Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 4, 2 December 1861 — He mea kupaianaha ma Aferika. [ARTICLE]

He mea kupaianaha ma Aferika.

0 kekahi haole Ameiika, o Dukelu kona inoa, ua hele e huli ana i na makahiki eha iho nei i na mea hou iloko o Aferika waena. Ua hele aku ia i na wahi loihi aku ma na aina i ike ole ia ena haole. £ noho ana na hhui nika hupo malaila. Akahi no iakou a ike i ka haole, a haohao lakou i kona ili. Kuhi lakou ua pena keokeo ia. Ua hanau o Dukela ma Amerika, aka, he Farani kona makuakane. 1 kona hoi ana mai, kakau iho la ia, a ua paiia ka buke e hoike mai ana i na mea hou kupaianaha ana i ike aku ai ma ia mau aina. He makuakane kalepa kona e holo kalepa ana i Aferika, a holopinepine pu aku kana keiki o Paulo me ia ilaila. Ilaila kona manao e hele iwaena aku o kela aina nui, e makaikai i na mea i ike ole ia e na haole, a e lawe mai i na mea milimili malaila mai. He mau aina weia kela malalo mai o ka poaiwaena, a ma na dekere akau ekolu, a hiki i na dekere hema elolu. I keia wa loihi a hooluhi o kona hele ana, kipu aku la ia i na manu ano ehe ekolu tausani. Ihi iho la ia i na ili me. na hulu e pili ana, hoopiha i ka mauu maloo, a pela hoi ua make ia ia na hoioholona ano e 1000, a malama i ko lakou mau ili me na huiu, a iawe mai i Amerika a i Beritania, i mau niea hoike. Ua malama hoi ia i na iwi holoholona ano e he kanawalu, a lawe pu mai me kela mau mea a pau. Ua loaa ia ia na mai kuni he kenalima, i kona wa e hele ana, a ola hou mai i ka iaau kuni i lawe pu ia me ia. lloko o kana buke, e hoike mai ana ia i ka hoioholona kupanaha i kapaia he Gorila, e ano kanaka ana ma kona kino, a ua ahiu loa e noho ana iloko o na ululaau, t\ ua paapu ke kino me na lala i ka hulu e like me he keko la. KA ĪKE MUA ANA I KE O.OKILA. Hele aku makou me na kanaka nika o'u i ka aina nahelehele e imi i ke gori!a. lle aina pali ia,.a paapu ika naheleheie. A liala ka la okoa aole i ike aku i kekahi, he mau kapuai gorila nae kai ikeia ma ka iepo. Hele kaawale makou i mea e hoopuni i ke gorila i ikea ai kona kapuai. A kaawale iki aku au, lohe aku au i ke kani ana o na pu ekolu, a hoi hou ae la me ka wikiwiki, e manao'ana ua make paha ke gorila, aka, ua holo aku ia me ka eha a nalo iloko o I«i naheie. Aoie hiki makou ke alualu mama aku no ka paapu o ka nahelehele e ulu ana. .Ua kolo waie makou i kahi i hoio mama ai ke gorila. Huli iho la makou a po ka !a. Moe iho makou ika nahelehele. Ua kipu ia kekahi mau keko maluna o ka lanahuahi i mea ai na lakou, a na'u iaii na manu koaia. Ua lawa ka makou ai no kekahi lu hou aku. Ala makou i ka wanaao a hele hou aku ika imi ina goriia. A hala na hora he nui o ko makou hele imi, a ike wale aku no i na keko. Ua makati na holoholōna e ae ke noho ma ka aina e noho ana i na gorilo. No kona ikaika, ua makau n;i iiona ia ia. Oia no ke alii o na holoholona ma kona wahi, e luku ana i na mea e ae a pau.

Hoailona m&i o Mionai e makaala. A !ohe aku au imua o makou he halulu iki me he mea e uhai ana i na lala liiliī. He gorila no ia e ohi ana i na hua mea ai nana. Nana iho makou i ka pauda malokoo na pu i po> no,ae mau ana ka hilulu imua. Kolo malie aku makou imua ma b* hi o ka halulu, a ike akui makau i ka luli ana ona laau nia kahi kokoke, aole nae i ike i kahi mea e ae.

I ko makou kolo mali e ana aku, aole i emo, lohe niakou i ka Jeo aoa nui <tna o ke gori!a. Mehoaoailio nui la ka leo mua, alaila he nui mai ka walaau me he hekili loihi !a, a me ka kani ana o ka pahukoa. Puka mai ke gorila mailoko mai o ka !aau, a kupono mai !a ia imua o makou* Aohe ona makau iki mai. Anapu mai (a kona mau maka i ka huhu, a oaka ae la kona waha mii i ka aoa me he ilio !a, a hahau as la na Hn*a i kona umauma, a kani mai ka opu me he pahu koa la i h ihauia. He anana kona kiekie. He umauma pahkhalaha, me na bJa nui ikaika, a me ka helehelena hooweliw<>li ino. Hooneenee uiai la ia f a ku hoti iho e hahau ana i kona umauina, a e nau mai ana nā iiiho oioi.. Ku makaukao makou me na pu e liipa aka. A kokoke ia e lele mai ia iuakou, la kipu nui aku makou iia ia, a lele ae la kek a hina iho !a > aba&!uhtn&

!itna na wawae, a iia make. Hoo- , kokoke aku la au e makaikai i kooa kino. He mea nui okoa no. Ua t paapu i ka hulu a Iniiii i na maiuu o ] na lima me na wawae. Ua lok» na | poholima me na mlinainatia. A pela hoi na poho wawae a me na ma« namana. He maiuo loa kona, a hiki ai ke apo i na bklaau ma na wawae, me he lima lau Kahaha loa no wau i ka ikaika nui o na hololtok>na a ua kanaka la. NO KA HOOPIO ANA I KE GOBILA lE* IK.II. I ka la 4 o Mei, lotia ia'u ka hauoli nui ka hopuia a pio kekahi keiki gorita. No kekah» mau ki holoholona i hopu a lawe ma i ia'u. lioko o ; ka ululaau lakou, a iohe i ka leo o ke gorila keiki e kahea ana v i kona makuahine. Kokolo malie aku j lakou, a ike aku la i ke gorila wahine e hanai ana i kana keiki i na hua oka nahelehele. Elua, a ekolu paha makahiki oke keilki. Wikiwiki lakou a kipu aku i ka makuahine, holo kela, a hina iho a make loa. Lohe ke keiki i ka leo o na pu, a hoio aku la i ka makua, a hoopili aku la ia ia, a pee iho na maka ma kona poii. Hooko ae la na kannka kipu, a hoio aku la e hopu i ke keiki, aka, ua mama loa kela i ka holo, a pii koke iiuna o ka iaau, a noho maluna oka lala, e nana ino mai ana ia lakou. Pehea la e loaa aku ai ? Makau lakou i na maiuu me na niho oi oke keiki. Kuka lakou ika mea e loaa ai. A kua iho lakou i ka laau a hina. A i ka hina. ana iho, hoio kekahi a poi iho i ke kihei maiuna o kona poo, i nahu ole mai Pela lakou i hoopaa ola ai ia ia. Naiiu mai hoi keia i ka iima o kekahi, a ua moku ka wawae o kekahi i kona mau niho. Hoopaa ae ia lakou i kona ai iwaena o ka amana laau, a pela i alakaiia mai kela me ke kaula imua a i hope. Hooili iakou ia ia inaluna o ka waa, a holo mai maluna o kahawai a hiki i kuu haie. Nui ka wawa ma'ii o kanaka i ka pae ana mai oka waa. Hapaiia ae la ia i kapa, uwo mai ke gorila keiki me ka huhu, a anapu mai na maka ona, e ake ana e inahu mai, a e wawaiu mai, a oni ikaika ae ia e hemo ke kaula. Wikiwiki makou e kapilipili i hale laau nona,no ka imea, he eha ka a-i i ka amana. A hala na hora elua ua paa ka hale, me na kowa e hakahaka ana iwaena o na papa, i ike aku makou ia ia e noho ana iloko, a hiki hoi ia ia ke nana mai iwaho. Ilaila kahi mua e hilki ia'u ke kai pono ia ia. He keiki gorila kane ia, he ikaika hoi i ka holo, a i Ika hakaka, ua elua kapuai me na iniha eono kona kiekie. Ua eieele koni mau papalina me na iima, a ua paapu ke kino i ka hulu. Ua uhiia ka lae me ka pihi poo ika luuoho. Aua umiumi ka lehelehe luna. Ua uhiia ke kua ina hulu ahinahina, a he keokeo ina ka puukolo. Mn nn iiina nu Hulu loloa, he eleele" na kumu a keokeo mai na welau o ka hulu. Ua ahina eleele ka hulu o na wawae, a hiki iialo, ua eleele maoli \ I kuu neenee ana i kona hale e ike, e olelo oluolu e hoolaka m ia, ku wale mai ia ma kela paia e uwo huhu ana, alaiia leleino nai ia ! u; eini iho la au, aka, o koke mai ia i kona wawae mawaena o ke kowa pa- | pa, a lalau mai i kuu wawae a haeliae ae i ka lole i na maiuu iou mai. i Aole i hiki ia'u ke hoolaka iki ia ia. Nani ke ku o kona hau i kuu kokoke ana aku i kona hale. Aole au i ike i ka holoholona huhu ino e ae, e like me keia. Hanai aku au ! ia ia i ka ai maoii , aole nae ia i ai | iki ilaila. Aka, ika haawiana i na hua ai o ka naheiehele, ua ai no. Hookomoia na hua iloko, a hoi ae a kaawale aku, ua lalau mai a ui iho no. A hala na hepedoma elua, aole i maha mai kona huhii mau. A hala na la hou aku he umi, loaa ia ia ka mai, haalele keia ii kana ai, a make iho la ia mahope ona la elua. A hiki i kona make ana, ua mau *fbna laka oleana.

He Ululaau Piki nui au Ohio, Amekika Huipuia.—XJa kaau Lekahi kaoaka mea aina ntaMide!etoua, Ohio, i iia eka aioa he €0, i ka laau Piki. He 10,000 na laau e hua maikai aua, i ka helu aim i ita l>ui«la hua, marauii o kabusela o fca laau hookahi, ua loaa na busela he 15,(K)0 noka ululaau Piki a pau. Ina paha he 10,000 waie no na busek hua ( n i ke kuai <ma, ua make elua dala ke kumukuai no ka busek hookahi, ua kaa ia ia na dala he $20,000 iloko o kn makahiki okoa. E kanu kakou i iua iaau hua, he mea malumalu maikal ra baa, a e bua mai amhoi iakou i fcn iwaiwai imi He mea luhi ole no ka inaiama ana i ua laaa hua; aka, ua [lii&ku kokkou waiwai ana mamaa o-na hia eli guk.