Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 11, 28 September 1889 — He Keiki Kalai Aupuni Makua ole. [ARTICLE]

He Keiki Kalai Aupuni Makua ole.

I ka pule i liala ae iiei ua hoolaha akn makou i ke kahua o "Hawaiii Opio" a o "kajioai hoomaemae hou;"j ua hoike aku makou iloko oia manawa he manao ko īnakou e hoakaka aku ai no na mea e pi]i ana i ua kahua nei; no ka mea ua manao makmi he ninau pili ponn i'ka pono o na kanaka Ha - waii. 1 kii maka mua o ko inakou heiuhelu ana i ua kahiia nei ua kaual«a makou i ka pono a me ka pono ole oia manao, aka mahope iho o ko ma-' kou heluhelu akahele ana ua hoopau ia ko uiakou kuualua, a ke paa neī unLou 1 keia kuiuuliuua ma :uio lio ninau ano ole no na mea o pili ana i ka hooponopono pili aupnni o bo kakou lahui. Iloko o hookahi i hala ae noi a i ka manawa hoi i pai ia'r iloko o ka nupepa ua iko ia ua knmuhana nei ma ke ano'ho keiki m iku » 010, a :ne pol i e ni;ui aku ū kona neho m-ikua o!e ana a nele hoi i ke kahu hanai, peln oia e nelo ai Ūoko o keia kau koho haloia ;i;\ No kokahi kumu a m iu lamu oaha a īo ikou i ike ole ai i koia aolo i ■ii:aiAO ia o hoolaha koko ia keia ka hua a ua poe uei, a ke makomako nei 1 makon e ivnko aku iniua o ka lehn | lohu ina o luii mua ia nuū ia makou i aolo i uiakemako ia e hoolaha koke I :iku ina la aole makon e hpolaha. He

i mea maopopo e ana aua makou a e| huna a e kokua ia lakou ika raulamaj t anā i keia hana iloko o ka poeloelea] ! hiki i ka wa kupono lioike ae, oia hoi }ka manawa e hoohanau ia ai: |ko keiki kalāi aupuni, aka, mamuli oj ka makou hoolala ua hoolilo ia kela kumuhana j keiki —makna ole, a ma-i mnli o kona lilo ana i keiki makua ole o kamailio ia aku ia a e kuka ia ma ia ano he keiki makua ole. O keia kei.ki i haua\i hou ia iloko o ka mooleio hooponopouo aupuni, ua hiki ole iaia ke nana i kk malamalama. No ke aha la? Ho makeliewa ia kakou ke ninau, he iuea uo i maopopo ia kakou rna ka heluhelu ana ina mea i olelo ia maloko a ma ka hoomaopōpo ana hoi ike ano hoopunipuni maoli. Aia maloko o keīa kahua kekahi maui mea e hiki ai i na kanaka Efawaii ke apono; aka o ke ano maoli o koia kabua oia no ka ohi ana aku i kekahi mau pono k'alai aupnni mai na kanaka Hawaii aku, a e hooi ia aku ai hoi ko iakou hiliuai maluna oko lakeu man "hoaioha haole," aka iiōle makou e olelo ana na na "hoaloha haolo" keia ona kanaka Hawaii i hana, ke olelo nei makou o .kekahi kahua hou i hanaia elike me keia he kahua kalai aupuni pelo ia* ina Hawaii, o hoao ana e alakai ia lakou ma na hoopaapaa pili kino e kue ana i kekahi kanaka a mau hoa kanaka kaulana paha oka aina, oiai o p:ia ia aua ka' huipa hahau pili aupuni e ka poe e nana ana i na pomaikai a .me ko ola o ko lakou mau ohana o noho nei maan6i, ua like loa na holehelena o keia palapala me ka uiea a keia poe "hoaloha haole" i manao ia'i e kakau mai ana.

Auwe oe e kahi keiki īnakua olo! ke ninamina nei makoa iko makou ike Oie ana i kon makuakane i hookau - mahaia mamua o kona haalele ana iho ia oe me ka polōli e uwe ana i ke anuanu o keia ao mauloule. laa no makou ka waiwai o kou mau hoalōha i manao ai a o ka waiwai jpaha o ka poo . kanu ko, ina ua hiki ia makou ke ku~ Ikulu i hale no na keiki makua ole elike me oe—a e hele - aku hoi e imi iwaena o na luna aupuni kiekie a kaulaua o ke aupuni i kekahi makuahme waiu kupono nana oe e haiuu. oiai, makou e kakau ana e paia kuli rnau ana no hoi ko makou mau pepeiao i ka uwe kapalih aaa a keia wahi keiki makua ole penei: "E Pa]>a, heaha laj kou mea i haawi ai ia'u iloko o na i hoino pilikino i kekahi lioa o ka # Ahakuhina." Heaha la kou mea i haa lele iho ai ia'u iloko o ka ana aka Ahakuhma o keia au, ā pahea la °e i ike ai ua kue oia i kahua kalai f aupuni oka manawa? Ke mapao nei ! anei oe e hiki ana ia'u ke pale aku me| na puali koa aka poe aole no Jakou ka aina au i haalele iho iiei ia'u e kuu; maknakane iloko o ko'u knau aahu loa. Auwe! "Aole ana au e pa-< kii.ā eha a make paha iwaena o k'i, paa o lio k.-īkou A)jrt KieMe <t me* ka onou ana a ka Lo|o Kuhina? Auwe hoi au e! Aole loa oe i haawi; iki mai i kekahi kokua ia'u. Aka, ua| ne m'ai oe iā'u he li?>okahi wahi nolio iloko oka Aha Kuhina pka, nae aia j ia'u ka hapanui o ka poe koho balota. Ae—Ua hoopoina io oe[ia'u aua ko- [ kua aku nei oe i na hooppnopono ku- j loko o ka aina malalo o keia noho'na I aupuni ana, a mamuli oSa ua kau ae ; nei oe i ko'u wahi omolp waiu kalai,

aupuni a kiekie loa ilima, a ke uwē nei au, a ke noho nei lioi au me ka pololi iloko o kau walii njioe kalai aupnni. E kuu makua, he keu aku a kou lokoino maoli; aole hiki ia'u ke hooponopono I na hana anpuni a nae ke kanawai uku hoomau; a pela pu no hoi me ka ninau pake, a pela pu no hoi rne na pono o ka poe kanu ko, ina no aole e loaa mau mai ka'u wahi paina waiu kalai.aupnni i kela a me keia kakahiaka mai ka pipi wiiu mai o ke aupuni, E kuu makua aloha, e hoi hou mai oe i kau wahi keiki kalai aupuni nei, a e hoola ai ia k u mamua o ko'u make aua, e make anaaui ka poe i makau e lilo lakou'i mau healoha no'u, a imua hoi o nk maka aloha ole o na kanaka Hawaii a ma ko lakou mau hoaloha haole. Apo! aole ou hiki mai e kuu makna' l r a make anei oe? Aole he manaolanu | koe no'u, e mako ana au; oia au la ke wahi ia nei e kekahi kanaka malihini iloko o kekahi kope o ka nupepa Elele ino, s a nana au e iawe aku a kanu i ko'u waUi lua kupapau mehameha.