Ka Nupepa Elele, Volume X, Number 19, 24 November 1888 — KA MAKAI KIU MONAFEDA. Ke Kanaka Hoololi Ano E Iaia iho iloko o na ano he Miliona. Ka mea hoi i kapa ia, O ka Olu Waipahe, a o ka Puuwai Wiwo Ole. [ARTICLE]

KA MAKAI KIU

MONAFEDA.

Ke Kanaka Hoololi Ano E Iaia iho iloko o na ano he Miliona.

Ka mea hoi i kapa ia, O ka Olu Waipahe, a o ka Puuwai Wiwo Ole.

Ka ha MmKanlana i ke kakau mooUlo o Amwika mai. KAKAI* IA KO *'KA ELELE. MŌKONA IX. Ahe! ke ike uei «a u > lawa..i 1 me» a p;tu a ke kanaku miilihmi e makemake ai' ma keia hale hotele; i>ela liou i pant j aku ai ua maliliini nei i kona Di-n& ana uku i kahi kuai r-ama. Nol:u!a, ke kono aku nei au i ko onkou oluulu e n« keonimana e jie ruai no ka'u poloai ia ookon e pa wulii kiaha pu me a'u; ma keia walii aku o kaua kamailio ana, hoemi iho ia oia i k«na leo, a kamaiHo hou aku la: Hai aku au la ōūkri>."j, he makemake jiii i k:aha hele a p.ipani, oiai ua hele au a auo kunahihi no ko'u ike ann mai nei i kekahi mea !<);• u'p hoi i ike mua ole a\ mai ko'u ha nau ana. Oiai ka malihini e kamailio nei, ua puulmilu ae la oa poe la ma ke pakau kau iuu rara»j a e hoom.ika ana hoi ka mea hale e wehe i ka unioKī o ka omole, Heaho kau i ike mai nei e ka malihini? i nmau mai ai ka mea hale, he mea make nae pah^? Oia no hoi ka'u i ike mai nei, aole o'n mākemake e ike hoo i kela :mo kahoaka a hiki i ka uhi ana o ka lepo maluna o'u. He mea oje wa!e no kela ke niaa iho oe,ina oe e noho ana ma keia wahi r»o kekahi mau la, alaila, e ike piuepiue māu ana oe. Aohe no o'u manaonao i ka lian;. aku i ka poe make, oiai oa make pmepine nō Kekahi poe la'u. Aka, uple loa e like me ka'o i ike mai nei, a i shelab*lu ai paha. Heaha kau mea i ike ai? He kino make no kekahi kaikamabine ui opio, me ka aahu keokeo, a he nani lua ole, ka me;» a ko'u mau raaka i ike ai, a ua hou ia he pahi loihi 111*1 ke alo a huia ma ke kua. I kela wa i lohe ia ai kekahi leo uwe kani oeoe. Ia wa hoi i huli like ae ar na mea h a ike ia ; ku 1;; o V>ilHdeza e hin:> iho ana iluiia o ka papahele ma ke auo maule. Heaha keia! i pane ae ai ka malihi- ' ni me ka nauaina ano e maluna o ke kanaka maule. Ke manao nei au ua īke i ke kumu a me ke ano io o ka'u mea ī ki»mailio iho nei e piii anā n > k« make ana o kela kaikamahin^. Pane mai la kekahi o na Ka'maaina i ka mahhmi; mai kamailio nui oe. Ua ike kela poe pauo ua hale la i ko aloha īuo o k'e kanaka Mekiko no Rose Duaika. JS'inau hou aku la ua malihim ala Heaha k<i ke kumu o ka mauie ana o keia feauaka? Eta, e hai aku au ia oe, ua ah'ha keia Valadeza i kekahi kalkamahine oi o ka ai e hana nei maluna o keia ili lionua, a ma ke ano o kau kanw?ii<i uapuiwaoia, m»hapnha ua manan oia na halawai kaua mea i aloha ru me kekahi ulia poino. O ka wehewehe ae Ia keia a lak>>u i hīii aku ai i ke kanaka mahhini, «kaj ma ko lakou naau, he okoa loa. 'Ua j n>aoj>opo no ia lakou ke kulanaoii Yala<lt'Za he huhu, lte menemene ole.' a he kali ole kona līma i ke kau ana i' j k» hoopai maluna o na niea a pau, 'he ' ] kanaku lili ino. | Nolaila, ua manao iho la lakou, na-! | ua no i pepehi kela kaikamahino, oiai; I j»aha oia iloko o kona huhu, a i ole. ! i Uii iiii pabi« oia i kekahi mea. Ihea oē i ike nei i kela meu ane» e, i ninau r . « ; s ka mea hale, ! ' JLoio n»e he p aku o ke kaimk» 1 mahhun, aka, t.«le koke aku ia ni.r uunhi a*ialss'm»b> otnofr uuUuM

mai kona poh ae a ninim iho Ja he !)i : au wahi ku'u. wai nu ke j>oo o k;. | mea uimile;. a iloko o ka wa ■ pekole, ua pohala.ae Jii oia, a iIoKO o na iui"utc p< koie. aia onv ma k<>na mau wawiie kahi i kn ai, a hefe ;akn la a mn ke pakaukau a inu ae la he.hapa kiaha barani; i ka pau ana, huli k<>ke ae la a ninau mai la me ka leo haalulu: , i Iliea <>e i ike■ ai i ke kino o ke kaikainahme inakei ■Hiihai aku la ka malihini ma k&hi no o ka hakoko i hana īv* ai. X. , Ina paha he mea heluheln nanaina lielehel«!ta kn malihin', ina ua ike oia . im .huuolelo i kakau ia ma ka lehelehe o ke kanaka Mekiko: He kana : ka make oe! . Ma ia manawa, ua lilo mai lo ua Valadeza 'la i hoa kuka oluolu ;.o ka matltiini. A maīiope, koi niai la u;< Mekiko ta i ka malihini e pepa laua. O keia mea 0 ka pepa nm na Aiua KomohaiiH. he niea laul.iha loa, aole o lakou nanā i oa kanawai o k \ aina; a ne mea hoi na lakou i makeniake loa a. o ke kanaka ae ole i ka pepu ma iu wahi, ua nana ia oia ma ke auo he hohe waie. Ma ke noi a i»a Mekiko !a, ua ae aku la ka mahhini, a komo mai la hoi Kekahi poe e iho rna ka pepi like ina. ' 0 ka manao o.ka Mekiko i hoala ai i aha pape i loaa ai he kamu e huopaapaa ai . ajaila ko hoi ka iini a Kona naau eleele ipo, i ake mau e hoohamau x ka leo o ka poe ana i manao iuo ai, a i ole hoi, i hopohopo ai. Ua haawi ia ae la na pun pepa, a ma ka pepa au;.. na hdoikaika 1 -kou a ;>au e kik.' i ka m lihhn, aka, he mea kupanaha ka loli ano e o na pepa, oiai •na ka malinini wale no ka make > na iiaun.ia pau. . He kepolo paha keia.o loko o k;i puu pepa? i h ioho ae ai kekahi o ua poe kanaka n»-i. He ruea oiaio hoi ia; wahi a kekahiA leha like aku m lakou me .ia maka o ka inaina wela i ke kanaka malihini, oiai ua aueane e pan loa nu wahi dala a lako-i i ka mailiiini. Ua ike ia o Valndeza ka Mekiko, he kanakn akainai |oa 1 ka pepa ma ia niau aina. a nola hoi e aa kekahi mea \ kamaaina inia i hoa pepa, »ia wale no a he komo pu me ia ma ka aoao hookahl. No keia mea, oa hele īho la ua poe nei i ke d«la a ka mahhini, aka, ua hooholo kokeiho la ka Mekiko i kana mea e hana ai; iiolaila, pane aku la oia i ka inalihiui: Ua hoomanawanui iho uei au i kau mau hana, a nolaila, ua ike au i kao' mau hana k<>|ohe i ka pepa. A i uku. i>o kau raau hana, ua makaukau ka'u p»hi e inu i ke koko o kou puuwai. I;« wa i anei.e iho a} oia e lalau i ke kumu o kana pahi hou kanaka K-u koke ae la ka malihini a holo aku la no ke ala ololi pouliuli e pnka loa aku ai iwaho; alu lu aku !a ka Mekiko mahope o ke kanaka malihini. 1 ka hiki ana o Val;>deza ma ka puka o waho ua ku mahe lho la ia, a uwa'ae la me ka leo uwe kapah.i. Aole i hahai aku kekahi o na poe e iho mahope o k» Mekiko, a i ku lakou lohe ana i ka loe uwe, ua mauao iho la lakou ua hana ia ka haua, a o ka ieo kela o ka mahhim. Oiai ua Valadeza la e holo islu me ka pahima ka hma a me na hf!ehelena o ka pepehi kauaka ma kona nmu maka, ua alai ia mai la oia e kekahi mea, oia hoi, he wahine ui opio mo ka aahu keokeo mailuiui a •'alo, 0;a h.«; ke k imu o ka uwe i lohe ia aku ui e ka poe e noho ula iloko o ke keena, a iaAoU b->i i kuhihewa#ai no ka malih.ui. Aia hoi ke ku la amua ona ke kino uhane o Rose Duaika. Ua uwe ue la o Val:>.dezu, me ka manae e holo hou aku ii->ko o ka rumi, nka, ua liaalele nuu la ka ikaika o kona man aa huki i ko lakon ikaika. A oiai v;a V. ladeza la e ku ana pela, poha mai la he leo nuii ua kaikam;»hine kino wailua 1;». Ē ka pepehi kanaka! ua lawa ka! panmaele o kou mau hma koko, no{ ke koko o ka poe uu i huua miuno;noj ai. La h«kt ole i Uii k la ke i'Muei •ku, i.ka, o ka nana w;>le akn no "a nuika U:i lii'le * <>i u kaiinkui; iu»hi> »a e ka nhane daunon;a K Ih'ol he mai: i j>.»ne hou mai ai O oe nt> ka ckti uana au i;

! pepehi me na lima kakanhao jjSa ! hi'hil.ih. ale, nolaila, e heJe kf>kerae mai keia wahi akn me ke kali t>jre, a aole hui *e hehi koo maū wawajt i na pulenu o keia nina, a i hoolohe ple oe i keia oleio a u, nlaila, e hahai|no an ia oi* a hiki i kou h<>j»ena. a hu'nle oe iloko o kou lua knpapHU ko«nt i lu'ahi na'na ilo a tne kn popo. ' I ku pau una, u'i nalohift ano e i'jku In 'Ua ki(ii) Wiiinne I». » Ku ibo la uu kaiii.ka nei a liuliu, a i tnao ana ae o ke auo eehia o ua wai eleele itei, huli mahe ae la a konio hou aku la iloko o ke ke{ena kahi hoi a lakou 1 luana mua ai. 1 I kona hoea ana aku i!<»ko, ua ? ike mai la 'kona m iu hoa i ka hele a ,haikea (i ua Mekiko nei, a me ke iino kukule, nolaila, ■ni"au ruui la ka mea hale: . , Ua eha aiiei oe? Aole. = ___ Ua la anei kek kanakn® Aole. I kela manawa a lakou e kam ikamailio ana, aia hoi, hoea mai la ke i kanaka malihini alakou i upu ai e pepehi ma ka ipuka, a pane mai la: E na knonimana, ke la a n'ei ko'n manao, aohe oukoii ino no'u ? oiai ua pepa iho nei aia nie oukou me ka poiolei, aka, na lawa uo au i ku'u eU'la ponoi, nolaila, ke ae nei au e hoihoi aka i ka oukou mau elala. Ua makemake loa kiela poe lapuwaie e })00 L u'a kan<:ka malihini la i kela manawa, aka, ma ke ano be poe piti waiwai. ua hilahil-i lajcou. I kela manawa, ua ku «e la o Va!adeza mai kona a hele hikaka akū la no ka puka a ke kauaka malihiui e ku ana, a pane aku la i k» malihini me ka leo nawaliwali. tk Ua a ku nei anei oe i kelaimea?"