Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 16, 3 November 1888 — HE MOOLELO HOONANEA NO HAMEBIER [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO HAMEBIER

HAPUNAWAI KUPOA O BILEMONA A ME K\ OULI PAHAOHAO ONA HUAHELUEKOLU 3, 5, 7. Ma ka hoomaopopo ana, ua hiki ke ike ia aku aia ua poe la ekolu iloko o ka ehuehu o ka ino, ao ka manuoiana &na do ke ola, u.t iii<.'jao ;a mai ko lakou mau houpo ako. 1 keia wa ho( & ka Waipuilum b iiiolo maKawalu uei, a ke pii ae ne i boi ka vrai wela mai iulo «e o ka hohoiiu 1»e he aumiki !a, ame he auka la. ! Aia hoi ua mamao na manao o ksj palekana mai ko lak<»u roau houpo! ako, a aohe wahi hoolana no ka pab. j kana o ko lakou mau ola, oiai ua mu mao aku na maua^lanu. A oiai hoi ke ano paupauaho maoli loa mai la ko lakon mau haru no ka wa hope loa. la wa i ulu m»i ai na manao paupau aho iwaena o hikou. O kii wa uo ia o ka Hipa Ēleeie o M ii*'Uikua i kahea ae ai me ka ko nui i k;ilu pauku kaula lanalana oke aupum kamahao o ka ainaoTW)a Ika i uua ae, «'e kuu lioai.ia mai kai o aiua kamahao vke a<j|iuni o Tise!a, e haawi «iai i k»,u mau haopa. kelē Btia ike makoa oia. «'. : ai ua kokoke lo« makou q make i kela muu keiki ikaika uu 1 \yale kahui.

Ia wa no 1 ooloku ae ai ke kui e paio kue aku i ka īho makawalu aqa ibo a aa waipuilaui, a e milo ana lioi i ku luulnauihanu o ua la i lilo ae i wai weln i mea maalili, a lālo ae ]a i whlh niokni>uiii uuku ī pi'ua i »a īaau uiu. A n'oua boi ka mamao mai ka hale alti aku o ua keiki a'lii he eiaa r»iie ka }ōa a pela me ka ]aula,-a e wailio kahela una hoi na kapakai o ua wahi moKiipimi fa me malino ruaik;»i.

I keia wa i liīo ae »i ke kino o kuhi l>anku kaula l.uiiilana i halealii daimatui, e hoopuni:i ana hoi k.>na mau aoao a pnu e ke gula i okomoia nie na j>oh;iku makamae, a u<» pii ae la konn mnii kaupoku a umii «ku Ja i na paka ua waipuilani e hiolo iho ana.

Lilo ae la kooa iknika i meix paani a o kona hoi e onou iho ana nie ka ikiiika i ua wa mamua ae, ua lilo he niea nawaliwali. I keia wa aia na kamahele olulo huli aloha ekoln hoopue la iloko o ka halealii, un hula akn /a b »t na minure o ka make rnai ko/akou mau alo akn. a aia lako'i a pau iioko o ku niannolana hauoli ana no ko lakou pakele. . | He :r.au ,hor.> ko lakwu noho ana ok& haUoli, in Wa i pae mai ai : ka leo kamahiio o kabi pauku kaul.i lanalaua i ka i aua mai. Eia kakou ke hookokoke Jiou aku nei no kekahi h'«oukt kana weiiweH loa me na kiai poo dei'i>g >na o .k» aina 0 Bera. 8» ka mea ua ike mai la ke keiki muii loa a ka la eiii. ka halealii k<*)i«thao o Beora ua noho ia e ka maiihini Kolaila ua hoa ia kona inama wela maluua o'u no ka hoopakole ana i ko oukou niau ola. Aka hoi he mea ole na enemi, na keakea a me na hoopuukahua aua mai 1 ko kakou aiaheie. Oiai ua kiei ia, a ua Kalo ia e a'u na poopoo a pau o ua mau keikialii ia, a <>ia ka'u e hoike aku nei imea o o;j--kou a pau. Aohe loihi na la i koe raa keia mua iho, e mahuka no laua mai ko, oukou rn,tu alo aku.

Oia hoi ke hoolohe nae hoi oukou i ka'u kauoha, ine ka uhaki ole ia o kekahi o ia mau hua olelo, a oia keia;

He kaualima la a oukou e nohopaa :| i iloko o ka haleahi daimaua nei o Beola, ao ka oukou haua wale no o ka hoouani naau i ka inoa o ke keiki Hipa maua loa, a me kana kauwa puuahele loa o Solomona ka Noeau.

Aole loa e ke&.ihi o oukou i waho, & kiei aku paba kona poo ma waho o n» puka.

A i ole oaa puka auiani, o umii ia auanei a paa ko oukou pauku kino '.loko o na maawe o ka halealii kaima na, ā o ko oukou make do ia.

īka hala ana o keia mao la he kaualima e hoea mai ana imua oko ou, kou mau alo, he ekolu mau lio 1 hoolakoia me ua palekaua a me ua lako a patl e pih'ana i'ka oihaua kaua me na pahikaua pakahi e lawe ai oukou uo ka.wawahi ana i keia halealii i ua apa na eha.

O k i i'o e lioeu mua miu aua imna o ko oiua mau alo, oiaka lio o koolua haku opio e kau ai a e nee ae oia ma ke kihi hikina akau o ka haleaiii dai mana, a e o aku oia i ka maka o kana pahikaua ma kahi a ka la e oili mai ai A i ka wa auanei e ike mai ai na keiki aka La, ka makuakaue hoi o ua mau keikiahi ia. Eia ku pahikaua a ka moi Tiseli» ii«»ko o ko olua 'holuua kahi i pa* ai, aiaila, e emi liou iho no kona poo Uaio, A e hooualo aku i kona mau mak» nie ka weliweli nui, <»ai, U a maopopo thai la no luia, ua pio a make ka moi uanaia puhikaua.. A o ka moa e paa «na la pahikaua, oia ke kauwa a ke 'keikihipa hoa:to loa, aole loa he mea, e hiki e ku aku a paio imua o kona kulana he alo a he alo. A 000 hoi e l T gelegi na ka Nui, e hoomunao oe, i ka \va e hoea mai ai o k;i lua o ka iio, e mee ae oe a ku hio tna ua hale di\ nei. A > ka Ole e kau ana mamua o ka o nuku o ka noho iio, nie ia mea aua uei e j>uhi ihj ai. ala !a e ike iho ana oe ua !nki i koua leo ke kahea J ka 'eh'i o ke akua. ke kini o ke ak«a, a pala aku. A ;a <■ -a e ak >ukoa ma' ai. e kau °' l:< p 1 kekahi men. a e hookoiu I',. kon n;:,kv-iiu«k:\ . —i a piHi e Koakea UiA» Uuii ia i.»n.uu, OiUi poo lakou ua

lehia i ka alo ana o na hana kupua a pau o ka lewa. A noīaila, o ka l«be no kou a mala* ma o halawai ananei na kuia ma kou aoao e Mr. Ugelegina ka Nui. A nou■ hoi e ka Hi-pa Eleele o Mariiikua, ka īueu hol poum ka uhane i hoopiha ia mo ka hoomauawamii ame ke aloha.

I hoea mai ananei ;imua o ko alo he wahi Iw'wiwi e hina pe wale aua.no i oa ia nei, e.ku ole i kou makemake ke nāna aku.

Ko kona pupuka ino tuaoli aole ou hoihoi ke naua hoolei iki oe.

Oiai o kona kino nawaliwali aa e ike la, e loli ae ana ia i hapaha sekona waie uo a lil© i lio knu'a weliweli īa. A ia oe e kau ae ai iluna o kona kua aobe mea ona auanei ona e like ai r a (aohe hiki i kekahi ke hoomalielio aku iaia. Aia Wiile nokonai kanahai o kou kahea iho ma koua inoa o Seremida ka nani. Alaila e puu auanei kona oui ana, a o kona auo pieua mainua ihō, fi pau a kaawale ai?a mai jaiiaia akn, a e hoi hou mai auanei konn lflo. Aka iua e kaha iho ana oe iaia, Seremida ka nani, Paulele Haulaui, alaīla īke hou iho oe e oni ana na 10 i we kuoiuhuelo o ua wahi liola. A oia auanei ka wa e heiu ai na manea o ua \*abi lio Ja, a o bou leo au. ei kaua e h'ooko aku ai.

A i ka pau aiia o keia niauolelo ana a na wahi kaalu lanalana nei, īa wa no i alala haiioli ae ai ua Hipa Eleele la. Mamuli o kona hauoli loa i kona kau ilio ma ke kua o kekahi holoholo aa aūu 'ike o na wawae me koua. ,

Ā<>he i liulia īa kakali ana iho a ua poe uei, lioea mai ana ao poe iio la, a ia i kii ak.u ai kela aime keia mea o lakou i kona lio, a kau ae la kekahi mau mea o lakou maluna o ko laua mau iio. Aka o ua Hipa kupanaha la o Alaiitikua ku iho la oia me ke kt»haba uui no na wahi lio la i ka Jhele aua mai.

1£ ami hele wale aua no oia eue ko* na mau wawao hu.kau hehi e. No keia mea ua hu ae ]a kona aloha a nui no ua wahi lio uei; aka aole oae e hiki i ua Hipa Eleele la ke kaualaa loihi iho, aka oka ae wale akfi no i ka olelo ao kana mea poao e hana aku ai.

Hopu aku la ia a kauo mai li*, hoo* m«ka ae la oia e kau ae t a iaia 1 peho pouo iho aij ia wa i haua pono ole īho ai ua wahi ho nei. Kahele ia a lewa ua Hipa la me he wahine auaukai la no Puna.

I keia wa 1 kau ae aa Hipa Ele ele la »o ka hoomakiiiikau ana e kaa», aia hoi u« hooi loa iu aku koaa aleu a me koaa liiehie i ko na njaruua 0 koaa hoea anu mai. Ao na -pua e ala ana ike kula ua heie a momoe ika hdnua, ao ua mea ola a pau, ua pee aku ;i ua poopoo. A ke nana aku a hoūmaopopo pono aku iua wahi lio la, me he la eiua mau mea e paio ana iaia, Ke Ahi o Wailak^u, Ke I'uui wai o I^o, kahi i j>aa ai, a o kaua mau mea a | pau i manap ai e keia mua aohe no e nele ana ko hoekoia e keia iio kupauaha. Ma keia wahi aku ana ko ( kakou knmailio ana ka lnkou m«u haua pakahi e like na hoike aua mamua aeuei. c ' Ua maopopo, o ka hana nui waie do a kakou e kakah : «ku ai, oia ko lakou iawelawe koke i ka hjma e hiki aku ai i kahi e hoopakkie ae ai i a Maae Tuiiana. ; No ka hookun aiia ;*e iaia mai ka ; haiepaahao onu i nooopaaia ai i ka wa a ka Hipa Eieele u n>c kona k;«o hoo! kalakupu i hana a:. | I ka wa a koia a i!ie| keia tn@a pa- ] kahi i kau ae ai malu|ia on a lio, ua nee aka la lakou e ilke ue m kahikuhi m kahi jtauku kai>i|» ianalana. E nee aaa kekahi i ka hikina, ka akau, ka hen;a a me ke koni4hana. O ko lakou u nu\u holoheU-ua pakahi apuuua aahuia me nk heieheleua o ka hauolu 2?o ka huipu aku me na m»ka oka mea i \oaa ua haawiua o ka ehoeha v kali mai I* a ka loaa aku 1 o no hoopakele. Mahope oka pau ona kuhikuhi ana a kahi pauku kaula Luia|»«a, ua I kumoe aku k» ke kino ;|ka pahaohao o |tu wahi paoku kaula U no kahi aka lui Tuliana q nolio mai la iloko j o ke okooko o ke ai;i, ,j like rae kan« h;<na i kauoha al i k«na mao hako lualiuw V kahi moknpu?»i uuku ar h i i.aaleie aku ui. !Y.«s no hoi i hoike uku ai o*« imua 1° Ul k&u.uW l 4 1

, hoi me ka maua o kana mnu hana majna mamuli o kona hoolilo aua i ka ia a.u.a e noiio pio ia, i hale alii i hohoiaia kona m.ou aoao oie uu pohaku makamae melemele o ke gula ma konu mau paia, a me ke an;>pana|ia o ke daißjaiia nia koua papaheie o ke ano Aole i pau.