Ka Nupepa Elele, Volume XIV, Number 11, 26 March 1892 — Moolelo Pokole NO KA Haku Epikopo o Oloba I HAALELE MAI I KEIA OLA ANA—ALOHA I KA MAKUA. [ARTICLE]

Moolelo Pokole NO KA Haku Epikopo o Oloba

I HAALELE MAI I KEIA OLA ANA—ALOHA I KA MAKUA.

Aloha ka makua nui o na k<u-itiano o Hawaii nei, ka makua lioi nana i I hehi pmepine na ale huliu oka ana a kona maalo mau ana ina na' mokupiiui a pau iloko o na makaliiki he 11 o kona nqho Epikopo no na hipa a me na keikihipa o kona kihapai übane, a © alakai ana ia lakou no ke okmaa iaa na" kaianlu oluolu ou e Hnwaii, a h&la iho nei i make me ke aloha nui ia.no kona oluolu a, me ne, hoooaanawanui oi aku. He makua nui makaala ioa oia i Koisjl&eTfā-lioIl&oi nufifL lakou, e kuhikuhi ana i ke klanui o fca pono [Ak«a] e kii ana a e huli ana i» lakou, e paipai mau ana eku mau ma ka pono: eao ana ia lakou e aloha ike Akn.a iHp, wa a pau ehele mau i pule, e pale loa ing hoowa-

lēwale a ke diabalo, a e hooko i na Sakaretna o ka Penikenia ame ka uaauli e;jboopnlu ana i ka pono io, e ni«&u an» a e imi &na i na keiki kuauna e hanle ana iloko o ka loi, e imi ana no ma na awawa, ma na kuono, ma na pnn i noho keiki a hiki aka i a palahalaha oka aina,

™o!e wahi i koe o Honolulu nei iaia, oa maa aua kuluma loa na waīii a pau i kona aloha hoomanawanui no kanapoe i nuia| "nāla iho nei oia —Aloha i ka makua. Ua hanau ia oia Kwemania, cFfi^jgerl^lts, i ka 1«"1Q o lannaii» 1828, » na inakahiki |te 64 me tjialanm, 11 o kona $iau nwi no ka *«ina, o na tenetui , Uyfc?ftft > a yßeikialii j nui oig|fn& k& ai^ mai lam onli^kupan ,smmtok kona mau pf?a lewa, 11« tm* ku nui e EVa anfrfoa kona pii loa hoktfuuku a lau ° *M|4l*P ul %»# !uktilJ^^Uk| lio maula. . .4 .1 .« • •*, - Aua īke ta ekolu ma^W^na o ka Mavieok»tin\lu l>t>iuari la 24, h^ l»ipaualia e aua ac*EH p&lo, no i kokaL. uouo, wĒ na ahuhī .~elua*-fo kekoUvi ka ®le MelK n\l a"Via, *oia kona !a e manele no ka pa jfi:V*fcpn!:v O k«ia*Vn«u kalohulohu'ō nei f o afea. ua hnna loa oia \ JKi\āßnĒw%l»i 4»n\ko*;iVu lii, a ua K?feh\ wQn o na e eluua ona kolo Ī hiti n«ai i Hawaii'nei manma aku nana i hoike ae i ko ia noi ahi nm no k«mins\, ,V p*U iho la x ma\ *i n» ldhe. » ■*, A ua hoiko ao no oia ma La pa o Koms n£> ia keikialii awe kana wa . ¥*

I hi«e. le iiaau koko alii ko lauui pat limu ia o ke Jtaoe jta© ka waLine, a ua ike ia lau& he mau alii iiaipule, i ka wa no e ela aaa ka Moi Kalakaua i, ko laua liiki "mai lapau,a mai a me elima man keikial'i e ukaii ana ia laua. A na komo ia i ke Kula Kaliunl*, a ua Onnakio ia i kahun'ā i ka fa 7 o Aperilā, 1853 L a na hoonna ia rio Hawaii nei. aua hiki mai ikala 11 o Novemaba, 1854, a ua hoolaa ia i Haku Epikopo i Augate 21, 1881, ekolu lakou i hiki a ua make aku elaa a hookahi e ola nei.

. He 23_mukaliiki o kona nolio kahūna ana, o he 11 o koni* noho Epikopo anāi ua Uke ia rae 39 makaLiki o kona lawelawe ana ina hana oka Haku aloha i ka makua. Ua komo oia ika hoolewa o ka Moi Eamēhnmeha Ifl, aua koho ia oia he kaka%ole!<r na ka Haku Epikopo mua L. M. o Alakea, he elen mau oia ma na hana pili oihana me ka makaukau nui. oi ae, he a'o himeni kekahi hana nui ana i a'o ai i na keiki Haw&ii, aaa holopono loa ia mau ao ana a ua loaa no he makaukau i na keiki Hawaii ana iao ai a ke paa nei lakou ia ike a „liiki i keia la me ka haule ole, a o lakou no ka papa himeni kumu o Mariogkamalu i na wa e holo nei—Aloha i k£ makua, Ma, kona lilo ana i IJpikoj>o ua nui na ke'a like ole ana i auamo ai me ka hoomanawanui iloko o na ehaeha o ke aloha ika §aks t na ae npiaa o auamo mau ia mau ke'a me ka olloli oia hoi na pilikia, na olelo, na toinoia, na henelieneia a me ka.nui o na olelo k]jgpu .ole e oili ae f,na inailoko mai o,ka poe menemene ole a jne ke aloha. Aka, hookahi mea nui iloko ona o ke aloha i na mea apau, a he uwao mau oia ina hihia like ole o ke ano makna ike keiki ahe ike i na pau loa me ka olaolu. aole he mea nele ia maa haawina mai kona puu•«rai mai a ke aloha kiimū.

TJa make oia iloko ona palapu ©liW, IVfm, U>U in> 1 a Ct uu« %atft ita lima oka la, » mai kona 1110 *na i Haku Epiko"po a Mki! koua make ana, aole he la i nele o kona ka! mati atia 1 ke alanui oke ke'a maloko o UaWeokamalu, a kd haohao nei kona mau paia ua fiala ilio, nei. 1 Ama mla i lioolewa ia ai, ua oleio ia me he ia aia ka pahn o.ka .Hakn Epikopo maltipa 0 ke poo o na |k«iMtka« ft.ii ana iaia ma ko lakou lūaaa lima i piha ik« aioha a nao ka hoomianawknui ana tos ka !iii ana iaia i kā >oa o A k**hele ana ma kona hua-

kaihope kw » aa keiki oke aloha i $oa6 k&lioa mako*hako}ti e mao«w\newa" noiwi, aka, e o-'a pokli īloko o ka Haku e manao mau kakon iaia ma ka pule a hiki i j ana iloko o ka oia mau p ka me ka maknā o pa ke'a. Ua tina hale paina i "ka hora 9:?0 ra -'*s e W|f *1593, a ua iuake iga kc p'ouoi, ika l»opk 6 o ka-1a.22, a' ua pule jSt©si uona i kA*hora 10 a,n\. 4 t)lki e Tvaiho ana nuilalo o me ka liaiiahano īmL a ua ia koua kiuo mahopo ilio o ku pule i hapai luru» i;v e na 1 r ieikiiloha h£ maliw;) o kauauole, ka eaea a Hawaii i ika jj » uuu^r« hTi (lua,* he U V ,; i ia tce ka h%nofraiio ana nui ka ran- , i«ca a g£u, iY «n waīho ia . uki ka •fttfj?Xik:iko r r.tna. I a n>» l:v 13 i\in. o ' T>«fcinika, u* liami hc>jw t' kona*ksrt& • . f ' * fWr %aT ' jfo4jfc«*-v*ap;u a^> wAk,,*» »>'.i io«9jki g .i m .ik;: a Ī.^Aoto " w;\u p'-.lo-iīh o„k<4 iul, aTo \v.-v i - ' ka kiuo m«u>ir.ad malaiO po--6 W o ko kumu o ko ko' i nui o ka * ka W«t «i)<t i hooiuaik;*) ai i ka lafo 1 Mei, 1SoS; i ktv ta iho n«»i «» k«i>is« tt*bina k;i piha |tna o*k& o ► konn TQake an» - Alo!>n i b TO*^u* |me Uolon. % . £A-X*