki; o n i aeduni hui ho 52 o Aoko Eloele ho uiau i«usaui miie ka maumo--lua Davni!ja nei nae o iawe lole an\ f.l ka īcio. ike tho ia ou i ke o ilo' 1 a 1 n»U!o o l;ua m ■ ... ■ ... . A' 1 !.,. 1:1...:. . .L ;0 :! .'iail--"O ■>» ■u..,i kiiu. U „0 i.U.i ke J.Kki,UiniīiivLĪ t j