Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 10, 5 March 1884 — E Make io anei o Hawaii? [ARTICLE]

E Make io anei o Hawaii?

I kela pule i haia aku la, ua hoike aku makou he manao e pili ana no ka hoeakaika 0 kahi poe, i hnpaiia e kekahi 0 G!airence W, Ashf«rd' (Akepoka) kona inoa, e hoino 1 ka Peresidena 0 ba P. pa 0!a a me ka Papa Hoonaanao, oia ke Kuhina Nui Kipikona, no kekahi meā i manao wale ia, ua loohia kekahi haumana 0 kekahl ieula 0 keia kulanakauhale me ka mai Lepeva. A ano, ke makeinake nei .niakou e- kamaiiio ma kekahi ano okoa e pili ana ia mea. a penei no ia : —

He mea kaumaha no ke hoomaopopo ae i ke ano 0 keia mai ino ; a he hana maikai. oa ke Aupuni ka hooikaika e kinai I ka laha ana. A oia no Iioi ka ke Aupuni © hana nel I kela a ae keia la, e iike me lea 1 hiki. He mea ku 110 I ka maikai ke ala ana 0 kr, noonoo o ka le.iulehu, tne ko'au» houohopo ; aka, aoīe nae e like mē ka keio Ashford mau hana. O ka pono iaia . oia ke kokua ana I ba Papa Ola ma ne. hooika- ■ 'ika ana e kinai, aole ma ka nuku wale ana. Ke nnku nei 0 Ashford, oia ka Alihikaua a ke aka mahope aku e hoike mai ana i kekahi o na Loio Kuhina i hoopau ia, no ka lawe ole ia o na hoakanaka 3 )oaa i ka mai Lepera ma K a lawao. Heaha k ka manao 0 keia poe ? CJa hoohalike anei Iakou i na kanaka 1 loaa ia mai me he mau holohoiona la ? Aole anei e pono e haawk mua ia na akamai a pau no -ka lapaau ana, a ina e ike » <1 ia aohe wahi pono i koe, aiaila, kaili.-aku, e !ike me ko lakou makemake. no ka luakupapau 0 Kalawao ? He mlkemake io'anei ko lakou e kanu ola I na wahi kanaka i koe ma Kalawao? No ka mea, ina e hooko ia ko lakou nei makemake, ina penei. ua pau loa i Kaiawao. Aka, aole e hiki ke hooko ia ieo lakou makemake, oiai o W. M. Kipikona ke kiai a me be koa no ka Lahui; a oia kekahi o ko ■lakou kumu -e hana ino loa nei. Ke huki nei lakou i na kaula 0 ka lokoiao, aka, aole loa e neeu ka pohaku o ke aloha. Ke paa -nei 0 Kipikona i kahi' poe l.man-ao -ia aole I hala ka _ pono lapaau. a ke haawi vei i na kokua ana a pau. •"Ke.aoi nei lakou e l&wē' koke ? -Lela kauaka, kela wahine, kela keiki 1 K awao; ko ai*r. wei o- K.; ! ! ,lAolc ! E haawi mua m na lapaau ana ia lakou, a. ke. . m^opopo ua hala io.Jfa pono, a alaila wale no e hiki ai ke lawe oku. TJamakaukau he Halemai Kuikaw-a ma K-aka-ako; ua hoolawa ia .'.na Kauka akamai; ua hoolawa la he mau Vilikini o ka Puuwai ; Laahia, no ka malama ana 1 na mai a me na pajapu; a e haawi ia i ka Lahui Hawaii . »a hopeoa 0 ia mau pomaikai a pau mamaa 0 ko lakou kau-o huluhulu ia-ana me lie mau holoholona la He mea hiki ole ke hoēle ia; ina he mea okoa ma'ka nohā Peresidena ;o ka Papa Ola; ina hoi he Aha Kuhina okoa; a ina oka poai . kue Aupuni ke noho mana nei (ka poai no hoi ia 0 na mamo kolea kauah.ua a na makua MIsionari".i pau e aku I ka hala); ina la i keia ia, aohe wahi kanaho a ka Hawaii: e l - Kalawao ke alo, a ilaila e hookahe iaHi ne walli heluna i koe iho a na!o ae. Aka, aok 1 r • '• pela na alakai ana a ke Akna, iioko o Kong Lokomaikai, i na nē'onoo aka'liele a' alohe Lahui o' ko kakou Lani Moi. Ua'ike Oia ; Kona kanaka — m ua hookipa mai la e noh< kauwa Nana me ka hiiinai pi-ha i na kajj 1 kan.