Ka Nupepa Elele, Volume XIV, Number 11, 26 March 1892 — Moolelo Ehuehu O KA Makai-Kiu Henese A I OLE IA Ka Hui Powa Mafia o Nu Olina Ka Hihia Aupuni Hookelakela mawaena o Amerika me Italia. [ARTICLE]

Moolelo Ehuehu O KA Makai-Kiu Henese A I OLE IA Ka Hui Powa Mafia o Nu Olina

Ka Hihia Aupuni Hookelakela mawaena o Amerika me Italia.

"Ua makaukau mau Iialia, Hoonna aku kona mau moku-hno ; Ma na kapa kahakai Amei-ika, E kipoka i kona mau aeone." Ka pa»e uahoa a Kuhina Nui Kumni o Īt4ilia ia Kuhina Nji Bali;ise o Amenka. MOKUKAllI. Ka Halawai ana se kekahī Kanaka WAIWAI IīAtIA, A Poo AlaKaī 0 k.\ Mafia. I kela a ke kanaka Itaīia a me e haawi an'a i\ta iftna pono loa i kolaua mau onoliimaka pakahi, me na manao kolio wale 'm.awaena iho o laua, ina e hilinai like ana laua ia laua iho, ma keia kukakuka ana i na mea huna o ka MaHā, ua lUo i ke kanaka Italia ka hookaau hou ana mai i ka olelo huna rha ka pane ana mai i keia mau olelo,— ' *"

"He manaoio ko'u, ma kou mau helehelena e hoike mai nei i koia uaanawa, he kanaka hiki oo ko hilinai ia ma kekahi hana ano nui. Aole anei pela?" "He mananaoio ko'u pela e liilinai mai oe ia'u/ walii a ka makaikiu i pane aku ai o like me kona ano mau o ka uwila. Ma kou kulana makaikiu, eia i>ahii oe ke ukali nei ma ka meheu o ko'u lahui, oia hoi na kauaka Italia maloko ijei o keia kulanakauliale, E?" "Ae, o kekahi o ia poe." "Ua hpomaopopo paha oe a lohe i kela ahahui i kapaia—-he Mafia? •'Ua lohe au no kela ahahui." "Aka, aole nae i maōpopo lea ia oe ke ano oiaio maoli o ka āhahui i ku. kulu ia ai ; koe wale iho no na lono e pahola nei, he hui ]>epehikanaka ka ua ahahui ncir' : "Oia ka mea i koe—aole i maopopo loaia'u." ! "A«. aole io uo i niaopopo ia oe ko aua.ii e ka ūhahui i ia 'ai;

ka Mufia. Nolaihi, e kua hoalolia, e niuan aku ana au ia oe i kekalii mea | hun.a i ke aualiohona o na noonoo oi ka hilinai e Uaawi ia now, a oia keia: ; ' Ua hiua paai la ke poo o ua Italia nei imua nio ke kalele ana o kona liu)ft mulunn o ka papakaukau, a pane liou īiiai la i keia man 01010 me ka 100 luuma o ka hawanuwana, — "Eia anei oo malalo o ka hooko kauoha no ka invi ana i koia mau hana mulu/ No ka wiwahi ana i ka ahahui? A ino ka lawe pio ana i kona mau hoa e hookolokolo ia imua o na kanawai o ka aina? AoI« anei pola?'* I ka wa a ka Ita!iH o kamailio uei ] ! keia mau uiuau. ua haawl aku la oia : * jka n.-iia pono ana a kona mau onohi-

makn i ka makaikin, ina ho maū loīi ■ kekahi e - hulke )ifilirTrna ma koua uiiiu lielolieloiia, a ua iioomaopopo iho la o Henesc iaia iho i leela manawa, na kokoko lon ka owili pqi da o palm at: in;uv:icna o laua 110 ka hopena i ināOpopo ole, ina pahn e | kono i!i ?ī Jirt laiia 0 hakaka nio ka iki ikā' o ka jmupuu lima, a i ole ia, mo ! k-\ v.-."iha puhn o k;i pnp«napaiia a ae ka pahi. O namaka o ka maknikiu i kela wa, aia oia ke makaala loa la i na lima me na pakeke o kona kaniaaina, iua e oni iki ana kona ■r&au Iima mai ka papakaukau ae, 'alaila, e haawi koke no oiu i kekahi 0 kana mau peku hoki ooiea loama na maka o kooa ho.'i Italia, a e huli ia :tna kona mau pakeke iiīa, he niea kekalil e pili ana no ka ahahui malu Mafia.

IJa liaawi like ae la na kanaka elua i ko laua mau helehelena mena hnlili onohi o ka maka ooleil, a.pane akix la ka makaikiu i ka haina o na ninau a< kona hoa Italia, "E ka hoaloha. e kala mai oo ia'uma ka pane ana aku i kau mau nmau o ke pakike. Oka 'waiwai o ka hiliuai a kaua i kamailio iho nei, lio mea ole loa i kekahi-makaikiu' malnna oka ilihonua ke pane i ka haina pololei, ke ole e alako ia ka io o kana mau olelo iloko o ka "hoopunipuni; e like hoi me ka hiki ole ina alak&i o ka !Hui Mafia ke pane ika haina polo. loio na ninau pepehikanaka ina e waiho ia mai aaa e ke Keena Oilmna Makai o Wasinetona, ke ole lakou e komo iloko'o ka hpike hoop\inip'u\i-." Na keia mau olelo i hookaakaa aku ina maka oke kanaka llalia ma ke kulana hiki ole iaia ke'fulu wale 'alai i ka manao kupaa o ka • makaikiu ma ke alahele o ka pono « me ka hilinai, a ua ike a hoomaopopo pu mai no hoi ua kanaka la, he mau' l'ala kona i makaakau loa e leio aku maluna ona

ina lie hoailona'ano-o kekalii e hoea ue'ana mawaena o laua no ka hakoko i kela wa, oia kana i pane mai ai mo ka mihi awi ; — "Ae, ua pololei oe e kun hoaloha, aua bewa loa ia au. Ua hoao aku nei au o hoopalahalaha i ko'u hele ana mawaho o na palena i papaia o ke kahua oka aina malihiui. Aohe o'u kuleana ninau e ike ai i na mea. huna o kau hana a me kau oihana e like hoi me kou kule'ana ole e ike ai i na mea liuna o ka'u haua a me ka'u oihana." .. » Ua hoomaopopo aku la ka makaikiu i koia olelo a ka Italia, ua holopee ; mai la oia malalo o ke koloka o ka ! pouli no ka huna ana i na mea mna a la"ua i.kamailio iho nei, oia hou ka Henese i j>ane aku ai,— "I ko'u kapa ana ia'u iho he ma, kaikiu, o 4 ;a'u hana no ka pomaikai o ka lohulehu o lioomau ia ai ka malu-. hia, o ka huli i na mea huna o kekahi poe a mau aliahui paha oka liooliaunaelo. O' ua mau poe la a mau ahahui he man hewa ko lakou, a i hooira pili kn hewa ia lakou aolo he kanaka mahaoi īu» ka honua nei i makee i ka pono o ahewa m'u ma ia huli ana. Kolaila, ina au 6 haawi i kekahi ninau pili laula xk> ka pomaikai o ka Jehnlehn, aolo ho kanaka o ko kulana pakike e kono ole iu kana pano mo ka haina kupono no ka'u mau ninau,"

Ua loaa pono aku la ua īlalia noi i keia mau olelo - a ka makaikiu, oia kana i akaaka ao ai a haawi mai l:i i kona lioaakau no ke aiolia o ka maalea mo ka pane ana mai,— "l T a okioki mai la oe ia,u a welu • welu liilii, a nolāila, o lilo kaua i mau hoaloha īnai keia manawa ak«. He pololei ole ka'u i ninau nkn nei ia oe. ina oia oo ke hanu nei mahopo o :kamei,. u o' ka Ilui Malia. O ka

pololoi u'u e ninau aku ai ia oe:— ■'Eia oe ke huao nui e alakai" o ka Hui Mafia: a hoike _ae ia lakou imua o na kanawai no ka hookolokoloia."' v - ' ' -Pokea i maopopo ai kela manao ia oef' ' ■ ~ • Ua haawi hou aela Wa. Italia nei i ka akawka loihi a-an, n pane hoo mai la, — "E !inu hoaloha, na'u oo e hai poloki nkn i ke ano o keifl hui e kapaia nei he Mafin, He elua keia mau ahahui, a he pili ohaua paha ke hoohalike a? ma ke ano lahuihookahi, a ua a ua kapaia ka mua, o lakou ka poe waiwai; a oka elua hoi, o ko lakou mau hoaloha ame na poe haahaa. E like.j)u me ko Ameiiea ahahui malu i kapaia ka Meieona, pela no ko Italia poe i kapaia lte Mafta. Oke karaima o ka pepeliikanaka i liooko ia maloko keia kulanakauhale no kekahi manawa i hala ae nei, aole na na alakai o na nhaliui i kāuoha ia lakou ie'hana 'pela, aka, na ke'kahi poe Xtalia haahaa a me ko lakou mau hoaloha no i hoopuka i na leta malii hooweliweli i kekahi poe ohana e ae, a pela iho la i nui ai na pepehikanaka iwaena o na knnaka lialia me ka hiki ole i ke aupuai Amerika ke hoomaln."

■'Uamaopope no anei i keia poe ltalia haahaa kela mau ohana a me na alakai o ua ahahui V Ua nana ponO mai la ka Italia i ka makaikiu no keia ninau mahaoi loa i liou pono ia aku imua o kona alo, a oia kana i pane mai ai i ka haina o ke kanalua,— "Ae. ua hiki au ke ike ia lokō o kou mau maka, ua maopopo muS no ia oq keia mau ohana." "Aole anei o keia mau ahahui Mafia i kapaia—na ahahui ame Porovene£anQ ? Aohe o'u manaoio, o oe iloko o keia mau ahahui, E,,?" • . "Ua oi loa aku kou ano knnaaina i'keia mau ahahui. o ka'u i manao koho wale ai. E kala mai oe ia J u e'knu hoaloha. aole au i hookipa m'ai' ia oe iloko nei o ko'u hale. e pane pakike niai oo ma ke kuhi ana i ka hewa o kekahi kanaka e kau mai maluna o'name ko'u ohana, ma ka mea hiki ole iā oe ke hooiaio mai. Eia ka'u e noi aku ia oe, ua makemake au e halawai hou. kaua i keia ahiahi hōra 10,'ma ka papahele Helu 14 o ka Hoiele Sana Kalo, a ilailā kaua e hooponopono ai i keia .hana me ka ma-lu loa, *a o ke Akua hookalii o ka Lani ke iko."

"Aole au e liikl aku 1 keia ahiahi. 110 ka mea, aia au malalo o kekahi hana hiki ole ke hoopanee ia no kekahi kumukuai." . Ua hoohoka ia ka Italia 110 keia pane a ka makaikiu aole e hooko ia kona manao maalea o ka pepehikanaka, oin kana i nahu iho ai i na iehelohe ma kona waha a pane mai 1a i na olelo hope me ke ku ana ae iluna no ka hookuu i ka laua kumailio ana, "1 ka hora 10 o ke ahiahi la apopo a e hiki io ae oe ilaila, E ?" i "lmio man ko'a ola ai ke aliiahi la apopo, e biki ana au ma ia papahele Helu 14 o ka Hotele Sana Kale, ):me ke kapae ia o na keakea o na ano a pau," wahi a ka makaikiu. ( I. liaawi akvV ōia iko alolia kunou j i ke kanaka ltalia, puka akula iwaho | a huli hoi no koua humo me ka noo;noo nui ana i keia mauao 5 ke koikoi iiikaika a ka Italia t halawai hou laua īue ka ma-lu loa i ki ahiahi apopo. "He haua malu hou keia a ua poe Italia popehikauaka nei no ke ahialiij apoiio. Ho hiki au ko kohoikaua! mau olelo a pau i kamaiiio mai noi— elua hapakolu o ia manao—he| loopiinipnni wale no. Heaha ke luloaua o keia kanaka ina oia lie keounnana a he lvavistiano. e aiiwanahele «ii i ka po no ka heluhefu i na lioolaha lft>ailona a na ahahni pepolakanaka o ka Maiiia ? Ho makemake kona o hookomo ia'u iloko o ka upa-iolo, aka, niainua o ka liiki aita iaia k<? hooko i kola hana puuwju eieelo, o hiki aku aua au ika hotele mo ka makaukau piha o elua pupanapana IHo Bolu Pelekāno iloko o ko'u mau pakoke. "