Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume IV, Number 51, 19 December 1883 — Ke Aumoku Okohola. [ARTICLE]

Ke Aumoku Okohola.

Hk kanakolu na makahiki.i hala aku nei, a mahope mai no na makahiki he iwakalua a' keu — ua kau nui aku na haka ana o Hawaii nei no kona mau ioaa a me kona mau holomua, maluna o ke kipa ana mai e hooluolu maanei o na moku okohola. Ua nana nui ia ka wa e hiki mai ai o na kikina moku, a ua hele nui mai ko pa apana kuaaina i na kul anaka uhale o Honolulu nei, Lahaina a me liilo. Aole makou i poina i ka nui o ha moku okohola 3ie iehulehu wale. he mau haneri a keu e ku ana maloko nei o ke-awa, a haia "!6a" ; v k u i'nāw a i 1 Ma Lahaīna he haneri a keu. e ku mau ana i m> kiieina hooiio o leela me keia makahiki; a pela no ma l'liio. O na awa iiilii iho, e like me Kawaihae a me Kealakekua, ua kipa mau ia e na okohola. Ua makemake nui ia o Hawaii nei e ke kipa ia inai e na okohola, no na mea ai.e lawa ai lakou i ka holo ana ma |o lakou mau ala moana; a i oi aku'hoi mamua o laila, no ka mea, ma Hawaii nei e loaa ai na iuina maikai; ua kaulana ko Hawaii nei mau kanaka i ka ikaika'i 3ta hoomanawanui i ke anu, ka eieu a me ka makaukau i ka aio ana i na .kai anu o Aukaki a me Arika ma. , Aka, ma ka hooilo o ka makahiki * f§70t

ia pau ka hapanui lou o ua numoku okohola aei, i ka paa pu & pau i ka hooinaliaha ia e ea hau. Mai ia manawa mai, ua hoonee iku lakou ia lakou iho, a hiki mai i ko lakou pau loa anaaku i ka hooiulu ma Knpaiakiko. Ue nu( no a lehulehu na kumu o ko lakou :nau haalele auaniai ia luikou nei. MLamua j ka hapanui, o na ona no lakou na kuleana ino ti ui iloko o ua mau aumoku okohola nei, a.ia lakou ma Nupepeki, kahi i kapaiu ka home o na okohola. Aka, mahope mai nel,. ua nui ka poe i hookuleana aku ia lakon, e noho ana ma Kapalakiko, me ko ka poe raa Nupepeki. • I keia \va no, ua e • i mai ka huina o na moku pea okohola e hele nei m» ia hana, a i ka 150 waie no; moku no Nupepeki, iote koena Iho no kahi mau awa e iho o- Nu Enelani. U& nui na ioir aha iloko o keia mau makahiki pokole mai nei, o keia oihana holomua o na au i aui kope ae- • . - • • » ■ Aka, o ka oihana okohola, aole no ia he oihana e emi loa, a hiki ilalo loa o kena nalohia ana. No ka mea, ke houo ia mai nei na niokuahi ma kahi o na moku pea okohola; a ke hoomaopopo ia nei ko lakou mau holopono ana, a he mea hiki ole ke hoopauha ia} e hoomo ka mahuahua mai ana ke kukulu ia me ka mahuahua a.ku paha o na mokuahi okohola. Ua hoohui ae kahi mau hui nui o Kapalakiko a me Nupepeki i k® kukulu ana i mau mokuahi okohola; a ma •ia mea e lilo ana o Kapalakiko i wahi ho&lulu no lakou. Aia he ehiku maii tnokuahi i kukuiu ia no ua mau hui nui nei; a ma i& mea i mnopopo ai, e lilo ana o Kapalaklko i kiko waena no ka oihana. Ua emi ino oa : kiko waena ma na kapakai Atelanika, a koe wale no o Nupepeki. U o plelo īa ma kekahi mau lono hope i loao mai uei. iloko o na la pokole, e hoomahuahua ae lakou i ko lakou mau kuleana a hiki i ka miliona dala hookahi kuike, a hookaiii nnliona mahope aku. O ua mau hui ■nei no. e hoohui hou ae ana lakou iho, m«muli o ke kuleulu ana i kahi . oihana hoomaemae aila, i hiki aku ka huina i ka hookahi miliona. Nolaila, n;a keia mea, ua moakaka e iilo aku ana o Kapalakiko ma keia hope aku i k;ko waena nui no ka oiliana okohola. Ua hauli wale hoi ko makoo wahi manaolana. ina e holopono . 10 mai ana ka au ana a keia mau mokuahi huli momona uo ka pihi nui o ke kai," alaila, aole palia makou ehaule hope loa i ka hoopuka ana ae, e loaa hou. hou mai ana no paha ia kakou kahi mau wahi pomaikai; "aole hoi o ka nu-i o ka uwahi w.i le ia;'5 wahi a Mu-a.