Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume IV, Number 38, 19 September 1883 — Ka La 12 o Feberuari. [ARTICLE]

Ka La 12 o Feberuari.

% ' t: _ \ - 5 , A.k»s ke nianao nei niakou, aoile o B#V„ U* W. f*iV>pc waie ki i kuni m 1a haō hookahi, mea 'kakao kekahk e Poe" Airra, a o Mott aaa Lunahooponopono pu Jcekahi e kiiai ia ana e Pilipo. ia hao > hookaiii; no ka , aoIi e hiki i kou rnea kakau ke heopili i «m iĀielo e kou mea kakaa oia "kou rhftu ao^ilPe JP^e Aiaa. Ke ne ole- kou maa Lun'aiuwpe^peoo,- aolo hoi . e hikkine 'M|tV' * •' &il«, o ka hana . i hana ki! uh'uke ia' . K^amaa e kou mao Luna, he wa^ .piula la- . , w» ukana wale no oe; o ke kaha nā»a e,hoouki aaa i ka ukana oiā.'kai ike i na mea a " pau. • - - — A _ MaAA_ilia4J-iriea^-ua-paa^.|ii]L..lflico» i «ia kn- _ " koko nei me Pilipo ma, a ua p«A pit i na qocu}ok> uaaupo^e oleio mai.-nei, ua mike ka Moi Lunalilo me ka puie anaana. Nolaiia, @ia na ninau.

1— Owai ka inoa o na akua o Kahai ma iiiia o Moehonua i..anaana aiamake ka Moi Lunalilo? ' • ■ " 3 — O-wai ke kahu o ua mau Akua nei nana i hoouna aku e kii e pepehi i ka Moi Lunaiilo? . . 3 — fMe na pahi a i ole me na pu -anei ua niaA Akua la i hele ■„ ai © «.pepehi i ka Moi Lunalilo?c ' 4—Ma kahi hea,o ka Moi Lunalilo ke ku aoa i ka pahi, a i ole i ka pa, a i -ole i ia pa poa i ka !aau a ke akua anaaiia o Moehonua -ma? "* •

, .--ihia e hiki ana keia mau ninau he hai polelei ia mai ka haina oiaio, aiaiia, ei^oike - ~~p5«iat I na'-iam o na"h-o.ikē i'ike pono i ua 0 |nau.j§k(taanaana la. ... * % • Ina « oiaio ana 'keia mau inea,-ala1la, a.o-. he poe &ono ole e aku ,e like,%«me mea kakāu o ka Fae" Āina; ua ike ilio'la ka hoi ia me na hoike oūa i ,ke kii ana a keia noe akua anaana o Moehonua e pepehi i ka Moi L'j.;:ai:b. no ke aha k hoi oia i hoiina o'e a« mi i ua mau akua. la, a i ' oie, no-ke" aha •' la hoi pia i hoopii ole ak imua o kēkahi Lu.nakanawai a loaa pa,lapala Hopu no.tuaj naau akua anaa«a la o Kahai ma? -. ; „ Ē ka hoa paio, ke' hoike mai nei oe I na fioike e oiaio al keu Hupo, e olelo ana 3ie m^ke ka ke -kanaka. i kh apaapa. . _ , A - f O ka makou ka ka īehulehu e hilinai ai Kie ka. o:do, no ka mea, ua make lo p Lo- _ noaea, i hahau la I ka iaau' e ka poe oona" na Inoa i hoifeel;nMia ia- ma ka helu l-iiala; ^ _ oia o G W Pilipo &e. Ua » ioaa ha "hoike, ..ua'hoopai ia kekahi.poe/ua bela ia i iiīln ar ke hemo mawaho e ka Halewai; ua maopo,po joa, a o ka'kou mei kakau e Pae Aioa» n.ft.iaaljii ūewa/Uā" haalulu, a ialau h'ewa i ka opala'i mea e hoĀ opumehana ai e iike me ka.puaa hanau ke-„ Iki ka hapuku i_ ka ' opaia i ka "wa e ' ha nau ai. ' !t Ma ka. L 7 o iūlai i hala . ae nei, ua hoea mai ke*a mau huaolelelo mai ka mea kakau nia ka Pae Aina, na olelo (ka hoonau anaj, oia hoi e hookuu ana i ko maua kamailio' aaa i-kona huhu a lili i ka Moi a me ka ohana Alji mai ka la Poni Moi, k£" la 12 o Feberuari, 188.3, . a hiki i ka la '7 o lulai, 1683. He elima maliina o ka noke ana i ke kapalili, ka nu.ku a me ka huhu, i ka ohana Ali», a painuu ae hoi i kana mau Alp a ,o~ka J hopena ka keia o ka hookuu • pu;me k<IMa haawi okoa mai I kona pio, "i na pale ana * akn'a ka Elele Poakolu i na, olelo pailani

Konu oie ana i nanau īho nei. Ke olelo mai neb 'He keu ka hiiahila £>le i ka paikauo mai, ua loaa ka ia Kinoiki he SIk N.ui ehooiaio al "i tona keiki ana na KaumaaliL 1 He niho lei o Piimauila-' ni ka inoa, o Kilioha ka majk>.L ' - , . O ka mea hiki ke hoakaka a ke- wehe'we» : he me ka hoike pololei aku I ke kulanā, a me ke kahua o kana kumu paio i waiho aku • _ ai, imua o kk lehulehu. Aole loa ia he mea hllahila. .0 ka mea hiki ole irpa ke wehe%ehe, a hoike i kana mau kumu hana a kumu paio imua,o ka ieholeliu; oia ka mea i ku ma la .aoao o ka Mlahila ole. ' Hiiahila - ole! "No ka mea, he ike olel! Hilaliila "ole. HĀkaEik'iEFlaliiīrTITIffiewi^n5rKMS7ir' .MM'ole ke whewehe a wa%> pu. Aka, ■^aaka-8A\i lo m.ea kakau e 'kā jPae.:;JjriaOajktikft!nflJaae ka naku-ana iho nei a maul^aWh wale ae nei1 no. ; 'Pau-e ke aho. M'O ka Mkl ele ka iaia :kē ike i ka moolelo tia keia niho a me keia. malo. Molaila-, olelo iholi 'i»f. he ' Hohle ■■ r-b : ■■ -- m-:^0 - i ;:r,'r : ' maT'ffle"tee kumu Ua hilr nr> nn Lm . ^ ^ ^ ^ i kii ,jo j 0J6i0i HC iCOSLU mQpU Rk3H|tli llOl IHG i . -. n: c:o Ue :>o : * w- ****" i mea I I ' i >:c >i >!•-■■ | ■;'.. ■.•^•- :-n,v.- hiya j maapa i lohe ko mea kakau e ka Paeaina. ! i Pehea la ka ike ia an.a o Haloa* he.keiki 1 :: *. ■];. hr:.kc- ■ :.';■ k. : : " '■ ;■ r r,- | -- M.n:: - A kahi fte la, he "kanaka o ke kuamoo I . -•-M'l \.r. . o Maui, ma o ka maio o Kalana oia I lo- 1 ■ ā -A. !. ko'i'-i i :ut; -an: !

i . _ . , 1 he kanaka, it!w» ae la kanaka , o ko !;uainoo i akaka he hoa (tona. I O lJnri — nia o ka nialo la a me na hoailona e ae, i īnnopopo ai kona ke.eki 'ana na Liloa, nkolu tio ln kamk» o ko kuamoo i akaka Iie houilona, b; , 0 Kaleiopuu, !ie nialo kona a he niho. Kauna no k na kanaka o ke kuamoo i loaa Ska Hoailona. ■' ■ O Kamehameha, owai . la hoi kona malo? Ek! Aohe mttke hai, e ioaa auanei ka Nalimnape a Paeaina ma, uoki ' no ka makou. I A tta iakou no e huli āku i ka lakou. He ieeauha» hoi a he man Buke e hiki ai ke howwhonoho i ke kaauhau. He nui na leanak» o lee kuamoo e hiki ai ke hoikeia ko lakou. malo, ak«, ua hoiKe wale ae ln no mai ka po* V kaeiae», a i kimlo mau i ka lohfco ka„ -• . ■ He malo wai -ko Kepoookaiani a Kameeiamoku. • He miio wfti leona . a pela no ka hoomau :a o Kera"" mer: i waen?. o na Alil a .pau iho tt.ei i ka make ,.ana- o Kauikefi~ouii, Ifc. paa no ii;oJre Kahāwai - mare, e ma- 1 i-m -loma -o ka-wa— ka--a niKi i.ko īaKou pa'u anā ilīa"" māTKē~ „ Pehea la ko mea ka kau e Paealna, i hoole ,ai, he mea lima apa keia, na ka Elele J Poakolu, Aole nnei hoi i hooikaika iho nei ko mea ka ka u e Paealoa- e kuku I u imua o

ka leaulehu he ke Uei o A 31 Kunuiakea na Kauīkeaouli III)- a rna ke kahna' hea k ia I kukuiu iho nei, ke ole na Iioailona a me pa hoike no ia mea., Ma keia kukna i hoike ae ai ko mea ka- ■ kau e Paeaiaa, ua hakahaka lra pea luna,. a puhau aku ia ka pea lalo la, . • ■ _ Ua ike ole oia i ke a'no a me ka loina o ka 'noho ana o kahi o na Alii. I ka wa i ola iho ne'i o -Kekauluohi ma, Kinau rna, Liliha ma, Kekauonohi ma, a me na A'Iii i make koke' iho aei iloko o keia au iho . nei.- ,'HeH18H ilii poiu ka noho n na q ku o kahi alii i

- kahi aiii. He malama 'ia' na wa. o kē pea j ana, a me ka^malo wsl o kela & me keia ku-j-akoko a me ka lōaa ana-^p-kā hua, mailoko. rhal o in waikohi ana, na ua ! ahi no e ike .i'ho me ira lioike akea .-©le ia o ..ka hua oia iop.a. ana, aia ma ka laa ana ;„oia. h Ua a keiki paha & māopppo ai nana aku la ka' ke keiki. Aiaib, malama a ' hoomaopopo ia iho la ia ■• inea. e ke aio Ahi, a ole ma ke kuka.'a ekeā ■ana, a me ke pai punahele i kelah me keia :iaies a i kela a me keia^ mea, a i ka īeLule'hu e helū'helu ana i k\ Nupepa, a na iakou 1 ka e :te mai.'nā/mea- ae la'la ke kei'kL a oa mea ae la, elike me- ka ko.meakakau e Pae•aiua i'kukala 'ae nei'a iehe ka -lehulehu i ka oi ea a ka le.ouie nu i akaka ole ai o lakou ka(M. mea'liuieana no ia meaUa hoiko: anei lakou I ko' huai 'puka nui ana ae i:ei, he keikhlihA K ■ Kanuiakea na K. lil, „ Aole loa wa oi aku o. ka ike o ka lehulelm he mea nene iii kapu ia, mamua o ku-īnea kakau e Paeaina'. Ua "ike ka lehulehu I Ira Ihi poiu oia h?;na, a ma . "ia -poiu wale no e -ike ?a..n.i ia ,ha»a. «,- o -tinrōpōpu' āl na haawina o*a mea, ma na hoailona i malaraāiā, aole ma ke kukaia akea ana. ' - - Ua maopopp i ka lehulehu, ua kue ikaika makou i ka hahau ana a ka mea kakau' o ka Paeaina i oleio ai, na be kaikaina o Kamehamehao Kepoookalani (Kalanimalokuloku Keliimaikai). No ke kue ja no, a'me ka hoole ia e ka poe mua, aka, "heaha la kana wahi olelo pale mai, he nele loa} aole he waiii mea a weiiewehe ia mai, kahi hoi o k"a lilo ana oia Ah! i kupuna o kana mau Alii. :Ua nele loa. O Paiea ka inoa o ke kupuna oiaio, a o ke kane la a Kaliko, a hanau o Kaoanaeha, oiai ma kekahi meie inoa no Kekelaokalani, ua hoi.be ia ke- kupuna ■•oiaiO' oia ohwia, a penei aa meie la. • ■ • "' Eia'Palea ke." 'lii, Nana i kike ka Iiaia o Puna,

- Kike Puna i kapo Hala, etc. „ He hooiaio ana k&na mele i ka mea maa mau oia*manawa, a ua like • ia'me ke kuni 'e hooiaio ana i ka oiaio o ka makou mau.pale aiia-ma!' ka mua a ka 'hope. Aole no hei na ko makou aoao ka pauaho aka, no ka mauliawa a poluluhi o ka aoao kue mai. i ka aoao o ka noho Ah noita4e au e hele nei. CJa hoomaikai ii no ka iehuiehu no ke ahonui, i keia mau kumu paio, a nana i kukupau īho nei, no lakou keia alānaaloha! ■ {lIna e nahu hou ka waho, e peku hou auanei ka . Hiu." . No kahi wa aku.