Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 13, 13 October 1888 — Keia Kau Koho Balota ae. [ARTICLE]

Keia Kau Koho Balota ae.

Aolie he manawa ma'kai i loaa i na •Hawaii i, ike ia ma ka moolelo o Hawaii nei, e like ka maikai a roe kuporo me ko keia mānawa ano; no ka '• >olala ana no keia kau ae 1890. I i hamama ka ipaka 110 ka holoi ana i ra hewa he lehaleheu wale i hanaia aku i ka.Lahai o keia Aiua Makualiine. Oiai, ina e lilo ka eo i na Hawaii i keia Kau Koho Balola j e, alaila, e hiki no i na Hawāii ke hana e like mea' mea aka Elfle e iini mau nei. No- • laila, oka hana wāle no a jia Hawaii © hana ai oke kukulu ika H.ui oka Lokahi me ka hoomunkaa nokeia Kau Koho ae e nee inalie mai nei no kona hopena. A e nana hoi kakou ina liana a ka poe nana e ahai ka lanakila o keia Eau ae. Ua hiki ia lakou ke hoopau ina mea a pau e nolio ana ma na ōihana Anpuni i keia la. A u-i hiki no hoi ia lakōu ke hookaawale loa aku i ka poe Ko'e-Omohoko nana e noa nei ka moioona o ka Aina. me na naau pakaha a makee i keia la. Ua hi«ihoi ia kakon ke hoololi ike Kamakanawai no ka hoopau an:> i na helu waiwai no ka lilo ana i Alii no ka Hale Ah iolelo. A u.i hiki no hoi ke hoopau loa ia mea he AUi A.haolelo. A e hoolilo ika Ahaolelo ho- - lookoa i poe Lunamakaainana wale no oiai o lakou io no na waha olelo o ka lehulehu, a i oi aku ka waiwai imua o na Alii ma o kakou la. A uahiki hoi ke hoololi ae i ua Kamukanawai 'la a hiki hoi ke hoololi ae i ua Kumukanawaī 'la a hiki ke lioohiolo maī ina L ' . . ti 1 i' Lk ? | e Jjsj| nui k.n *>.h « Holoi i, t, 'ik • • 1 lahui. A e haawi hoi na ka Ahaolelo e hookohu na Kuhina o ke Alii ka Moi. Aole aiwi he oi aku ka maikai oia aao imoa o ko keia wa e hana ia « nei ? Oia hoi ke koho ia o na Kuhina e k? Komiie 13 rae ke kapae ia ana o ka Moi (no ka Aha Kuhiua e noho nei.) Ua hiki hoi ke hoololi ia ke Kumnkauawai, a lilo ka hoonoho ana o na Lnna Aupuni a pau ma na oihana na ka lehnlehu ma ke koho ana. E laa na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, Lunakanawai Kaapuni, Lunakanawaī Hoomalu a me Lunakanawai Apana, Ilamuku, Hope Makai Nui. o na Mokapuni, Lana Helu m'e Luna Auhau, Lana Alanai, Luna Dute, Luna J?ni o na Hana Hou a me ka Peresidena o Papa Hoonaauao ame Papa Ola &e. J He hana nui keia na ke Kau o 1890 e hana ai. Aole loaa ka mana i ka lahtti ma keia Aupuni mai mua mai a hoea wale mai i keia fa. Aole hoi i like iki me na lawelawe ana o no Aupuni naauao e aku ma ka ili oka honua. E nana i keia manawa ano, aole loa he kanaka Hawaii e noho poo ana no kekahi oihana o keia Aupuni ma keia la. Aka, ua ole nae hol irnkou ke olelo rie aole noi i hewa loa na' haole ma ia mea. Oiai ina e alawa ac ana ka iehulehu a naoaaku i na inakahiki pokole aku nei i hala, ua noho poo^ia no kekahi cna oihana pookela 0 ke Aupuni e na kanaka Hawaii a ua noho ia nie ka hoopono , a me ki\ i hanohano, A he fiv»i v?ale hoi o lakou 1 hoohilahila ia lakon iho a me ka oihana a lakou e paa ana. A aole hoi i'lilo i mea mahalo ia na keia Anpuui ana kekahi Aupuhi e aku lioi. Ahe lehnlehu wale hoi o lakou i noho ina ua man oihana la me ka Imuoli o!e ia eka lahui ponoi noaa mai o'a. O ke; kanaka knpouo a kakon e hoonoho ai ma ka oihaua Anpuni i kanaka iio-! ho malie a inu ole i ua waiona me ka' haawi i kona noonoo piha no ka hana ana e lawe! nVo una. O keia ka inea ka iahui'e u.ann vai o hana ia an;t < " ka mea o noho aua ma ka oihaiia o l.> Au{uim. O ka m.ikiMiiuki ia o ke Au pani maikai. A >U< h:ki kohahl kn Uāka oe n ho ina ka oUiana ke u!r o hiki iaia ke iaalama t»ouo iaia iho,

Nolaila o ka ike koke mai o na Ha waii ka pono no lakou iho, e like me ka hikiwawe o ka ike ana, a hoomaopopo auu o na Hawaii pela hoi e hiki | wawe ai ka lioopouopoiio polulei ia ■ ana o lakou mauimi o ka 'hoea ana mai o keia Kau koho ae. Eia no ka Elele ke noho.aku nei me na maka inaluhi- ' j luhi ole no ka pono oka Lahui Ha M waii i na manawa a pau* me ka haawi 1 ana aku i na olelo a'o maikai. I holo 1 lea ai keia' hana nui oke Knu e liele mai nei o 1890.