Ka Nupepa Elele, Volume XIV, Number 11, 26 March 1892 — NO MAKOU IHO. [ARTICLE]

NO MAKOU IHO.

Ma ko makon ka pule i hala na hookn? ia mai makou me kekuhi uli» poino kauloJe mai i\o k.i manawn iae ka ike a hoomaopppp mua ole ia ofa hoi ka hapa ana o ka pepa a h'iki ole ke hoolawa ia kona poe hefuliQĪn, mamiali oka hemahema oka halepai e pai ia nei ko kakou nnpepa a nui loa na pepa i hoopoiuo ia, na hapala a inoino maoli no mo ka hiki pono ole ke heluUelu ia. O keia poino, aia ma ko makou aoao, aka, mamuli nae o ka hewa i hana liemahema ia e' kekahi aoao, pela jho la i hoonele ia ai ko makou mau poe heluhelu me nnpepa ole. # O na poe lawe pepa ma na moku- ' pnni ka poe i hoonele ia me ka nupepa ole, oia ka makou e noi aku nei i ko lakou olnolu, e kala ia makou no ia hewa poitfb i ko oukou waiwai holnheiu no hiki ole ana ia makon ke hoolawa aku, ame ka . minamina liui no hoi makou e kaukau nei i keia manao e hoomanawanui ijiai oukou e na haku ao kekahi wa aka,

Ua heluholu iho loakou i keknhi manao kuokoa i hoopuka ia īui ka nnpepa o ka Poaha uei, c pili ! kft i n.i lilo o ke aupani, a ua hai ae oia i kotia apono ole i ka i liopkaawa.le ia 110 ka Molwahino a me ka Pnalikoa Kiai Alii e hoerai ia malaio iho o ko keia wa e ku nei, Wahi ana, ua kahihowa paha oia ma ia mea, aole pjiha. O ka hoohaahaa ana i ka ikaika kiai o ka Puali Alii o ke Aupuni ua like ia nie ka ae 'ana āku i ba pbe kīpi e hele lanakila o ka aina ka hiki ole ke hoomalu ia i ka wa e ala mal ai o kekahi hannaele knloko. O makon pu ke'kalii e kokua ana i kela mauao hoohaili olelo a Koiala i o la honua, a i ke Kapona a ino na? aiii o ka Puali Kiai Alii ka makpu ] koi koleana iloko o ke koko hookahi]

a mo ka puuwai, © makaala a c ku me ka malauik;ui nmu i na ui]nuto a pau &Jie ūo mokfi po, 110 ke kupaa ana a inliiauia i ka maluliia oka Nolioalu, ka laliui a me ka aina hanau.

Ma kekahi o na nupepa o na ama e', i ike iho ai makou i kekahi māu olelo e pili ana i ka Hooilina o ke Kalaunu Kaiulani o Htiwaii ma kei-i mua iho, he kaikamahine alii eleu oia ma ke kula e nolio mai la'i ka iihi naauao i Enolanf : aua ōhohia nui ia kuln, ana lilo oia hd mea punahele loa ia lakou ma na lealea ana o ka halekula. Oka makou pule, e mnlaLoa klai ia ko Kama'liiwalime n hiki i kona huli hoi ana mai i ke ono lianan o Hawaii uei.

Mai loko ponoi mai ona nupepa kue kanaka Hawaii, e iiema ai _i ko lakou ike ole a me ka hoonaauao kupono ole ia, ua puka mai he manao malialo na Mr. Walakahauki, kekahi ona kamaaina kahiko ioa o keia kulanakaiihale ma ka nupepa "Advertiser," e hapai ana i ke kanaka Hawaii ma kana mau alakai ana o ke kaulike a me ka hooko hoi ko kakou LunaAlanui Kamaki a mS kona hope kokua. Ma kela manao i kakaa ponoi ia e Mr. Walakaheuki, ua oi loa aku ka waiAiai o ia mea ma. uuiā o ka Laiia i hooko ia, a pola makou e komo pu aku nei ilokoo ia haawiua hookahi—imua aku e Hawaii no ka pahu o ka lanakila, o e ko ka olelo makaa e maal'o nei imna o ko kakou mau alo —Hawaii no Hawaii.

O KELA. liihia hoopii e hoouoa ia ke koho ana i na moho o keia mokupuni imea o ka Aha Kiekie ī ka Foal(a;|ii uei, aole i ia mai ka olelo hooholo a ka aka, ua lilo ka Aha no ekohi la ma ka hoopaapaa hoohalike i |ke kupouq 0 ka hihia me kr kanawai, me ka haawi ia o na manao kalaiolelo e na Loio pia ka ulaa ana i na nihoniho o Hua i ka la & ahnwale, a ua ae ia e ka Aha ka hooloho ana i na hoike, a<uā hookoe ke Kahu i kana olelo Jhooliolo a pv\kft mav i kekahi manawa.

Ka KEEAHr kolnmn o ko kakou pepa o keia īa, e ike ia ai ka inoolēlo oka Bihopa o 01oba a me ka hana kaolana a koua mau kupuiia ike keneturia i hala ma kekahi mau nupuni; o Etiropa w'aena, na lakou i ulupa a wawahi ike kapu ona hana hoomanakii oia au kahiko } a maiKko mai o ia hanauna i puka mai af"ka makua Halemano, ka Bihopa Nui 01oba o ke Aupuni Hawaii. Ua loaa pu mai lie lono mai kekahi mai o ko makou makamaka, o ke Kea Hoohanohano o Kalakaua i haawiia eku iaia ma ka oluolu o ke Alii ka Moiwahine e ola, oiai ke Alii ka Moi Kaiakaua ma kana huakai makaikfy kaapnni honua t na waiho ia aku ia toeā imaa o ke Alii melee noi ana aku i kona oluolu 11 o ka lioouna loa oaa j ke Poo o ka Hooko Hana o ka Manaoio Buse i ke kulanakauhale o Panea, a ua hoike mai ke Alii i kona pono a nie ka hauoli nui no ka waiho ana aku ia Kea Hoohanohano o ke aloaiii o Hawaii nei ma ia wahi

L&a o fetv manaoio. v Ua hoaia ia roai ka noonoo i ka Lani Moi Kal ukaua i hala, ua haawi ia aka lie Ke'a Hoohanohano i ka makua Da*miano oiai oia e noluo ana iws,.ena o ka niii weliweli loa o ka Lepera ma ka inokupuni o Molokai, i kpna wa i make ai» ua heouna loa ia aku iā Koa Hoohanohano i ka Hooko Haha o ka Manaoio Buse i Parisa ma ka ae ana o ka Moi Kalakaua, a ua loaa mai ho p&ne ohohia o ka hauoli nui ma ka aoao o ke Kumu Manaoio Bu.se, fae ka hai ana oiai me na huaol«lo hoolauua o ko aloha pilipaa, o ka naua loa ia o na Kea līoohanohaao i waiho ia aku iloko o kahi waiho* oa laa tnai kokahi Poo Kalaunu aku o ke ao nei, a ua lilo ia Hawaii ka hatinhano nui o ka waiho ana aku i na manao o ka. hilinai me ka '.naluliia mc ka uoaluhia e onipaa ai k< 4 launa kokoke ana u n.i puuwai o koia lahui iuai ko Kalaunu a lūki i ko kanaka Uaahaa lou. O ka makou e hai ao nia koia wahi

ke Laawi aku Mei in'ikoii i na leo o ka īiialialo i ko kiikoa Maknahino o ka Lalmi ma ka ae olaolu ana akn e liooko ia keia ninu lamia pili kokoke mai nā hana holomna o ka aina.ua aoaina mana-\valea, a mo ka mahihia o knkulu a hoonipaa loa ia ka nohona Karisti»no t , kō ola oke kiuo uhane.

Ma na lono liopo loa i loaa inai nei opili anai ke kai lawaia o Beherina mawaena o na mana Aupnni o Amo • hana ma ka aoao o Amerika me ke kali aku a hoea ma' ka pane a Haku Halisat)uld o Enelani, ina he pane kana e pale ana i ko kumnhana i hoo!ala ia o Peresidena Harisona no ka liooko aka. lna ni'i ka aoao o En(jlani n 10/va ole mai kana pane, lie moa maopopo, e kono ia ke Aupuni Amerika e hooko aku i ka papahana mua ina kahookapu ana ikela kai lawaia o Behorina a e hoouna ia aku ana hoi na moku - kana ikaika o Amorika !no ka hooko aku i kela kanoha pili maua aupuni, oia hoi ke Kalekona, Bolatimoa, a me eha a elima palia mau moku laa« no ke kokua ana i kela mau moku ikaika hoomalu malnna o iā kai. Ma koia niau oke ' leta ae e lohe maopopo la mai ai ka pauē a Enelam a mo kana o hana aku ai.