Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 16, 16 April 1884 — DON LE OREVELA HE KANAKA HOLOLIO KAULANA AOKA Olali hoi o na Waoakua o Teseta [ARTICLE]

DON LE OREVELA HE KANAKA HOLOLIO KAULANA AOKA Olali hoi o na Waoakua o Teseta

■ i §K A Le OJevela mau olelo mua i lrai aku ai r ke Kiaaina Fonedeseta, ua pa» ■ hola koke ae la ia iloko o kn poai ō na iioal#Sia o ke Eiiaaina me na ieo mahalo nona. No ka aea, he mea no ke kanaka kau lio e kaulanaai kona kau^ana malunau kekahi lio ahiu ioa & me leona hoolakalaka ana, oia hoi, ua ae'o Le 01eve]a, e hiki laia ke ao i kela iio ulaaia a Iobe oia ke kamaiho a aku, ā hana hoi e iike ine ka maken^ke o ka mea e kau ana, ina paha. he iede ka mea tiana;e kau kona hokua. palahakha. E ltke me na mpa i hoike mua ia. akii ma . na Iieiu rn.ua o keia Moolelo, ' fae inea maa^ mau ia Le Olevela. a me Luisa Ponedese;c. ka piii mau ana i na u'a a pau raa ka hele holohoio ana maloko o na ma]apuaT na m laea i hoano e mai i ko Luisa. mau heleheiena i ka lohe ana i ko Le Olevela manao no ka huli hoi aku no kona liome ma kowa o na kaahiwi ulmh. no ka mea a.crh: paha -auanei a .hemo ko iaua pili inau i na la mamua aku, a o ka mui o na iini ma« nāo ana mawaena o laua elaa, na i« mea i kono ae i ko Luisa mhnao, e ike aku ia Le Oie*ela, maluna o kahī mokupuni uuku iioko O' ka lokowai akea. _ . «E kuu aloliaU wahi a Le 01eve.la i ke '•kaikamahhie opio, "mai ko'u wa i 5la mauwaoakua. o ua hoiohoiona hihin a hiki hokw keia la, he ho&kaiii -no manao iioko o kuu puuwai e pili aim' nou, oia lioi, e hhoinanao mm no au ia.oe ke hiki mai kou aloha, - manao'au, e iiala ana p'aha iie mau mahina loilii ia'u. nia kohi home ke hui. h.o: aku au, alaila, loaa ia'u he nianawa. e heh .oiakaikai hou tnal-«i i ko oukoa kuialiakauhale nei, mē ko'u -lawe pu mai hoi i kou iio ■ ulaula i ao noeau m s kau uiolia. Aiw. 3 makaukau au no ka liuh hoi aku,oia:cia •ka I.a ke iho aku nei e napoo.'"" O keia mau olelo a Le Oierek imua o . kana ipo aloha, k& mea hoehaeha ioa ia. i Ka manao o'ke kaikamahine opio, e laa ho laua pili ana i na la i hala ae, a akahi no paha auene': a liala kona ike aku i nn heleiielenā o ke kanaka kan lio opia no kekahi mau mahma ioihi e hiki mai ana. A o ko Luiau mau ma.molana a pnu, ?.īa wale ino no ia maluna o Le 01evela, :ria ka.li ī ana, i makemake ai. ua ae o Luisa e liooāo i na mea a pau ana e makemake ai nona ina paha ma ka hoohui ana ia la'ua iho i hookahi. O ka hora 5 iaf o ua ahlaui aei u e kau Mhililii ana ka la i ka ili o ke kai, a e nenoho aua noi ke Kiaainn Poncdeseta me kona mau hoaloha mawa-ho o ka laiwi, iloko o ia wa o Le 01evela a me Luisa i puka mr,i ai mai loko mai o ka'mmi hookipa nui, a hē ■ mau nanaina ano kanmaha hoi ke Iiaawe iho ana maluna. o ke kaikamahine opio no kana ipo, malīepe iho o ka lululima aloLa pu ana me ke Kiaaina Ponedeseta a me kona ohana me na hoaioha, pii ne ia o Le Olevela a kau maluna o kona lio eleele Leona Humedeseta, a e pili aku ana hol ka wahitie ui opio ma kona aoao, n e Iiai aku ami hoi oia ia Le GIeveh i keia mau olelo: ''Mamua o kpu huli iioi loa ana aku ma kou alaheie,5' wahi a'Luisa i ke kanaka kau lio, ua makemake au ia oe e. hele ]oa ae 1 ka mokupuni lokowai.o ke K akela . , E luki inna ana wau ilaila, a na'u' e iioomia abu i kekah.i waapa ma ka aooo mauka - Aoha mea e ae nana wau i kono mai no keia, koe waie īhp no kou aiohn a'u e lei nei, a 3 niea hoomanao im« hoi na ko'u puuwai, pela. hoi oe e poina ,qie ai no'u oiai oe ma ke alamil hook.alil.au e hoi oku as no kou home waokele i noho la e ka moam o na lau laau o ka nahele." . • • O keia mau olplo a ke kaikumahine opio, he mau manao hoehaeha puuwai ia i ke kav naka opio, aka, o kana mau kauoha a pau, no kahi »na i makemake ai? Iie hooko wale ,lka īio ka ianei. O na makua o Luisa a me kona kaikunane Kale Ponedeseta, aole lakou I lohe iki no kein manao o Luisa na makemak^ ike hope ioa ia Le 01evela maluna o ka mokupuni o ka lokowai, mamua .0 kona hoi ana aku no kona home, He Hoo- ~ kahi kānaka e makai mau nei i na wa a p&u me ka°hooha!ua ana i ke ok o ke ka- - mka. kau liō eleele, pia hoi 9 j6Ie ka ■ oi o ke ākaiuai oa ta pw lal&li, ° ; . - Ē ano uhi .mai' aha~karpouli ■«' ■■ik:a;;por::roalaaa o- ke ikalanakauliale -o Tesāta:, a he me- - ha pa 'Wfte lo.lwlioaa. 111*11 alanui a me na kuia wao»kua3 « he'niea no hoi i ka maiiio ia e oa kanaka olaila, ■ ka aa ana o Le 01e?ela i ka huli hoi hookahi I ka po->a:ohe ona kokoolua, aka, ua hilma» wale iho no o Le Oj ■ iluna o kona^ho eleele Leona Humedeseta, oiai aohe enemi nana ia e ::Lu; s :nr.;. ue hoomaka oia eholoma kouk mAU »la kuahiwi i maa iaia. ' Nolaila, 'fi.mll «e la ka kanakn Uau lio a haawi ahu la

i koiia aloha hope loa ia Poueeheaeia, a raahope Iho o na kukai olelo ana' ua hoohnli ac*ia 0 Le OIevela i ba ihu 0 kona iio 110 ke alnnui e kamoe ana iwaho 0 ke'kuknakauhale» me na leo hoome ikai a na- kanaka 0 Teseta e haawl ana iaia. 1 Ma keia walil ka mea kakau e lioakaka , 1 iki aku ;\i I ka mea Iielnīieiu 110 keia wahi a kakou e ka-mailio -n-ei. JĒ like 110 hoi paha me ke ano mau o na kanaka. opio. ua ]t>aa ia laua he manawa 'loihi 0 ka hooipoipo ana mawaeoa 0 Le Olevela s nie Luisns pela !aua IUuiiI paa ia ai. e ke aloha, a holke laua ia lauā. iho maluna 0 kela mokupuni 0 ka. lokowai. No Ke Hauna hoi, ua lioikemua iū ma na hc!a mua laa 0 keī-i Maolelo, aohe. mea mnnao n;ii e ae a kona puuwai e kuko nei, koe waleiLo no na hiohiona na- ! ri5 waipahe 0 Luisa, a oia wale 110. ka enea nui hookalii a kona puuwai e liana nei. 0' kona lohe ann me ka hi.ki.wawe loa no • ko Le 01evela liuli hoi aku 1 kona liome i keia po, noia'hi uole i hi'ki iaia he manawa kupoiio e lawe ae ai 1 kekahi wahi'mawahoo ke kulanakanhaie i wahi hoomakakiu aku 1a Le 01evela. aHeaha 110 ka IieWa,.11 wahi a Ke Ilauna iain īho, 4'ua hiki. 110 iaia S;e hoi aku i koua walil me na manao hoihoi ole 0 Luisa nona. Ua Ike au, aole no I poina loa o Luisa no'u iloko 0 'keia .piau pu-' 1*> i hala ibo nei. nlea, ke hoomanao ala no oia no'u. a owau wale no kana e ike.inal ai i kek: po lee heie aku. au. i ona lal' O keio <»e la ka Ke Hauna mau o-'leio e plli ana ia Luisa. tne kona manao paha, he wr,h: h LLL kee 3 Luisa iaia, oiai, ua loihi loa ua Ja 0 kona pili .ana me Le 01eve!a. NoiuiLi 0 ka wti i hala aku.ai o Le 01evela 'ua komo aka la 0 Luisa iloko •© kōna ruini, a lawe mal la oia 1 kona" koloka hele po no kana -huakai lialolioia iluoa o ka mokupuni 0 ka īokowai,. me hona hai o!e aku hoi i kona mau maikua a me kona kaikunane, e hele ana oia iluna h'ka mokupuni a Ilaila e hiki ae ai 0 Le Gīēvela, a h.ui,pu me ja, O' ko Luisa hoopuni i.a e ke aloha no Le Oīeve!a, oia ke kumu i poinaai o na noo--rnao-a4ia^a^aa-6-^īl:t — artm-«e--ka--ohtrntr7-trwrjr puka ae he mau niaiiao huhu ma ke auo kn'iiiiiewa niiawaena 0 ka ohana 0 Fone.deseta a me Le 01evelaj a o ka nianao pnuwai eiea'-e hoi & roe ka hoopunipuniīno loa o Ke i Hauna, oia ke leomu 1 hookahe ia ai o ke 1 koko haia ole 0 Kale Pouedeseta, mamuīi 0 ?a il-i kuhihewa.mawaena o Ke Hauna me ' kana pu raifc-la kue ia Le OLve]a jrialoko o nu ululaam , E waiiio jki kakou ia Le GHevela ua puJ ku aku mawaho 0 ke kulanakn uhde. a e hef le ae ana oia :na na lilii kahawai e Iiiki aku I ai 1 ka lokowai nui akoa, kahi hoi a Luisa i | olelo aku ai iam, e lona ae no . oia. iaia ma1 luna 0 ka mokupuui 0 ua lokowai nei. J O ka hora 7 o ua ahiahi nei, oia ka. tna- ! nawa a Luisa i liele aku ai no ka lokowpi J akea. a oia no hoi ka wa a Ke Hauna i hnni' .lele aku ui j kona. hale Kākela'no ke alanuL e hiki aku al 1 ka home 0 ke Kiaaina Poiredeseta. Ua kahiko oia iaia iho e like ine kona ano mau ma kona mau kapa maiiiai. a he kuLua hiehie nui hoi knna ke nana aku. . Oni Oia e iho mulie ana me ka naau e poina o!e aiii 110 Luisa, aia hoi, ua lioopuiiva iā manao i ka īemn nku ia' Lu- ;■ lS-i o Ue.e ae aha rna kekahi- aoao 0 ke ala* iiui me-leona ike ■o!e mat mia. nei. Ua.Iele ae la kona hanli iluna .me kona-paa āna iho ... v ' 1 iīona puuwaī, ;i hiimai aku īa hoi mnluna 'e kekah: pa. he-oiai malie iho ia oia ma ia wnh: rae kona. mapao he moeuhane wale no ! keio. ana. olai ka wahine niii o ka po e kuupau anā I koua maiamalaina imi, ua almwale na walii a pau i ka nana aku. a i hooenau aku la lioi oia i ka nana pono ana'i kahi a-Luisa o hele ala, oial pla ,i kokoke aku ai ma kae 0 kn lokowa'mikea '•E k«i Luisii," wahi a Ke Hauna 1 pane ae ai in&ka-Ieo malle 0 lohe ia mai hoi e kahi poe, f'Healia la ke kumu nui au e kuu aloha i ike ole mai a-i ta'u. O kou makemake wa& iho no ka'u e hooko aku ina i loaa kekahi kauph.a mai a oē maU' e ■., Hoomah'a iki iho fa o Ke Hauna ^malaHa wr hala kekahi mau mmute, h no ko Luisa hoi koke ols mm, nolaila . hahai aku Ia oia i ke kaikaaiahine opio mahope, a oiai oia e kokolo iiele ae ana mahope, aia lioi ma kahi he mau lianeri onana ke kaawale, ua • hoopuiwa hou ia ka manao .0 Ke Hauna i ka ike ana aku I kēkahi kanaka i puka inai-iok# mai 0 ka ulu iaau e ulu ana ma kekahi ao« loo ka lokowai.}"he 'koloka Imlu holohoiona kona e komo ana,hele mai lh ua kanakīr: nei . a huipu'me Lui.sa. ma-kae o ka lokowai. a ikē' aku la oia i ka weiie ana ae 0 be kanaka 1 kona mau lima a apo ae la ma ka a-i 0 ke kaikamahine opio, me ka hoopuka ana ae i keia mau oielo, f,E ku'u Luisa, ka mea hookahi a kuu r ■ «. ■• -•■ _ puuwai e aIdha*iei;W-r : r O keia.mau olelo'a ua kanaka la i hoopuka ai, lohe maopopo loa uku ia o Ke Ilauna 1 ka leo a me kona ano',:--o Le OIevela =no kela;,— o kon.a. One-pj ino' loa mal-una iho^o ka ilihonuu., haole ihe la- oia iwaena o- na nahelehele e ulii'iM, a me he mea la, iit .: paahia loa "ia oia e īea.'hiamoe kulipolipo, Ko .kāhi. wa ..akm, " : " ® ;tela hilepMe.,:kahiko; loa e ku ali ma ke Alanui helu 23 o 'I^eW : ¥ork, a |i©plilo • ia hoi i hale Keaka I leekahi mau makahiki loihi i ha]a hope a.e nei, ua.-hoihoi hou ia ae nei a i halepulo i koia mnnawa. :* Ūa' ia ka inoa "Halepule helu Iwkaluakilnilmakoiā."' • "■ • >