Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 20, 14 May 1884 — No Kahi ma a[?]u KE KAU AHAOLELO O 1884 LA HANA 9 POALUA MEI 6, 1884 [ARTICLE]

No Kahi ma a[?]u KE KAU AHAOLELO O 1884 LA HANA 9 POALUA MEI 6, 1884

'lalawii ka Halē e~like me ka hoopanee ia Peresidena G. JR.hodl.ee ma ka noh'.; Pule !;a Kcv. J. Waiaraat'i, Heluheh in lra moolelo 0 ka »4 11 i liula a u ponoui. ,/ NA, Palapala Hooi'ii .,! : _ ' ( „ llni n ikelo, he pnlapahi hoopii 1 ui *' AL'ku v/ >o mui me na inou L!8 e noi 3tUj t< hookuuwaleia mn ku Bila Iluu winu 11,1 1. 1 luuia i nvvajv*j ma Iiaihm a ,AtftSlih Waihoiu i I10 Ko.nik' 0 n:t ;> >PpA'ifprint v rao llaiia llon. , .1?« p h A K OM 1 tk K 11 M A v . j L 1 ,0'A |Han0 (ioomnln o ko iunui rī'«> ioniuio lliēo lua liakuu inou iu e ku M oi ' ■ v. ■Iceii.ii m&sf M!ā 1- Ilila "ēf ki-i-ihi' nna- t ko Kuhina H'aiwui ( uku .'Sii "iio 'lia lilo o na hiliia liarain:«i. 8- Oleio līooliolo biln e hookaawnle sinā i h'iO.OOO no im lilo 0 keiu K:tu Ahuolelo liluiko tn;ii 0 I.)o>l.e ka Lunu llomnnlu o lii' llomhe S look'olol.olo e pili «ina tio le leohoiu ano 0 Kupiheu jfsne Nulealeku, e noi mui <ina » l<ti Iluk, t haawiiu leu sni nu i ko» { I'omii » e leuuolin oLn i na lioiiee e liele nun ē e mihmiunu poim s,i iea lukou ike ej>ili uim 1 keiu iiana." 1 looholoia.

; in a Olei'.o lloonoi.o I hilnhe ln nmi o Knlua i keia imui olelo houhulo imilalo iho: (1) Oiai na oluoln i ko ,\Sc«a iVj nnu Soa !;a luwe a ou aku i ko I ola u ka lVI eii, ilanoimno ka Rev. M Kuaoa, nolnil -i, e imoholoLi 1 — li leoino pu 11 k u iin, ll(i. tft kein llale iloko 0 ke kanikau hapu uua )Hi> nu lu he- 15. 2— l.*! Iioopuuee lea 1 hile iiiii len bora 2;3ll minule, no k.11 hele luiu i Ui\ hoolewa o lea Kev. JV1 uuaea. Wailio inai 0 ICaulukou Ir« houloii; a ma ku uinauiu una o ko !m liale, ua haule ka iieelolip o ua hooholoiu lea olelo hooholo. ■ "Wa ke kopiui iu. ana o na mla, ua ae iu lio Koi.ule Pai-e lioike inui i ka lakou ltoike 0 pili ;srm 110 ka ialeou iiimu. iloike timt o Pttipo>,, uu enakaukau ke Koinlle i Iro liaoawai e pili ami 1 na wniwui hooilmn/: UeluheUi .nui 0 C. Iliown, be palapula lioopi) t uni atm, e hoike m;it ka Luna Hooiaio, no ke aha la ka mea i hooko ole ja 11 i ka Pauku 2 0 ke Kanawai e pili ana ī ku Luna llooia. Noi mai ku Luna liookiio a inu k.i la apopo oia e pane ma i ai. Kokuaia. ( Hoolaha haai 0 Kaneaiii, e laweinai ana oiu he I3ila Kanawai e hoololi ai i lea Pauku 12 0 ka Mokuna 86 o ke Kanawai ICara,ima.i a me ka bila Kanawai e kauoha aria i ka Papa H-oonaauao, . aole e ohi i na auhau hapiiwalu maluua 0 na leeiki e hele n'ei i na kula Berititiia. " lleluhelu mai 0 Kaulukou he .olelo hooholo e kauoha ana i na Lunakan&wai o ka Aha Kiekie e pane mai i. keia mau ninau iuilalo . iho; (1) līe Kanima anei ke kanaka i loaa i Sia Lepei'a? (2) Aole anei i kue keia hoopua ana t ke Kumukanawai? .' (3) Aole iiiei i„ kue. ke KJana\yai o na mai Lepeia i ke Ku.multaiii.was? Ua kamailio mai 0 Kamika a noi maMa « hoihoi hou ia ka olelo hooholo t hiki i ku

-l-1 ^IU-LJ-? T 1 -.-i-" -r"-" ■_ ■ _ /•"M '> " ™ « ■" wa a ke Kuhina 0 ko na Aina Ēt oia hoi ka -. Pett»idena o ka Papa Ola, e waiho mai ai i kioa hoika. " - ^ ■ y... ^ • Oiai ka Hal« e kuka ana, nt noi mai >s , Aholo © hoopanee, a ua hoopahea ka h&le a halawaī hou ma ka hora 1 auina la apopo. > ■ ^ ' Haka 10, Poakolu, Mki 7, 13E34. iwa'i ka Ha-le e like . ka -<lioopajaaeia _ fcjteij*er.esid.epa Q Mhp'Aea ma ka noho. Pule k& -Rev»J * W-ammau. - Heliiheluia ka oioolelo 0 ka la i hala a aponoia- \ Na Palapala Hoopii. HmMk iiiai o Kamākele, he pala pM hoopii mai Makawao mai me na inoa ha 122, e noi aoa e hoopau loa ia' ka Pauku M. o ke Kanawāi Kara inia, e plli ana i ka ho.oleaipakama. Waihoia i ke Koraite.ona Aha Hookolhkolo, ' - : Hoike a na& Komite Wak. Hoike mai o Kalua, ua hoike aku Eakōu i ka pane a keia Ahaolelo i ka haiolelo Alii, a ua mahuio oia no ka pane. Kula mai ka Peresidena me ka i ana, ua wikiwiki loa keia hana ana a na Komite, a aoie no hoi i pono, no ka mea , nole oia t kakau inoa jiku. Mahope o ke ieamailio ana o keknhi ma u hoa o ka Ilale e pili ana i lra hoike » 'ke lio-mite Wae, a ma ke noi a Aholo, uo oponoia ka puho rae ka liemahema. Npi- mai ke Kuhiha 0 *ko na * Aīiia E, e . luiawi hou i manawa . pona, i hilei ai iaia ke \Vfi i h o mui i kn rm tn a u hoike 0 ptli ana i ka moku Hebera Ma'darasa' a- me kekahi mau hoike okoa e ae. Hoolioloiu. Noi hou mai no oin i nn oio e ae ia e heluhelu mai i kana pane imiia 0 ka Halee pili anu i leekahi oleio hooholo i waihoiā mai e Dole, e pili ana i ka oiliana Hoopae Liiiuihann Hooholoia. e1- Mn ke noi u Aholo, na ae ka Halo e la_ we mai i ku lioike a ' lee Kuhina o ko oa na Ainn E. n a o i.e lo H 00 hoi.o . Uelu helu ni u 1 0 Do|e he* olelo hooholo, 310 ku mea, u a konio n uj mu i u«i i 1 0 leo o keia anpiuii kekniii mmj dtilu ine ka uku ©1® ia 0 Iīīi uku dute, nolnilu, 11 1 ri kēia ktf kauohuia nkii iio» ke Kuhina Waiwai, e ohi aku j kp !ilat <lu(c ma.li? iia o kola a sno kein <1nja ieookeo 0 komo 111 ai ana iloko o kei&aupuni ina k'ein muu »4u. Mahope 0 ke kimiuilio unu o 11 a Hoa, he lehulehu o ka llale, no mi :neti e pj| i «na i kii omlo Imoholo, itn ooi mui o C. Browts, o hookomoin ka hi.molelo "e noi aku" nia kul»i o- ka huaoh-lo "kauohu.'' Hooholoin, Ma ka lioohoioia ntm o ka hoololi, un ko1110 Iioli ka. Hale iloko 0 tia hoopanpaa nnft no nn inea e pili anu no kcv ,Duto ole ia nna o n;i (lalu ILiwaii, n «1» ke noi a. Knhiae uinnii noo, uji hooholoin. Mahopo 0 kn honkuka :»tn mni 0 Doie, no ku mo» leupono i inunao ai no ka olelo-hoo-

liiolo, :i m;i ke noi a Knlua, iia hooholoia e uinuu iu rui ao a me nu hoole i lea vva:ho ana i ku olelo hooholo ma ka papa. I ka ninau _ iii n nu o lea pono a me ka ole 0 ka waiho lfe' ana i kn olelo liooholo ma ka papu, 0 keia uia I a 1 <> iho na ne a me na hoole; Na Ae — Hiahop, Cleghorn, Parker, \V ilder, J,senberg, Kuihelani, Bush, iiuM, Wiele mann. Kime, Walkei', Mael'aHune, Keau, ILikei-, Amai-a/e. Brown,- .Kuulia,, Aholo, Knlua, līic?iardson, Kaneolii, Smith, Kamnkele, G..rdnor, Nawahi, Hileheoek, Kauwila, Kauhune Nahinu, Pilipo, G, ilrown, Knunamano, Dolo, Kowell, Palohau a me Naka (eka. Na Hoole — -Na mea Mahal9ia, Oihaon, Gulsck, Knpena a me Neumano. N u Hon. Domutis, Konoa, Kauluk'ou a me F^ Biown. Kartalu;v~l(iipi'hea. M.a ke. noi a Cleghorn,"e iioopanee ka Hale a'halawai hou ma lea horn 1 p.,m. 0 ka lu apopo. >'LA-HANA 1 1, -Poaha, - MEI 8, 1884, Ilulu wai ka liale e like me' 1« inau. Ka' l'eieaiilemi G Hhod.es mu lea 110I10. Pule ka Hev J Waiamau.ftHeIuheluia.ka moolelo o ka la i liala. a apo-rioiae i' > - Na Palapala Hooi'iī, Holulielu mai o Kamnkele he palapala hoopii mai Makawao mai, me na inoa he 143, e noi ana e hookuuia na auhau a pau* o na mnkua mea keiki i loaa na leeiki mai ka 4 « liilii i ka 15. Wailioia i ke Komiīe H-ookolokolo. Heluhelu hou mai no 0 Kumakelo lia- paInpala Jioopii inui Monolulu īnai me na iuoa ho 145 'e noi una 3 keiu mau kumu malulo ■ iho: * 1— E hoihoi la taa mai Lepera ma K&ka^ liko a mo Kulawao ma ko lakou inau home iho. 2 — Aolo © hoouua ia na mai Leptra raa « Kikaako i Kalawao,

; . 3—1 ole -e aui'ka: lllō o <-kē< aUffuhL Wm- • ihoia i ke Kamiio Mala'ma 01«. ' ' • " ■> Heluhelu. mii: o:M~ifaMiA;.liē nalanaīa . hoo-. .pii.mai Kona Homa Ha#aii mai, e noi tam e hoomania aku ka Kuik/hi Panailike zna* waena o Hawaii- a me Amerik* Huipaia. Waihoia 1 k« Komile Aha Hookolokolo. ■ ,Heluhelu hou mai no oia hepaiapaL hoo« •pii mai Honolulū.mai rae na inoa h-e « Roi ana,'.e ae ia nn kane a - wahioe paha e rnare i kane a 1 wahine hou, i'nā aia ma f£ā--IaW"Q kana'kane a wahine paha, «a loohia- 1 ' ka mai Lepera Kam&ilio mai o Kal ua ? u •< hoike raai no hoi o'ai u& hoa kaka ia no ma ke Kumukanawa| o Hawaii nei, A noi pu enaī "L'mo hoi e waiho ia- ka palapala hoopii rnā ka fapa. a lawe niai 0 iNahīmi he Bila KariA.*at. "Hooholoia. Heluhelu inai <5 Nakaleka hs pal paH hoopii mai Molokai mai^ e r.oi ana e huopu hou ia ae ka uku 0 ba Luna Makai 0 Molo leai a3ihlki I ke $50 0 ka Mahina. Waihoia t ke Komi't.e Waiwai. N' A Olelo Hoo-kolo, Heluhelu mai 0' .©ele he olelo hooholo e. noi ana e hookaawaleia ma ka Bila Haawina o n a makahiki elua e h?bl nnai ana, keia mau haawina malalo iho; 1 hookaawalein 1 i600 no ke kukulu ana 3 Keeni oihn na no ke Kiaaioa 0 ka Mokupuni 0 Kauai,_maloko 0 ka pa. hookolokolo ma Kolon. 2 L hookaaw&ieia i S«300 n 0 ke kuai ana i pah« hao nana. Waihoia a nooneo pii ;a me ka Bila Haawima. Heluhelu mni 0 Do1e no ka manawa mua loa lie Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 8 o ka Mokuna 79 „0 na Kanaw.ii Karairaa. Waiho;a no ka heluhelu alua rna 0 na ru|a_ Heluhela mas 0 Kaulukou no ba manawa mua loa. he wai .© piri ana 1 Le lioho ana i 'Luaakan w 1 Ka.-ipuni no Lm Mokupuni 0 Oahu. Waihoia' no ka heluhelu elua ana malalo 0 na rula. Ma ke kapae ia ana 0 oa rula, ua hoike inai' la ka Luoa Ilooi.i io Buke o ks Aupuni i ko kumu i hiki ole as iaia be 3a we mai 1 kaaa hoike e pili ana I kona Keeoa imua 0 ka Hale; a ua noi pu mai no hoi oīa. a haawi aku i hookahi plile mni keta la aku 3 hi« ki ai iaia ke hoomi>k&ukau i kana papa hoike. Ua ae ia ke uoi. Hoolalia ma i 0 P. Brown, e la\To mai ii na oia he i o.,„ ku 38 0 !ca Mokuua 4:5 0 11 a liaoawai 0 ka makahiki 1882. Heluholu m h i 0 Kanealii no km manawa mua. loa he Kanawai e liooioli ai 1 ka Paii- - ku 12 0 ka Mok una 86 0 ke Kanawai ICa» ra i 111 a , W » i h 0 i a n 0 k a h e t u h e ! u a 1 u a a na inalnlo 0 na rula. Heluhelu mai 0 Palohau 310 . ka r»iatiāWM inua loa 1 Kniinwiii e pili ana i 11.1 ii.niaka paahana i !iepa sa. mal i lo o na lluku, a 0.

Kiiuuiui (iiui 1 na .oniiU nana e uoinui mui s ka pono koho 0 kela a ine keia ki'nnka iaia ilio; i hiki ni iaiu ke leolio i kami Lunamakaainana e makemake a:i e kolio. Waihoia ho ka heluhelu nlun ana malulo o na rula. Hoolaha mai 0 Aholo, e lawe mai ana oia he Kanawai e hooioli aī i ka Pa«ku 58,,.. Moknna 43 o rn Kanawai o ka M. H. 1863. • Hoolnha mai 0 K»uila, e īawe mai ana. o-k he Kanawai e hooh.li ai 1 ka Pauku 168 0 ke Kanawai Kiwla. ■ Hoolnho mai o Amara, e lawe mai ana ' oia he Knnawni e ' hoololi 3 lea Pauku 498 0 ke Kanawai Kivil i, Hel'uhelu mai 0 Amara he olelo liooliolo e kauoha ana i na Peresidena o kela a nie keia mau Komii;e 0 keia.Kau Aliaolelo,. e lioike iuua nini i na. hoa o ka Haie, ,ina he mau Iiana ka lakou e makaukau uua e lawelawe aku. Hooholoia. Hoolaha 111 ai 0 Kamakele e tawe" mai ana oia he Bila Kanawai e kauoha ona i ke au« puni e ha'awi i 2 Eka aina i ka poe ilihnne. Heluhelu m i i 0 G «rduer he olelo hooho* , lo, 'e noi ana e liookonwnleia ma ka Bila Haawina o na makahiki elua e hiki raa:I ana i 0300 no ke leukulu nna i uwapo palekai 110 ke awa 0 N u u , Hara, Maui. Wai- ' a • * lioia i ko Komite 0 na Aina Aupuni a 'me Hana Hou. Heluhelu hou mai 110. oia lie oielo hooholo e noi ana e liookaa-w^W'a ma' ka Btla Haawina 0 na m.akakiki elua e hiki mai^ ana, I $2,000' no ke kukuln ana i halemai ma Hana, Maui. Wailioia i ke Komite Malama Ola. •< . ■ \ . Heluhelu. mai 0 Nahinu he olelo honhp* lo, & noi ana e hookaaWaleia ' ma ka Bila Haawina 0 na makahiki elua e hiki iwai ana i |800 iift ke kukulu. anā i haleniai ma kty/ Apana 0 Kona Henia-., Hawaii; Walh©3flif ' ke Komile Malana Ola. jb Heluhelu mai o Pilīpo he olelo hoohoio 0 kauoh& nua i ka Peresidena o ka Pnp^ Ola, aole hoouna i na nioi Lepeia he 60 ma ' . (i? nana ma ka Aoao Mua),