Ka Nupepa Elele Poakolu, Volume V, Number 30, 23 July 1884 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEONI ALIKA. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEONI ALIKA.

|KE KEIKI AIAKUA OLE O KĒ j AUEUKI 0 UEKĒMAKA. AjTA E ka Ieo nui e kukala iiele ana ua walii keiki kiiokilo nei ma na j alanui 0 ke Kulanakauhale, 111 e ka ^ moaka1 a ka : j E ke/Aiii ka Moi? a me Ji;t makaainana ?„onr„ e .%ē Au.puni o Ainahau,"-ano ka wa e ku. ai iluna, a e lu aku I na haawe luuluu 0 ke kanikau a me ke kaumaha, mai kou o-.:kq-i mau puuwai aku, oki, ma ka hora ±2 pOLO'. 0 keia ia, e hoea mai ana k i mea naiia e hoopakeie i ke kino .make 0 Ke Alii oplo, a me kona kauwaAooIoiie. ■ I ka wa a kakou e ike ai i kekahi keiki e lioio mai ana maluna o kekahi lio huiupala uani» a e iili.all.ana. hoHeona .mau* koa- holo- ! lioiona mahope 0 kona meheu,.§ ko kakou "! wa no ia e moe al Ilalo 0 ka, Iep« e Hn H;-' nua, a & Iioi. e ; - _.s ... ■-aki-' haa ana imua; ' " telka aina, a me iir ■ . mn'oiai^ ma aole āiauou G <10 «āo «Ku- 1 ., 40U mau hookipa raa ia ano, ke hai aku nei au ! „r eukou me k.a oiaio, aole lōa -fefea-.hi mea \ e pakele aku malkōha alo aku, Nolaila» e ke Alii ka Moī, 0 kau hana pono wale no ma' kou noao> oia kou hooki. pa mai i ke keiki Alii malihini ati i hoopaahao ai o aai mai aunSiē4 na puali o na lina hao : hoopaa la ma JTona mau iima a m-e* kena mau waewae maluna iho o kon poo ponol, r„ nalo aku Ia oia mai kt alo aku 0 ■ ka M 0; ;; me k<Jna mau kilokilo» A iaia 110 hoi e ka.la hōle ana ma 21 a huina alanui 0 ke_Kulanakauhalo. ku aha ka ea o kaAGpov§ iloko 0 ka imo ana 0 ka -maka, eia oipAmua o ke alo o ka malihini tne ka Iiielfro rmi; a moe jho ia kona alo iklo me :ca puili ana ae o koua mau lima, p pane aku la me ka haahaa: E ka Anela o ka maluhia^ i liele mai noi unai oe e hoopahele I ke ola o ka mea p.u i aioiia. ai, a i ole, i hele mai nei paha oe e iuku i keia lahuikanaka niiia i hoo»' liiaewaewa x kou kino iloko o ka Halepaahao5 a inu oia kou manao, alaila, e 'kua Hafcu epio, e oluolu oe e hoopak«le mai i ke ola 0 kau kauwa opio nei» i ole ai au e helu pu ia īl oko o k,a poe nana oe i lioomainoino. 1 ka pau ana 0 na huaolelo hooni puu« wai a ua waiii kilokllo opio naeau nei, ia wa no I haawi akii al & Keoni Alika i kn

iima akau 0 ke aloha, i ua wahi keiki nei, a 1 nku la, i ka huaolelo hoolana. E ke kuhikuhi Puuone a kuu luaui I hoolaa ui, ua hikt.«ai kaua i ka p«hu hopu 0 kau maif- wanana ana I na la i hala, a ke hea inaln.es lea-leo aioha 0 na Lani e hookau aku i {?a haawina hooopomaikEi maluna .9 kou maa kipooMwi, a e Jilo "@e i hon kuka no na mea a pau e . al ka'o mau iawolawe aiia, a ina' e hoopaakiki ■ ia ka naa#,;i"ka moi a me'kona lāhulkanaka mahop#;: o kona 'kaaawai 'iao i kau ai, alaila, ke hai aku nei ati ia oe me'ka olalo, ua makaukaukuu.„mau koa hoM<tfrairF~ pulu-mi me ka 'hookoe ole i ..kekaki. mea e pak-ele aku- mai ko ,|akou rAau ilho aku, phoona ia ai ka eha .0 kuu ... puuwa.I» no ka mea a-'t| i hoohiki ai, Ar fi.o; na arS o ka hiake, oio anol ka -manao o .ka. Moi 'IokolnoMma i pepehi iho i'-ke ola oiikama-, ,'eo;ka,ua Kaikamahie, opio. " ; Aao, ekuu Pallaka opio.} ua makaiikau. an-el oe e alakai pol#!#! akp "imu.a 0, -*fcg alo . :-d lca.Mei a me.Juma Pnall w»bahee, i kau- iku aiau i fca .h.eop,i:o .fe:a- make ma,'I«ti-a; © lakou!, a i. ike ftkar|§i ;#u: i .fce kino p"ka t»9i Aa i.aloiiii. il* r; Tb.;wa A ■ , *e la bm- mai "ka *!te|e mai o -ka ! houua a,kah6a mat la i ka milihini e kauko.oAku mahope oaa. .. - ' -1

| U a ukali akia la no hoi keia rx> a hope o ke j kilokilo opīo, a.e owa aixa_fioi„ iia Imiīka ma leelu a ma kela aoao o ke alanu,!, -ia hol ke kelki kllokilo, ua uhi ia kona kian h®leokoa mai luna a hi*ki I k«,na mau Sfn,iu 1 ai e na aahu guia mai ka opio aku, a & kahea ana hoi oia me La leo. nui. 0 m< 1 „„ mea o pau iialo 0 fea lepo, a 0 (ta inea nan.i e nhaki i kuki olelo knkala, e^pau oia 1 kn ai ia e na Iioloholona. Ua holo oku. , maeele .0 keia-mau oleloa hiki imua © ke a!o 0 ko Moi a me kona Aha Kuhina, he raea-e ka pieoihoi 0 kona manao, a ua holo aka la hoi ka maeele o -keia mau olelo kukala, a komo i kona puuwai, au ae b 'Uiao a maaneī, aohe mea e ae ana e hana ai, hookahi wale iho no, 0 kona hooko aLu i ka leo e pae raai nei I. kona pepeiao; ^ v Khuoha aku U oia i kona mau kakaolelo a rrte kana raau kauwa lawelaw® e rnoe ila--K 1 Ln. WS. o hiki mai ai ke Leiki* Alu m.alihini, a 0 ka mea nana e hoole i keīa kauoha, e kolikoli. ola ia oia imua 0 kona mau maka ponoi . Aka, ku mai la aa kiloaila a -pn.11 n ko A3ii, a pane mai ln i ke Alii, "L ke Alii e, mai hoolohe 1 ka leo o ka aea noho poopoo o ua kahawai a me na a[a hihipea o ka nahele, oiai,ske a-iakai niai nei Olā. I nn holoho'ona o na sno ] 1 ke ol e i m,ea e hoomaka'uka'u ai ia oe e ke'AIiia rae kon lahuikanaka, aole Ioa__makou e aui ae mai ko makou mau manaopaa mai, a ke'aa nei makou, «nmakeu ponoi no - kii g e pepehi i keia mau iliohae ai waia e hele mai nei imua ou 0 ke AHi. rae ko laua mn naoj ua hemahema kou aoao e ke A 1 i i , e hookuu koke mai ia makou e hele aku e

oUlo I ke koko o ka niea pakaha, a me ka . mea kaili wale i ka Ihiihii ou e ite AliL" I ;',u iiook„ n nu iiio o ua poo rei 1 ka lak'ou __mau oielo hoonuīnui a kaena i ka Moi, ua "hookun.aku la Ife~AĪKnTaHirē~ĒānrēITKe me ko lakou me Kemeke, r hai pu |iku ia no h-01 ka !Mois a'oie loi oir e jhai mahope o ko lakou meheu ina e m,ak.e a ota paha, me la kou 110 ia. I lia iloe; po i e ana ma i o ke alakaiopio a me kana malihioī mawaho 0 kn pukapa o ka Ilaie Aiii', a e moe ana no hoi ka poei mannoio I \r\ oieio a kahi 1ti!o, a o ka poe no hoi i hoowahawaha ; kana ISā.U olelo, hnli L1S in lakou me Iia niaka pa weo, a he'e aku hi, a ī uo iaua hiki ana i ka pukap.., ua wehe hamama ia oiai la na poo poo* kapn o louto 0 ka pa Aiii, me ka nana ole m 0 ka Ihiihi a īne ke kapu 0 ka Moi, a e moe ana ho: na mea apau iialo 0 ka iionua '-me Ea -hoohaabaa-j. a hele ppLIei aku lu laua. nel me na pu-a holohoiona, i;n ua o'kahi o ka 5 Moi a me kana mau aīaioe kukuii ana. -> laua kokoke loa ana aku, aīa iioi, ka ... „.„■ l la ka opio leilo e «la e ka poe i ho'if.j ke ī ko iakou hoohaaliaa, u e m a n a o i 0 . Iie pialpma mea a. pau a'o i hoike aku ai ia ouIcoU( I na la I laala ae oei, a eia oia imua 0 ho oukou alo me ke kuiana e hiki oie ai ke uhai ia aku. • '•Ho'opunipuni, wahi a k.ekahi puuior ieo hooho raai ai." - Healm, e na Iliohae pololi, ano U wa e T . . . * ' ■ noike inai ai I ko oukou mau helehelena imua o keia anaina?fwahi a ke kilo epio. "Hoopunipuki, waiii a na leo hooho hou I ' Pane niai a6 ka lele iina rnai imua 0 ma mnka o na keiki opio e ku nei ine ,ka hlehie nui, a e awihi mai.,ana ii.o'l ke anāina 0 ka15hulehu inaluna 0 laua. A iloko 0 keia manwa 1 lele mai aī ua Poe 1 hooho mai ai, rae ka manao e;hoolilo i ke ola makā;mae o na keiki opip,, akas eiike me ko lakou- pupnahulu ma ka manao ino, pela no i halawai aku ai lalou me ka poino, a iiokooka manawa pokole, ua pum ae la laua I ko Inua mou koa holoholona, a ia wa oia i keiia aku ai i kona * mau k-oa e hunu aku i Jka meheuī'-o ka poe manao īno, a e lioopaa, pio ia iakou me ke koe 0 ko lakou ola, a e h:\li aku iloko o ka Ha lep'i nhaO| j kahi a'u i hoomanawanui ai iloko o'La inea. A iloko 0 ia Wa; aole leo kanaka lnheia, aka3 0 ka nunnlu-a me ke aoa 0 „na holoholona,j'oia kt mea 1 loheia, a, he ku i ka we« llweli a me ka makau ka nanaina iloko oia mau lekona, e aa ana ko iakou mau jMa ka ine he alii pele la iiuna 0 ka puu, a e kope ! ana hoi ko lakou mau manea wawae ilalo 0

ka ili o ka honua me ka weliwel i nui, <t me ka leo hooho 0 ka leimiehu 1 piha I. lta ma!ban,wa hoi, e.paa ana ma ka waha. 0 na ■k«loholona ka poe kilokilo, ka poe hoi nana .i kapa tia IU8U wahi ke 1 ki nei, h e maa pua11 koa h6ltfhfl.ona hoomaka'uka'u, a. ka iho f la no nae i ko lakou mau waha ahiuhi. Kena aku ia oia i ua puaii hoioholona ^ nei e"lawe-e-hoopfl,a--i-na- -pro iloka! 0 ka Halepaohao, a e haawi ia na hoopaahao f\ ana elike me konaHhh^paa ia ana. ''''Ul!ē kar hikiwaa» loa, ua nuio aku la lakou apau mai ka maka.aku 0 lea l.eliiiie-" .hu taie ka weliweli nui, a h-olo akn |« Ua 'l ® poe apau i ike?maka I na hana koa a na opio rae ka .wehweli, a e hooiā ana Ifoi i na wanana ana a kah t keiki uuku i oa la i' hala ae, .a lai pu iho la ko anaina me La 00- • lokuihou ole ae., •Ia-wa, pii aieu ia 0 Keorii Alika a pialiU na o-kekahi anuu o ka paepae o lv'a Hule A Alii. a ni-nau.mai la i ka. M©i,,,ua noL anei ® na aiea apaii 0 ka Haiealii nei ia'u., me ka . lokatoJukai; a 1 ole, -iloko paha 0 ka enaena. q .0 m mea kana ka mea a kuu ■ kahikuhi Puuone opio nei i hoolaha e aku ai mamu«-, r® :ka- wf keiaeau -er,hoiko mai ai I bou ma-.aa.9,..ia.-e fea:- hu.okamuhi ole. • -

Al? ae la ka Moi iiuna a lilm aka nn 1 ^ ?J?otn n ki ut npm ua jiiki i-nl ka ! ?'a u na Jaat e Iino' r <- a nmi „1 bni aku LLĪ LlU aU. O! iīK V |„1 a ?i a ra e ba oiaio, e huoLo A L vb , ^ aLn ' du ©iea 1 minii Ni fr pono ui lih i n m r j j A kona iaa 1 1 1 ?o o 1 prro o l'- • | 1,14 ' keia hora, eia ka Leialii a nie kona I līldU roea e paa ai a e hoopakelo oe L ko'u i f,'a a me ko'u lahuikanaka pu, ke oluolu ia '■ >0? ahonui. © " ' - rn KU N A L K 1 i r,fi 1 \] Ua Inule a nalow- l 1 ke ,-u m u o » 1 t rf,binei pia aiaiui Muuanu a 1 oifi rna " 1 «m» 1 I IIomIl pLvha, *h o k ; ! no Jre !:a r> 1 I T < k f u 1 uialuo? o kekahi apana pepa > 1 1 jhuli Le 18 Mlīhu ka loa. O ka mea a mau mpa e .loaaa ai, e hoihoi mai ma kea Krn , rf^r loaa no ka uku makana.