Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 16, 3 November 1888 — HE MOOLELO NANEA NO Uwepa Ka Mua o na Ui o ka Honua. Helu Ekahi o ka Wiwo Ole. Hale Aniani Pakui Damisa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO Uwepa

Ka Mua o na Ui o ka Honua.

Helu Ekahi o ka Wiwo Ole.

Hale Aniani Pakui Damisa.

Aka, i ka wa aua lima ku'i la o Mandeleana. nae he aweawe la uo ka Hee Puloa. . Aia hoi, e Hke me ka imo ana oku maka, hamama mai la tni pani aniaui o ka hale pakui Damisa, a poholo aku la o Biuteona iloko me kona Hmakui konahao. O Lekeona a meLeina Hiu mahope aku o ke poholo ana aku, pau pulu aohelaakanu. Ia lakon a pau i paa ai ilo]*o oka hale aniani Pakui o l)amii3a. Kaui iho la ka aka īki a liei.ua Tuwa La me ka pane ana ae i kea mau huaolelo. Heaha no la ka £ela poe i!ip o ka hoaano ana mai nei īa'u, a laa ka poino a me ka pilikia. Maliope iho o keia lanakila kamabao ana o ua Reina Tawa La maluua o Biuteona ka Hap Ilio. Ua loaa iaia ke keha ana maluna o kona mau enemiiho. TJa kanlana pu ae no hoi me kona maua a me koua ikaika i huipu.ia ine ke Oolea o kona mau lala.

0 keia pu oo hoi ka hooko ia ana o na olelo a Walifea e like me na niea ī hoakaka ia ma na helu i hala. Oia hoi ka ili o ka pōino a me ka oilikia maluna o Biuteoua mai a Reia Tawa La akp t a oia q.e la hoi keiā. 0 kei» paa ana ae la no hoi o Biuteoua ma, hc pa» hoi ia e hiki ole ai i kekah' ke olelo ia ae e heuio hou aku ana p«ha laua, aole paha. ! o keii 'p»a aha o Biuteoaa ma aole i p-ia pn m»i o Vfa)ika. ao ka mnn, «a | ike no oia ) na po»ho a psu e hikī m»i ana! maluna o «ona mau haku opio nolailH, ua hooknawaie eno ke akule (Walika) i ka hohonu. Hoi aku la ua Waūka la no ke aupuni Liona kahi ona i hele mai ai, a wahi »oa, aole loa au e kii a«u ana e wehe ia Biteona.ma. O ke kumu, aole oia i lawa i ki ikaika e hi.ki ai ke ku imu ; ' o Rcma Tavva La, a aiai hoi ua loan Wo Reina T«wa La kokaa iknika loa o D.tmisa. . Mahope ihu oka lanakila o Eeina f»wa La. nonoi :iku la oja i kona makuakane e iuku laua i na hui a p»u he 52. no ba uiea, ua makemajke au e lilo i lt lii maluua o ke ao holookoa.

O keia mau olelo a ua Rem T*wa La, ua booko koke 00 kona makuakane, a ua hoomaka k§bt aku la Uua e luku i ua aupuni a pav; he 52.. ! A. uo ia mea i pu»nn ia.ae ai keia mau hooheno a kn Waikoloa. penei: No moa kou ho.u e Kaioea, 1S ki»i nei ia muliwai, • U« like no oe mo Mokapu, Me ka helu haahna o We oki loa, O keia luku ia »»a, ua ai aka ta'wetiweo keia ikona luku nnia la ana e ua kuipna eae. A e hoopūlapula ho« ao a p a ha na aoanei na kanaka. IT« lohe ia k* teo k«uika 1 ona kanak* ma na aupu«i H«i, he leo pihe hoi oke kum»ken*, e uwe ana ka ke kane i ka w a hine, a pejn sk£T 1 Ma kei» hana ana uo |hoi a ua Reina līawa La «a haoko ia|kona makeuMke a ua Ulo noiioi oia t moi|iiui ninluna o na hoi*a ua oia uia ko ano oia jka ekolu gua kupua mui a Aeko Eleele nia«| | | Eia n»e|»ohe wa i Uko', in »»0 ka luku 'nui i* »na na kanaka' e !|ke »0. ' ki» !«ku a n(e u* lian» hoofmamoino. hoi «e U no ko l«u» nun« om ho» ke Aupuni iioimena ī Aole lau* i manao m«a e loaa «n*, »a laua kō laua mea nana e lioomom ) ko k nnho n»a«a aua nv.]« n :n o *<> kaa »upu|oi. Oi»i h<*i, ua ui«tnao no laua « iau» no j >10 kae*Oa \ kvx? >'oko o n*i Aupuai H««, | lioi ua ,ie is v> Uitiī'\iro > u;a inia | jioWo oa lla ! c A!i1; 1 !p.»kuL XoUiU, 1 a l»u* oi*Kv aui \i nv; tf a\, V ' ♦

Koe wale noko laua l\ialai malie ana iho ho iloko o.kn inua onie naoi a me oīuolu o ko !aua nf>!io ana. lloko ntie o. ia wa.a laua c noho lualai w?ilc ana, «ia hoi e iike ka ike i loaa in Damisi maioko o kona an.j kilokilo. Aia hoi iko aku 1» oia i« Walika ke kuhikuhi u Eiuleona e hele uie kilo ann ma n« aupuni a pau e noi->na e kokua tnm iiia i wuhi e īko hou ai oia i na naakp alohn o kona mau .haku.

I keia wa uhui ako la o Damisa .mo ka wi iwifji loa, me ».a manao ho o ua Dami 8a 1« e lanikiln : na kona ike kilokilo ma'un i o ko Wiilik .

l!ok« nae o kekahi m»u la loihi oko Duiiiis < . alilalu. ana i ua w«hi Walika la, aole loa i loaa iki o Wal'ka iaia. Ano ia moa helo hul> ae la o Damisa a hoi loa aku lu no koni ho «e mau oia nupuni o Houupna. Oi«i hoi »« Damisa la e ana aia hoi ike hou ia ne la o Waiika eia ma keaupuni Pukoa o B^rereburo. O.keia wahi mokupuni Puko'a, he au_ puni ia no kekahi kopqa wahine nona ka inoa Puaa Aukai, a na k' p<i ni;tu aku «ae o D3misa i 'ia o oke hai. A nona hoi ke aaimana e owaka nei. ,

Aia i Le«hi Dnimana Hila, Ka ilokua o ka Eee kai Mamnla, Ina >ho no o ka Boe bele, E p.ikole kuua 1 ka. īuea hoie; I ko Damisa ike ana 1 keia mau mea a pau/.hoonuku ue la Qia i keia mau huaolelo ~ ■ - ■ ■; Ahaha! Nani ka Hnpa Pueo b ke »kamai nui waie i kela »ole c haln nn |a elua ia oe mai keia hma aku a'u e kamailio nei Alaila e ike koke no oe 1 na maka o kou mau hiiku, nole nae c 'ke mau loa nku aiisj aka e hnna no.nu i kekahi h-»na naoa'e hoopuehu i ka ohana ilio a pau. A e noho enemi laki-u a hiki i kn hopena, oko ni'iu h. A e hoi hou no lakou, a pau i kinohi he mau htSi* ohia keleawe no Aimionn. E na hoa heluhelu o ka nanea o Uwepa niaanei e ike ai « ukou ika wannna a ke kupua mana nui nona ka moa o Damis». , No ia wa aku.