Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 17, 23 April 1884 — HE MOOLELO KAAO NO Hoku ke Alii o Keahialoa, A ME -- MAHEALANI ! -- KE -- ALĪIWAHINE O WAKAWAKA ; [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Hoku ke Alii o Keahialoa, A ME -- MAHEALANI ! -- KE -- ALĪIWAHINE O WAKAWAKA ;

A ME KA LAUA KANAWAI PAA I AELIKE AI % NO LAUA ĪHO, AOLE' E LĪLO KEKAHI I KA - A ' • MEA E; A PELA IIOI KEKAHI. A MĒ KA LOAA ANA O KA LAUA NANE HUNA f KA fiCJEU O KANEHUNAMOKU, OIA HOI O - ' ' ■■HULIHOKUA. flv O laua 11 ei waiho ia ma kahi moe a ala ae ua wahine nei, nana 1: kona fiōf e moe -pu nei a ike i ke kanaka maikai. he • ole k on^ kokoke aku, a-ninau ilio.keia iloko onathe wahi keko hoi ko'u hoa moe iho nei a aoie iho nei hoi ia, a. he 'keikikan'akn maikai hoi keia e moe pu nei me a'u, ,4 īa manawa hoala ae la keia I ua keiki nei a ala, ua lupe-a iho ia na ko-ii koi a ka ma» naoīloko o ua, wahine k&uwa nei. Ua kupae ae ia -na haihai olelo ana maj hope o ua wahine nei,'ā o ka hana mua i h'olopoho ma ka noonoo maikai ana ia laua, o ka puunaue i- na. mea like a hoonalo i.na mea ku-e, a ua ik© ia no ka nan'i o kapitaia*e ua eueu nei a kakou, e oI?r oe e auku aīia 'ka.ihu i ka halau a ola.. ■•O-ka h.ana , hopkahi iho ia ia a. ua_maii _e*epa neh-o ka wala mau'i ke kiaha a haaleie no wau ua pepe I ka wai o Niulii, Ō ko laua.aei .neho - ia iio na- &n-ahulu ekolu & ku a oo no hoi. na huli m'ua a kau, a ku a hoohihi loa ua ] wahine kauwa nei, e lawe loa nana i keia Puakaaona i kau mau ia i ka uwahi. A" me he pua kaunoa 'la iluua o ke kukni ka uluwehiwehi i ka lau o ke koa. ... ' A oela iho la o hnn:t mati. si ni. keiki'nei me ka maalea nui. A nia kekahi la, ua ninau &ku la ua \va» iiine nei- i kona kumu i hiki aku ai ilaila, oiai he kapu keia wahi aohe kanaka maalo a ia oe hoi ua hahi ku. ia na kapu, a aole he • mea hoomaopopo i kou heieh§lena kanaka, a owau wale no ka i ike i koū.&no aole kuu haku alii, Ua mea nana tp.ti i hoonoho ma ■keia aina» . - '■ la maoawa, o ko ia nei hoike aku ia no ia I koua moolelo o ka lilki ana aku+ a haalele i kona aiua, a hele mai no ia mea , e mauna i ke kino & make a ola mamuli o ia mea nui e hele nui ia nei e -na" keiki alii, e imi, oia- hoi'ka Nane a Hoku.me.. Mahealani a o ko'u kaikuaana ua make ;oia .ma ia ha» awina.hookahi me na poe © ae 1 imi i keia -Nane, -• ' Ci A no ka loaa ana mai ia'u he makili lohe 0 oe ka mea e īoaa ai ua Nane iieiVa.oia keia hui-kino-ana o kaua raa „,keiā wahi, a ' ua' ia mea wale no i hponi m a i ia'u e kulolia i ke aloha kaikuaana. ina nae he aloha kou ia'u, ia manawa ua ae rpai La ūa wahine" nei, ae, e loaa ana' no, e noho kaua a iiuliu loa} alaila, I kauoha mai auanei ke alii wahine ia'u īa oe ea, e hoihoi aku me h, alaila, e Iioolohe oe i ka'u mau kuhikuhi i ola oo, ke hiki oe ine keia kino keko nu i helo niai nei, He nui na mea make o ia wahit he mske kahimoe emoe ia an& he aha o lalo. kahi auau he make to ia w'ahi. Ua aloha wau ia oe, fee hoike.aku «ei w&u ia oe I kahi o loaa ai o ua N'nne la, ioa oe e kii ia mai e heihoi iiaila, e hana no oe e hke me kela au i hana ai ia'u, a pela no hnna ai. Aole !i pau pono ae ia nei kamailio an«, p^e anū ^eanea, e, auliea oe/ m we ia m a i kuu milimiii, uli īaka pahu? Ao nku ia ke ia, ae, lawe ja mai, fa manawa, ua iioike ae la keia . 1 kahi omole, a nalo aku Jg, ke kino kanalea t:i, noi nou ae ia a ke kino keko. Ia manawa oili pku la ua waliiiie .ii.ei nie ū& wahi keko nei, lnwe ak.u la keia a liaa wi akn; la} lolau .mai.ia ua..al|i w&hine. .nei a ...paa laia, hoi . aku k oia i koiia "homa me: :ua ,kiMo -ua hooka&wili iho la; oia' ma, na. . w&hi a ' pau" o ua kaikamahme iīii ■,n.e.il' '& ■.«&,/ .h'uonanea īoa itt oia a li&ule.&ku iaīiia.®iōe:? i& maiiawa, ua - nalo aku.k .to kino' "Jteko 4 la .nei,.a. hoi ma.i - īa ke-kino kana.ka,f ip, wa īa- iaia--na wahi huna o .ka makfi,..e..w,aiho 'aei-'maīa*' lo -orka„|i; moe,.a ike iho la-kaia e hulili la"lap& ana ke ahi malalo pono o k&hi maērme"" - ka e.naeia ina heīeino- ikanaka © " haule ; &n& iloko o laiīa e, iuake loa ana, a iilo i i .p«u lelia na ka make ike ole ia, īa mana« ; wa & wili !&;© .8yiiā . keia i ,.na 'ki'':a,-pa'a'''.»iQa':''''he:-

umikumamalua m.a!a!o o ua moe 'iel i ol e kahuli o hina i lalo, i paa no oluna i kona wahi mau, hnna keia a paa ioa; nee aku ]a keia i na mea make a pau loa a līoku i waiho ma| ai na ko kaikuahmo e hana ai , a pau loa, e like me ka kahi leauwa wahine i kuhikuhi mai ai. īa mahāwa oī pono ne la keia a ma kah! maa mau i na- kapena iioLomoana,.ua ike i na p&ina Hiiii, a rae ua ihu nui e holo po. no ai ka moku , hoomalo pono keia i na . kekela, a peia no hoi na i-a i kale-io. pono iho ai i ka.'pumi o hope,' molio pono hoi na likini a 'pau, o ka holo aku In no ia, o iia moku Uei, o ka uh Wāle no ka ia nei, aole i lawa pono na hora Iie 12 ku aku la.ua moku nel i ka aina a ke leapena i kauoha ia ai e na ojia5 e lawe pono j ko mokn me keia , mau ukana a na iiui o makou-i^ia ke awa o Hoi-kae-a a hoi poiolei mai. A i ka hoi ana mai a hiki i kahi i holo alu- ai o ka moku pau ae Ta na kalai ana no :n mnu kuhikuhi 0Tia, a e huli- pono aO' kakou a nana i ka hopena o ua keiki alii ne:, a nia lra puoho ana ae o ua kaikemahine nei, nana pono ae īa oia a ike pono i ke ano o kaia raea he lean&'M , ov n'oha mai la, aloiia oe, mai liea .ma.Lec? naano' a.e neī no au, me b lohe pohihihi lo" o vi kaikumahine nei i ka leo, a-hoopu.ke he wA-ae- īa-nw me ke aucr makahiamoe, Pehea na hoku hilii oluna? ua oia mau no, aole i helelei ī lalo nei, a puana ae k ua kaikaniahine nei he lalani mele o ke an kahiko, A KaUnalewa i ke kahao Limaloa, f Ako maua i ka liale a ka Ohai, Ka aina a ko hqle la 3:oi>pum, Puni i ka malihini Puni hoi au — e. , ' Ala pono maiīa oia a noho iluna, n ike mai la i ke kanaka maikai o la nei, ua hai e m® lule na pua i ka wao. .• Lalau ae la oia i ka huihui ki i hoopaa ia ai o ke kamakeloa ao le nae he hiki; o i noke wale a he ole ke ko 0 kona makemake; noiaila, hoopau iho ia ia 1 kona mau manao hana ino', a ūa .noho laua ffie ka noho maikai no na pule ekoiu a ua nolio pono iho la ua keiki nai o ke aupuni au i ke kai me ka lanakila, aole i upu iho ua hapai.no ua wahine nei, pela īaua nei i hookamaaina waie ka noho ia u ka . Ninau mai la ua kaikamahine nei, heaha tjn L- ■ ; ke kimiu o kou liiki ana ianei' l kuo aloha -a no ke aupuni hea mai hoi oe? .0 ke kumu o kuu hiki ana mai i ou net i loaa ka Nane a Hoku ma laua o MaheaVni, no ke aloha hoī kekahi i kuu kaikuanna ua make ī ka. pilikua a kg kaikuaana 20 kn kaa ole o ua Nane Ja. A no ke aupuni oiai au o Ka.neh.'un'amoku: malalo aku 0 keia mau poaii. ~--;A pau ,-na -ha'ina o kn Nane i ka hai - ia3 ua nana pono mai la ua ' kaika-mahine alii noi, n pane i;S ia, e kuu aloha e, ina wau e hui aku ana ia oe, aiaila e make ana makou a pa« i. ke kalkuuane akua o makou, a'malk nae hoi he wahi mana kupua no kou, ola.no -k&ue . ■ A i-na e lōaa ka Nane, — hana no ia mea? -e. kii au I ...ku'ii kaik-uaana eiiook,. a e pepehi i ko kaikuaana a make, ' a e loaa ana ia oe ano me ka •hakalia o)e. ' Heaha ua Nane la? Eia n® ia: — ii-AoIe o Hoku i ka wahine hou aku, a pela hoi o Mahealaui i L*e ka.ne hou aku, ia !aua waie iho no; a ina e haki 1 kekahi'O laua keia kanawa-i, he make ka uku hoopai, a rne ka mea ana e kalohe aku Ai." A oia ua kanawai paa la. noiaila, e malama pono nae oe o haulo kekahi mea'ia oe a mai punU na mali leō ia mai e na pahe le .Hia kahi au e heīe aku ai e kuu aloha. A pau ££. kuhikuhi ana a ua kaikamahine nei ia ia nei, a noho laua nei no na la lo- ' ihi hou aku e ake no keia e loaa pono mai ' ka oiaio, a u-i hou. aku la no keia o ka Nane oiaio iho ia no aiioi keia au e hoike mai neī, ae ma'i la keia, aohe \va hi mea aku I koe ma ke kuouo, a e heie no oe.a e make aiia no kuu kaikuaa na ia oe,. a eia nae kail mea la e hele ai o keia omole wai ola, f !oa no a pau ka ia la olelo ana3 ua liuliu kokē ae la keia no ka huakai hele. O ko ianei liele ia lioea ana ma k@ alanui i inaa mau i ka poe e.hele ami e liuli i ka Nane; oili mai la keia ma kekahi iioina a oili ana o Huakahi, e auhea oe, e ke koa wiwo ole, iie \va h i manao ko'u ia oe; ae ka hua i ka umauma la haina niai. Ia manawii, ua kalia J. b o )a keia me ia no kekahi mau minute, e kuka olelo ai no kej£ahi meae pilikia ai o kona haku, ke hiki aku t ka hale hoopapa imi Nane. Eia ko.'u .maaaoīa oe, i.hele oe a hiki ma ka'- puka koiiio ea, t'i kaheā ia mai ekōmo'iloko o taake oe, he make ia wahi, o hele oe a kn e niniu ana ua pulea la, alaila 3 k'akali oe a pau ka n i 1 1 1 u unu, a o kou wa- ia e u o nn, o r, ku ai> aolo e kaa hou ana a o komo īanakila aku ao oe a loko a e iko ae no oe i ke pao 0 ko kaikuaaua mal-unn o ka ipuka k#mo a oia wale 110 k'a'n. oielo ī Loho mua oe, aole ' oe e hele wnlewale akn a pilikīa hewa wale i ke leino i Aa hana' apiki: "A ūa. 0 Laniwahioe 'ia, : EIbb„.apa raai j« i ka papa 0 Mauk^ie," I A nalo aku la 0 Iīuakahi, a hele nku la keia a ike.ia mai ia o 'ka poe 0 kauhale; e, aia ae'no koia'keiki.opiopio kaiiaka maika'i ke hele mai nei, lohe ae In ua wahine nei i ka lakou.k -heoho,-pane- mai la kela- ma loko, ■Uft" moi-i hale ai-ai.&na i ai.na ka pilikep . a laia aāauel-©: pun-ilōa ai kap.a iwi; kāhea ii j tl§u ®..h©fe mal, *pa a.na kahea a kaoiaalna, Q;fcoKi:0 t^;%loko; heli.akuīaino hoi keia a 1 nts ka ipuka komo' hapai iuai la na .wawae • ōīwē| Ml""kē a|o- kōlb!ie ua i ke ia he inake if ī@o. • .., ** Mq leahi wa aku. "