Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 44, 14 June 1890 — Ka Hoike a ka Luna Hoola [ARTICLE]

Ka Hoike a ka Luna Hoola

Iwaeua o U!i h like o liiki «i i ka lehulohu ke uiaunoio, o hoaiai ;»ku niakou, o ka Hoike a kit Luim H >oīa ko kuiioi tvUk<ū « liiki ai i k;« lpliwleliu k<; loiloi akii i ti > ho,x>kele anpuui popupo a ku ole i ke ksu;t\vai o keia ;n<Hi o uoho mauii uoi. Ms U i h ouii uuu k-i hookmuu ia sma unii o kein uiaa hau:i, ua pikeu uiHi» ;>e uh ruo hana oi aka maiuua o ka utea. i uma ut:ut, a o ke ktt«j iuak;tweUwēlu ia un» o n;« hooko p.4«>Wi a k.i Lutt;t Hooia i k;um iuui.l, ua lnwa ia ;u> kn h«>!oi *uiv ;,»■ i k<i lwutv>!elo o ku iv«ai o paiuun ih u .;i a i k:u'n < m) lioi he "l\tjii Hoo iwoiu.ie " M i ua ho.*k.*k t o ktt lioike uiai k>aolii u iuki i ka U\hhmi% «ohe w.t.hi o uc!o Ai k«> Ua 'ehuk'hn uom t «'ua, uiaiuuli o ua-lMna kue k.iuuwai i hauh jutk* is.

O ko Kuhinn K «!fiiniaA se :i'. .ka; :i ;i o k<;';i! "'Ui a- • t <« t<i i.Muiui.'i oihitt-,:t h ><;,!-, o kvk*lu >u .« li:w \ \ujutav, ao*.«> o| k tii:t !t>rti k.v munununu >> ii;t knw'uu» t! i ;Uak'i i uultiutt «< ko Ktvua Krt«iu.uita, \U>k«» o k» ii;»u-t i j hita;i ta" ī'oko o ua !iiak:«hiki thljv i (wu «ku 1« j l';t tliiiOiV!K> h«u k.A ;>.Ui'lili OU «< k.' Kt',htUH WiH. j v»;uiva -< l,i<!i.i K-iiM !:;>»a «> «e wa!,-uku iuti hit k.'U.l ' pn ii;ii><. ( «< KO Kuhin<l 1 K«Ui«ttt;t a uie KuU'.ua W »>.»•:« t,H <mkw& koikoi i I«>h <t;' a k» l.u i>. t>w ke >«. h < «u.-sn "*Kt>aa 1 M v<\ I ti I i >« , « ,1 i 'm kīlhi IU;U; ~ l kii ,-' v uo ~.<; ; k:t'tiM' .. 1, . ..o. kohll ;. ' o Mt\ i . 1.. t ~1(. : u;,t UH l'u;».; U >, L..!,\hula Au h>v\v u«< ua Ai<au.< «> lltlo tit« : KiV<-t, j

Hookahi paha mea a kakou e hoomaopopo ih« mamuli 0 keia inau iiana hahaki kanawAi a keia mau Kuhina, Kukina a me Demona, ua ulu mai la na liuuuuu ana i ka Luua Hooia no ka pono e hoololi a lapa.au hyu ia u=v palapn o ke Kanawm Hooia "i loaa ai he uiau pouo hou a me kekahi mana"Eīokoa oiaio e kakoo ikaika ai i ku I.uui Ilooia." Aolo e hiki ke ahewa akn i ka Lnna Hooia no keia knmu, ua pololei oia a e h6opono}>ano hou io ia nii kauawai la a pono ai, i liiki ole ai i kekahi Kuhina oia hookahi ka mana e hehiku ai i ko ku Luua Hooia kahua paa. E kuhi ana makou he kanaka maeniae 10 o Kakina, he huike pololei la hoi me ka liooko 1 kana mea e wanana ai i kinohi maluna o kona Moto "hoomaemae," oiai ke au mua e olelo ia ana lie kapnln, oia 112e. ua huuhili pu akn la iluko oia makalua hookaliL e alo ole ae ai r«ai ua houhewa ia ana aku," liia pahi i hoopaa ka Lnna Hooia j keia pauku malalo iho," ma ke ano hoohenehene a nanaina oiaio ole x>aha ma kona mau hiona, e kanalna ole kakon i ka hooia ana iho ua pololei; Alike nif l;"in nnui olelo i hoopaa ia e ia-nmna hoike oiaio la:— - "Aole paha e nole ka hiki i ko oukou Alia Ilanoliano kn ike mai, iko onkou wa e kilolii pono iho ai i keia hoike ame kona pakui Ma na weliewehe e ]iili aua i ; ku Kueua Kalaiaina, ua lawelawe ia palia Ua liana e ia Keena ma ke auo e holoniua ai, e oi ae ai lioi u l<a liemolele, a i ole ia, aolepaha pela. He palanaiki wale m> kalii maeuiae i liiki pouo ke ike ia iho, i oi ae paha i ko na au i lial» e pili ana i ke aiio o ka bool:o ia aua o ke Kanawai llooia, oiai, ma na wahl wa wule 110 o lakoU e hoihoi ui alaila hookn ia iho la ke. Kanawai Ilooia me ka pululei, a ke hoihoi ole lioi, aole iiio la 110." E helnpapu aku.makou i kekahi mau kinaunau e huoie ole ia ai ka oiuio i kuu ia ae i ke a-kpa eka Hooia, e pi-i' nm iui Kuhina HoouU\.ea>sve » iiie ka lakon liana. Me kii hopo?2opo (. le kil Llinn Hooia i katau ai i keia. luau hoaliitk;i wa)u)o iho:—

"O p-Aiapoī-.i Uooiaio 1 woilio ift akn īmna unn 110 ka ;tpono i?fr.i,' aole loa ite mau iioakaka iLiipouo e hooiaio ai i Ēn nui o na lilo a me ua -nea kupouu

i mauao ia e aiiulii. O kelaliuina nui i lmokaawale ia« ka H'ila līnawlnn uo "Xa a_ me na Alahaka" ine "Na Aulmn Aiamii i Iloolilo oie ia," aa miulii w aku me ka lou.:i uii; o apono mai >n ia «];u. Mr keia c akaka h;t tii, uu kue maoli no ko Kuhina Waiwai i na'lioakaka a ka pauku l'J o kc KRiian-ai liopia. O kela iianako Hale Lcta, ua keu wale aku nn ms k.'i >vai'.vai oie ka huiuu i hoaUu ia e lelioliiUo ai ki ;xic liookaa auhau I ka uku ana i ka uku-kuala o 0" pa-ki'iieU*, t)ie kn pomaikui pu .> ka poe lioahu dala i ):>v nubau ole in. O H;i innalioomalu hoi o na Pap» Alanui, lie ae w*ie ia no ka hoi iakou e nimiii i ke dala"iuai ka WaiLoua o ka ielnilehu 1 ka wa e mukemuKo ai, a e lioike &<■ | hoi i ke Keemi Kaiaiahia no ia mea niahope loa j mai. O kekahi hniia kue kanawai hoi, aole liu "īlnpe L«na Nui o ua Hnna llou" i liookoliu itt, ] nontriioi ka hnau iua uku i hookaawāle ia e ~ka i Ahaoieio lie 14,800, ua ]jau uae keia huina i ka uunhi ia e ke KuUina Kalaiaina a. Loolilo: e ia .no uu liaiia mamao ioa uiai ka niea io i inanao ia 110 ua inau da!a ia, he kne kanawai hoi i alakai ia e kona manao pnakiki. O ki; Kuhina Waiwai no hoi kekalii i iiauiiili pu, ua ike a ua niaopoiK) no hoi iaia

"ur polok-i ole koia niHukana a ke Kuhina Kalniaina, u« rula ia mai hoi e ka Aha Kiekie, aole nae nia Mioao iki e pale aku i keia mau liewa, aka, ua ae-akulano ! ka uku ana i 11:1 kikoo da;a.". Q kela huiua rtala uui i uuuhi ia aku mai ka Waihona Kaiaiaiua ina na kikoo dala haawi mua, aole loa i ni ia akn ko ka Lun* Hooia apono mai no ia mea. O kekalii ona palapala i hooialo iii o keia mau 'd»l« uuuki mua a i ohi ia hoi o ka io a koe ihoo ka hvi, aole loa i hbike ia Rku i ka Luiia Ilooia » pihā he makahiki a pi mahope o ka ūuuhi ia Eiia oke (lalu. X» Kakiua ke-ia mau hana haihai Kauawai a pau. He huina nui hoi i hoolilo ole ia oke koena oua Auhau Alapui o kaapanao Kan, ua unulii ia aku mai ka waihpua a waiho ia aku la ■ma kokahi v.ahi okoa uiawaho.āku o ka waihona kahi kupono hoi-.e waiho ia *i, » ua Loolilo liilii ia nku 1k ma o a maanei no iiahana e pololei ole ni ke. uku ia ua nian (lala 'la. 0 kela puu dala i hookaa,'wale ia na - l V!ia poino M i ikemuaole ia a ka Ahuolelo hol l' hooholo ai 110 ia hana. ponol e hana ia ai, ine 1111 nila pu hoi a ka Aha Kiekie no ke ano e hooliloia ai ia haawina, eia iiae, ua nnulil ia tuni la no e ke Kuhlna K&laiuiuu me ke kui* i ke Kanawui. O kekahl mau haua kpokoa loa a i hookaawale ia hoi o ko lakou liaawina, eia nae, ua lioiunan aku la ke Kuhina Kalalaina 1 ka liaua uua maiiope mai o k* puehu una o ka haawina uo ia haua i hookaawale ia, ana hooiii iaaku Ia ua IUo nnihuia o ha haawinn o kekahi m*u liaua okoa. Ona hoaie a n:e ua uku uu'.u 1:0 na Hana.lloii ua hana ia e ke Kn hina Kalaiaina me ke kaukai ole a imua o ka A'iaolelo. O kekahi apiki nui oke Kuhina Kalaiaina o koiia kakan e ana i koim iuoa nialuna o na kikoo

dal:i paihakalißl<a i liooitīlsa «ly is, a «a ko Kakauolelo (* na k:ihi nit-a okoa ae paiia) e lioopiha aku s a e uuuhi inai Uoi e like me ka makemake mai ka Waihona Dala mai o ka Lehuleliu. Ka ae Tvale o ke Kuliiua Kt.laiain» e ohiia a Uoahu ia kekalii maa loaa o ma ka Banako Damcu mt Eiliopa, ma ke auo kue maopopo !oa i ke Kanawai. Na ]\aua hahaki kananai a kcj Kuhina Kalaiaiua e pīli aua i . ka lioolilo ana i kekalii haawina i Lioana.okoa ia, uo kekalii hanu okoa av, e laa ka "Eti a hoohohonu ana i ke A\ra o Houolulu, ' k:t "llak' Makeke llou,"' ua apouo ka Liam Ilooiu i kiikalnmau uuuhi dalao keia maii liaua mamuli o kona apuhi ia ana, ma o na peio !u>i n\ai ko poo mai o\a mau Buro. O na Kakauolelo a me kekalil poe lawelawe e ae o ke Koena Kalaialua, ua lau a no ka ia iakou e liooia ponoi ilio i ka l;vkou mau kikoo a 4 unuhi mai i l:e dala mai ka wailiona. Oke Kakauolelo nui hoi o ke Keena Kalaiama ua loaa iaia ka niaua e hana i kekahi unniii daia nui i kinohi «o kekahi aelike kaoko» a:io oio, no ka liuina o i nki ia ia XV. G. lr\viu Ma, ihooiaio i* j*<r hoi v Joaa ae ana i ka Luna Hooin he kope oia mea, aole iwe a liiki 1 keia >ra. t'a kne hi>« n« ke K«hlna Kalai.'una uia k» luwlilo «na i na dala "Malaiua i ua l'aahao," laa lioi nia o iui ku;a a ua Paaliao,~ ua hoolilo ia uo k«k&hi bw« haujn i ku oK' i kauawai, \k liuuia i oi *k« 1 ka $20,(W. C> na lioakakn a pr,u i !u ike ia «v« la malann. ns kwa Ia e k;n>alua <ile ai i k? okaeka o ua hana i i iwelawe ia « tia Knhin » Kakina me Da:uon, ka po;« i k.iahaua ae i k>\ o kx>l:\ au hv\>ponoawponi, aka vin mw ka moa apiki. u* iX>liola pn ka lakou ma« hav.a ia hu hookalu. Ko hut p» h«i hoi uw n * iv >ka-\ uho o ka hijw a ka Knimia i lioahi īho noi. sole o ka v »iai oka )uuhili. ll*' kakuma kuui»ua # Kakma. «ia ua« v.«. liKuU'hia, f