Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume IV, Number 31, 1 August 1883 — Moolelo o ka hiki mia ana mal o na Kahuna Katolika ma Hawaii neī a me ka lakou lioomanawan'al iloko o ka hoohe ia. [ARTICLE]

Moolelo o ka hiki mia ana mal o na Kahuna Katolika ma Hawaii neī a me ka lakou lioomanawan'al iloko o ka hoohe ia.

MAi ĪUNK A KA LA 19 O ĪULAI, A. D. 1842. I ka ia 2 o iun'e, palapala mai o Erenere. a ma ia paiapala loiie ia kona 'hele ana i Kau . Ekolu haneri papakema liou, 10 kula kamaiii, 1,,243 hoahanau ma ka apaua. o Kaiiua. i 660 ma iamakaa a "me Kohala. Paa i lra j hao kekahi kanaka o Honokaa, no kona hoo- j kuu oie i kana mau 'keiki e liele- i na kuia. j Kalayina ; ua hookuke ia kekuhi mai kona 1 aina aku no ilooa huii ana I ka pule Katoli- ! ka, a i ko makou lohe ana o ka hana no ia j ma na waiii ap.au. ' ! 1 'i ka la 4 o lune, a. d. 1342, pau ka ahaolelo misionari, wahi a ka Nonakoua.' Eia kekahi mau mea a Limaikaika i hai mai ai i hana ia iloko o ua ahaolelo misionari la : 1 O pau ko kakou aoao i ka heohioioi ia ; ' e kapa man kakou i ka pono he hewa, a i ka j hewa he pono, I ka maiamaiama he pouli, a i ka. pouli he maiamalama, a i ka ono lie awaawa, a i ka" awaawa he ono, i ke ala he pilau, a i ka pilau.,he ala, a pela aku . - 2 lloko o ko kakou tnau haiao ana, a me (eo kakou mau pahipala, e hana kakou i Pope mamuli o ko kakou maoao, he Pope ano^ e, aole p ka Pope oiaio; he Pope I hapala ia i oa m.ea ino a pau, a hoike aku kakou i ua Pope oei i hana ia, maimili o ko kakou manao, a e olelo aku kakou i na kahaka o Uawaii nei. O ka Pope no ia. 3 E .huna mau kakou 1 ka heiehelena oiaio o ka aoao Kalolika,. no ka raea. i na e ike na Alii, ā me na - makaainana,""rtiakemake paha iakou, a oklloa ka kakoh hana maaqei. 4 Ē kukala' kakou ma na wahi a pau, o ■ka Eope, o ka Ani-Kai*isto ia ; o «ka Pope, o ka, mak«ahii,ie.,:ia o ka wahine honkamakama; p ba Pope o Bahulona Nu| ia- o ka Pppe o, ka. ■ fiolohoio:n% ]i.?.i aielo , .ia ilokO' -p, ka Hoikeana me na. ppo ehlku, a me'na pf•peiaphao he umi ;.ā|:alia paha p iiiawa-a' : ,AJ|i# me. 'na kapaka he oiaioUa kokua m%i ■:t#lfh:Ipu ka :-kakou hana, a.,p«a : eioaa n# ko kakoa mana- maanei, a .waiwai •kakoa .I.loko o k« #aiwmi o-keia aia»., mo-ka

•| p#maik»i oW !r'oJ rnr-i - n h ' *> "ue kr • k)kon mau keiki. ' -9 I ŪMlhaln 1 '0 1-o 1| 'ir n n uem l"l •> i . " . i keu i oiau kan*'waif e haawi ana i. ni, oihana j a. 'pau,, a-rae^*ia pono npm.no ka. aina J;i»s t. r . "ig v i ... i.cL iiie i g huo I iMe lr'a i, i " U't irn i h t i rrn m ito-o Po • C 1 i an aa r- r- e kou Kt u js noau at_j 'ie pLL jUmo "'u p & Poj. a . rni ue !"a m lj akon u Ui ti t 'innii pi k* i n k n i n t.'r "n'i -i i '"t Inkm okn, I u n.. jr d A e a L a " f i ° ^oam uo\raita ah'i, e iioakrp i a * ° j %r me no r ikon niki, a f a"t-j ik t -t ir p 1 oj""i ooLa n kn no i } nrTrui » ar - -i. 3 r.a , k" bkoj mau m'-i ua u J uli Pape .d, 1 r r "i rra h%ju ,u m ih 0 "*e '"ii'kahi . r L > n 'ik "iih** i n" 1 n i*nh I " N- 1 11 . ; I pme.,. 1 nza ru n j r /q ni: n? de ano o hie iiaoam, ;iai Laaw. rk i. ^ ? H b pp l ti nli m 1 tr. Pupe. I n.a "ic poe makemake e ?nare, m.ai ae. a.ku ia lakoa 81 khe.e mare iuiua 0 ko iakou kiunu: e koi □ um n lakou e haalule i ki Popē. elioowehweJi iiku ia lakou, e kuhiknhi aku ia . lakou ;a Kaahumanu, ia Hoapili. kane, ia HoapHi wahme, ia Kauikeaouli, a me nn Alii a pau mi', iō ona. I na paakiki lakou, e kapa aku I'i u1 keu hn poe kipi, I na h.e poe ua mare h, h "ou mau hana kahiko e nana ai, hī\ 'iohl'oio hou 00 a hoouku aku no, a hoo.m i.waio ana no paha me he poe moekoiohe K i na he poe hihia oie, 0 ke^pai wale aku no ke pano. i noho ilihune hkou iloko 0 ka po hi. 9 Aiii 0 ko kakou poe, a nie na mea a pau e iakemaku ^ rhāTi ko kalioa aoaop 1 na-he ē mr.ker.iake e mare, e ae koke aku. no e haawi koke ak« no i na palapala mare.. I na he. poe. i mi ,'e la, aole e nana i ka lakou mau L:i3'i uahiko. aole e lioopiiikia ia ko iakou neio nni e hooumiuhia ia no ko lakou ni.au kh.o a rae ko lak^u mau waiwai. i na hewa iau J e uuna kakou 1 ko lakou hewa, i na h.ii' u.e ke Liunn, aiaiia, e ao aku no me ba e1 'eiu 3 me ka hoemi i ka uku, a me ka br,n T Leia mao hg la ī hai ia ma keia mau nKele een he mau hana I hana ia i ka a. d J842 ilui k*. mokupuni 0 Hawaii, a hiki 1 a rnokājjdūi 0 N uhiu . Ke ola net no ke - t vn poo 1 ike maka i na tiana paewaewa i h ji 1« iioko 0 iu mau makahiki. A niaiiope uiA e o u mau makamaka 0 ka oihana ku iiiau, a :r,6 na hoalauna e noho ana mawaho; e iao" m in aku. ana īmua 0 oukou kekahi mau niuoieio i hana ia iioko 0 ia mau makahiki i nain -i hope me ka paewaewa loa, i, akika ai ka o'.iio o ka mea i olelo ia ma ke poo o keid ii.oolelo «,'u e kakau nei. (Ua hoomanaWanui na kahuna Katoīikn iloko 0 ka hoōke ia.| w Ma ka la 1 0 īunes loaa mal la ka lohe aa komo o M.r Judd iloko 0 ka haua a na Alii, ā ua pau kona rrTa miai.ona.ri ana. Ēa ! Ē o'a mau makamaka heluhela Baibalat e naita 1 keia mau olelo. ;E kahuna mau loa oe rr 1:a papa 0 Melekisedeka.' Ua n*a a 28, liiki o Rev Ioseve i Lahaina, : i " 7 . g, me Kauikeaouli, kam.ai.lio t.u ; ak:i, eia saiiewa, 0 ka apiki o na luna I puni inaliOpe o'ke ao ana a na rnisionavi Puritatio ; ua ilee 0 loseve makejnake 110 ke Alii INm e hana marni?!i 0 ke kuikahi ; aole rnamuh o, na hana paewaewa a kupono ole a keia poai kainioa lioiho. |Ia ka ia^>5 0 lulai, ua pai ia kekalii p*ala - pab a Polepe Makua, ke kuinu Kalavina'o K; jvaloa raa Oawaii, a tna ia palapala, akaka loa ka paa ana 0 kona manao e ha 11 a rnamuii *o ke kanawai i olelo la maluna. Ēia kekaiii mau hua o ua palapala nei : 1 'Olelo na hauinana JTope, ua papa ka kkou kumu ma Kail.ua, ia lakSu} aole e pono iarou ke hana, Eta ka hewa, aole i ae raa,i ke kanawai 0 ka alna. e noho kekahi poe i K ia hana aupuni.' 0 keia maluna ae na olelo a fiev Polepe. Ēia nae ka hewa, ua huna 0 Eolepe i ke ano o «a hana I pap«. ia, i kuhi na kanaka ua papa ks kumu Farani i kana pee haumana aole pono lakoKleA'h^ha i na hana aupuni. Eia ka oiaio, aole i papa ke kumu Farani i kana mau haumana ke hana ma na hana o ke aupulii, aka, i -na I. papa -ke kumu -Pope i' ka hana, ana a;kokua ana mamuli 0 kekahi aoao-' ua hewa anei oia ? Aole ! Aole .loa-no!. 2 cPono oe e hapakeme 14 a ola oe.' Q keia ka olelo a ke kahuna Farani i kekahi kanaka mai ; aka, olelo 0 Eolepe ua hewa ke kahuna Farani 1 kona oleio ana pela. . Ē o' Aman piiikana iloko 0 ka oihana kumau .j e |f£):ft#:.:kātk#ii nana, owai ia o keiS mau miiiqaarl'|srp.M?pono ? .Ke ku hei' ka'mlmo,nari :Katolika. marka p,auku 16 o ka .makuna Xtri o Mar I māi-'ka Ha-ku 'māiaila : Q ka ' ;mfea f manaoio: «11.1, a I ha|ial{emaJa kekalii, e pila! oia.'H Uaakue auei ...keia olelo a ke b<|oiU' Katolika...i-ke.ia pblo a-ko'* -kakou 'Haki e p!a ai ? Ao.le liue, ku like loa no-; pe-n^i-e maopopo ai Aoie i olelo. ke.kunp:. ! x ' 1 1

! Kalo"lf 1 o ki ob 1 !ro kino: « «ohik, o • cTt uo ft la kniia 1 uaoau «■ ' O K ola ubn- , ?t ; oin h 01 nn T pnumaeh o ka towr5 a > i ka pono n l ? hmhmi i ī kur.iu houiai 1 Rrlope uhei, a ana ri*u i Ir 'aluim l . , lMH'u i Hawaii, ua i _ j" *p *mi h ma , r( pm* ka 9-71 o' T'r; k:i,lonile 9, mo iu.u' II , rae !ie mee '<a. us pili ia truu me* 1 ke luhuew Pope 0 Kailuai Oia inci ffp kanaka o ka hewa, ke keiki o ka raake ? Pehea la e akaka ai ? Oa ifa.o0ki.0kie 'o anei ke'kumu Farani- 6 Kailua maluna o na inea a pi-n i kapa la-he Akua ? Ke noho : nei iiiiei oia iloko 0 iea luakini me he Ak*aa • 1 s ? Ē ka Lahui Hawaii maio a 0, ke ike pii nej Kkou i ka oiaio 0 keia olelo a'u e hai ' oUu noi ; ' UT hooke ia na rnisionari Katolika ma Hawau nn hoko 0 la au i hab akii la.' A luamuli o ke huokoa, me ka heo'pilimeaai "'a o .ta nupepa Elele Foakch,ii? ke puka 1 iaelae nei e like me ka' malamalama o fea la i 1*« a wakea, a. me ka hiki ole hoi i n.a huina" ; aouli o ka lewa ke uhi ae i na ol ino ana -0 1 kona malainalama. pela no ka hiki ana i ka Elfle Poa-kolu e hoopuka nei I leeia mau m h m a I a. olelo i. hana ia mawaeoa 0 na misi- : onan Pur)tana, a me na misionari KatoIika; oiai kela inau inakahiki i kunewa aku'la. Aka, ma kalii 0 ka haiolelo a ko kakou Lu1 nakanawai Kiekie ma ke aoaina 0 Kaumai kapih, ua alo ae. la oia ma kona wae ana -i ( K Mooleio Hawaii, a kau aku la ka maluna 0 ko kakou mau Alii ka iiewa a Kaahumanu t ma i hana^aku ai i oa miisonari* Kalolika' j Aoie anei i lawe mai na miiionari .Puliiana 1 na Alīi i mau paku no lakou e malumalo ai, no'- ka lakou raau hana ksis i na. kumu •Pope ? Aole anei -o iakou lea poe pee mai ma 'ke kua 0 na Alii no ka. pono 0 ko lakou kue a n i *? Kupanaha no ka newenewe ana ,! Wo kahi wa aku.