Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 20, 14 May 1884 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEONI ALIKA. KE KEIKI MAKUA OLE O KE AUPUNI O DENEMAKA. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEONI ALIKA. KE KEIKI MAKUA OLE O KE AUPUNI O DENEMAKA.

i .. .•. •;--• . | K- A p-iha pono ana o ka mahiua ,o.-ko-ia S nei noho pu ana me iakou, ua hikī iaia ke -holoholo '-mtlok.©,.a .-mawaho, me-ka hoi ho« ana mai-o ka -ik.®.ika-ilcko o kona kino, a ua pau hoi ka pihoihoi-.o' ka manao o ka ohana. ^a_pēla^¥oTa"neirWho' aēa a p'ūnL'kā^makahiki^ a ua hio oia i mea makahehi 'nui ia, a aole no paha e nele ka eueu o ka hai jpuhulū'. ' . i 'kekahi la malaeīae o ,.ka makalii, oiai. hoi ka ohu a me ka noe na kapa aahu o ua .,-aina ia, ua oee aku 3a a kau pono iluna o. ka-piko' o na mauna, a e -waiho malaelae mai ana ba aina imua o kona aio, eohe laau ul&Unaluna iho o kona hokua apuupuu, me he mea la, he ano waoakua'ka aina i ka •'nana aku; a e hamama mai ana ka waha o na !ua noho, ka hapanui o na hale o na kamaaina oia ama. , la wa, ua ulu ae la ka manao lealea iloko o Keoni Alika e hele aku e kakelekele pu me na kamaaina oia aina-; ma ka holo ana'maluna e n-a apana-hau oolea e wai-ho paapu ana.maluna o ka-honua, lalau aku la oia i .kekohi paa kamaa holo hau, a hookomo ilio la iloko %1'kekahi wahi eke iii holohoiona, a puka' aku la osa hele, I kona kokoke ana aku i kalii a ka lehulehu o na kanaka e mumuiu ana, a e hookelakela ana hoi kela a me ke-ia no ke akaroai i ka alo ana i ua pauku hau pnakiki e - waiho ana, a me ke ku-ia ole o kona mau kapuai i ka hehi ana 'i na ohuku hau, a r»a keia mau raea i hooulu i lea hoopaapaa a ine ba hakana mawoenn o lakou, a hiki i ko lakou ike ona mai i keiā Uanaka ui opio e hele aku an.a imua o lakou nne ke kulana o ke kaiiaiea ui a hiehie n,ui, a i ba lakou hoomaopopo iho, roe he mea la, he Alii nui mai ka po- mai. / ■ . 1 ko ia nel kokoke loa, ausi/ aku imna o ,jy»kou ajft, u-a% '"foJ&koiL"ik** -alii, a"«a"paiiA) ii ok« * ka oluolu e ka. Is»lt,m oiaV a -li n. ,Pn like ma,i la hko» ib« !iaii«lel«X"»K- -. . .S;h#tt..l9S..A Ihti,;a mni ka aliīei — lrōei . ma-i eie, oiai atiie kaoakn opiopio o ko m«kou nei i uhai ileu kona ūi a nie ka nnni malalo o Uou mliu kapuai wawae. koe wale 110, ina no ka aina e m u i oe? I ka pau nna 110 o ka lakou ninau ana, ua iiai. aku la oia no na kapakai nei no a.u 0 Ainahau. Hoole ii ke i¥3āj la iakou a pau, me ka hni ana raai, ua k&apuni ia e iakou oa walii a 'pau o !» aina, aole lou lalgiu i imlnwai. me kekahi keiki ui e iike rae oe, me ko lokou hī^.pu ana mai, hookahi mea i kaulana ka nani a puni ka aina^ he kaikamahine, e like me ka makou I hoike mua aku i nn pule 1 hala ae noi. A hoomaka hou raai la no lakou e ninau i ke kamahele opio, 110 liea oe? N o ka palua o ka iakou ninau iaia nei, nolaila, aole e hiki iaia ke huna iho, a hoike aku k oia'i kona moolelo mai. ka inua a hiki i ka pou a.n.a3 e like m:e ka kakoo i ike mua ae nei ma na helu i hala, 11. ua hoopiha ia ko iakou inau manao me na omaka. wai 0 ke aloha koui. I ka psmi ana 0 kana kakefe . kamailio ana me leela lehulehu kanaka, ua ninu aku la oia ma iiekahi aia okoa ana I ike ole ai, a e paa ana no hoi oia i lealii eke ili ana i lalau uku ai rto kuna huakai hele, a ma kahī mamao iki aleu rmu koia ahakanaka uku, hoao iho la oia'i ke komo ana i keia ano kamaa, a I ka paa pono ana, ia wa oi 1 i hoau mua loa aku ai i Smna huakāi iielo no lu-na. 0: na .pauku hnu , e lawo. arm ka_mama 0 leon.o kammi inia m;\ J;ahi arm i Imupu mua ole ni, e hui ana oia me ka nnni aoa I lohe mua ai I na pelona inaniuu iho. laia e pahee e iiihlna nei maluna 0 ka hau, he mea e ka olioli a tne ka hauoli o koha naau no kela mau raea, ka niea ana i kamaalna ole ai ma leona aina makuahine, a iloko hoi oAkeiei paukilei nui, oiai ke lawe ailua nei ka molio hooin. . 0 Srona. mau kamaa lee ahai nei iaia imua, aia hoi, ke Uiei niai In ua kaikamahine nei iaia iluna 0 ka Aleo o korm Iiulealii, oiai hoi ko ia nei mau papālinii" e pua-pua oiielohelo mal ana kona kanakū ui, 1111 keia mea i hapai i ka iini me ka makahehi nui; I ka manao 0 «m kaikamaliine alii nei, i ka mea nana e pakaka tk« nei na ale kawahawnha 0 ka haupaa, a anehe mai la hoi na sekorra o ka hoohihi .iloin» 0' kon^ .umauma, i 'lalapa ia. e ka makemake a me ka hioūi; nolaila, hoohōlo iho. Ia oia ina oia 0 kokoke ikl raai ana ma« ■

^alo kona īiale. e kahea ana oia f k" ."! - Nolaila, uumi iho la oia i keia v.. . ' e uluku nei iloko ona*.a pa-palē 1 ; ka..fiilahila ma kuono; meka . n:r«" i hoomakaukaw mua iho !&• oia -i .. na -e haawi mai ai nana. . ī 1 ke k-.okokē loa aii"ā'akā:....o -.. .ii -īei I.pone o ua ha-le oei, ff e heloholo r.nr. rr: [ koa mao a maanēi -me m«4ir.Ē:r: 'iu:; | wa i kiloi maiāl ua kaikamahine i.e" | konio daimana i kuni ia i kona : |a me kd»ha kii e kau ana malun oiiohl 0 ua komo nei, ka waiw; " mai-kona mau mak-ua, mai iuiia mai 0 ba Aleo, kahLana e hooluolu ann; a .' ' pono ana iho mamua o ke alo 0 ka. he mea e kona puiwa, a i kona n&JMi ponu^ana -akii. mao a ma&nei, ua haiawai JJ ke aku la &a lena ike o-kona mau maka rae ka mea. nona ka nani an;< i lohe a/mamua iho,.a-laIau iho l\ oia i . ua komo; nei, a e kau an&hoi ka ino-a ponoi 0 ua kiikaniahine neif^' Poa Sadinia;1' a honī iho Ea oia i ua komo nei me ke kaukao ana ie I keia mau w-ahi mapuna i-eo: "E 'ka ui 0 ka Pua Sadiīiia, ka mea li-ona na papalina i hoohalike ia rae ka onohi.'-.ula e ka Ip... nana hoi >t omo- aku nei I na itiea a roe" na kauinnha 0 .keia. au malihini ana mai ma na. kapakiA aloha o kou ainā nei, i mauna. )/« e make maniuli o ba hli a rne ka manao ino, ka mea hoi i hoohua ole ia kona opu e ke aloha. noiaiU, -t;ia au he lalau ae nei i kou aioha i hoomaibi i|ie mai nei a hoekomo ilto īloko 3 il 0 0 laiu puuwai, a 11011 ka hiaa a-na ote 0 keia nui kino, n h ki 1 ka %va e hehiaku ai ko'u m>. u leapuui ma 111 alapii o.ko u haleulii, eia au lee hoi nei nio tca honmnnao a īui nou, a na na la niahope e liooko i nn ntea huan 0 ko kaua mau piuiwn i. Aloha oe! A hooinili ae la oia i koiui alaheMe 110 knhi e hiki nliii ai i kona Hoine. laiu e nee awiwi imn, uie lia pak'ika luuna ole, ai.< lioi, ke n I un lu iu mn i r>ei oia in a hope, no ka heliikn ana r mi kapn o i<o uu« puni, n hiln i Iwna nnlowule usiu niui kn ime ka alii! 0 kn poe e ahinln aut ī ne! iaia, a hffio nku la ko Ukoii Leiki uoho t t?< Iliii a hnmohn tno iho l;t 11 r« poe alnalu uei 1 jit> kuulu u P'ioia PeL'i fi«uu! !>o 1» nei iieh> t. a « ! 1 nOHiliiO'. I» ba» m* ,L '"1 1 «m 56tl lt.itii.kt.mna, m«" lr-<§ itU.Tj5u.si 30, 0 ko Utm niaii houpo e 1icj iiiohn ennena., lia h0j nana i knnpale mni i ka oru> 0 ka m t tia li;iilv,riffn>. Iiine n 1 i s nei, ilolio 1 Iw imuhui.i lmta kn b i o k o Inua lainia u 1 1 a i.n' ha hon lanu ole. i keiialn la hou u» 1 1 iiele ai, uu aiuiilu liou la iīim, 1 la 0 1 a me ka hookolo »nu iiki^ iiope 0 l.:ona meiieu, a hiln i ke -kokoke inu ann nku 1 kn hi a Keoni Alikn e iioIh» ih i, I ko 1 11 nei hiki ana nku i kuuhale, ue innhamaha mai. |.i knmaaina o ka l'u h> « like nie k 0 hikou ;nio inau. e wiki e as:i J;< ūi a nalo aku hi iloko 0 k«i Imle u inak«iukati moi la ko lukou paina »hi «hi ana, hai al;u la oia i kuna mau moa hou oia ln, «ole t puu pono ;ie leu ria kauuulio su:n!,. hiilulu anu ka poe liuli mawaho o k» Imle, tt iiinmi wna' i on ua ike lakou i ke kanaka imna 1 heiiiku na Kanawai o ko laleou ;Vloi? Hoole aku la laknu nei, uim. komo okoa ra»i lu 110 iui poe nei iloko 0 ka liale 0 huli tu. e nuna 1 ku oiAo 0 ka lukou huili olelo, e hahilo ana oia nu pukn «niani e- kiei aoa ma na puka paknka, a 1 ku halalo-pono ana nku iloko 0 ka i u m i , kahi n lakou nei u pu« ina ahiahi ana, ua halawni aku U ko lakou mau leii ono-h.) me ka mea. a, lukou i huli mni a i; u lele nku lu kel< uiii 0 iakou u liopu aku ia mu isi lima 0 ua keiki nei, a paa ilio k na lima s ke kaulu; a lioomalu. ia iho la hoi 11 a hule 11 ei no ka huna h«wa. Ua hookupilikii i» ka onanao o kona mau makuA oia aina malihini, nu kaniaaina pahe o-l e rnui iaia, a haawi i.ho> la o>ia i k iuui inan huaolelo hoolana imuu o konu inau kamaaioa. " hele nei ou i kaiii a'u i ike olo ai i leohi liopena, kahi hoi. a kakou 1 upu mua ole «i he ulia poino ke hiki mai. ana, akn, e o'u imiu mukuu u me o'u pukii aloh 1 o keia aina malihini, eia au ke hele ae n'ei. e hoo-. ko i na. Kanawai pepehi ka na ka o ko oukoii aupuili a ina he o-iaio, e piikele una au mai loko ' 1 1 a i o keia rnake( elike me ko*u pakele ®na mniloko mai 0 l«i opn liohonu o ka 111,0ana, alailape hooua ia auaneika lili o kuu puuwai 3 lulapa ja me ka innina wela, a o lakeu nei auanei rm lehua mua nana e hoomaahli, mui i ka enaena o kei;i hao wek e kuni nei 1 kuu houpo; — a hēleiei iho la kona rna u wpimaka 'ho Ue aloha Iiaanipo e loku ana. A. kaualupe ia aku la oia no ba iialepaahao, no ke kali ana ) kona hopena e hiki mai ana. ■' . , laia e kai Hele ia ann tnu ke alanui 110 ka halapaahno, kt pii mau ae la na maoao p

* iiun&a iialo; a ē u mau ana . na kuia maii me* na poino, ao'o ae na palapu oloko 0 ka p%« i&iawai htui no me keia«lia ' poino hoi freia ua ikemaka ia kt om kela" poino mauele ona A - ->-w ; kd#l0 Ana akn iofeo-o ka haie ' & 0 na kino kanaka he IehM- : amuli o na kanawai hookau- - .ina, .aahookahiv ka īiuEui pu I sa£*|jj^Bi na.:»ku a k&l&waia i "Wailua. oit kaLuuii pouli o ka ( kahl.JtOi e hiki o le ai i kekaola ke hoomanawanui iloko o Hp«: .oiai' ke opilopilo" pflau. a nfe l -o aa kino make--he lehulehu maioleo.o kela a me keia rumi jqa pouli o lalo loar he mea na* ka mantu p hopo ai ina he kanaka paahao ole „ ai oilale o na Kanawai o ka aina. Aka o ' keUTmau puu make a pau, ua hiki no i ko 1 kakou Keoni Alika ke nohd iloko oia mau wahi āiake a pau. ina-he mau makahiki ka . paa flla, Ca|paa aku la oia iioko o kahi paa mai ia po » |'o? a i ke kakahiaka nui, hiki mai la ' ke kiiUoha i ka Lpna Halepaahao mai ka " >1 .'4 .^iai, e Iiaowi i 1 apana berer»a a me 1 kiuh J wni o ka la, a e liili ia ota i 3 hnipa i leēip a me keia la, a hiki i kona make ana, oiii ko hoopai 0 ka mea nana i hehi na ka- • pu lfai 0 kuu aupuni. E hooloho i keia kauI olw J- ■ .