Ka Nupepa Elele, Volume XIV, Number 4, 23 January 1892 — Moolelo Kaao NO KAUMAILIULA; KA Pua o Kanaka Maikai; KA UI E KUKO AI KA NAAU O KE KAI MAOKIOKI O KONA. [ARTICLE]

Moolelo Kaao NO KAUMAILIULA; KA Pua o Kanaka Maikai; KA UI E KUKO AI KA NAAU O KE KAI MAOKIOKI O KONA.

A o ka lua ole hoi nona ka nani i like loa me ka imu ahi enaena i ka po pouli -- A o ka ui hoomalule uhai puuwai e hoohai ai ko ka honua

MOKUNA XI. Ka holo ana o Kaumailiula ma i Nu Kilani; ko lakou hopu pio ia ana; Ko Kamahunuiaikanaka kahea ana ia Luukia a me Kaupea; ka Luku ia ana o na kanaka a pau o Nu Kilani. Hoi hou ae la o Kaumailiula me kana wahine o Kaupea ia mau la me ka oluolu, a ua hoihoi ia ko Kaupea ma poho a pau mai na la o kona hele auwana ana a hiki ihola i ko laua hui hou ana. A he manawa keia e kokoia hou ai i ka kakou aliiwahine, e komo poo hou iloko o ka paulehia a me ka luhi maluna o ke kumuhana ano nui nana i houlaia i kona kino Mahope o ia manawa ua pua mai la ka nani o ka milimili, aka, aohe nae he mea nana e mahalo. No ka mea, ua pau ua kanaka o ka aina i ka luku ia, koe wale no o Olo papa a me Kumuhonua. * O ka pakui o ka uwahi kanaka ke pahola nei ia ma na wahi a pau o ka aina. Ua like paha me ka pakui o ka ho hono o ka uwahi puaa i ka wa a Ka mapaaa ma i hakaka ai me Pele, ka mea nona keia mele, Aina e ke ahi pau ka hulu puaa Ku ka hohono i na moku Uahi e wela ka aina Wela ka ulu o Oahu iaʻu Kaawe ke kaikaina la make Kau i ka haka Keluaa Lawe ia ae la ka aina la lilo E youli, e Iomea, e Pueonuio kena. Noho iho la lakou no ke aloha ia Luukia a ia Kaupea no hoi aole i manao o Kamahu e noho loihi lakou, aka, no ka pipili paa loa o Kaupea, a no ka puka a maka ana hoi ua hanau i ke keiki na Kaumailiula. Nolaila, ua noho lakou malaila no kehahi mau la loihi. a hala kekahi mau la loihi.

MOKUNA XII Ko Kaumailiula ma hoi ana a me ko lakou hili piliaina ana ma keia mau paeaina Ke hoomaka hou nei kakou i ko lakou nei huli hoi ana mai a pae ae la lakou ma Waimea, Kauai, ma kahi i kapaia o Papaenaena. Ia lakou no i pae aku ai, ua akoa koa mai la na kanaka he nui wale, a hoomaka iho la lakou e lalau i na waa no ka lawe ana i ka heiau o Ha naee Ua piha o Kamahu i ka inaina me kona manao e luku i na kanaka e auamo nei ia lakou, aka, ua hoole mai la o Kaumailiula. Auamo ia aku la lakou a hiki i ua heiau nei, hikii ia iho la lakou nei a pau, a mamua o ko lakou nei lalau ana aku ia Kamahu, ua lalau mai la kona mau lima kona hao a ke nana aku oe kau ka weli. Holo aku la ka lono o keia luku ana a lohe o Makaweli, a mamua o ka hiki ana aku o keia lono, ua ike mua ke kahuna o Limaloa. A oiai no laua e kamailio ana ua hiki aku la ka lono o keia luku ana; na paue mai ka ke kahuna ia Makawe li:

E, auhea oe e ke alii, aole keia he poe kanaka e o na moopuna keia a Kaulana Nolaila, e hele oe a malia paha o ike mai i ko wahine maikai ola na makaainana a ola pu no hoi kaua Ku ae la o Makaweli a holo aku la me ka awiwi nui, a e holo mai ana no hoi o Kamahu me ka luku i na kanaka. I kona ike ana mai i keia wahine ui e holo pololei aku ana i ona ia.