Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 2, 1 November 1861 — Keia mea keia mea o Hawaii nei. [ARTICLE]

Kela mea keia mea o Hawaii nei.

PUNANA NALO MELI. - O ka inoa o ka hale kuai hou o John Thomas Halewai (Waterhouse) i noho ai mamua ma ka hale Pohaku o Mika Aniani me Gerina ma ke kihi o ke Alanui Kaahumanu a me ke Alanui Aliiwahine,) ko kakou hoa kuai o na makahiki loihi i hala ae nei. Ua wehe hou ae nei oia i hale kuai ma ke Alanui Aliiwahine, mauka ponoi o ka hale kuai bipi o Miki me Kimo Peleknne. A e like no me kona ano mau ka MANUAHI, pela no kana hana i keia manawa, nolaila, e kipa kakou e launa, a e lulu lima me ko kakou hoalauna o ka iu o ka la o Honolulu nei. E nana oukou i kana Olelo Hoolaha ma keia Nupepa. NUI KA WAIWAI HAWAII I LAWEIA I KINA. - Ua lawe aku ka moku Amerika Moonlight, Honokona, inehinei, i na Eke Pepeiao Laau he nui wale, na Lala Mano, a me na Eke Loli he 28, he 2,200 paona ke kaumaha. Akahi no a laweia ka Loli, ma ke ano waiwai kalepa, a nolaila, ua olioli makou i ka hai aku i ka lehulehu i ka hoohui hou ia'na mai o keia mea i kumu waiwai io no keia mau Pae Aina. No ka mea, ke emi nui aku nei na Moku Okohola, ke kumu waiwai i hilinai muaia'i e kakakou i kumu e loaa'i ke dala maoli. O Utai a me Ahee na mea nana i hoouna'ku nei na waiwai i haiia maluna. NA KOA MAOLI O HILO. - I kekahi mau mahina i hala'ku nei, i ka loheia ana mai o ka haunaele a me ka pilikia o ke aupuni o Amerika Huipuia. Ua hoolanaia mai ka manao aloha o ke Poonahoahoa, (T. Spencer) no kona aina hanau. Nolaila ua kukulu oia i papa Koa Pualu, noloko ae o na kanaka Hawaii mu Hilo, a ua kapaia, "Na Koa Kupaa o Poonahoahoa," (Spencer lnvincibles,) a ua hai aku oia i ka Peresidena o Amerika Huipuia i kona makaukau e kokua ia aupuni me kona poe Koa. A eia na olelo malalo o kekahi Nupepa i ioaa mai nei ma na moku hope loa i ku mai maanei i keia mau la iho nei: WASINETONA, SEPT. 22. Ua noi mai kekahi papa koa i ke Aupuni, mai Hawaii mai, a ua aeia aku lakou. He poe Amerika kekahi, a he poe kanaka Hawaii kekahi. Ua manaoia e holo koke mai ana lakou i ka wa e hiki aku ai ka lohe o ka aeia ana. Oia na "Koa Kupaa o Poonahoahoa" ma Hilo, a no ka noho ana hoi malalo o ke Kapena akamai, a me ke Sagiana hana pono, ua akamai loa lakou i ka paikau, a e emi ana paha ka ike o na Koa Aupuni o kakou, no ke akamai loa o na Koa Pualu o Hilo. Elua Eke Leta i hiki mai nei ma ka Moku Amerika Moonlight, a me ke kialua Timndra, aohe nae he mea hou ano nui maloko. Ua aneane e lilo loa ka Moku o Misouri i na Kipi, pela ka lohe hope loa i hiki mai nei, oia wale iho la no kahi mea hou. Oia mau no o ka noho hoomakaukau ana o na aoao elua. Aohe he Kaua Nui i hooukaia i keia mau mahina iho nei. Aia paha i ke ku ana mai o Cometa e lohe hou ia mai ai kekahi hoouka kaua nui. E nana i ka Mooolelo o ka hoouka kaua nui ma Bulu Rana i ka la 21 o lulai iho nei, ma ka aoao eha. MALOO MAOLI. - I ka olelo mai a kekahi poe, aole lakou i ike iloko o na makahiki he umikumamalima i kaahope ae nei i ka makahiki maloo e like me keia. Ma Maui Hikina, ua pilikia loa na Mala Ko a Spencer a me Burua, aohe ulu pono o ke ko no ka nele i ka ua, aohe hiki i ka hooulu wale ae i ke ko ke nele i ka wai e hooma-u ai i ka Honua. Aole pilikia loa ka Aina Ko o ka poe ma Haiku. Ma Oahu nei kekahi, ke nele nei ka nui o na loi a puni ka aina i ka wai ole, maloo na kula a me na wahi no a pau, ua hele a owela ka aina i keia mau la, ke hoohalahala nei ka poe mea loi e pili ana me ke kahawai o Nuuanu, no ka laweia o ka wai o ko lakou aina no ka poe e noho nei ma Honolulu, e ka Ha Wai o ke Aupuni. AOHE OIAIO. - Aohe oiaio o ka olelo a J. L. Nailiili i paiia iho nei ma ka Hoku o ka Pakipika mamua aku nei, e hai ana ua hoopauia o ka mea Mahaloia loane li, mai kona noho ana i Lunakanawai no ka Aha Kiekie. Ua minamina makou mahope iho o ka ike ana i ka mea i hoolahaia e J. L. N., a ua maopopo ia makou ke kumu ole o ia hoolaha ana, a ina no he oiaio, aole o makou manao he mea pono i ka poe e ae ke hoolaha ia mau mea, oiai he papa pai no ko ke Aupuni e waiho nei, a maloko ae o ka Nupepa o ke Aupuni e puka ae ai ia mau mea; no ka mea, o ka waha olelo ia o ke Aupuni. Ua kali makou i na la i hala ae nei, me ka

manao e ike i ka manao i haiia, mihi ae i ka lehulehu, o ka mea nana ka palapala i haiia maluna. e olelo hewa ana me ka oiaio ole; aka, aole nae oia i hana pela, nolaila makou i manao ai e hai aku i ka lehulehu i ka oiaio ole o ka mea ana i hoolaha'i. NA LUNA PUKIKI MA HAWAII NEI.—No na aina mokupuni o Potugala mai lakou. He mau pae aina lakou ma ka Moana Atelanita, e moe ana mawaho mai o Aferika Akau. Ua holo mai lakou maluna o na moku okohola. Haalele kekahi poe o lakou i na okohola, a noho kamaaina lakou mauka nei. Aole i keokeo ko lakou ili e like me ko na Beritania, a me ko Amerika. Ua hanau lakou he poe Katolika, a ma ia aoao ko lakou hoomana ana. He poe noho malie ka nui o lakou, e imi ana i ko lakou ola, ma ka mahiai kekahi, ma ka hanai bipi kekahi, a ma ka hoolimalima hoi kekahi mahope o na haole. He poe waiwai kekahi o lakou, a he ilihune kekahi. Aka, e pono ana paha ke aupuni i ko lakou noho ana. Aia no kekahi pukiki e noho ana mawaho o Honolulu, he mea ikaika i ka hana, a he mea waiwai no hoi. He nui na hale ona, na bipi me na aina hoolimalima. Ua kokua no ia i ke kukulu ana i ka halepule Katolika ma kekahi aina ona. He okoa ka haawi ana i kona mau kaa kauo, ua kokua aku oia i $1,200 ma ke dala maoli. Ke kokua nei hoi oia i kana kumu, aole i ikeia na dala. Pono no e hilahila na hoole pope e noho pi ana me ke kokua ole i ke aupuni o ke Akua, ke ike aku lakou i ka lokomaikai o keia Pukiki e haawi nei.