Ka Nupepa Elele, Volume XI, Number 47, 5 July 1890 — KAU AHAOLELO O 1890. [ARTICLE]

KAU AHAOLELO O 1890.

LAHANA 21. Poakahi, lune 30, 1890. Ilalawai Ka Hale ina ka hor» 10 a. m,; pule ke Kahanapale; heluhelu ia ka moolelo o ka la haoa 20 i hak. a aponoia. Kahooknno, ninaa mai oia, ina ua hoohiki ia na Kahina o ka Aha Kuhina hou m"a ke KumokanHwai o ka lakoa oihaoa. Peresikena; ae, hoohiki lakon. Nawahi, he hoopii mai Hilo mai, e n'oi aoa, ona waiooa a pau i hopa Ta 'mamuli o ke kne i ke kaoawai, e kio]a loa ia, a i oiie <rfTfioSikya' 1 mia oie. ma ka paa f pu.Uj me wpbīia ma kona poo. - | f Apiki. he pat»pala hoopii mai Kan mai, e noi ana, e hana ia kekahi ka-I iMiwai e keu}»aie loa aku i ka laikini ia oke kalepn Poi an«. Waiho ia'ma ka jjapu. Halsteud, waiho īuai he h.oopii mai Makawao'niai i kakau inoa īa e 38 poe, e noi ana e heoMo ia nit Aina Lfi) Ahi maloko oia apana mainul' o ka liooponopono ann a ke Aupuni. i na kanaka Hawaii wale no. Waiho ia i ke komite e na Ainu Aupuni.

2 E kuai hoolilo īa kekahi mau apana aina i Hawaii wale t>o. Waiho ia ike komite o na Aina Aupuni. J. M. Horuer, watbo mai he elua mau palapala hnopii mai Hilo mai, e pil> ana i o»a alanui hao no \& apana. Waihoia i k.ela komite hookuhi no. Kapaehaole, waiho mai he palapala hoopii mai na kokua ma'i o ke kahua ma'i lepera, e hoopau ia kela rula o ka Papa'Ola e pili ana i kolakou hoohan» ii\. W r t\ihoia m» ka papu a noonoo pu me ka bita ma >je poo.

Kamai, «raiho mui he palapala hoopii mai Hpnolulu e noi aua e hoopau loa ia ke Kumukauawai o 1887.

Kalua, noi inai oia e waiho ia ka ma ka papa, oiai nu huna iho nei uo ke komite liookolokoio i na hoopii hookahi i hiki'aku j ku eono a oi mau kauua. Hooholoia. Kamai, he hoopii e uoi ana e ae ia na kanake Hawaii e la'unau laula me ke ke'&ke'a ole ia. Waihoia ike komite maiania ole. O kekahi mai KiP&hulu mai, e noi &ua, e ae īh na kanaka Hawaii e lawe i na wahie, o luua ona aina aupuui tne ke ke'ake'a ole i». Waīboit* 1 ke komtte o na Aina Aupuni. E kapae lou ia ke kanawai e laikini ana i ke k«lepa Foi aua. Wuihoiu ma ka papa. I $6,J00 no ke kapili ana i uwapo ma Hana. Waiho [ ia ī ke komite o ua Aina Aupuni. W. Y. Horuer, waiho mai oia he hoopii mai Lahaiua mai, e noi anu aole e hooloh ia ka oiana hookolokolo' kaapuni. Waihoia ma ka papa a noouoo pu ia me k'a hila. Kuluā, uoi mai oia, e ae īa oia e waiho aku i palapaia hoopu i kak&u iuea ole ia ke ku» o ka paiapaia, oiai aohe wahi Kaawale olaiia. Hoehoioia Mai Kaiawao mai me 100 mau iuoa, e uai aue e hoopau ia ke kpuku lupaau oia wahi. Wuihoio i ke kotaite malama ola. Kapaehaoie, waiho mai oia.he pala l»ala e noi ;it;a o hoala |a kula oielo Euelaui iu<» ke ki*hua ma'i uo ka ho.>uaauao ana i »u keiki Hawaii lepera. \Vaihoia ike komite hoonaauao.

Pua, waihu ijiai oia he palapalu hoopii mai ka nialieie koho 5 mai, e uoi uua c hooki koke ia k» lawo iu uuu oku lepo inui keia iliuu kupapnu kaluko nia Kapulama. iuui e waihoia i kekalu komite wae, a oia l)U kokahi lala oiw kouule Hooholoia. 2 l alauui hou, a i #500 uo iu mea, Waihoia i ko k>iuiite o ua ama aupu— ni. 3 Mai ke kahuu mai, e noī aua aole o lioouee i« ua haie «uai Kakwao oiai ti a e htH)iilo ia u& bil& <la].t nia ke kauoha uo ua lole, a scle hoi £ hoololi ia na i K«laupapa. "Waihoia i ke kom k m»laiua ola. 4piki, waiho mai h<} iusi Kaa.mal, e haawi la ka uku kuuiiko mai (M kumu a*o o Ea kuia kuokoa a # :

I me ko na kula aupuui, a o hookaawale ia ona haawina uo ia.mea. Waihoia i ke komite hoonaauāo. 2 Mai Kau mai, i haawina dala no kā hoala ana i kula Enelani ma Naalehu, a e hoololi ae i kp kula kuokoa ma Kaalehu i kula aupuni; waiho ia i ke komite hoonaauao.

Wait>ttitam, he hoopii mai Kona mai e hoemi ia na uku oihaua aupuni, e hoomaka ana mai ko ke Alii 'ka Moi mai, a e uku kaulīke ia na luna oihana mai na kanaka Hawaii a i na haole e noho lawel,awe ana ma iu oxhana hookahi. '

-Luka; hoike mai 6it kekuh; mau biia i ke pa'i/a. Peresidena'Woka, kaooha mai oia e kaana like la ī na'hoa o ka Hale. C Brown, uoi mai oia. he mea pono e hoike pakahi ia mai na bila. Mak-apoleua, hoike inai oia i ka holomua r> na hana ake komiie'e noii nei i na hana paewaewa o' kela ōiliana hoomoe waea moana.

lioaa, hoike rnai oia he elua a ekolu paha halawai ana T koe a keia Hule aUiila makaukau lakoa e hoike mai i ka mea e pili unn i kela hihia opiuma.

Ke 'hi Walbridge, eo ke komite e pili atta ike kuai arm o na laikini o na waiona, hoik® mai oia ua halawai lakou no hookahi manawa, a Doi mai la e haawi hou ia aku i mauawa no. lakou, oiai he niau bila hi u aku uo koe.

Kālua, ia e haawi īa ka maua ike komite hookulokolo, ke kōmke hoi i w&iho ia ai kela palapala hoopii.e kue ana i ke koho ia ann o A(>iki o Kau, tua ka hoopuka aua i na palapala k ī no uu hoike, a e hoomana aku" keiu llate ka uku ui o na Mo kupouo. a pau. Ua noii ke komite, a ua loaa kekahi mau mea i kupono loa e hooiaio ia mai, He ake noi ko ke komite e kuek % aa pono ia keia hana me ke akahele.

C. Brown, olelo tuai oia aia malak> oka ru!a 45, ua loaa i ke kuraite ka mana e hoopuka ai i na palapala kii hoike, aka, he kanulua uae oia po n» mea e pili ana f i n« Jilo. Na Ka aoao e hoohalahala ana o hoomakaukau i na mea e kake» ai jka lakon hoopii, aole hoi o ka.waiho akn i ke komite.

Kfiloa, he mnkemake wale no ko ke komite i waiho ia aku ai o kela hana, e imi poro i kela mea a e hauu hot i ka pono no ko Apiki aoao, uolaila, he n\ea pono e imi pono loa m me ke akahele. He Kuleaua no ko na makaainana o Knu e waiiio mai i palapala hoopii no na me« e pili ana i ke koho la aua o kekahi mea a me ka hoolilo ana i ke d-tla u ka lehulehu no ia kuekaa ans.

Kopaehaole, olelo mai oia aole keia he mea hou, a he kokua oia uo ke apono nku i k» olelo hoohoio; aponoia ka olelo hooholo.

Nawahi, waiho mai he mail olelo hooholo e noi ana e hookanwale iu ua haawiua malalo iho mai Hi!o mai: 820,000 no ka uwapo; $80,000 no na aianui; $8,0(K) uo ka halemai} $1,200 no ka ha!e ipukukui; $1,200 no ka hoopihu a me ka hana hou ana t ke kahawai o Wailama; $5,000 no ke ku!a hanai o Hilo; $5,000 uo ke kula nui o St. loaepa. Waihoia ma ka papa a uoonoo pu in me ka bi!a hauwina.

Kuhina Waiwui, hoolaha mai oiu no ekolu inau kunaw*j e pili ana i ka lianako Hale Leta.

Mukuika, hoolaha mai oia uo na kauawai maialo ib"; 1 No ka hooponopono ana,) k»* kauu ia ana o ua kino kupapau; 2 Ko ka hoololi aua t ko kanawai o 1882 e pili au» i ke kuai ia ana oua waiou« mama, e tau, ka Waioua, Eia a me Biu u pe!a aku; 3 No ka ho*ia kuu i puali haua a i ole i poe liuiahan* niau uo na alaiuii; 4 E w aku i ke Kuhin* Ka-; ia aiua ao ka lawe a-m iuui a paa inai kona 'ima i na Aiua Lei AU\ uo kA Ihk fīk> niii i |H)c kuleana home. |

M<iku k< s , wuiho h»« mui oia oiel'" l.o#l,vuo v; uoi uua e hooM »a liMi.a a jm*u e pili an» i ka Makek* hou a hiki i k» «a a ke komite e hiki ni ke kack*a jx>n < i ua k.i hoouik,. pu!m lie luki iiu ke hoauiikiī*^

P° ' a 0 ke komitdhe mea loaa no, ona hale oi ae, a mo ona oi ae 0 ka maikaī. H C Brown, be makemake oia,e aī_ sau aku ike Kuhiaa Kalaiaina, iuaj ua haavri ako ke aupuni i kekahi aelke ī kokahī meay|p ka hoala ana 1 ka Makeke. .

Kuhioa Kalaiaioa, hoike inai. oia ua iuoa ia eke Kuhina Kalaiaina ka aka t aoie nae i kakeu iaoa iu e kekahy>og e ae, ua hooki ia oa haūa a paii* i|§ota mea e ae i hana ia koe wa|o no ke ; k&huā.

•'•'•£!.,e waiheia ma papa a hiki i ka wa e lawe ia mai ai ka bila hanwina innia 0 keia Hale a oia ka wa kupouo loa e wehewehe ia ai ua ninan la, aka, no keia manawa, aole kela he hana naauao. Noi ia mai k wiuho'ia i ke komite ona aina aupuni. G Brdwn, ae oia i ke noi a hooholoia. •

Kaluu, hoolahn mai oia no koiia munao e lawe ana oia he b' ! la'e haawi ana ī ke Alii ka'Moi i ka mana no ke kahea ana ī Aha Kukakuka t;o ka hana hou' uua i Knmnkanawai. A waiho hou mai 1« )ia he olelo hooholo, e hookomo ia i $10,000 maloko. o ka hila-haawina io ka hooinaēmae hon ana i ala iuv rnn Maui'; waiho ia ma ka pjpa a noonoo pu ia me ka bila hniiwiiM *. ~;£~ . Bu»h, heluhelu oiii ma ke po o ; malalo oke kapne r iā 'ana' o na rrila, he kaaawai e hoopau loa ana i ke kuleanu ona k..nohiki maluna o na kai lawaia. Waihuia Ka |>>la ina kona | hlaiieie mau.

Per«.aidena, koho mai oia i na la4a o ke kom;te kmkawa no ka ihn<» kupapau ma Kapahima no Inkon na inoa malaio iho: Ke 'lii Andersori, Luuamakuainana R. Wilikoki, Rice a me Rosa.

Knbina Kaftnatna, hoolaha mui o'a no k«i« man bi!a iho: 3 E pih ana i na laikini aiai ka «ihaua kaJniaina aku; 2 N# ka hoomaikai aua i na alanai k me kii boi>BUiib<i pu ann i kek»hi mau kulenna h niau hana e p;ti mm »c-> ia; 3 kn loolako aOa i »a *pjini 'a me ka wehe'ia H'oa o na als F«m; 4 f*lli ana i ka piepiele anu i mea ouo.

Pua, helohe it iii hī he knnawai e hoopouopono nni ka hulo iMia i> r.a knnnka flaw«ii ra;ti keia anj>iuii aku. W»tboia ka bila ma ke ann mau.

Lucis, heluliehi mai he 'knuawui e hoololi aku i ka uiauawa no ka Hui Ilo(;moe Waeu Moana kuloko uo ku hana ana i kt\ lakou hāna.

Waipuiiani, heluhelu mai oia he kauawai e hoohili ana i kekahi mau pauku o ke kannwai kivila e piii ana i ka hookohu-ana o ua LunakHuawai Apuua. Waihoia ka bila ma ke auo ruau.

Kahookanō, heluheln uSai oia i kaua kauawai e pili ur a i ka hooloh aua ; kekahi mau pauku o ke kanawai kivila, e hoomaluahua ae ī ka mana Uookolokolo ona Aha ilpaua a hiki i ka $300.

Locas, hoolaha mni oia i koua mauao e iawe i kekahi k&nawai e hooioh aua ika pauko 102 o ke kanawai kiv»la.

PereB)deoa, lioakaka tuai oia ua fcaa mai mia he paUpala mai k& Loio moa ilio nei, a i helohela ia e ke kakauolelo e waiho aua imua o ka 11*le hd pa|>a inoa o| ua luua oihaua ttuj)iun a pau ikko o ke Aupuui Hawaiī, m« kh hoike »u$ i Ke auo khui, ka oieo, a peln aku.

K.ohooksno, nia|i oia e p-.u ia & oiiohwia Whoike^hoh^oloia, 0 Browo, udt «\Ai oU\ liapa; ia u& hann <> ku 1a | WooholoU. <3 hoolah »<ua i ka aiaUai* i& ailji o na lawehala auj ke K«Uiiu« &.* UuauiA a i 4 kn L->ig Kulaua. lieluhelu «»uū ko i k» Uiia» ī?»«»» KahiuA P*iew|ou, uoi eaai oia e hooholo 'a ka 1)Uh» , , C Biv«'u *me ke *iii Baiaowitui ( iuh. Uua ma ke kumu ua haaleio ia miu huaoklo o k* b«K C Br rv » s ikm mni e \v»iho ia i kvj k :nite (iOOf<ouojH>|io knU»vvai.

Roaa a me ke aliitWaibridge, olelo mui laua aole laua i īke iki i ka hila mal ka hookomo īa ana māi. T ' Nawahi, ua noonoo o ; a, he pololei m» ka bila, aka, he makēmake no nae oia e ninau aku ina eia no paha na lawehale ke hoopaa ia nei, a uq. hoohMia ole ia paha i keia_se% Kuhina Kalaiaina, hoike inai jja aole o lakou hoohana ia. /'* ss #4 | Nawahi, manap o ana ī na la%r|i£.ala me ūa hoohan*jgS| iame ke-kue i ke kanawai. Me he ta, ke haiai aku nei keia poe Kahiaa hou i ua keehina wawae o na Kuhina mua m* o keia mea.' Ua manao au, he mea pono e hoouna ia na lawehal». i ka hana, ahb mea pono e k a«oha ia ke Kuhina e hana pela. Kahookano, eia au ta.a ka aoao e hooholoia ai ka bila. Aole i pau.