Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 3, 16 November 1861 — Olelo Hoolana i ka Manao. [ARTICLE]

Olelo Hoolana i ka Manao.

I ahaia ka manao ? I hoopohoia anei ? Kuai inanuahiia anei? Hookuuia anei ika nahelehele ? Hooweliweliia anei? Pe!a io noka nianao i kekahi wa, a i kekahi vva, aole peia, ua lana me he wai la o kahi pohu loa, e like rne ke awa o Knu, a kakou e ike nei, a, nohea mai ka lapuu o na manao me he hau la o Nuuanu ? Nohea mai ka puahiohio oka manao ? He makani anei ko loko o ka opu e oni ai ka noonoo ana ? Pela ko'u noonoo ana, o ka manao, niai kona maka ike no ia i hiki mai ai, aole ma ka lohe, no ka mea, inawauhe makapo, pehea wau e kuko ai i ka wahine ui ? A pehea au e ike ai he anapanapa ka wailiula,a he hinuhinu ka pahoehoe, a he lio holo o mea ? Nolaila, makahi i nui ka nana ana o ke kanaka, e nui auanei kona ike a me ka noonoo e hiki mai ai, nolaila keia olelo, "o ka maka ko ke kino kukui, ina ino na maka, e pouli no auanei, aohe io ka nui oka pouli." A pela aku no, he maka no he maka, he waha no he waha A ina e maopopo ka ike maio ke kanaka, mahea hoi o loko i puka mai ai ? Ke ike nei kakou he kumu ko na mea a pau e ponoai, he kumu ko ke kino e nui ai, o ka ai o ka ia. a me na pono e ae, he kuniu ko ka honua, o ke kaawale ana o ke aouli, oia ka hapalua o ka wai nui, hekumu ko ka hanu o ka makani, ina nole makani, paupauaho koke no, he kumu ko ka wela o ka la, nolaila mai ke ahi a me kona wela. Pela ka noonoo o ke kanaka, o ka uhane iloko o ke kino kona kumu. O ke kino, he puka e hamama ana mawaena o ka uhane a me ka mea kino, ua like ke kino kanaka me ka punawai, ma ia puka honua e ike ia ai ka momona o ka wai a me ka ole; aka, ua loli ka wai mamuli o ka puka e homama ana, penei: ina i ke kuahiwi keia puka e puai ai ka wai, e momona no, ina hoi i kahi lepo hehee, e ino auanei a hohono lepo, ina i ke kula panoa, momona ole, alaila, e mahanahana a wela ka wai, ina i ka palena o ke kai me ka honua, alaila, e mikomiko ano paakai ka wai ke inu aku, nolaila, ua maopopo na kumu e pono ai.

Ko ke Aupuni kumu auhea ia ? 0 ka like o na manao o ka lahui, i iiookaiii haiiil, U u kona kumu no r» ka lehulehu. Aole anei o ka like o Amerika Hiupuia ka mea i Aupuni ai, oia, a i ke kue ana, pehea ? Ua kipi, nolaila, ua lilo ke Aupuni i kela koa keia koa, aia ke Aupuni i ka liina o ka lehulehu i keia wa. Peia ko kakou mau manao a me ka noonoo inaikai ana, ka ike ana i na nu hou, a me na meai o kela walii keia wahi, a ine ka noho ana o kou pili koko a hanauna, auhea kona kumu e hiki ai me ka lohi ole a ike oe ? O ka moku o ka waa, ae, he mau alanui, a he kumu no ke kino maoli e hiki ai, mao a maanei, me ka lohi ole, a me ka pau ole o ka nianawa ? Eia, o ka Nupepa, pololei oe a ka ulu i paki ka kepau. Oia no, o ka oiaio no ia, ina mni loko inai ia noonoo ou, ea ! e lawe hoi paha oe i na hana malalo iho o ka la e kau nei, no hai ka lio a holo oe, he uku no, no hai ka lole, ka hao, ke kainaa, a pela aku no, he uku wale no ka inea eloaaai ia o<e. Pela ka"* Nupepa, mai kuhihewa oe ma ka Nupepa ka uku, no ka mea, ua pili ia i ka pepa l. Ae, a maliea ka uku, tna ke 5*2 pepa o ka makahiki hookahi* ehia iho la dala? Elua dala,(§2 00) aole no hoi ha i maliuiiu, he pi-ki nola ia ke nounu ia ma ka olelo a na haole. Wahi a nu da!a elua, aole paha e paa ka hale laau maikai, a me na lole maikai, a me ka aina, a me na mea a pau i na dala elufc. Pela, he oiaio no ia, no ka inea, o ka Nupepa ke kahiko o ko'u manao, ka waj hooluu e nani ai, ka mea naua e kupa, e palai a momona ko'u noonoo, aole ka .hoi oe e noonoo iho, oia, o ka maoao ko'u hanau ke kino me ka noonoo pu oo la, aole pela, e nakia |>onoaku ia J. W. H. K., a me S. P. K., a pela aku, ua aoia, e! pau loa ae keia pilikia, mai aua 1 ka'u mau dala i ka Luna hwe pepa, a mai mau no hoi keia hooK

o'u, ae, pono oe, ua lohe aku la, Nolaila. e na mea a pau e noho nanea ana, mai Hawaii a Niihau, eia mai na Nupepa. E lawe oukou me ka noonoo ame ka oiaio. Owau no ko oukou makamaka S. D. Keolanui. Niuhelewai, Kapalama.