Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume IV, Number 38, 19 September 1883 — HAIOLELO ALII. [ARTICLE]

HAIOLELO ALII.

Ka Aloi na ka IIalawai Puaei Iuuwai. Malalo.iho nei ka haiolelo a ke Alii ka Moi i haawi.al maloko 0 "Kaum.a'kapiii i ka po Poakolu i hala, . e'pili ana i ke kukulu hou ana i ka Puali lnu.wai, Penei na olelo' Alii: - •- . ; 1 ; Ma 0 ba_..Ieo mai lc5rgirijūir_KimriteT-Htrra4 ; ai ia!u he manawa e lialawai ai kakou i 'keia j po. "A-ma o ke kumu hana ta i manao ia ai e hapai ia i hana no leeia po, ua hooni ia ko'u naau me.„ku hauoli. me ke aloha pu _kekaJīLia.ojiko.u.v a._ri _o;_ia_.:__ mea,.. jia haawi a u -i ko'u ae ana rae ka ninnawalea i 4<o oukou ; Komite. ! i O ka huaolelo ' Puali Inuwai," 6ie oleio j okoa loa ia ruai ka huaolelo' Te.x»perāhce | Ua hiki i ka lehulehu ke lawe i ke ano o keia-h-uaolelo e like me ko 'lakou mauao, oiai aolē he like o ka manao 0 kēla a me keia, j • Ma ka'u unuhi ana hoi, he lawe akahai j ma oa ahuai ana 0 ka makemake o ke ka- j naka, aole wale ma na mea inu ikaika, aka? ■ īiia na meaia pau. Ma kekahi ano he ai j pakiko. ■ ; •„ • ' ■ j M-a ka'u- haiolelo 'iaua- ina KawaiahacTi , ! - ka 1880, ua kukulu au i leo'u raasiaq maialo i oia kahua, a, aole no hoi i ' loli ko'u nianao ma ia mau loiiia a hiki i keia wa. Nolaiia, nta k» oukou hapai hou ana i keia hana, aia ; 00 waa. inalalo oia kahaa, aole ma 'ke pale ! loa, akp , mu ka lawe akahui. ■ > O k hoala hou . ana, i Sca-Puali Inuwai, ! oīa iho Ea ke -kuniu huna a kakou e hapai ai j 1 keia pe. - " _ ' . . . . - ■ j Mai hen mai la ka 'mapuna i puka mai ai j leeia manao maikai? Ea! E ninau au.ia kaV. kou i keia po. Mai hea mai la ka mapnnai puku ma'i ai keia manao maikai? Ēia!. O ka mua,— N-o ke aloha i ke Akua, O ka lua,— -No ke aloha ia kakuu iho. ■ ■ "■ O ke kolu. — No ke aloha i ko-kakou.aina -hanau,. c Na ke Akua pakahi . o kela a me keia • mea, e hoolanu i ko ki kou manao e<-akoakoa, e ln welawe a e nana a hoo'-io i na inea i ma. nao la malalo o ke Poo 0 - keia kumu hapa, He anoai paha e,hoololi ia ana leeia p--»o..ma-j lalo 0 kekahi inoa e ae, aka, nolaila nae ke | kahua i ulu inai ai keia manao. ! O ka lua. £Ja olelo ae nei au no ko kakou j aloha kiikou iho. Pela maoli ao ka oia- j io; aohe hana I hana ia inaialo 0 ke kahua 0 j ke aloha, i na aole ke aloha ana 0 kekahi i kanaka i kekahi. No ka mea. oia ku Ruia : Gula, i «o nui ia ai i;i k^kou. i ■ . 1 O ke kolu. Ua oleb ae nei no hoi ;.u, j no ko kakou aloha ana i ko kakou Aina-ha' ; naa, Pela. Aia hapai kakou i kekahi hana | e like me keia, alaila, ua like ia rae ka ma- j nao ana, e aloha i ko kakou ohana iho, «a j kakou mau keiki, na . pulapiila ,-e paa ai ka ] Aina. Ua pill keia hana ma kekahi ano, ' he koo ikaika no ka Makia o ko k;ikou Au- : puni o ka lt HoouIu ! ka Lahui." -s j Ua maopopo i k« hapanui 0 ka poe ele- S makulei-'-akoakoa mat me kakou i keia po, I' ka wa ia Kauikeaouli (Kamehameha III), j ua hapai uui ia kei 1 hanu he "Puaii Inuwai.'j 1 ko'u wa uuku, ua hele au iioko 0 ka huak ii Puali Inuwai. O ka hua aiua ia, i kanu ia a kawowo, ; a ua nui a Faha raa na wahi a pau o keL j Aupuni. Aka, e iike xne ke ano rnau 0 nn , mea ulu, he wa no na mea a pau e emi ai, 'j a lua a kaumaha, e emi kona/ ulu nui »na a homimi. a o kona hopena o iea make. O ka mea ulu i make, make aku ia no ia, : aka. o ka iala oia laau, e ko!o aku ana no, a j loaa kekahi wahi lepo maikai i> hoopulu mau ! ia e ka ma-u maikai mai ka lani mai, aia j hoi, hookawowo hou ae la kona mau lala, a j kolo hou aku la kona mau aa, a opuu hou j ran i ia na iau, a hiki 2 kona liko-ana, pua j niai la ia 5 na pua maikai, me ka moani aa- \ la 0 kona mau lihilihi a hiki I kaua hua ana j i ka hua, he huihui, he momona a he kuhi- j kuhmia kona 30 ke ai aku. Pel » kakou, e ! hoohalike ai i keia hana a kakou e manao ] ihei e hapai i hfia- po. ! . Ua iike ko kumu laau i make uie ko ka- ] -kou-kukna e-nohvo-nfi-i kēia wa. Akavhe.; manariana kq,u, mamuli o ka kia o ua liu- j mu iaau uei, ena keia hana & kakou e hapai i nei i keia po, ke hookolo aku nei kakon, e loaa «ku k» lepo momona, ā ma ka hoopulu ! -mau ana 0. ke Akna- i.ko JkakQ«::raau naau i' ] ka wailnni o lee aloha, e hookawowo.'hou ia ' %M:mi knna;mā.u lala, a , kqlq:.; Kou naf..aa a j 1 opuu. mai na kut a liko,. *• pwa.,,a.huat..a mo-;j -in.oEia' a' kukikiihiuia, koua , io-.,ke ai aku. " -i . ' O'ke aha ka.;'hua. , uioinpna... a ^a/kou'i m.a- ■ nao ait o ka wāiwai : io ia .- o ka .kakou maij ! ,haoa.? -O ke aja.l«ī. i?k.a n»m%haaa 0 \ keia po i e o|& aj © ka lahmkanaka. ' Aftte wāli ma,ka pai|»al aua i'oaKoa.-e keia ' ' Puali.lnuwāi-.wak A9^ka.t.mā..nā,.haaa..mai> j:kāi'e ap a -pau, i ola a-i keia-laliuikaoalea I- • ] jpaa'ai ka aina la kākoU a- ©■ kakou-no ka->jpgā- I" kai/e' li»u at, • I--A , - • ' -

Mrt ko: a wahī, i kupmi© ai ia/u ke ki aku i leeleahi wahi moolelo kauli» 0 kea A upuni. lealiiko o Koma. No Kcren:iio--ia. IL; !c;tpa ī;i k;1 inos, o ka !Viaics;a no: 0 'ia wnhine o Uotna. He wahme ia ;j, leekah 1 0 len poe kuka lōekie o ke Aupuni o Ro m a . Manuiii o ka aoiau ana 0 knna leane. i ko laua waiwa: a me !ce ano o leo Jaua nollo ana, i pii ai ke ;C;"ulnna o ieeia me;i nnalnna ae o ka poe ulhiuna ae 0 ka poe maka hanonnno oia Aupani. i kekahi la nui 0 Homa, oiai, u»hele aku la ke kaulana- o ua mau mea nei oa» na. wahi a pau 0 ka honun, hele inai la ne Ali; 0 na wohi e ae rae ka poe kaulana me ka lakou mau wahine.. A o k" ~oea uia - ko ke knnaka «np% o kr ' . , - ; i hele aku ai : 0 na ia me ka hai aku, i heie mai nei makoa, h? makemnke n:ri e ike i kou r~cr hoo~T-.i - kieFrir> hoi n> kou m ē na daimr.rm, Hoouna aleu ia o Kore niliona i kana mau kauwa-.- e-lī-i-i-i-iea r a ma-u-k-e i k-i ,-a-x-4a-ka-Lf&ai-la na ka uwa i na keiki-elima, e paa ana ia lakou ma na lima. Me ke ola maikai 0 na kino me ke oha<)ha o na maka me ka piha olioīi me lui lealea. E hoiiee a na ma ke ano 0 ka noho ana_o ko iaua hale, aia malaila ka noho «na me ka ai' pnkiko a me ka inu pakiko ana i na inea a pau. ī )e iiale 1 noho malalo o na rulj) o ka Puali Innwai. , 1 āe la kekahi 0 ka po®.f, h^le.aku la ī o na la. i.(a! 1 hele inai nei makou e ike io 1 au mau niea hoona ni o kou kino. Huli ae la-ua wahine nei o Korenilona, kuhikuhi ae la i na keiki, a i aku i ka poe ma I iliini i hele tnai. " A o h e mea hoonani e ue 0 ko'p kuo a me ko'u hale, o keja- aiau meawale.no!" Nāni.ino i na pela ' iho la ka hua o> keia hana a oukou e 'kukulu aku ap a ma ia ku« lana, ua hooko kakou t ke Kanawai kaulan# 0 Koma. "£a£/./s populi swprema est ltx?\ Oia hoi, ke unuhi ia, O ke oia 0 ka lahuikanalea, o k e Kanawai kiekie hooleahi ia.