Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 10, 5 March 1884 — HIKUIKANAHELE! [ARTICLE]

HIKUIKANAHELE!

; -HE i i %wm% ■! ! . ; ■ HELU 17, ' : PELA mau oo o Hiku i kona maū ia,i »oho pu ai me kona kaikiialiine, a me j ko laua. makuakaue. O ka manawa o.io nc i 'a o ka ai a ka poe mahiai a rae ka poe lawaia. A pela n.o lana i noho pu ai ma ke rve e ko laua kulana naai ka po mai. 1-1 e mau pua AIu kiekie' ioa laua, a. iie mau kupu[! eueu no hoi i ko ia.ua wa e ola ana. Aka, aole laua i hahai ma ko !au.a ano m nna īho. e hiki ai ia Ikua eiua ke hooi'ilo i kr. aina holeokoa i moana; no. ka inea, ua olelo n ui ia raa na moenelo o keia Paemoku, he lehulehu hn klipua o keia ainn, a lie nui I no hoi ka iakou mau hana kaulana a pau e j woiho mai nei oia ka ama u ma Ka moaoa. A u ia hopt mai, kutu U loko o ko i Hiku nauU keia mea, oia hoi, e hele oia e makaika» i keia poe aina a pau} a e iiooplipa kolehe no noi eie ke kspn o Oahu nei, e nolio una i h uk <r iloso oia o Lihue. Oia.i, o Or.hu nei ne u ja, ukua keia. a lie kakaikaln na kanaLt malnna o keia ka h u a a ka- , kou e moho hel i keia au naauao o keia Aiipnn:. ■' 0 . Aka, no'e nae-oia Hiiki kē heie ma kana hur.kai i manao a;. oial, na paa mai la oia i ka inana o koni makua^inē/a ua ao mai.'lioi i ia Hiku kan:t keiki haku me'ka i niai : Aole | pono 3a oe iee hele e makaikai a pun.i keia Paemoku a pau. No ka mea, ua nui loa na kupu ino e nolio mal'-nei a. puni keia mau Neiuilu. nini heie, e noho īho; wahi a H'ikuikanahele ke aiwaiwa. • ■■ Pau ae ia-kona manao ana no ka h&le, a 1 ] -noho -iho k oia e like me na o!elo a ka maJ kiMhiae i'ktfplii. -mai ai ;iaia, ;;Ina "oia.^e \ kooa. pOe -Alii, oiai, «a hao mai la ko Uina ] mana. ■ •«. | A iaa paha e heie poai ana o Hiku i keia 3 mau Paemoku, ina no ia hoi ua hakaka pu j laua me Lihue} ko Oahu nei ihu kamiomio j eueu. Aka^hoi, ua nuinui no na' kupua o | keia mau aiha ī olelo kaena mai imua o ka kakou kamalei o Hiku, a koa kaulana hoi o . kela man i_a kahiko loa, ©. ke a« nnapo kahi- ! ko i haia. v % i ■ AoIe.._aae J kuemi a makau ae ka mea nonoL.keia mooIei€>, ua aa no oia Lna mea a pai5 no ka men, -aia no ma k.ona lima ka uiana nui e fii.ki ai ke kuehu a ke hoopio. Oiai, ma na wahi a pau a Hikuik&nahele i hele I hele akii ai, aole oia 1 makau, aole hoi i kuemi; no ka inea, aia no lala na noonoo! nui toa a pau, no ka make e hiki mai ana imua o kona alo, A4f.a hoi, oia ka mana o kona makuahine, oia ka mea nana i kaohi 'inai i kona miu kapuāi e ku ia. Pela i hiki ole ai laia ke hele e hooko i hona mau koii ana} a me kona mau makemake«oo kiEiliaāpuni ana i keia mau Paemoku mai Hawaii a Niihau, a hala aku i kukulu o Kahiki; eia nae, ua pio kona manao maikai. Oia hoi, ua ike pu no kakou'a pau i kana mau hana eueu a koa hoi, ma kaJukii ana a rae .ka' pepehi ana i ka poe a pau i kue <mai i.kona kuleana. He oiaio, mailoko mai o ka pouli-oia i hanau'mai āi, me ka nm.na Mki .ō|e i na kupua "e ae ke kaua'La ke hakaka pu me ia. .. Mahope mai o ke kaohi ana.a'kona makuahiiMi iaia, ua hoi n'o oia a noho pu me kona poe kauaka me .ka'inaiuhia, iioko o ka makahiki a ol ae, • Ua k-oi no oia a noho ma uka o Kawainui, a ma 3a hope mai, ua hoi ,|}« o Kawelu ma ia uka, a noho pu:,me kona ■kaikunane hakuroiai, u& hookaawale in kahi ° ke Aliiwahine o Kawe!u,«sa ua hookaawale ... ia.no hoi ko -Hiku wahi, . _ He mai okwia» mai 'kela pea a keia pea -ou -fa ;mēa naiia I ako"i ko Kaweiu hile1 . nui iahna ole. Be- hele ohiki la me ka la-i im-alo®.» a he weo na pai&m puni; a ua kapa ...:■» -fa'fti|Wi o kone< hplek} Lan-i Kui, mamuli ,.no ia o .kona makuakane o-Ku, :oiai,,§ihel& ;tti.;te;aho 'ma-u.o- na inoa makua'a kupina mai kela au mai -a hiiei;! kek'-'au o ■Jca^.»iiuao.-' . ' .--•■•■ poe heluhelu i kana mau haua kauiana, a bo hoi kuwili no hoi no ko kakoii mau k'nohō. wmle, Oiai, o ka iKea keia a oukou ilohe' wale ai o Hiknikanahelo, ela nae ke ike ne . ■oilkou i ;kana-;ipiA . ,•, •■- • - ■"

Oiai, ua hooipo.mm j- we o. oukou me ia ma ka ioli ;fceia mannwn, ke ike pu nefe-"l &. ka poe heiilhelo i ke aiio w k k me "i kaoa mnu hana ka u • ■ ■; .oa e' lliaiawai pu nei me ko k ana i ; iho. me na makn palupal tpōe-J Ipuni, moolelo o.Hawaii i. aoī ; . ■■ ■.: aie ikemaka, a lilo' ko HiLi -.<4 : /re/'tetia ;■«. ■ " "-■; ■? ■ ; maikai uo kakou. • .'• -:V; 4- | la laua e hoho pu ana.-« ahiI ne ma ia uka 3ai ku i ka ' ":«]&■ I ! o Kawelu i 'hoike maka : " ' la o 1 na makaainana i hele ni; ««p 1 maoli,a-me kaiia maii hr . ' . maōli ana aku imua 'o ka lel.-.; 4A. ? hoike ! ana i kona aloha īa lakei . ' i m

1 Alīī ano. . "■ t - Ewalu la kona hoike -r ■■■ - ;-rāe kana mau olelo ano nni ia~: • ;hu; o na raea a pau i.naue ma' .. ' kona j ui a me kona nani maoli' : sr " ^"aui j eehia. • A pau knna Ēoike ana r; ; > 4ca ' lehulehu/eia nae ba mea L. ajpi a enemi ino kona makuak" aole oia i ae aku 3 keia h-s ' «ua Laikamahine pela imua o .m o kona aina iho, oiāi.-e nohe a . !eko ■ o kona kapu; — . ;-■ Aka. mimuli o konapno r' ii a me_kona manao aloha ihaoi'" ' Jfee hooho o.ka lehulehu me k. ' li ^ t ;r (3Elua aina nana- i papa "m. " . "ie*o Kaweiu 3 kona la i auamo : -..-n • ;.-rorifa he kanaha o Kahaluu a »a ■ ama nana i alai māl;jīe āh . . »u lohe a na o "Kawelu- o, kr nam ra a wa h.p a īhaloko o J. aa paa I ka uhi la ia meu . ua.hoonani la hoi o walie o ka me na hulu o na ma:ia. - • Aka. !?l ■" :■?: - leo hauo': i 5- ■ Ila-f«uifc;.a •' r ;■ . . ifa'r ia manawa; iaia no na mana a pau e maluhia ai ke Alii, aia no ma kona lima ka maia o ka hooko ana i na mea a paa; aia hoi na aiaio a me na kaukau alii • malai'0"-"o kona mana. .. , ® ■ Nolaila, ma ua la ■ nei a- Kawelu" rhoi ai i uka malo.ko o ka manele, aoie ka ilamuku i ae aku i ke noi mai a na .makaainanā;o ua mau aina nei i'heike ia ae la, -marlaiial A . hoi aku la no o Ka welu ma ia a 'no ho roa kona liale nani i ako ia. Uailaoia i haku ai he mele ku ia iaua me Hikuiknnaheīe ' kona kaikunane: no kona aloha iaia. E.ia ua mele nel.a Kawelu i';fjāfeii' ai <ma ke aloha no, penei ; . <'Make i kehau o Kawanui, . ' A Keopu i'Lanihau, • O kua ma'iina o Hainoa, Ua noa au — e — • O kuu ili kapu a noa ia.'Hiku- — ■ ' A pau ae la keia mele a Kawelu i haku ai, a hoopuka ia ae la imua .o. kā poē-lealea 'ma ka hula a ma ke olioh ana, a liloia. he mele hoalohaloha no ko iaua mau. lā opio'a ke aloha i kui paa ia iloko o ko Jaua mau puuwai ' pakahi, mai' ia 'Hiku a iak -iho; no lea mea, pela mau ke ano o na Aiii -mai 'k'a wa kahiko mai a hiki iho nei i ke au <rKa>lani Kauikeaouli. He poe Alli akamai ko Hawaii nei i ka haku mele. ' . - Pela hoi i make ai kekahi ka-naka nui o Waiiuku, o'Agws|Jona inoa; no ke ino o kana mele i hlaku ai i kekahi Alii Kiekie o keia Paeaina, n'ona ke kapu; nolai!ar un-hoo-una ia ka malee i ona ia. He mea ino ke rae!e, he mea pepehi.no 1 ke kino o kamea nar»a i haku Iho, a i ole k, e "make no ka mea i hooili ia aku ai ka inoa. Aia no a pololei ka haku ana, a miikāl ka puana, alaila, ola ka mea nana i hakii i me ka mea nona ka inoa. Pela no i na . la o Hiku a me Kawelu, a pela no - hoi kekahi poe haku mele o kakou nei. £ Pelā no o Kawelu me kona kaikunane i noho ai mauka o Kawanui, he mahiai ka hana a na kanaka opiopio, a Iie kuku kapa ka hana a na wāhine, malalo mai ona. He 'Aiiiwahine oia i mohalo nui ia;3a ma-u la'vao ka mea, ua oi ae - kona lokomaikai ma na waiwāi'.a. pau, ke k-apa/k& maia*; ;ka ai: a -iaae". ka ia, im;»» ohua' ponoi o kona hale iho. O •ka hana hoi ana-kanaka hapauea eIetnakQlev • ' . 4 ^ ; ..... ,;;m ; ••• ' ' ?va •' {JVbkahi wa aku^ " 0 fca iniP'i ke āhā.-kai, hoowahawaha.ia I O ka inik.i i fea..Ukulēfo, -" . ' '• ""//>