Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 13, 13 October 1888 — HE MOOLELO NO KE Keikialii Vabinia Sekotia no ka Wa Mau Loa! Ke Komo Lima Kupanaha. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE Keikialii Vabinia

Sekotia no ka Wa Mau Loa!

Ke Komo Lima Kupanaha.

3g90lEeiki Makn;i ole o Sekotia, a i lo aa ioi kon J uKiniuli n ke.Koino Kupiiunha K a Mea i kapaia, "Ka Naui Vabinia, •s£tg' i Haule īii ka Nani o ka Ui kaulaua o Sibeliua, o ]iSBp:". Aupnni Hoopahao ?™F\' ■ Lao." ' Ma kehi kakou i haalele ;iku Spi iu Vubiula, ua ike" kakou iāla un; u iioōnluhua i ko ke kulaiia ** 'knuhale poe. f *4- a<> ' 111 - "" 1 1 ua Vabinia la iloko o ke knliiuakau a iaia e ni;ikaikai ima ukio h liiaa nole oia i pihoihoi u pupuahulu oa mea hou ana i ike ai. '±f .Ua hele iho oia la me ke kuoo e liko ke ario ranu ke kanaka Sekotia na ano a pau me he lie kama■Hpha oia ai o ia wahi. Hr Hololiolo ae lā oiā, maluna o kekahi Halahaka loihi e kapio īho ana maluna 1 Wfo keknh'i muliwai, a o Sotja wai hoi, Pke nawe malie ia ke ko ana & ke au. r He ahiahi noenoe |foe!eeie keia w i a Vabiuia e holuholo nei, a o kun.i mea nui iluko ona e uahi ana, oia ka loaa ole ana iaia o ka hoa'loha kupono e kooio wahi ai ai oia, a loaa pi> ho t»e wahi e hoomaha ai koua poo. A o na kukai o na hale, aia ke weli mai Ia maloko mai o ua !au luau ma | oa wahi a pau ana e uana aku ai. j I A ia wa oia i hoopuka ai i keia hua | olelo;—Aole loa i kaawale iki aku ka I paoa mai a'u i na wa a pau, aka o ka f- oi loa aku paha keia. Kalele iho la oia malnm? o ka uwapo v a nana iho la kona maka ilalo i ka ha- .;. lila ae o ka wai malalo ona i ku raalama'aaia o na hoka. Ia wa oia i lohe ae ai i ka uehe o ua ■ wawae o kekahi mea e hele mai auu, a ia wa oia i ēa ae ai a uana pouo aku la i ka mea noua ka nehe aua i lohe ai. Iu wa pano mainla ka mea nona ka nehe» ana i lohe ni; Aloha ahiahi Ua panai aku *a o Vabinia i ke kaiaaaina me ka ninau aim aku; heaha kuu mea hon? ' ]\[awacua o ko'u ola aua, aohe au - ike i kekahi mea lealea loa i oi ae i ko ke'.a po aku nei. No ka mea, aohe e hiki i ko'u man lihi'ihi ke upoi ihj, a ma ko'u aoao me i.e la he ipo ka'u 0 kuwili ana, i k < ka iihm o ka wah~ hea o k-.i ieo !ea lu.ohia-a. Wahi a ke r kamaaina, O ka'u 110 hoi ia e kakali wale lu no maanei o ka lohe hou ui aku o ua mea huene !a o ke knluaumoe. wahi a Vuhit\a Ae, o kaiia pu r.« ks» lioi ia e mak ileho ue t la mea'hookahi, wa ! u ko(»a

A pane lion aku-.ln be kamaaioa rae j k.-i ninaa ana. | Owai keia e kamailio po nei me a'u? l'ane aku ia u Yabinia:. 0 ka me;t hea kan e uiuau nei? E ninau aka uua hoi uu.ia 1 koii iiioā Noonon iht) la oia a hooholo, ihO.'lo, e hoololi i kona inoa, no.ka mea wahī aua, mamuli paha ua lohe keia [»oe i ku iuoa Yabinia a me kōqa, ki!oi ia ana ;iuko o ku kai; a muiia o lliauao 'hewa Ihi iakou he mea wau i paumaele loa i ke karaima a me na mea ino he nui. A e hopu maiauaoei lako.u a ; hoopa aku iu'u. No ia mea, hoolgli ae Ja i kona inoa. 1 Ae, o ko'u i>onoi anei kau 1 make-* make ai? 1 me& e pau ai ke koikoi ana a kona hoa, ua hoike aku la o Vabinia i keua inoa kapakapa, a oia kana 1 paue aku ai, o— Hiuawela. Heinoa loihi kona nona na huapiap'a he kaono a keu ma ka kakou olelo ke unuhiia mai ka plelo Latina a i ka olelo Hawaii. A i mea e hiki ai ke kaipaiho no ka \ya liala loa, un'o .i' me ka hiki raai alaila ua pono o Hiuawela. I k» lohe aiia o ke kamaaina i keia iuoa, lalau mai !;i oia l k;t lima. o Hiuawfla, a umii iho ]a me ke kono pu aha mai iaia nei e uhai aku īaia. I1j hai la keia mahope o ua kanaka la, ; a )i:ki_aku la laua ma kekahi hale, kikeke aku ia ke kamaaina. Wehe ia mai la ka puka, komo aku la' laua, a ike aku !a keia, lie nui ka poe oioko e Pitaro una. a uia hoi n>i apaaa dn!a *e-muu a»a ma ka o kela a mo kei'i. Komo loa akii la laua a hiki ma ke pakauka'i nui t nonoi aku la koua kf.maaina, a haawnia mai la hWokahi ime il' kahiko i piha'i ka waina, a me e'na mau owili io puaa maloo, 'he popo palaoa hu o!e eono a n.e ka a-nii wai, a komo hou aku lalana ma kekahi kuonn Mlnr Papani' la laua i ka pnka mahope (ilaua, he kukni ilioiho ke a a'na', noho iho'la laua iluna o kekahi lio laau nui a hekumulaau nui ke pakaukau. Kau iho la'ka'laoa mau mea ai maiuua o ia mea, a ukau pu ae la laua iluna o k'a lio laau. Lulu ae Ia ke kamaaina i ka hne ih a inu ae la, a pane ae la v ua kupono ke ; a, me ke kanī ana ae o kana muka. Ilaule :ho la laua paina, me ka' noke mau ana o koua hoa i ka o(Tala i kahi hue ili o laua. Oia nei hoi, ke noke ia oia i ke alu ku i kana owih io puaa maloo me kana mau popo palaoa. E ake ana oui e maona aku, alaila, aohe hoi e 'kanewahewa koke ke kam«u mai kahi mnolo vvaim\, I ko laua wa e komau nei* he hooka hi wale no mea walaau o laua, oia koua kokolua, e kena mau niai ana oia, Peliea ka ln>i oe—-he maku'u oe i keia mea ea'? Aoho oia uei ekeiuu aku, aka hahao maiie ilio la no oia i kona opu a piha, alaila lalau aku la oia i kahi koena waiua o ka hue a olopu ae la, kahi ka pala. • Ja wa p-uu! aku iu kotia ka naaina, Aole no hoi i auo uui wale ko'u wahi luoa i kapa i;v ai. No kealia hoi. wahi a Hiuawela. Xo keaha mai kn aoi kau, e aho hoi paha kou inoa ? ko'u mo» i kapaia e ko u mau maknu! A oia keia la i loho niai oi 4 o kuu hoa'loha o-o—--Lawew'iK». A poha ao la ka aka lu*he a »a kanaka h». no mea, ke kakoo ik.MUa ma\ ia ka waina j\ ka mauao'ana o nu kanaka ia. j la wa uonoi akn !a o \ ahmia ia La!*v«?aHIo e hele laUa o makaikai i «a \ luu.a a ka poe e Io>iie:t rii.<ro ana. ī, U ae aku ia o !,a ve;,l Uo i ke uoi a ! Hiu wela, a puk . akn 'a bua a ka rum >\ |;;ua i ike inua ai i ' » poeer pepa ma, ku iho li !aaa n.un i ka| nane&u u,. j >o neu la 1. \\.r; o nant> t ik"?, ke i.ak • ' i> 0 : alao .• .. .>, a • -u a !; ei | i ka U ;ou p"uui»<?pa j

Ia.lana uei e ku iei c nuiui, he elima mau geraa i make ae i kekahi mea A oia ka Hiuawela i j»aoe ae a'i ia Lawealilo. He keu kela a ke Gorila •ino. Io& o ke-o'la" aoarTi keia-ao." O ka.mea be? kau e plelo nei? Wuln a LaweuUlp? 0 kela kanaka nui ohulo nmiumi kapulu mo ka ipu paka loihi. he keB oia a ka |lapu uihue nui wale; wahi a Hiuaweia. llmii ilio Ia ua liuui o kona hoa 1 ko iu nei>jtoohjwi a kauo aku la ma kahi e,n nnmuliou rnai lai Auhea ua m'ea la.au e nauki nei? Kuhiku.il i [n>lolei aku la o Hiuawela i aua i kapa aku ai he rnapu kolohe. Nana pono aku la o Lawealilo a 'ike pane ae labia ia Hinawela, aole kela ho inea okxjaj o ka Moi kela o na [»uu Pc r ,a. Ka Moi o na pnu p&pa! Ina owau kona h6apiji, ikfl ae 00 eke dala iloko o ka waha o kela mapu. Oiai laīia '© u hiiiiumnmn ana, ka-j hea mai l# laoa e neenee aku e paani.nn kek&hi nuiu gemu ekolu wa-1 e no. he, pMi piif, naai nn ola' olaua a i ko tatf£ m au wah i waiwai i ho. Ā Vabrnia i ui ae ai i kona; hoa.ia Laweāliio, a he «e wale no ka unA ' Holo ae-la ka~pili 'mawaena o Vabinfa a me ka Moi o ka pru Pepa. A o ka waiwai o k» Moi o ka puu pepa stna e paa aua, he 15,000. Ao ka w&iwai io aipau o ua Moi la ke hui ia he 300,000,000 dala! A i kegemu mua o ko ty.ua u hoomaka aua, hookun aku la o Hiuawelu na kona hoa; la wa ua puka ae la na huaolelo iao hailiili Imai kona hoa ae. 1 ka lua o ke gemu. ua hoomohala ae oia i kaua wahi pahi pelu a waih« iho la ma kona iilo; a hookuu hou aku la no la eō na koiia ho; 1 .. Lt i kain iho ai ka.aka henehene a ua olohe la o ke gsmii, a pane mai la', }l& oe, kaiaWin ka pii iin kou h<ia. I ka ekoi'u o na genjiu ua lawe ae la keīa nana ia gernn, a puiwa ae !a kona hoii, akuhi no a ikj3 ia aku ka uia 0 na heleheieua a oni no hoi kona kino io a ia nei. Hoomaku hou iho la laua i ka lua o ke gemu, na ua Moi a ka haawi, a ia wa kauoha mai la kela laiA, nei e hahau aku. A oia ka Vabinia i kamaiīio aku ai e haawi hon, ua Oiai ua ike aku i ka hoopili ana a ua m< i nei ys < pepa okoa eluk malalo se o ka pnu a ua moi la. Iloko o ia wa uh lJioole mai la ua moi la uie ka olelo mai ē hahi.u no ha nmke, a ulu mai la me ke aoo hoopaa paa o ua m oi la. Pane akii la o Hiuawela, ina penei kau hana, aiaila, uaeo ia*u, pīoloke H3 la ua kanaka 1«, a uui īho la ka hanu no ka ikeia o kana hiina kolohe. A kahi wa aku. Aolo i loaa ka.inikiui loio a Hon. A P Ka laukoa imua » kn Kie'eie, Pololei kelt Aole o ke alatau>« a uie ka m'nlii ka 'a {«ul»ua, o ahuluhulu kumu fea ia kau iana a ka poe Uwaia. Un lena nku kekahi puolo hoo.'nami* mana ma ka lua>va< o Kunawai, h' hainaka kilika kekuhi oloko a nie kekahi mau ; me« hoora:inamana e ae. Pan ole no liol ka eepa ou e Hawa:). Mahope iho.o ka nalō aoa aku b ke iv*-kekaht pofs niawiiho ae nei a Kukuluaeo, ua hakaka iho Hi Uikon uuimi'U o ka nui o ka ruma i iuu ia, a' nui pu ka hiliaiila o !ca ohana i keia mau hana; pela ka lono i hai in ma: la makon. Hc U k i ihh o k i p, e i 11oi so ia.ua o ka Ah» hi«>kie i a!» ao e 'iio i wiau u>k> Hc 3 mai uiai 1 no Mnui, I m> Kauai, i he 6 r«o o Oahu noi. Ho to a l»k<u( himi * Ah* apau, Ma ka ucli"\o 1 u,n*ni'i:iu ia ai !<ko«, a t»o 4 |!«oo i l>«aa na ta kh«i uo na \ha ipu o Mi. 1 G, £U»<j>u> ivj H \vv < i N.iauao i\ > A|m„u j. I) Um «0 lionoi« « « - A ,iu" aun.'p 'p«.« ka • (sh« au\ :* Mr. ). ,11. ba:eusb •,