Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 11, 28 September 1889 — NO KA HOOPAKELE IA HAWAII. [ARTICLE]

NO KA HOOPAKELE IA HAWAII.

Ina e ola ana o Hawaii i kona miau hoaloha, alaila, o keia hoola «na mai na kanaka haahaa mai po ia; oia hoi na kanaka hana, na poe mikanika, napoe eii lua wai ame kapoe mahiai. Ua haalele mai kon mau hoaloha haole waiwai ia o e Hawaii, ua i...aie lakou ma ko lakon hī>oik«ika ana e.hoola i kona mau pilikia kalai Aupuni aua, tv pela mau aku no auanei ko lakou haule mau ana, ke ole -e kukiiln ia kekahi ahahui nana e kanpalu i ka oinn ana aku i na pilikia o ka lahui imua, ©ka mea wale no « hiki ai keia manao. ua hooholo ia e k.a hapanui e kukulu ia kekahi Anpnni hou ma ke kokua ana a kekahi Ahaoleīo i hoohiki ia eka lahui oia ka mea mua i make-1 make ia. Ina e hoea io mai ana keia, alaila, oia paha, ka hoouka, kaua mua e ia 41 ~" ka • -» ''-nlni nlli !t pSVfTBTT», i an» ii oka poe waiwai n iioko hoi ona kaaawai oko kakou Kumukan&wai; m» e hoopakele ia ko kakou poe limahana mai na hana ino aka poe waiwai, ame na hoopoino ana ana poe kanu ko ame ko lakou poekokua kalai Anpnni. He niea omio keia, oiai na loihi kamaniwa a keia poe o Hawau 1 nōho mana ai ma na hana pili Aupuni ana, e pono e liaiia ia kekahi e kaakaa ai ko lakou mau maka, oia hoi, ona kanaka hana o keia Aupuni, he poe kino kanaka lakou; mamuli oia ano, aole e pono e hooman ia aku i ke kapa ana ia poe pela, e liiki. ke kuui iu mai a kuai ia aku, ma ka hoopukapuka ana ao ke naia, a 1 ole, e hana ana i na uku e like me ko na limahana pake. Ina aole i ike ka poe dala no keia mau mea, alaila, i kekahi la e loau ana ia la lakou kekahi kumu paakiki e hakoko ai me he la iloko o na mahina wi, ua oi loaa aku ka poino e ili aku ma na kaīai pili Aupuui pono, mamua o na_opu i hoopiha pouo ia ikaai . Ke kamailio nei makou no ke "kalai Aupuni pouo," 110 k;. mea o ka waiwai ma Hawaii, ua ike ia he mea h e kokua ai ina kalai Aupuni ana. Oka waiwai, aole la he kahua. oiaio i kupono no ke kahua kalai Aupuni ana.

I ko makou manawa i hiki ai i ka pahu liopu o na kuaiu kalai Aupuni, hoommaopopo ae la maliou, aia ka makou iluna o ka ae a me ka hooiu ana akH īahni kahi i hoomaha ai, ka poe nanā e hoowaiwai nei ika lahuikanaka. Aka ika manawai ku ai o kekahi hui kalai Aupuni, ua hoomakaukau iho iakou no ka hele ana aku e nmau Ika poe na lakou e paeli nei ka lionua. a jme ka poe hoi na lakou e paa nei ka mana o ka hapa. Me ke oala e hiki ai ke hana iua haim kalai pdi Aupum," a o ke kuma wale 110 keia i loaa 91 na hoa'loha waiwai i keia poe kalai Ani pum, a pela iho la i lilo ai na hoopooopoao a uapomaikai o ka hana malalo oka mana o na poai o ka poe mea dala, a i ole, he haua ia a lak-ui ī manaoai e pomaikai no lakou walo iho uo. I ka hoomaka mua ia ana o keia auo hana, aole lukuia, h 0 !o pouo, ua loaa ina limahaaa ka uku maiku. aua loaa uo hoi i ke kanaka wniwui iupuka. Aka, Ika lon una ae uei o ua haua. vui 1 l . a aku P° e kalai Aupuni lui e koiao mni aua l ua aahu uaui, a e houmaka mai aua hoi «a P kamailio i ko lakou aie i ka aiua, e ike wahhikn " Uii ' Ua i* h<Xmi ia ik) kvmd r,ff 1, ; } ? * hl 510 ahoopololei ika hoolik) ZL r t 1 mea e lllkl ai ke i koua ,; r e n° ke k. iUt ika hana o na hana i hoomaka mna la i kiuoM ame ua kukai olelo aiia, ua haua ia me ;i a mauao maika; ma ke ano koku» kekaiā i kak?ht aka, i keia wa t v" 1^ a " V° no < ** k * «■» poiu> t V W 0 iiAU* Ai, « h\*i lakou a komo Uoko o»a hakoko kal u Aupuui uo ka hooikiuka aua o hoihoi hon ia mai ko lakou mau pouo Uia ho uuuamma ko la'koa uo ua uiau pouo la.

O ka nioolelo o ka haua. ua like 110 ia ko ua apaua o ka kouua u«i. r»oko o aa u,akalnki *>o i hala uoi, U; . Uiki akn i kalū ;t Hawnn e «lanao a» j o uo ko nou», * t . kau koa uouh īho. h,-uk>h. pihn i k;\ aiua, a i 0 10 am ? « iho ! k, Lo.iU* luk>l«M ? Wi k r^?r ( fr-i v,—> -k#" ~,nu v tu v I*o a<u iu&kou . *«»>«* l*u* o U jw hiuaimi* kuokōa m» H v I ru fv.kK«)Rs«u »u >. o K. Kua niai *iu uo h»k iu k f *n*>kiVU.i hai tK»ka }KH ;.»i.*h«.* kuokw, iK k ■■ o W Aupuui. iu» \. lrt *•*' «<"»* »L, oWo.v C,n l \i« Vo\(!.-. „ l4 »« w ao*i !«.u a mu lU- : «>> *n Wi hk > K:'. U':;i; - iv ■ - ho*o «>n x s « a <ii.tk.at, vf h£ k Uhu, , IKH K l l |, <MM X k i.>-»K., 5 ).V <oiu i lul , , ōiU , , . nwt **•*» »>«*> a»a uat.wh.-uu Ai«u;u «... k- ' .KVMk ,! ,U. ■. , k .1 kUI U, k t ' 4VJ» u (.;v.-*Wr!l V hi\» !VHI \><S teL£ £*£ ,«£ •" *Mf" fa^.^ k ; tau te I!

hoolohe niai i to oukon nmu teo; a he mēa no hoi " la e haaoli ai ks nianno 1 ka ike aaa i keiii poe Aripīini kanlaea i k<>4f»fen'hootaa%-alß ; J^r: — ia ajia aku mai hā hana hooponOpono līmahana, O. Ila liui ana ona liisssiJ-ni.ii;>. i lii)..kuumalu ia, mē ka loknhi, oia ka poe aua enemi o ka ppe kue Hmahnnu kuokoa e iaaka'n nēi aka, i na hiiuawa i hala ae nei, ua makaukau uiau lakou i ka ae mai e kokua, aka, pulu kui» liou no ma ka lakou maū kalai Aupuiii aua. He poo kc>ā e iioao inau ana olilopa Inkou e alnkai na han.i oka lahūi "ina he uiea hiki. Aole e hiki ke hilinai iūaluna o keiu poe lua ka lavelawo wu iua hauu o keia suo:. Aole «. linmai i Kekalii kauaka, koe nae i ke kannkn hana. v A ::iai loko p ko oukou puūlu kanalia, e h'oo'una aku i kekahijHvan ikanakalioopoiio e hana no oukōu i keia kausoip balota ae, a e koho mailoko mai 110 o oukou i poe lunamakaainana no oukou no ka hooikaika ana i ko oukou mau pane iloko. o keia Ahaolelo ae. Oke kanaka e ike ana i keia ma ka hoomao - popo ana Inn 'poino.a kona inau .hoakauaka, 0 hooikaika ana hoi uo ko lakou mau pono ame ko lakou mau ohana, a e kokua ami hoi ika poe hana lima, f lilo auanei oia i hoalohn oiaio no nā kanaka o ke ao holookpa, ina nae.oia' e hooikaika ■no ka pono, pomaikai ame ka holomua o kela a me keia pakahi oka poe limahana. oka maiiawa: pono wale 110 keia e hiki ai ke hana i'ua hana kokuu ulolm; i kuinu e komo ai ke alolia iioko 0 na puuwai o kela a.me keia kanaka iīihune,. a e. hooia 100 ,ai oia i'oko oha, 6 ka hoa'loha oiaio' ka meia oi aku Aole « nana ana na pbe hana ina nui a na poe waiwai i haawi-noaa kokua 1 na hana o kela a aje keia auo, oiai ua maopopo no ia lakou Tie mau hana pelo keia uiau hftiia, ua inanao lakou ma keitt man ' hana e hiii 'J fti ko kokiiā ia nku lakou nia kekaiii han.'i n lakou :i Jwauao ai 0 hana ma keia mua iho, ''I keia la e kuai aku ai au i lea'u han ai a i ole, apnp..'au u make hj," na keia maii liuaolelo i hoomih'. .ihm ae ika manao kuio ona kanaka hana. He oiaio ka hoomaopopo ana i na rula kalai pili Aupnni o kapoe waiwai, he luea pono io : ke kanaka hatja .e knni aku i kana hana no kahi dala uuku iaia ke kuai aku; a eia uiai paha ka olelo aka poe waiwai, "e haalele iho oe i kii aina iua aole ou makemake," a i ole, e. hakaka oukou no -»° oukou mau pono pili kino ame ua pono o na hmahana kuokoa mawaena o na kauaka a ine na -mea.apau.