Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 6, 25 August 1888 — Ka Ahahui Elele. [ARTICLE]

Ka Ahahui Elele.

Ua lehulehu wale na manawa a makou i noi a i poloai aku ai i ka Lahui Hawaii e hoala a kukulu i mau Ahahui mawaena o lakou ma kela a me keia Apana, no ke kuka a noonoo ana i na mea pili Aupuni, i loaa ai kekahi mau hookahua no ko lakou mau pono; aka a hiki mai nae i keia manawa, aohe mea i hana ia e pili ana i keia kumuhana ano nui. I kela pule i hala aku la, ua hoopuka aku makou he mau palapala mai ka Hon. J. K. Kaunamano a me Hon. D. H. Kahinu mai, e pili ana i keia kumuhana, a ua lilo ia i kumu hooulu nui i ka noonoo iloko o makou no ka wae ana i kanaka kupono nana e hapai ka hana a hookumu aku. A o ke kanaka a makou i wae ae nei nana e hookumu a hoomaka keia hana, oia no ka Lunahooponopono o ke ELELE i keia manawa, o makou iho no, o Mr. Daniel Lyons. He wahi mea ano kupanaha paha, o ko makou kulana hoopuka nupepa Hawaii, me ka onou aku ia makou iho e lilo i hookumu no ke kukulu ana i ka Ahahui Hawaii mua loa o keia ano i hoao ia e hookahua maloko o keia

aina. He mea ano hoopahaohao paha ko makou hoao ana e lilo i alakai no keia kumuhana ano nui, i oi loa aku no hoi ke hoomaopopo ia he kanaka makou no ka aina e, a elima wale no makahiki o ka noho ana maloko o ke aupuni Hawaii nei. A eia hou hoi kekahi mea ano e loa—aole makou i hookupa ia i Hawaii—a no ia hookupa ole ia, nolaila, ua hoonele ia makou me ke-

kahi mau pono lehulehu i loaa i ka Lahuikanaka ; nolaila, aole e hiki ke olelo ia, ua hewa makou no ke karaima makemake a puni oihana. Aole no hoi o makou poe makamaka a hoa'loha i ake nui e loaa ona oihana Aupuni; he ku hookahi wale iho no makou i keia manawa iloko o na hakoko ana no keia ola. Aole makou i hoopaa ia no kekahi poai, a aole hoi e hoopaa ana e kokua i kekahi i loaa ona oihana iaia, koe wale no ke kanaka hana pono a he hoa'loha oiaio hoi no ka Lahui Hawaii— me ko makou uku ole ia no ia mea. Ua ike a kamaaina makou i kekahi kanaka mamua aku nei. He hoa'loha pumehana ia no makou—he kanaka na makou i mahalo, i makahehi a i aloha no kona makee i ka Lahui Hawaii. Ua a'o a kuhikuhi ia makou e ia i na mea pili i ko Hawaii kulana. Ua hilinai oia ia makou i ko makou manawa malihini imua ona, a ua okomo mai la iloko o makou na manao aloha no na mea pili Hawaii e poina ole ia ai iloko o ko makou wa e ola aku ana. Ua a'o ia makou, ma o na hana a me na kuhikuhi a keia kanaka kamahao i kekahi mau mea lehulehu o ke ano nani a kamahao e pili ana i keia Lahui kanaka, a e like me ka loihi a makou e ola aku ana, pela no makou e hoao ai e hooko e like me ka hiki ia makou, i na kuhikuhi a kekahi o na kanaka maikai a piha aloha i ike ia mawaena o ka Lahui Hawaii, oia hoi ke Kuhina Nui i hala i ka make, Walter Murray Gibson. Ua hala oia, ua lawe aku ka make a ua huna iaia, aka, o kana mau huaolelo maikai a me kana mau hana aloha, no na kanaka maoli, aole loa ia

e nalo a aole e poina ia. Ke hoike aku nei makou imua o ka lehulehu, o makou ponoi iho no, me ke ku hookahi, ka i ku kiai i ke kino o kela kanaka kaulana me ka pu i piha me na poka ma ka po o ka la 30 o Iune, 1887, no ke kue ana'ku i ka poai hauna[e]le o ka poai hoomaemae; a o keia mea ua ike ia no e ka Ilamuku i pau oia o J. L. Kaulukou a me kona Konela V. V. Akepoka. @ keia mau mea a me keia mau hana, me he la, ua lawa ia no ka hiki ke hilinai ia e na kanaka Hawaii no ke kukulu ana i Ahahui no ka pono o na kanaka Hawaii. I keia pule nei e wehe ana makou i mau buke no ka hoopaa ana i na inoa o na kanaka Hawaii e makemake ana e komo pu ma ke kukulu ana i keia Ahahui— a ke lana nui nei ko makou manao, e ala mai ana na makamaka a kakau inoa me ka lokahi i lawa ai ka heluna. E kahea ia'ku ana he halawai o ka poe e kakau inoa ana, a e koho ia hoi na Luna. Ke kono a ke poloai ia'ku nei na makamaka e kipa mai ma ke keena o ka ELELE a e kakau i ko lakou mau inoa, a lilo i poe lala no ka Hui. O ka poe hana pono i hilinai ia ka i makemake ia.