Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 20, 14 May 1884 — KE KAU AHAOLELO 0 1884. [ARTICLE]

KE KAU AHAOLELO 0 1884.

(3/01 ka •Aoao" JBkahi m&i). ' Kakaalo i Kalawao. Ma ka ninaa ia ana ua hoole loa ia ka olelo hooholoMa ke noi a Aholo e hapai ia rm liiia o ka la, na hooholoia. . ' N-& Hana o ka La. ■ • Hapaiia ka oooneo ana no k& olelo hoo:h'olo a Kaulūkou ē pili ana i na mai Lept£a 0 me -k&.'nināu'i-'na Lunakanawai Kiekie. Ua nui na Hoa i 'kamailio no ka ponū o ■ keia olelo hooholo a me ka ole, a m'a k& ninaūia aea, ua hooholo loa ia. ka olelo hooholo. ■' • ..... | Heluheio' alua ia ka Bila Kānaw&i e pili : ana-i-tia hale ī lawa pono me na me« Pale i-Ahi Noi m&i.&G. ■ Browo» -e- kauoh&ia e kakau poepoe a e helph.elu akola ia ipa ' ka Po&k&hi. - Hooholoia, ' . - ; • * Hēluhelū'āiua. ia ke 'Ka'nawai.e hoololi &i i-ka Pauku 43 o ka-Mokuoa 44 o na K&n&-# wai o ka m. h,' 1882. - • . ' u ' - Ua nui ke kamailio ana o pa. Hoa .e • ana no.keia Kanawai, a mr ■t. : .. ■ , ■ -• . - . v ? « * 1 . * ua hooholoīa, e lawe ia. mai keia . hooloii, 0 ka hana ia o ka la apopo. -Hooholoia». ; " Helūhēl'u" āīūa" anā o"- ke Kaoai^ā"^ ana i .kel» a me keia Pake kane e noho nei» ma-.Hawaii nei; e ana ia ko' la|oaktetie a--peia aku. Waihoia i ke Komite Pai, ' Jtfa ke" 'h<?l a Aholo, 'ua. hoopanee ka Hale a hui hou ma ka hora 1 auina la Ufwpo,Hooholoi». . ■ ■ • ■ La HA3SiA 12 PoALIMA MeI La 9'i ll$i. Halawai ka. Hale e like me ka mau\ Mea Hanohano Peresidena . G Khodes m\i ka noho. Pulo ke Kahunapule Eev Waiainau. Heluheluiu ka moolelo o ka la i Sma a aponoia . \ Na Palapala Hoopii. - ■ ... - Heinhelu mai o Kamakele he, palapala hoopii mai Makawao mai, he 146 inoa, d noi an;i . e ana liou ia na kuleana o ka i onlowale ke leii o ke ana ia aoa W aiLpin ) ke Knmue o na Aina Aupuni a me Hhna Hou. i" p Heluhelu moi o Amara he palapala iwo« l-.pii mai Wnīalua mni, e noi an«i, e lioophu j loa in riu Lnna Alanui Kaahele. Waihin j ī ke Komiie Hooleolokolo. ] , ! Heluhelu mai o Kaulukoii i kein injiu pal'ipaln hoapii malalo iho. j 1 ) "E' hooholūk ke kolio-ia ana «> Kaui^. W ailioia i lee Kornite o na Ahu llookolnlioA . ■i ; (2) He 26 inoa e hoike mai ann, aole IT | kosi i koho ia Kauiia. Waihoia i ko Komii_ to o na Alia Hookololeolo. J — «.Heluhelu mai o Kupiliea he piilapaia lio.)#pr< mat Molokui ni;ii he C>2 iuoa, e noi anii e hoop, .1 lou ia ic INiiuiwai «' huolniu alrcv aiin v inu t 1,'en tm knnalni UlnWHii i kn mw lVJ.i lo n>>) a A hok» u,j .ui k' « is]o ia : ini'in inj !,u l < I P lulu'ln mai o iMahmu lso p.iki p.ain ' pii mn 1 (1 onu Heinu llnu J)ii sr>>» >, u uui ar,<j e eli i lim wai aniaui nu iu apnnu. Wnilio i.j ! lu ivnmi.te o nr Ainu Aupuiia a nw Hnu'i H . nn ; Hoi !(!•;. A. J w [C'UiJ'r<i Si i HM a r 1 II iislte]ii inai o Uoh* 5<a lJeivnirī< na e ltt | kuio^le H ookolokolo i ka hoiki u pili aaa i k i h ln K annwa ī l pili aim i !u lioopnuhuo ult. i o iiii kauial') 1«l jiu , 1« tiolj(> luieeui uiu j lia hana nuu, m.i nmh. la n Lol.ahi inuu lm- . mn hupono S ! r.d , pu ,nm ru> oin ao!r: j I' o. >| 10I o im» K ouiil' , a I j\ o nnii ''o Uuiiaiaa- : Uiiiuk uu iinn i ju InuiuW)] r bilu Kiumwu1 no m ui(v. Aponoia Sca. hoike. , UoiiM liou iii ai no © I)oJc i kn ho1 « r pih ana i lta bi!a Kanawai © na innnn t . liolo auwana anu maluna o ua Ain > W »ilro- iu mn bu papa Noi uīiii o Kii'lmi e knkuu poepoi sa, u i heluheln uko-hi ia ina keia Poaliuhi ue. Uoo iiolo Ī«ī. N/i U'I.,ELO lloolloi,©. Heliili-elii mai. o Keau he olelo hooholo, e hookaawale iu ma ka Bila Haawina o iiu uiakahiki elua e hiki mai ana i $3,000 oo j ko hi» ni. ana i nwapo ma ke kahaw&i o MoI oualua. Wailioia i ke Komile o na Aina Aupnni mu Hana hou. ( Heluhelu mai o Nahmu he olelo hooholop | v nei ana e hookaawale m ma ka Btla Ha* awiua o ua makahiki elua e hiki mai ana, i 1 I r()tm no lea eli una i punawai nna Ilookena, Koim Heina, liawaii, no ka pomaikai o ka. leimiehu. Waihoia i ke KonuU o nu Aīna Anpuni a rrie Hana hou. lieluhelu mai o'-p- Brown he o-lelo hooholo 0 rioi aiiii , e- lawe- ia ae inailoko ne o k,n hnawīna ī hooleaawale ia do na lilo o keia K.au Ahaolelo i i2f>0. no k-e ku.at ao» i pahu hao no k» Hale Ahaolelo. Hoonoloia ; a kauohaia na ke Kom.ito Bube Helu a rae ke Kakauolelo e hele.aku e kuai i ka pahu hao. Hoolaha mal. o'Dole, e lawe rnai aoa oia he kanawai e pili ana ī ka hookomo ia ana mai a me ke kuai ia ana o ka wuiona ma)o-ko o- keīa Aupuni. Heluhelu inai o ,Baker he_olelo hooholo. e noi ana, e kauohaia ke Kuhina Waiw,|i e lioike mai nntia o ka Ha-ie i na hoike e pili ■ ana i. ka la i ae io ni ka nelike no k<v haua' ana i dala Hawaii, / ... | Noi mai o Smitli e le.uoha pu iu no pikt pa!a a pau e pili anp ia me;i. Hool o]o> Heluhelu hou mai no o Bnker-- ne oie hooholo, e kauoha ia iee Kuiiimi o ko na Aina E, i kama hoike no na mea e pili ana 1 ka hunkai misiona e Col C P Iaukna HooIioloia. < . H/oike pokole mai ke Kuhina o ko na

Aiiia.:Ēj m Mki ae -ka ĒMe -Hawaii- ma ilokahama, -a.ua loaa, 'iaia na hao'kipa lianohano ana mai na-Maūa Mui mai o Iapana. U'.-Hoolaha mai o Palohau, eu1awe mal ana oia he bila kanawai e hoopau loa ana ī ka Mokuna 10. o na Kapawai o ka m ii 1882. ■ -.Holke mai ka"'-Pere5i'dena, ua loaa-mai mia .-kekahi. 'Ieia mai ka .Lunakanawai Kiekie mai', 'ē hoike mai ana, aole laua. e pane koke mai I ka olelo hooholo a Kaulukou, a hiki I ka hoi aua inai.'o'ka Lunakanawai" M&kalē 'mai' Hilo.mai, Aponoia. : ' Ma , Hana o. ka la, - 'Helūhelū alua- ia ka.„bila e hooloilii aku ai i manawa hou e.'ihu akpa ai na kaoaka' Hawaii i ka waiona, Imua o ka Ko'mite o -o ka.Hale. Noho k-e Alii Ake ma ka noho Luna Hoomalu. • Mahope o ka hoopappāa ana o na .hoā-no. ka pono a 'me'-ka oie o ka hookiu? akea. ia :ana o.kā rama, ua noi - mai lā - o Aholo e haopau ia ke Komite o ka Hale a e haawi 1« ka bila . ma ka linia o ' ke Komite -Wae. Hooholoia, Ma ke noi a Kalua. ua aponoia K hoike a ke komtte.. ' Koho ia o-Aholo, 'Nawahi,. Lilikalani, Dole, Nahinu, i mau lala no ke Komite Wāe. ' Holahel u alua ia ka bilā kanawai e hoo-1 i-ka Pauku 780 o ke Kanawai Kiviia, ■«: hom&huahuā ana i na Lunamakaainana"„ Waihoia no ke.kakau'poepoe ana , a e heluhelu akolu ia ma ka Poalua o keia pule ae- ' Heluhelu alua ia ka bila kanāwāi e hoolali ai~Hfa~Mcskuiiā- 34 o ke kaka%*a-t— o-ka-:i s 1682, e plli ana ī ka mai o na holoholona. Waihoia, ma ka lima o ke Komite Wae . Kohoia o Smith, Richardson, Loio Kuhina, Kauka. Isenberg i mau lala no ke Komite^.Wae.; Heluhelu alua la ke kanawai e pili ana i ke Uohoia ana o ka Lunakanawai Kaapuni o •Oaliu. Waihoia i ke Komite Heokolokolo* Hoopanee ka Hale n noho hou i ka auina la apopo. ■ ■ $ LA HANA 13, Poaono, 'MEI 10, 1884. Halawui ka Ahaolelo e llke me ka mea i hoopāneein. Peiessdena G liho.des nīa ka. noho. Pule ke Kāhunapule. Heluheluia lea moolelo o ka la i hnla a apono ia. Na Palapala . H.oopn. Heluhelu rnnr o Do le he palapaia iioopii j iiiai Paiioa mai, e noi ana- o hookai» waieia ma 'ka Bila Haawina o na maleahiki eiua e : hiki mui ana i S4,000 no k:i iiana iiou aon i ke ali-nini ma Pauoa. Waihoia i ke Komite o'na'Ainn Aupuni ft me Hana IIou. lleluhelu. raat o Kanealii he pnlapahi hoopi» inai Wailuku mai he 92 inoa. e noi mai ana e hookuuia na anhaii hapnwalu innlunn o n:v keiki kula e Iiele ani.i i k'e kuIn EmMani. . Wuihoia i ke Komite Hoonuanao. 1 1 •'le.liein »ir>ti <> Knmakele Ik: pn lup:v!iv ihiMiph uiiii 1 iUhk,vw.j o iwai nH' l'll» iur»a, e ooi uiiii e honlaiu akeii " lon iu un kanakn i 'lUiue.ii >• īiui akea i k > W niiui'.i. Wnihoki s lct K 0|«li\! W.vc I ielnlielu ni'ii a Am:jnv iie pnlapnla lioo|iii nnui W niinoa Koolaului) inai, lie 10 inoa e .aoi ann v huoii u i nini i kekalii aina mnlaii:\ iiie lea Apann o Woialun. W uiho ia i ko komik1 o nu liana Hou. UoiKI- A. KE K.0m.it.k 0 n a AIlA hookolokolo. Ikluhelu iiiai o Dole i ku hoike e pih ana i kn Uiki. Kanawui iinoliui, a un hoileu ueu iio lioi ©ia, Iie 4 o n» ((omiie i kakan i Ir» i iukou irui n inoa a iiookahi. o liikou i koe. [VI ahope o- ka piui iuuv o keia, un ala miu na hou|)ciajnu) nnti 110 ku iiana luiwawa niiii a nu Komile. Ma ke noi a Keau, un hooholoia e wniho in ma kn papa, Ileluhehi hou ma i no o lli.lu i ka hoike n na liomile Hookolokolo e pili noa i. ke I(aniwai hoopae Opiumn. Ua hoilee ni/ii 110 > Iio.l oia inn lui aono o nii Komrte, aole loa ]u kou i hoapono i kein bilo; a ua noi pu imii lu no te i mahope o ke kaleau ann o na Komue a pau mululo o keia. hila, uu liooiiulo lokulii hikou e hoopnnee lou i ku biln, 1 ka pnu nnn o ku Iioike n na Konule, uu olu iiiu! kekuhi iiiau hoopaapaa ana; a eiu i na Hoa e hoopaupaa una, liu noi niai ke Aln Ak<?, īno Ua i nna, he Poaono keiu, a aole nii i niann o he pono ia k;» lom ke kamaiho loihi i keiu ia, ohii, o keknhi keia o rra liana iino n ni, a nolaila ke noi nei a u e iioo panee ka noonoo ana no keia a lillei i ka Poakolu o keia pule oe. M ooholoia. Hoikk a na ,komite pai palapala. Hoike inai o Pilipo ka Luna lioomalu o ise Komile S\ii; un-pai-in -kn-hoike •e-pi-li ->ifisi na i'alee o hele wuie nei mu k » i a Aupuni. Aponoia . " Hoike inai iee Kuhuia o ko na A ina E, ua niakauk'au kana mau hoike. Aponoia. Na ()lelo IIooholo, Hooiaha mal kn Loie Kuhinu e luwe mai anā oia he JBila Kanawai. e hponoho ai i mau Komiuīnn i o ku oilmnu mnkni o n.n Mokupuni o liawaii, Mnui. Oahu n m o .Kauai. Ma ke noi u Pilipo ua /mopanee ku Imle n halawiii hou mn Im hora I uuina lu Poakahi. •7La IIana 14, Poakaiii, :V1 i;i lx, 1884. j Halawui'" ka linle mn ka hora 10 a. m e like ine ka hoopnnee ana, Percsidena G. Khoelen m:i ku noho. Pule kn Kev. 3. W aiamau Heluheluin Im nioololo o iux ia 3 hala a a.ponoia". ' Na Paupala Hooph , Ueiuhelu. niai o Ka tnukele lie palapala

hoopii mai "MakaWaa ;';maiv'-''lie-''I44:-'iu©ā,v.ē.. . noi mai'aoa} © ka poe I' loaa iw-koikl hoo.kahi a oi aku pahā5;e hoemi ia ko lakou auhao kula. Waihuia i ke Komite Hooniauaoī' . Heluheiu mai o Kauwila he . p*la.pala hoopii mai Puna mai, e noi ana e hookaawale ia tna ka Bila Haawioa o na makahiki elua-e 'hiki mai ahai 15,000 qo ka hana . i uwape kuihoku' niā ke" awa o K&unaloa, Euna, Hawaii.-. Waihoia I ke Korntte.o-ua Aina Aupuni mo Hana hou. Heluhelu mai o-Kama-kel'e he pālapalahoopii mai Kalawao nia i, he 201 inoa, e noi mai ana e hook-uu ia na mai Lepera. mai KaIawāo mai, a.e hōLIakou ma ko lakou mau homē iho. Waihoia. I ke Komife Malama -Ola. - Heluhelu mai o Piiipo he palap la hoopii mai- Hānalei,. Kaun mai, e noi mai ana, e hoole 'loa ia ke kehoia ana o Palohau,no keia ma.ii knmu malaln iho : I No ka me:i, ua k-oho na keiki aole i 3oaa ka mana koho. ' " S Oa koho papaluā 'kekahi poe, 3 -O' ka poe.i manao e koho I ka mea e, ua hanaia ,me ka. Lapuwālef a koho no Palohau. ' - 4 O kekahi o na poe koho, uole lakou i Ike ua hookomoia- ko iakoū mau balota iloko 'ō ka-paīiu balota. • W aihoia i ke Komite Hookolokolo. Ma ke kapaeia ana o narula, «a .heluheiu, mai'ka Maheleolelo. he palapala hoopi'i mai -na -haole-ma4-o-HofioLulus e-noi-ana e haaw-i-ia i Laikini kuai Bta no Hanale Nolete. ma kona Hulēaina ma ■ Kapielah'i Paka, Waiho ia m» ka papa » laweia mai i bi!a no ia mea Na Olelo Hooholo. Heluhelu mai o P Brown he.oielo hooholo e ti oi ana e hookaawaleia ma ka Bila Haawina o n& .•mak-ahiki elua e hiki. māi ana I #2,200, no ka liana ana i uwapo no W aianae. W uihoia ma ka papa a noonoo pu ia me 'ka Bila Haawina. ■ Hoolaha ma-i o Ahoio, e lawe. mai ana oia he kanawai e pili ana no ka hakuhaka o kekahi mau wahi o na Oihnna Aupuni. Heluhelu mai o G Bro\vn he oielo Eiooholo e, 1101 ana, e kāu.oha.ia ke Kuhioa Waiwai e uku. aku. i ka Hui Hanai iioloho'lona o Kaliu-a I na da!u he 45, no ko lakou auhau papalua iiv ann. Waihoiq i ke homite Waiwai. Heluhelu inai o Pal'ohau lie olelo hooholo, e noi ann, e hoike ia maī inia ke kope o ka poe nana ka hoopii e pili nnii no kona kolio in ana. Hoolioloia. Heluhelu uuii o Kaulukou he olelo hooholo, e noi Opa, e hookaawaleia m a ka Bila Haawina o na m» kahiki eiua e hīki mai una ) S 10,000, no ku liana i alanui Aupuni mai Ka moiliili mui a hiki i Waikikikui. Waiho V ia. i ke Komite o nu Aina Aupuni me Hana llou. Hoolalm m:. i o C Brown, e ia'we mai nnn oia lio kauawai o pili anu s k» hooi ana aku o ivj ljunalcani>wni .(iekio. " ' , Ninaii mai lliiehooek, oo ' ka hoiko olo mai o ke Knhina W liiwai i liaaa lioike e pili nnu n o mi liio o na makahiki elua, a like iiie ka na Kocnite. lloike mai o G Brown, em ka hoike ma ka limii o. ke Kotnite Wae, a e kali ana no ka manu wa laipono. ileluhelu uiai o N a wn h i he ololo hooholo. e noi a na , e kuuohaia lee Kuhina o ko na Aina E e hoike u>ai, no na Kakniioielo elua e noho nei ma kon>v Keena, ina ua like me kanawai o ke Aupiini. oia hoi ke kanawni e pili iimi i k'a hookupa ia. I loololi mai o iiholo, e ninuu ia ka manao o nn Luna kanaw ai o ka Alnv Kiekie, inn-he leupono ke uku ia ke ilala i keia mau #ukiuulelo aole palm . Moolioloin ka lioololi. lleluhelu mai o Kuulia lie olelo hooholo, e n o i miu e hookaawaleia nio ka Bib» Haawina o sia niakahiki elua o hiki iiiai a ini i ® 1.000, no ka. huna liou ana i ka uwapo o ke ii wa kuniok'u o W uimanuio, iioolaupoko. Wailioia i ke Kom.ite o na A.ina Aopuni me Hana I lou . Ma ke noi, uu heluiielu' tnai liv o Amaia no ka imiuawa mua loa I ke le'anawa-i e hoololi ai i ka Pauku 4980 o lee kanawai Ki vva. Waihoia no ka heiahel» alua una uialaio- o oa nila . N a Hana o k a La. Heluhelu ukolu ia ana o lee kam.wai e hoopau loa ai i ka Mokunu 26 o na konawai o lea M. II, 1892; a e hapai hou ia na Fauku 913 a sne 922 o ke Uanawai KiviJn, e "pil'i 'aha" i 'kē""k'ol'i'0"" ra"'ffna"*o" na"~Luti'a kā nā i' y\paua. A. inn ka hiaau ia aoa, o keia nialalo iho na ae a iiie na lioole no ka hooholo ia o ka bila. Na ae lie 24; na hoole he 21 iieluiielu akolu ia ana o ke kanuwai e pili unn i na liale i kupono i na pale alii maloko o kekahi mau palena i hoakokaiu e ke lea" nawai, M.ahope o k&helūhelu ia ami a me ka hookomo- ia ana o na hoololi, ua hoohololoa jii ka hilu. Heluhelu :> kolu ia aua o ke kanaw,ft e pili aua i n:.i mnnu pelehu, koloh»la a pelu aku, e holo auwaiia ana maluna o ka ama e kekelii men, e iiio la i waiwai pan nona Hooholoia. - Noi mui ka Lo.io Kuliina.. o ka hoike a na Komitc Hookolokoio no- lea bi 1 a kaHuwai e hoololi a.i i ka Pauku 1 14.2 o ke kanawai Ki.vil«.)e laweia mai. a noonoo ka JIale; oiai i nn nv:> kauliiiu om e lawe mui i kekahi inaii ' hoololi. " ' I - Ma ke noi a Aholo, ita aponoia ka lioike ' 'a ke K.ooiite, Mahope o ka hoaponoia ana |

oJC| heike a te©/K-o5ite:5.. .hi komo hou na -Hoa'-o 'ka Hale iloko o nah'oopaapaa ana ne ' ka pono a rao ka ūfi n ka ae •!i & -ka'Loio Kuhioa. Oiai ki- Hsle e ioo* i. - ^ paapaa ana, pa hoi'-o KaiiLul#» «"'hoopaaaē kalHale a noho hou ms ka la ipep#,. Hoo--holoia. - - \