Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 4, 2 December 1861 — Page 3
Ka Nupepa Kuokoa.
Na Palapala.
Kokoke mai ka manawa.
I na mea a pau mai Hawaii a Niihau , eia ka wa e noonoo ai i na la hoano e hiki mai ana, penei:
1. Kokoke mai ka makahiki 1862 imua o kakou, a e hala aku keia makahiki me ka maluhia o ko kakou noho ana, a me ka pomaikai o ko kakou mau kino no ka hiki ole mai o na mai luku aloha ole, a me na enemi — e hoopio i ke Aupuni. Ua palekana kakou no ka ikaika o na haipule a me ke ahonui o ke Akua, ma kona alai ana i ka huhu na ole okooko enaena, e paila mau ana i na makahiki he nui wale o ke ao nei.
2. Ua puka mai no he mau mea hou iloko o keia makahiki e pau ana, oia na Nupepa hoolaha manao, hoonaauao, kuhikuhi i na mea o na wahi e, na nuhou, na mea i ike ole ia, ka naauao o ka poe mua a me ka lakou mau hana; nolaila, o kona mea e ola ai a e ike mau kakou, o na Dala Elua, ($2.00.) E ku mai iluna kakou me ka maua ole, a me ke pi ole, a me ka paakiki ole, a e haawi i na dala me ka lohi ole, e wiki ea! e noonoo pono, e makaala, e kukakuka, i lawa, helu pono me na hoa, hoolawa mamua ae o ka la mua o Ianuari, o nele kakou i ka Nupepa ole, ka waha e kamailio pu ai mao a maanei.
3. E makaala hoi oukou no na Lunamakaainana o kakou, e nana i ke ano, e makaala, e kiei, e halo, e kuka, e launa pu, e kamailio no na mea e pono ai ke Aupni a me ka lahui, mai kapulu a koho lealea mamuli o ka mahalo, a me ke kiekie a kaulana o ka inoa, me ka ike aku no he lalau, he auwana, he naaupo, a me ka hookamani, mai hoohalike me Samuela i kuhi ai ia Eliaba he oiaio ia! ua ike oukou.
4. Mai koho kakou i ke kanaka ike mua ole ia o kona ano a me kana mau hana, o pilikia hou a kaumaha hou kakou, e nana kakou i na wa i hala aku nei o ka Ahaolelo Aupuni, i ka poe oia wa a me ka lakou mau hana, noloko oia mau makahiki na luna mua i holo ai na mea i maule ai keia lahui ma ka pono kaulike, noloko o ka puni wale o kakou ma na ano hoohinuhinu a hookamani, ua ulu mai ka pono ole o keia noho ana. Aole au e ahewa ana; aka, e uwao ana au mawaena o kakou o komo mai ka poe maule wale o ka manao a me ka poe hookelakela hoopaapaa imua me ka haalele i ka like. O komo mai ka poe lokoino a haalele i ke kaulike o keia noho ana; nolaila, e makaala kakou.
5. Aohe kumu e ae o ka pilikia o kakou a me ka aie o ke Aupuni, i ke dala ole, o na luna mua no ka poe nana i hana mua na kanawai; nolaila, puka mai na luna a nui o ke Aupuni, a me ka uku a kiekie, kauia na kanawai no na dute a nui, a me ke kanawai no na mea piele, maauauwa, kalewa. E nana i ko Kauka wa e noho Kuhina Waiwai ana, aole nui na luna, aole aie ke Aupuni.
6. Nolaila au e olelo nei ia kakou a pau loa, na haipule o ke Akua ola, e pau ke kolo ana a me ka moe ana ilalo, e ku iluna, e linohau, e lawelawe, a e makaukau, e liuliu i na luna kupono no kakou e na hoa luhi o ka inea o ka noho ana o keia honua.
7. No ka mea, o kakou ka hua olelo Aupuni, oia ka hapanui, o ka hapauuku loa, na luna a me na 'lii o kakou; nolaila, ua waiho ia ia kakou ka mana noho Lunamakaainana, e hana i kanawai a me ka maluhia o keia lahui kanaka; nolaila, ina hewa no ia kakou, alaila, me kakou ia, hala ole ke Aupuni a me na 'lii, no keia mau mamala olelo maluna ke hoounauna aku nei au i ke kauwa lokokomaikai hikiwawe, a mama, nana e lawe aku ma na wahi a pau i noho ia e na hoa luhi. Owau no me ka mahalo aku, kau kauwa liilii. Honolulu , Nov. 1861. S. D. K
Heaha ka pono o ka hoolaha Nupepa?
Ma ka nana ana ma ka mooolelo o ka Baibala, mai kinohi a hiki mai i i keia manawa, e ike pono no kakou, he nui ka hana ana, me ka noonoo ana o ka poe pono i ka wa kahiko, no ka hoolaha ana i ka Baibala. He nui no na Keneturi, e nee malie ana me ka nui no o na keakea e alalai mai ana i ka wa e hoolaha ana i ka Baibala. Ina e nana kakou ma ka Hoikehonua no ka Palapala Hemolele, e ike pono no kakou i na aina i laha mua aku ai ka olelo a ke Akua. Ua nui no na haalu e iho ai ilalo, a e pii malie ai iluna, i lohi ai ka hooha ana i ka Baibala.
Nolaila, he pono no kakou ke ku, a nana, a noonoo no hoi i ka mea e holo ai ka Hoolaha Nupepa. Ke kanalua nei paha kekahi poe me ka olelo iho iloko o lakou, heaha ka pono o ka Hoolaha Nupepa. Ua olelo ia ma ka Puke Aokiko, penei. "I ka wa e noho pu ana na kanaka ma kahi hookahi, o ke kamailio maoli ka mea, e maopopo ai na olelo." I ka wa e kaawale ai, o ka palapala ka mea e hoike pololei ai i na manao "Ua kanakolu makahiki a keu ae ko kakou ku ana, aole i loaa ia kakou keia mea hou, o ka Hoolaha Nupepa. Nolaila i kupono ai ia kakou ke manao, he hana maikai ka Hoolaha Nupepa. Malaila kakou e ike ai i na mea hou mai na aina e mai, a me na kaua o kekahi mau Aupuni o ka honua e waiho nei.
Aole oia wale no, ma na Nupepa no hoi kakou e ike ai i na manao kupono a ke Aupuni e hai mai ai i na makaainana, malaila no hoi kakou e ike ai i na manao o ke alii, a me ka hana ana a ke Akua ma kekahi mau aina ma ka honua nei. Nolaila, e manao maopopo no kakou, he waiwai io no ko ka Hoolaha Nupepa. Malaila no e waiwai mai nei kekahi poe imi waiwai o na Aupuni naauao o ka honua nei. A no ka ike no hoi paha o kekahi mau haole e noho nei ma Hawaii nei, he hana waiwai ka Hoolaha Nupepa, nolaila, ke hoomau nei no i ka Hoolaha ana i ka Nupepa.
A no ka puka ana mai o ka la i ke awakea ma Hawaii nei. Nolaila, a lawa ae la na maka o na keiki Hawaii , a kupu mai la ka manao makemake me ka hauoli e hoao, a e hapai i keia hana, he Hoolaha Nupepa. A i ka hapai ana o na keiki Hawaii o ke kaona, ua hiki io no ka mea i makemakeia. Aka, eia ka hewa, ua nui na nalu e poi pinepine ana, a me na kaula liilii e keakea ana i ke alanui e hiki ole aku ai ka poe huakai hele ma kahi a lakou e makemake ai. Eia keia, aole paha o kakou mea kanalua, a kuihe, no ka Hoolaha ana i ka Nupepa, no ka mea, ke iini nui nei kakou me ka makemake i ka Nupepa.
Auhea oukou, e na hoa launa o ka hui Nupepa, a me ka poe e makemake mai ana i ka Nupepa, mai hoopuka aku kakou i na olelo ano hoopaapaa me ka manao e hoino maoli aku i ka Nupepa Hoku Pakifika. No ka mea, he keiki hou no ia, aole i ai i ka ai paa. Eia hoi keia, aole no paha he haumana kula, a haumana kamana, a amara paha, i ike koke iho iloko o na la pokole; aia no a loihi na makahiki, alaila, ike na haumana.
Pela no ka poe hoolaka holoholona, aole e laka koke i na la pokole, aia no a hana pinepine, alaila, laka ka holoholona hihiu. Ina pela, alaila, e ike pono no kakou, pela no ka Hoolaha Nupepa Hoku Pakifika; Aole no paha e maikai koke iho iloko o keia mau la pokole, aia no i ka hana malie ana, a maa iho na kanaka Hawaii ia hana, alaila, puka mai na manao maikai. Aka, ke hoohewa e aku nei no kakou i na keiki o ka Moana Pakifika. I nui ke aho e na hoa o ka luhi mua, e hooikaika, a e hoomanawanui hoi. Eia nae keia, ua nui no na kui e keehi ana ma kela aoao keia aoao. Owai la ka mea e owala ole ana? E kaupaona i ka mea kupono, e hahai aku ai i na kanaka o ka aina hanau .
W. N. PUALEWA.
Honolulu , Nov. 1861.
Olelo Pane.
Ua oleloia e J. Papa iloko o ka Helu 9 o ka "Hoku Pakifika, o ka la 21 o Novemaba nei: Na J. Ii no i kauoha ia ia." E lawe e hookomo iloko o ka Nupepa "Kuokoa" i ka moolelo o ka hele kaapuni i puka koke mai. I na pela, a he oiaio maoli keia olelo, na ka Peresidena o ka Aha Hui Mahi pulupulu keia olelo kauoha ia J. Papa, alaila, e pono ia'u ke lawe mai i kekahi mamala o ka moolelo o ua Aha Hui Mahi pulupulu nei o ka la 1 Okatoba, a me ka la 22.
"Hooholoia, ma ke noi a Kamaipelekane, e hoololiia ka moolelo o ka la 24 Sepatemaba. Hooholoia, ma ke noi a J. Komo e koho i mau Comite ekolu, na lakou e hooponopono ka moolelo o ka la 24 Sepatemaba.
Hooholoia ma ke noi a J. W. Nahalelauhala, o Kamaipelekane, Maakuia, a me J. Papa na Comite. Ku mai I. Ii, hoopuka mai i kana olelo hooholo penei:
Hooholoia. E lawe mai na Comite ekolu i ka lakou olelo hoike i mua o ka Hale ma ka halawai e hiki mai ana.
Hooholoia, na ke Kakauolelo hou e kope maikai a hoopuka ma ka Hae.
Ma ka la 22 hoi. Ku mai o Ioane Ii, a hoopuka mai i kana olelo i mua o ka halawai o ua la la.
"Ua kahaha loa wau i keia moolelo i hoopukaia e ke Kakauolelo mua, me kuu lohe ole, a me ka waiho ole mai o na Comite i ka lakou olelo hoike, a lilo ia i moolelo no ka hale, ua aponoia ka olelo o ka Peresidena."
A no keia kumu, ua hai ia aku ka olelo hooholo a keia Hui ma ka Nupepa Kuokoa.
Eia ka ninau: O ka wai na olelo oiaio? O ka J. Papa anei? O ka J. Ii paha? Na ka lehulehu e noonoo. Ina ua ikeia ka mea Hanohano he olelo hoopunipuni, alaila e manao i ka J. Papa he oiaio.
Aka, e noonoo no ka lehulehu i ke ku ana o ka Mea Hanohano imua o kana Oihana Kiekie imua o ka lehulehu iloko o keia mau makahiki loihi, me ka hookamani ole.
"LOLO KA AHA HUI PULUPULU." Pela i oleloia e J. Papa, ke olelo nei lakou, aole he "lolo" o ka Aha Hui o J. Papa no ka mahaoi.
No ka mea, ua ike no ua Kakauolelo mua nei, aia a lilo ka hana i na Comite, e waiho auanei lakou i ka lakou olelo hoike imua o ka Hui, a apono ka Hui, alaila, na ka Hui e kauoha i ke Kakauolelo oia halawai e hoopuka ma ke akea. Oia ke ano mau.
Ua maopopo no i na mea i ike i ke ano mau o na rula o ka Aha Hui. Aole he mana i ka Peresidena oia Hui e kauoha i kela, a i keia e hana ke ole e ae ia e ka Hui. Aia wale no i ka Hui ka pono a me ka hewa, i na ua kupono ma na rula oia Hui. A pela no ka Ahaolelo ma na Aupuni naauao a pau. "E mihi a e kalaia" wahi a Iesu.
S. N. HALEOLE,
Kakauolelo o ka Hui Pulupulu.
E hoomanao ia kakou.
E ka Nupepa Kuokoa:
ALOHA OE. — Ka luna e hele mama ana iwaena o keia mau mokupuni, mai Hawaii a Niihau, e hai aku ana oe i kau mau hana i hele aku ai imua o ko kaua mau hoa, i nea o ka pono a me na'lii o kou one hanau nei.
E na'lii maikai o ke Aupuni o Hawaii nei a me na Kuhina, a me ka poe hanohano, a me ka poe waiwai a kuonoono maoli no hoi, e nana mai oukou i ka kakou luna, ke hele aku la, he kanaka nui oia, e hiki ia ia ke lawe i na mea a pau ke haawi ia ia ka lawe, no ka mea, oia kana hana i makemake ia o na hana e pili ana i ka waiwai o ke Aupuni, a me ka hoonaauao ana i ka lahui kanaka a me na mea a pau.
Nolaila, lana mai ka manao o keia hui Nupepa Kuokoa, e launa aku ia oukou me ka lana no nae o ka manao, e hookipa ana no oukou ia ia, a hanai ia ia, i loaa ke ola no kona hele ana ma keia Aupuni, a puni ka makahiki me ka hai mai i na mea i ike maka ia a lohe pepeiao paha, a me na ukana i hooili kino ia mai, a maopopo hoi na hana o kela wa i hala a me keia wa no hoi.
E na'lii maikai o ke Aupuni, ka poe hanohano, ka poe waiwai, a me ka poe naauao e nana mai oukou i keia hana nui, a ka hui Nupepa Kuokoa; he poe kanaka Hawaii wale no lakou a pau, a ke kokua ia mai hoi e oukou o ke ola no ia o ke Aupuni Hawaii, a ko no hoi na mea e kaena nui ia nei, ua puka o Hawaii nei i ke awakea loa, a ke hele nei ia kaulana ma na Aupuni a pau o ka honua.
Nolaila, ea, aole o ke kaulana ana o ke Aupuni ma na mea i ike ia a pau ae la ka hana ana, a hooikaika ana hoi; aole pela, hooikaika aku no i mea e holo ai ka ike, ka waiwai, ka malu, a me ke ola o ke aupuni, a me na kanaka.
I mai paha aunei oukou, he aha ka waiwai o kakou i keia Nupepa, a me ke Aupuni? eia, o ka ikaika ana o na kanaka Hawaii i ka hapai ana i keia mea nui, wahi a kekahi poe haole i makaukau ma ia hana, oia iho la no ke Aupuni a me ke komo o na olelo, hoonaauao, oia na pomaikai a'u i manao nui iho ai.
Nolaila, e holo lanakila ana keia luna, oia o Nupepa Kuokoa, ma keia Aupuni o Hawaii nei, me kona wahi ola no ka hele ana i ka makahiki $2,00. Owau no me ka mahalo.
S. WAIWAIOLE.
Niukukahi, Nov. 1861.
Hoopilimeaai.
Nui wale ka poe e olelo mai nei ma ka "Hoku o ka Pakifika" i ka hoopilimeaai o kekahi poe e lawe ana i ka Nupepa Kuokoa; "he hoopilimeaai ia mamuli o na Misionari i loaa na Oihana Aupuni;" wahi a la-kou.
Kupanaha! Aia anei ia mana i na Misionari, o ka hoonoho aku i kekahi na Oihana o ke Aupuni? Na na misionari anei i hoonoho i na Luna, na mea hanohano i na Kuhina no keia Aupuni? Na na misionari no anei i hoonoho i na Lunakanawai ma kela apana keia apana. Na lakou no anei i koho i mau Lunaauhau ma kela apana keia apana? E noonoo kakou, aole ia o ka lakou oihana. I na ua hana lakou pela he lawe wale ia, aole pili ia hana i ka oihana misionari A ina paha ua ninau aku ke aupuni, i ke kanaka ano pono a lakou i ike ai, a hai mai lakou, aole ia he mea e lilo mai ai ka mana o ke aupuni ia lakou, a na lakou e haawi na oihana o ke aupuni i ka mea a lakou i manao ai? Aole loa no.
Ua olelo no anei ua poe nei a oukou e olelo nei, ina lawe kekahi i ka Nupepa Kuokoa, loaa ia ia na oihana o ke aupuni? Owai ka mea i olelo pela? Aole paha ea? Ae, aole no.
Ka hoopilimeaai. He hoopilimeaai anei au, ke makemake no au e lawe i ka Nupepa Kuokoa, a haalele i ka "Hoku o ka Pakifika" no ka pokole io no o kahi kakai e paa'i? I mai paha kekahi; "aole no i pili ia oe, aia i ka mea e ae ana i ka olelo mai a na misionari." Ae, pela ea! Ina no pela, aole no ia he mea e pau ai keia inoa hilahila. Ina e ae aku makou i ka oukou, a lawe i ka "Hoku o ka Pakifika;" he hoopilimeaai no paha ia o makou ia oukou? Pilikia no makou e like me ko makou makemake, ina o kela, oia no; a ina no hoi o keia, oia iho la no.
No ka mea, aole na oukou ka makou ai e ai nei; aole no hoi na lakou la; na makou ponoi no. Mai henehene hou mai; o ku i ka nuku eueu. Aloha oukou ea.
KANAKA HAWAII.
He mau keiki hakaka me ka mano.
I ka Poakolu, oia ka la 20 o Novemaba, i ka hora 12 o ke awakea, hele aku la kekahi mau keiki elua, i ka auau kai, o M. Kekiakona, a me K. Kalunakanalima, ma kahi heenalu o Uo, ma Lahaina, ia laua e auau ana, hoea mai la kekahi Mano nui, e 3 anana ka loa, a i ko laua ike ana i ua Mano nei, i aku la kekahi i kekahi, e pau kaua i ka Mano; i mai la hoi kekahi, mai makau oe, hooponopono ia aku ko papa heenalu a kupono i ka waha o ka Mano, alaila, ku malie iho la kekahi keiki, me ka manao e lanakila ana kela ia nui weliweli, ke nana aku, maluna o laua nei, a i ka manawa i kokoke loa mai ai ua ia nei i ko laua nei wahi e ku ana, pane aku la kekahi o laua me ka haalulu, i aku la. "Pahu ia aku hoi ko papa ma ka mahamaha o ka Mano, pahu aku la no kela a ku ma ka mahamaha, holo koke aku la no kekahi keiki a paa ma ka hiu o ua Mano nei, o ka mea nana i hou aku, holo aku la no ia a paa aku la ma ke a luna o ka Mano, nanao aku la kekahi lima ma ka mahamaha, a umeume iho la lakou, a hiki ka ia ma kahi papau, pau kana wahi eha, lilo na laua nei ka eha i koe, pepehi iho la laua nei i ua Mano nei a make, kii aku la laua i kekahi poe e kii mai i ua Mano nei, kii ia mai la no ua Mano nei, lawe ia aku la mauka, Pipi holo kaao.
M. K. LIHAUWAIEKEEKEIKALANI.
Lahaina, Novemaba 10, 1861.
He mau manao hooakaka.
He mea makehewa wale no ka moolelo o Esetera, i ka hookomo ana iloko o ka nupepa Hawaii; mehe mea la ua nele keia lahui i ka Baibala ole, i hookomoia ai kela moolelo iloko o ka nupepa. Ka inoa o ka lawe mai i na manao hoonaauao no loko mai o kona poo.
I ka nana ana i ka moolelo o ua Esetera nei, me he mea la na S. D. Keolanui i malama ua moolelo la, no ka mea, ua kakau kela i kona inoa malalo iho.
Ina i manao na makaainana e hoohiki mua au i ka puu dala o ke Aupuni, aole e lawe, ae no au, no ka pomaikai o ka lehulehu ko'u oluolu. Ua hala no ia'u ka la i na pono kikokiko."
Pupule maoli o S. D. Keolanui, e olelo nei ma ka Helu 9 o ka Hoku Pakipika, i kela olelo i haiia maluna. Ua maopopo no paha i ka poe naauao, he mea makehewa wale no kela olelo: Pehea la e loli ai ke kanawai, ke ole e loli ke kumu kanawai.
Olelo mai o Paulo, ma Korineko. "Owai ka mea a oukou i hele i ke kaua me ka uku oleia mai? Owai ka mea i mahi i kona malawaina, a ai ole i kona hua? Owai ka mea i hanai i ka holoholona, a uwi ole i kona waiu? He pono ke ukuia ka paahana."
Ina i uku oleia ka mea hana malalo o na Haku, alaila, he mea maopopo, he moloa, kapulu wale no kana hana. Pela ka Lunamakaainana hele i ka Ahaolelo Kaukanawai; aole manao i ka pano o ka lahui a me ke Aupuni.
E na Makaainana, e nana i kela olelo a S. D. K., mamuli lilo oukou i ke alakai hewaia, ma na kumu pono ole, a me ka lauwili.
J. MAKAAINANA.
He Mele no ka Haku o Hawaii.
Aia i Kaukeha, ka halia o ke aloha,
Ke aweawe manao a ke kini o luna,
E hea mai ana ka leo o ka pololei,
E hoi e pili me Hihimanu,
Me he manu la no ka ua e kaakepa nei,
E wili nei i luna o ka laau.
Luhe ke oho o ke kukui maeele i ka ua,
Naku ka ua hookawewe i ka moana.
Oloke, olooloke, pioloke ka leo o ka Palila,
Kukuku ka ehu o ka ua i ka nahele,
E kapapa ana i ke alo o Maunakea,
Palale ka leo o ka ua i luna o ka laau,
E hiohio haole ana i ke alo o na pali,
Ka ua hookina, hookinakina, hookikina.
Ka leo kapalulu, kapakapalulu, kapalili o ka makani,
Makani lu lehua, lu ala o ka nahele — e — a,
He nahele poai ia na ka Lani Kauikeaouli ke ola,
Alaa oe — a, au eena nei — e.
Eo e ka Haku o Hawaii, he inoa,
Aala kuilehua ka wai o Puna,
Puako ula i ka mauu koolihilihi,
Awea ula i ka maka o ka laau,
Me he pa-u puakai la ka nahele,
Ka owela o ka maha lehua o Pokai,
Ula loa pua i ka nahele o Auwahi,
Mehe ahi kahuna la no ka ula o ka pua,
Ka onohi ula i ka maka o ka lehua,
Ka kihea ula i luna o ka laau — e.
Kai aweawe ula ka ua i ka nahele,
Noho pualena i ke oho o ke ki,
He uka Kilauea, he kai Panaewa,
Noho no ka nani ia Hilo Waiakea,
Kupu no ka lehua noho no ka hala,
Hala ka ua kanilehua i Makakalo,
Kakala hewa i ke Akua, heaha ka hala,
Aole, aole no au i ona e, ke hoa ua ka ia ua hina ia ia.
Alaa oe — a, au eena nei — e.
Hanau mai o ka Lani,
Haku nui o Hawaii,
He hiapo na Kapuaiwa,
Hii alo a Keanolani,
O ka pua kela no ia,
Oi o na mokupuni,
Ka Moana Pakipika,
Aupuni Kuokoa,
Poai au a puni,
Aohe pua e like,
Me ka Haku o Hawaii,
Mea Haku o na Haku,
I loaa mai luna mai,
I lei kaimana no'u,
I pua lei kahiko,
No Hawaii a puni,
Ka iini o ka iini,
Ka iini mae ole ia,
Ka iini o ka iini,
Ka iini mae ole ia.
PAAUILO.
Honolulu, Nov. 26, 1861.
Olelo nane.
KA IPUKUKUI O KE POO — E ku ana he kiaha aniani ma ko'u alo, a me ko lakou la alo, me na wai i hiki i kona hapalua. E lawe ana au i ke komo gula opaka; me ka paa o ka lima hema i ka piko o ka lopi i nakiiia i ke komo; a hookuu aku iloko o ka wai e waiho ana ma ua kiaha ala, e holo ana kona lapalapa gula, i ka hapalua o ka wai o ke kiaha; Me ia no ka pili ana o ko'u ola, i ko'u la hanau. E malama oe i kou mau makahiki i ke anapuni o na hua Roma X, a me lakou i na hua XIX. E hai mai oe i na makahiki o ke'lii o Arabia? A i ole ia oe, ia lakou la ae.
G. M. KOHA.
Waianae, Okatoba, 1861.
Olelo nane.
Eono kumu laau e ku ana ma kekahi kula. Ekolu o lakou i hua i na hua he (120) a haule mai la kaua nui; me ka makani. Kupu hou mai la e 4 mea i like me ia, hanau mai ia hoi lakou, he mau manu e 4, a lele aku la e ai ina hua (120) a mahope, puka mai elua Aito nui; i like me na manu e 4 o ko laua laula a me ko laua loa ua like a like.
E imi e ka poe noonoo i ka imi nane o Hawaii nei, me ka lana no ko'u manao e loaa no.
JOHN D. KEAKA.
Honolulu, Nov. 25, 1861.
Ua lohe mai makou, ua haalele iho nei o Mr. Henry McCoughtry, i ka Oihana Luna Helu o ke Keena Waiwai, no kona nawaliwali. A ua hooliloia o Mr. J. E. Chapman (Kapena,) i mea e pani i kona hakahaka, oia ka mea i noho ma ke Keena Kalaiaina ma ke ano Kakauolelo mua, mamua iho nei.
Pa Aupuni ma Kualoa.
NO KA MEA UA KOHOIA mai maua i mau Luna no ka holoholona helehewa, o ka mea Hanohano M. Kekuanaoa, Kiaaina o Oahu, ke hoolaha aku nei maua, aia ka pa ma Kualoa, Koolaupoko, ua makaukau maua e hana e like me ke Kanawai.
JUDD A ME WILDER.
Honolulu, Nov. 29, 1861. 4-3m
O-o! O-o!! O-o!!!
Lopeana, Lopeana.
AIA MA KA HALEKUAI O HANALE W. SEVARANA, ma ka Hale Mahoe i kahi i wahio ai o ka O-o maikai launa ole, a me ka Lopiana hoaho hale. He makepono ke kuai ana.
H. W. SEVARANA.
Honolulu, Nov. 29, 1861. 4-3m
OLELO HOOLAHA.
KE KAUOHAIA AKU NEI NA KANAKA a pau, e hoomanao iho i ka halawai, ma ka Halepule, ma Kaumakapili, i ka Poakolu ae nei, oia ka la 4 o Dekemaba, 1861. No ka noonoo ana i ke ano o ka poe e komo ana i mau Luna Makaainana, i poe nana e noonoo i na pono o ke Aupuni.
Ma ke kauoha a na KOMITE. 4-1t
OLELO HOOLAHA.
A MAHOPE AKU O KEIA LA, AOLE e uku ka mea nona ka inoa malalo, i na AIE i kii'a ma kona inoa me kana Palapala Kauoha ole.
D. W. STILES.
Waipio, Hawaii, Nov. 22, 1861. 4-1m
O KEAHA'KU KOE!
EIA AUANEI O NU IOKA I HONOLULU NEI.
MA KE ANO PAI KII.
HOOKAHI WALE NO DALA KA UKU! No na KII MAIKAI LOA, i like me na kii i paiia ma Honolulu nei mamua aku nei, me ka uku $2.50 a me $3.00.
He Wa Ilihune Keia! E makemake ana e hoolilo i na mea a pau o ka oihana pai kii e waiho nei ma kona lima; i kaawale kahi no ua mea maikai wale e hiki mai ana. Nolaila, ua manao ae o KINI e hana e like me kana hana mau (ma Nu Ioka) o ke pai kii me ka EMI LOA o ka uku. A nolaila, ke kaliia aku nei ia i ka lehulehu a pau e hele mai e pai i ko lakou mau kii, oiai me lakou ka loaa makepono ana.
E hele mai oukou e nana i na kii hoikeike ma ko'u Keena Hana. He makehewa ia oukou ke olelo ae, aole e loaa ia oukou ua kii, no ka mea, ua emi loa ka uku, oiai e loaa ana ia lakou na kii i like ka maikai me na kii i papakolu ka uku mamua o keia mau la.
Hookahi wale no dala ka uku!
No ke kii maikai i hanaia iloko o na Pahu Mikioi, i pakeu ka maikai mamua o na mea e ae oia ano i hanaia ma Honolulu.
Ma ka Hale Pai o KINI,
Maluna ae o ka Hale Paipalapala o H. M. Wini. 4-2t
KUAI HOOPOHO!
HOOKAHI PILILAKEKE. $3 00 Hookahi Oo Mahiai me ke kano, $2 00. Manuahi maoli ka lole ma kahi o Samuela.
S. N. EMERSON.
Waialua, Nov. 1861. 3-1t
HALE PAI KII
o
E. D. Durana.
EIA MA KO'U HALE PAI KII, MA KE Alanui Alii, ma ka hale e pili ana ma ka aoao hikina hema o ka Hale Kuai o Daimana ma, kahi i ahu ai o na mea maikai a pau o ka oihana PAI KII.
Nolaila, ua makaukau au e pai i na kii o ka poe makamake ana, me ka maikai ame ka nani, me ka uku oluolu loa. E pono no e hele kino mai oukou i ike maka.
E. D. DURANA, Mea Pai Kii.
Honolulu, Oka. 25, 1861. 3
HE KIALUA KUAI
NO KA AINA.
HE MOKU HOU LOA KEIA, ua kapiliia ma Kauai, a na lako i ka heleuma, na pea, na kaula, a me na mea a pau. Ke makemake nei au e kuai i keia moku me ka mea aina, he moku no ka aina. Auhea oukou na mea aina, a puni i ka hooholo moku. He 11 paha tona o keia moku, a ua kupono i ka holo pili aina.
L. MAKALE,
Hale Hookolokolo, Honolulu. 3-6t
LOLI, LALA MANO
A ME KA
Pepeiao Laau.
KE MAKEMAKE NUI NA MEA nona ka inoa malalo, e kuai i ka Loli, Lala Mano a me ka Pepeiao Laau. Me ka uku aku i ke kumukuai make pono, penei: No ka paona Loli hookahi (ke lawa ka paona i na Loli elua i ka wa maloo 12 1/2 keneta. No ka paona hookahi o ka Lala Mano, he 20 keneta. No ka Pepeiao Laau, 8 keneta no ka paona hookahi.
O ka poe e loaa'na na mea i haiia maluna, e pono e hele mai ma ko makou hale kuai, ma ke Alanui Alii, e pili ana ma ka aoao komohana o ko Daimana ma Hale Kuai.
UTAI A ME AHEE. (3)
MOKU KIAKAHI KUAI.
E KUAIIA ANA KA MOKU KIAkahi maikai "LUIKA," i ka poe e makemake ana e kuai mai. Ua lako i na mea a pau e makaukau ai, me ka lilo hou ole aku o ka mea nana e kuai mai. No ke kumukuai. E ninau i ke Kapena maluna o ka moku. 3
AKE, (A. S. CLEGHORN.)
Olelo Hoolaha.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA i na lole maikai a me na kamaa paa. E aho ia lakou ke hele ma ka Hale Kuai o Ake. (A. S. Cleghorn,) malaila e loaa'i na mea a puu e pili ana i ko ke kanaka makemake. Ua lako mau ia Hale Kuai i na WAIWAI KALEPA, i kela ano keia ano. NA KALAKOA PELEKANE, a me na waiwai maikai ie ae he nui wale.
Aia na Hale Kuai ma ke Alanui Nuuanu mauka iho o "HALEOLA," a ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu me Alanui Kalepa, makai iho o ka Loiala Hotele. 3
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA kanaka a pau. O makou o ka poe nona na inoa malalo iho, ke papa loa aku nei makou i ke komowale ana mai o na holoholona ma ko makou aina, mai Kamakamaka a hiki i Kaapahu, ma kahi i lilo ia
makou.
A ina e komo mai kahi lio, pipi, hoki, kekake, maloko o na palena o ko makou aina, e uku no ka mea nona ia holoholona ($0.50) hapalua no ke poo hookahi. A no ke kao hookahi, ($0.05) hapaumi.
He mau olelo oiaio keia, nolaila, ke kakau nei makou i ko makou inoa malalo nei.
J. KAONOHI,
LUPENUI,
WAHAHEE,
KALUA,
MOA,
AUA.
KEAIWA, Kau, Hawaii, Oka. 31, 1861. 3-3t*