Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 9, 27 February 1884 — HIKUIKANAHELE! --HE-- [ARTICLE]

HIKUIKANAHELE! --HE--

o | HĒLO 10, i NOLAILA, ke nonoi aku nei au i. ke ahohui o oukou e ka poe Iieluhelu, e nana mai i ko ouleou mea kaka'u, oiai, ua hooha'lahala nui paha oukou no kekahi mau mele 0 keia mo-olelo no ka hoopu ka oleia; aka, he mea hiki ole paha ia kakou ke ake nui ia niau mele, oiai. aoie ia i kupono ī ka toopu» ka ana aku i ke ' akea, Nolaila, ua iawa no ia ke hoopuka ia aku' tna na me. ku i ka maikai, a me ka hoonanea aū: ūd o kakou , 1 ka heluheiu. . Mahope iho o ka inake ana e ua Alil la, : ua ku 'mal kana keiki a pani niai ma kona : hakahaka; heAIii maikai o:s, o Ahukinialaa : leona inoa, no Waika i Kawaihae-uka kona i makuahine, a o ua Aiti lu. o Wainio konn 1 . Jr - • - i mak-uakane. O keia •■ Alii, he lokoniaika.; i . he oluoli; ua iilo nui o Hiku i hei'ioha „ .H» ieai nona ma ke r.no hu aikane pmmhele. A noho iho ia o Hiku ma Wai'pio I na ia, ioilii, a helo makg,ikai wa'e aku la no a Ii&i I MoI iea, (aia no ma Oa'makiia la wahi) a noho " elua īi, , ■ iv hoi Lea r ki\ i i o W i ī »v. ;» »*> like me kona kulana , a i.oho loihi rnalaila} : no ka olaoiu. maikai o ke ea a me ka pa.hu'i raal a ka makani. Hc waiil no ' īa i make» make nui ia e na Alii o ia au, oiai o ua'aina paliīa, he nui no aa mea ai e I^wa -al ka, noho ana, ina he niaiihini ka mea e heea aku ana malaila. •Malalla o Hik u i neho al a Uiki ī ka wa i hoouna mai ai o Kawelu I na elele, e kli mai f ke kaikunane. Ua mauleule aku la paha kona puuwai no ka nalo wale loa o ke kaikunane, oia' ka mea- i kauoha ai e hoouna •:r** ^ 1 rnau eleie no Hiku -e hoi mal; aole no i hoi iki mai kona kaikunane no ka manawa loihi ma ia hope mai, oiai, ua hooha&e'a' īa oia .e na ea oluolu o ua aina I-a, 'No-kik, maane-i no e heluhelu -ai "kakowa malama iho me ka naau aloha hoīnainau iio ka kakou kamalei, ka mea a Ikakou -e .hooipo .oei a,e hoopumehana nei ma ko ka« kou.poli, e like me ka mea'mau i kn kakou nei ano o na Hawaii. A pau kana noho aha malaila, h.o-1 mai la ia a noho ma Hono-kaiie i Kohala, aia kahi 0 lee aiknue. A malaila o-ia I nolio ai a ha!a na anahulu elioaa, a hoi aku in oia a h:ki i ! Kawaihae, a makila -oia' i lioi- hookahi- aku ai mauka o ke kuaiiiwi ma ke kua o Hualalai; ao na kanaka, ua hoi' no iakou makai, Oiai, o koia Alii a mamo akua hoi, aole oia 1 niaa i ka holo ana inaluna o na waa,, he heie waie no mauka. laīu e hele hookahi ana ma ke kuahiwi niehanieha anouno kanaka oie, ua hoea aku la ia nia Keakui; aia 110 ia wahi mawaena o * na mauna okolu, Mauna Kea, Mauna Loa ame Huala !ai. - He wahi- no i kamaaina mau i kekahi poe kamaaina o ua mau mauna kaula'na la -o ka aina nona ka ol'elo in ana ma ke mele a kekahi poe loea haku mele penei r (<He aloha no Hawaii, Kela mokupuni nui; ■ A'u i punihei «i, Ilaiia ka hik'na mai ~ '• O'ka Ja kai HaehaeA laia'e naoe nei. oia wale no, hiki aku !a koia nia'luna pono o ka piko o ka mauna o Kualaieii, a hoomaha iho la no ka pa mai o ' ka makeni huihui o ua mauna ia. Nanea loa keia i ka noho ana malaila a ioihi wale. Ilaik no hoi oia I kau ae ai i keia walil mele - penei ; . <SA ka mauna i. Hualalai-aa,. Noho mmea nana ia kai o Kona, I ke kai huli, kal lana maliē, . Kai popolo lehua a Kane. )>' , 1 O Kane I ka ou e Alii, iie 'lii — : Ke kii mai nei ka po e, . -, ' A Ke paio nei ke ao — e, auwe — ha ! . 1 A hal ! A-Iial — e — huli — noa." { A pau ae k ko ianei kau ana f keia | ^

rre!e i iai(m a° hoi pAw ?- n m 're alo pi ■ uo o B:iui , a hoea. a t t i ko I tl-nn hocna man Ao]e nae na ma' u o AiuL-iL Aole oi<i i tiorro ilo eo o A haio, uf:a lohe aku la ia i ka īe kuku a kooa mama aioha, hele loa aku ja ia i ke aria kuku o kona ■ kuahiīie. I hoea aku auanei ka hana, e 1 uf*u ana no kona inakuahīne a'iolia, a kiei' ain keia m ka pulm o ka ma; o !;a īke aal 1 i-j i4o ia o kona makminne i kar. a mi'amili "u o kona e.h mai no i°, , n penei k-enp, i oli ai : j "0 r 3 iac ka inaka o Li _ L E Im auapi , p \u e uni -* 'wi " * He lani uc!r ' i re l~t r 7 u I ?a.a,ka H e īeanaku u i j i akm h.c \ \ 1 - u a k n e Nana'i liomUlu trid _ e IHi i' i H-eh? aku kt -i m j t 0& ? Pu — o 1 1' ! e? Jel W- I - — r[i iia I(e ku m , 1 e hr, 1" n°i La j > u -v kjj — e H|kai pe^olo iehua ,va s l a e 0 Kaoe u o hiA o 7c o juu a u nei la A Hir - I •- ic< - ~ - i — o — r ' { - -e A paa ne !a Lu īlirn i.a slt 'ia; 1 koia meie imua o kana k-eiki knpua kiulanu: 0 ka ie-]e mni la no 13, o ka tiv< ku < r :r e ,t< i'oko mai 0' ke- ana a puka i wuho a noni iho L ma nn wawae 0 kane n'i'l'mi!'. me ki uoe paiauma rrrai. A pa*s ke'u uwe ain hoi iku !a ia me kona hakn 1 ka hale, la laua i hiki ai — s .<'>-■? -- -„ -vs hine naa kauhaler oia 110 hoi ko iakou Lome niau i oielo nui ia e kakou. Noho iho &uo a pipa oielo pu ana he keiki. a he man' auīie ait n s olelo ku i i{ 2 no a oa rna!cu<i t;~: h 0 — m laua mau kamailio ana m=i na Te? aio <aai: 0 ka Hiku mau hana, a. nie ka piiikia ana o ke Alii 0 Waipio iaia. Ola man mea a pau loa, na ike wale ia no e Hmn, A pau ao ta neia. luana ana a iaua nei, ua ;moi:ir k: uk.u rho !a o Hina i na mea ai a pm _:u !w::r keiki. e Iike nie ba roia mau 0 "u .' !" 'rjakie 1. hamu ia, pela no 0 Hina i hana ai i na mea rtī :t kana keiki, m-e ka hoomakaukau ana i na mea hookiekie wale no a pau. Aole naa e pau ana ner. aru nea lI u pnu t ka ai ia e Hiku. 110 L.i m=a. ra ika e aa- ieun.aai iia k.iAnv i korr. -en- =. l'kuhina ma na heiu 1 haīa ae ak ua_ '«a-ai no ia nie ka pakiko, e iike w»e A a i: kanaka; nelaiia, ua- maopopo ne .a mui m d a pau ia kakou, : Maia manaw.i ro. wahope 1 io nakaukau ko Hiku hoi ana * wm hen- aehai, e i'k-e I ! kana lei aTo%c ho rni r - r;rf ; e'a , ua Ioihi ka manawa 0 L Uua k aueieain, ua hlks aku la ke aloha hoolele oili hoanoano ilihla .0 ke aloha hooniponipo i ka pauwai maka» moe 0 ka ui Kawelu, A ua nau na ku'i 0 kona huhu, no-ka puka e s ku o na ' kanaka 0 iaua i kauhaie, aole nas kana aioha i li'a 11111 ai i ka po me ke ao. < - - , A hiki akn la ka kakou koa wiwo olē ma 'kona wahi i hoana e ia, he wah! kapn hoi a lie wahi īhilhi loa, a ike oia i kma poe ohua a me na haia- wahine a ko laua makuakane. Aola nae.oia i hoike-koke aka iaia Iho imua 0 KaweUi, no k'a mea, ua paniku mal Ia ka Ilamuk-u i ka mana a me na kahuna lawelawe heiau, " ' A hala ke anahnlu hookahi 0 keia noho • ana o Hika I ke kapu, noa ae ia; a'kahi no !,-m n hui Hoha rr r? ko::c knikuahine nri} a u,oho ahhw 01; 'ene. m .-.a !h aookahi uo ewalu la; a haia ia nīau Ui; liookaawa!e ae " 1 3 la ua ke kn h l w. e 'ke Lt. h 1 . % " - 2 1 - " •*> -:f re;a mau no ua noiio ana '0 na Papa Alii Kiekie o keia Paeaina i ka wa 'kahiko, ka wa hoi ia e noho ana iloko 0 ka puali 0 na akiia wahaliee, a me na akua 'haopunipunl a pau. Oiai, o ka noho-ana ® aa Alii o ia maaawa, he poe- kahu heiau na Alii kane, a hikī 110 hoi i ka wa 0 noa ai, alaila, hui akū o ,Iana Alii ka»,e me na AJi.iwa.hioe ma keanohoho pu ma kahi hookahi, A kokoke ra:ai i ka wa 0 na po' e kaulia ai, alaiia, e kapu ana. me ka weliweli, a -e hookaawale a-na na }Lii ia lakou ]ho\ 3?eia iho !la na ouli 0 ko kakou nei mau ' Mokupuni a pau ia rasmwa kahiko. He mea weliweli na kanaka o Hawaii nei i haule a make, no k.a luku waie in e ka aoao lanakila. He mati iianeri tausani kanaka I'make ma ke kahua kaua, a me Le kr.pu o na 'Lii,. a rae ia mea aku ia meā»a!;u a nui wale. Aoie paha e hiki i ka mea kuieau nioolelo nei ke wehewehe aku ma iiano, :io ka mea, ua like ole na ano a pau. No la hoj, tie pono: no kokou e hahai'ma na mea 1 hoikeia e KaeleowaipioA" -No 'ĒiIu vi

i^kiiolo ana o Lilinoe i ka Poaiima n-eiit ua-paina a!fe la- kekahi" wahi kanaka^penei :*®u ho^Kaleponi 110 hoi o Paeli.L . Paneiku la o Jrtis, "Ua kuhihewa oe,: -a-ole kela a Paeli, ua holo aku nei' 0 Paeii i Kauai, a' 5 PIanter kela;" hu ae ia ka aka 0 ka ehu Jehu.