Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 1, 1 October 1861 — Kela mea, Keia mea. [ARTICLE]

Kela mea, Keia mea.

He nui ke ano kue o keia ola ana, mai loko mai o ke kai, loaa ia kakou na la hou, a mai loko mai hoi o na huaolelo weliweli, e loaa ai ke anuanu o ko kakou mau manao aloha. E hana ia'na kekahi ahaaina nui, ma ke kulanakauhale o Ladana, me ke kokua ana i na dala e loaa ai ke "Kiahoomanao" maikai no Ioane Buniana, ka mea nana i kakau ka mooolelo o Keristiano, kela Buke i pai ia ma ka olelo Hawaiii nei. Ma ka olelo a Camerona, ke kakauolelo Kaua o Amerika Huipuia, i ka la umi o Iulai iho nei, ua 230,000 ka nui o na koa ma ka Akau i makaukau mau no ke kaua, e hoonui ia ana nae a e hiki ana i ka 500,000 ka nui mamua o ka pau ana o keia makahiki. O kekahi wahine i hoohewa i ka malama ana o na kane i ka umiumi, olelo iho la penei, Ka! o keia nu hou o ka umiumi o na kane, he mea ino loa i ko'u manao, a nolaila, he hookui mau au i ko'u papalina ia mea. Kupanaha no keia wahine! O kekahi kanaka o loko o ka Papa koa o Rode Ailana, e noho nei ma Wasinetona, i kekahi la mamua aku nei e pulumi ana ia lalo o ka papahele o ko lakou hale koa, o kona waiwai he hapalua miliona dala. Ua aloha io keia kanaka i kona aina. Ua hiki mai ma Quebec kekahi keiki alii o Beretane, o Alfred kona inoa, oia kekahi keiki a Victoria, ka Moi Wahine o Beritania, i kona hiki ana malaila, hoike nui mai na makaainana o kona makuwahine alii i ko lakou mahalo a me ko lakou aloha ia ia. Ma ka la 25 o Iulai iho nei, ua make ke alii o Tureke, a ua ili iho kona noho alii ana ia Abdul Agei Khan kona kaikaina, ua olelo ia, e hoopilikia ia ana paha na Keristiano ma keia hope aku ma ia Aupuni, no ka like ole o keia alii me kona kaikuaana. Mai ke kukulu ia ana o ke Aupuni o Rusia a hiki i ka makahiki 1862, e hiki mai ana, alaila, loaa ka 1000 makahiki o kona noho aupuni ana. E lilo ana keia makahiki ae i makahiki olioli no ia aupuni, a e ahaaina nui ana ma na wahi a pau o ia aupuni. E hahai ana kekahi kanaka o Irelani i ke ano o ka pila hookanikani, penei, "He like pu ka helehelena o ua mea kani la me ka Pelehu, a o kona nui ua like pu me ko ka Nene hihiu, hoohuliia e a'u ke alo iluna, a anaanaiia e a'u ka opu me ka laau, e alala ae ana kela," o ka leo paha o ka pila kana i kuhihewa ai he alala? MOKUPUNI LANA.—Ua olelo mai kekahe Kapena moku, ua ike oia i kekahi Mokupuni e lana ana i ka moana, he 80 paha na kapuai, ma ke ana waena, he ano poepoe, ua hele kona moku a aneane 200 kapuai ke kokoke, he 20 kapuai ke kiekie mai ka ili kai ae, me na laau no e ulu ana maluna. Ua ike ia keia mokupuni ma ka Latitu 21, 59 akau, a ma ka Lonitu 72, 51' komohana. KULANAKAUHALE LAKO I NA OLELO HE NUI WALE.—Ua olelo ia e kekahi Nupepa o Odena, (aia ia kulanakauhale maloko o Tureke,) aia malaila e pai ia nei na Nupepa o na olelo ano okoa, he nui wale; penei: Olelo Hebera, olelo Helene, olelo Latina, olelo Lukini, olelo Farani, a me ka olelo Geremania, o ka oleio Italia koe, alaila lawa kela mea a me keia mea e noho ana malaila i na Nupepa i hoopuka ia ma ka olelo ponoi o ko lakou wahi, e like me kakou nei i ka kakou olelo ponoi, o ka olelo Hawaii.