Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 5, 16 December 1861 — Ke Koho Balota ana. [ARTICLE]

Ke Koho Balota ana.

Ma ke kanawai o keia aupuni, ua pili i ka oihana o ke Kuhina Kalaiaina ka mana o ka hoolaha ana 'ku i mua o ka lehulehu, i kalii e noho ai na Luna nana balotn A ala w«lo «o k»> olelu kanawai no ke koho balota ana. Penei ka ole ma ke Kanawai Civila, ma ka pauku 7SI: l'iinei: 781. E hana la ke koho ana i ka Poe'kohoia e na makaainana e noho maluko o ka Ahiiolelo, ma iia Apana a paa o ke Aupuni, ma ka Moue<le mua o lauuari, i kt la makahīki nlua. keia makahiki alila. lua na wahi a ke Kuhiua Kaluiaina i kuhikuhi aku ai i kela man:«wa, a nana uo e hoolaha aku i kanakolu la mamua 0 ke koho ana. A nolaila eia malalo. nei ka Olelo Hoolaha a ka Mea Kiekie, ke Kuhina Kallaiaina, no ka haakaka ana i ka la a me ka hai ana i kahi e balota ai: 44 H knhuia ana na Lunamakaainana, no ke kaa Ahaolelo e hiki inai ana, ma kela Apana koho, keia Apana koho, iloko o keia Aupuni, ma ka Poakahi mua o lanuari, t: hiki niai ana. Mn. ka Mokupuni o Oahu, ua hoonohoia na «rahi I olelo ia niaialo nei, no ke koho aua, peneī: Ma ka A|>ar.a Kolio 1. Ma ka llale Uuo'kolokolo hon, ma llonolulu. M:i ka Ap.ina Koho 2. Ma ka Ilale Kula, ma liono» Uliulii, i £na, a me ka llale KuU, ma Pokni, i Waianae. Ma ka Apana Koho 3. Ma ka llale Kula e kokoke ana i ka Hale Pule hoole pope, mn Waīaluii. Ma, ka Apana Koho 4. Ma ka Hale Kulama Ilauula, Koolauloa. ka Apana Koho 5. Ma ka Ilale Kula ma Kaneohe, e kokoke ana i ka iiale l'ule hoole i>or«. Ma ua Mokununi o Ilawaii, Maui,'Molnkai, Kauai, Lana.i, a me Niihau, ma na wahi i kohoia'i n* Loii#makaainana, no ke kau Ahaolelo o lea maki&hiki 1860. L. Kahkhamkh*. Kuliiua Kalaiaioa. Oihaoa Kalaiaioa, Nov. 29.1861. Ke ike nei kakou o ka la 6 o lanuari e hiki mai ana, # oia ka Ia e koho ai i maiii Lunamakaainana no kakou. A aia hoi ma ka Pauku 780 o ke Kanawai Civila ke kuhikuhi ana i ka nui a n\e na Apana i ku i ke koho i Lunamakaainana e noho iloko o ka Aliaolelo kau kanawai, a penei ua Pauku la: Pacxc 730. Peoel k* nui o ka Poeikohoin e na maka«Uuuiii iloko o ka Ah&olelo. So 'ka Mokupuni o lla*raii, ewalu, pend ; hookahi na ka Apana o Kooa Akaa, mai Keahuaiooo u hiki 1 I*uuobau. e hookomo ana ia mau wahi iloko; hookahi oo ka Apaan o Koaa Iletna. mai IMoohau a hiki aku a « book«mo ana ia Kaheawai; hookahi tm ka Apana o Kau ; hoakalil oo ka Apana o l»una; ehia oo ka iipaoaoHilo; hookaihi no ka Apanao Uamakua; hookahi no ka Auana oK%h:Ua. " N» k* Mokupuoi o Maui, eoao; peneii; ehia m ka Apai». i kooao ma Lahahia, Oiowalu, VkusKbame,a me KaJK>q|a«e; hookahl no ka Apana i kouo o Kahakok* & ate ltaana|«li: honkahi no ka Apa»a eo&l Waihm a hlkl aliu i Hoooaola, a e hookooo aua : la maa wahi Ookw; iwekahl no ka Apaua mai Kiihikmoi a hiki ata i Kooiaii, e hookomo ana U maa «ahi; etaa ao ks Anu» 1 kouK' na Mokupuoi » Moiokai. a ro« Laxnit. No <La Mokupuni o O&hu, ewala, penei; Kha do ka Apa&a o Hoooiulu, mai Maueahn a |yki alnA iāoapalua, ehookoaio ana ta maa w*ihi ikko. o Ew* a n>« Waiiaae; HooJcitfelaok» A}*mo Waialua; Hmdcahi no ka Apam o Koeaaukaa; Hoolt*&i »o k» Apan* r> KoUaupoko; ' Ko ha o Kaani. ekohi. penei i ka Apamaa Waiaea. mi « hlki aknlHanaaahi, a m« kn Mokepoai o Niiiwa» * BO ka Apaaa o ?-ciaa, rc*i Wa'tsiava a hiki akn i Waiiaa, a e an& la w waM. Uoolkahi w ka Apaoa o aai Kac»a & Uli aku i JlwaA*ap«!ji. Ma ka nana ana ma ka Pauku 783 a m€ 784, aia malaila ka haina o ka ppe i aeia e koho. O ke aupuni i noho me ia haawi i na makaainana i ka mana e koli o i poe nana e hoopono;pono i ko lakou mau pilikia iioko o na Ahaoklo kau 'lkanawai, he mea m e oluolu ai ka noho ana o na mnkaaīnaia me na'iii. A e like me ka nai oka ikeoiia kaaaka pe& hoi e hueia piai ai kn maikai. Ekoln a kākouma? aupuni mtieikeoei i ka hana ia —Ameiika Huipuia, Berelaaiaj a me Farani—ma keia maa

aupuni pnkahi ua aeia ke koho ana o ua nmkaainana i mau Luna rtana e hana i < ke kanawai e hoomalu ai ia iakou. i Ma Amenka Huipuia. aia"ka mana i [ na makaainana, aole i koho wale ia na 1 Lunamakaainana; aksi, i ke lūaho ana I i na'lii o ka Hale Alii ame ke koho ana ! i Alii Peresitlena mahma o lakou. He • mea maopopo ole ka nui loa o ka mana j i haawiia i na makaainana a me ka ? pouo o ka hoololi ana i ke Kumukana- • xvai o Amerika Huipxiia, e haawiia'ku : ka wa noho o ka Peresidena i uini \ makahiki, a me na Senetoa i umi ma- | kahiki. a i ole ia a pau ke ola, he hiki ; no nae ke hoopau aku ke hewa. No ka 4 mea. noloko mai o ka loli pinepine ona | poo o ke aupuni ka haunaele ana o ia { Aupuni. A ina e loihi ka noho ana o ' na Luna Aupuni, alaila oka mea ia e ! hooponopono i ka noho aupuni ana ma j ke*:mo Repul)eiika. Malia paha e loli i io mai kekahi inea o keki ano no keia ,j kipi ana ia Aupuni, a e hooi aku hoi | ika ikaika oke Aupuni Hui o Amerika, 1 mamua o kona ikaika i keia manawa. ! Ma Enelani, ua ike kakou ika aeia ana o na makaainana e kolio i poe hana kanawai, oia ka hale o na kanaka, a o ka hale hoi o na Haku, ua like ia me ka Hale Alii o Hawaii nei, o ka poe alii wale no ke noho ma ia Aha kau kanawai, a me kapoe i hooiHia e ko ka Moi manao lokomaikai, a uanoho mau lakou maloko o ia hale a hiki i ko lakou make ana. Ao ka Hale Ahaolelo Alii 0 Beretane oia ka pakaua ileaika o kona Hanohano ame kona Kiekie. No ka mea, aia ia hale ka maria e hookui aku Ika Moi ame na makaainana; no ka mea, aole e hiki i ke'lii ke hana, a i na makainana hoi ke apo aku, ke ole e aeia e ka poe kau kanawai o ka Haie Ahaolelo Alii; nolaila, aole e hiki ke hoano e ike ano oka noho Aupuni ana. Oke Aupuni Moi o Beretane i waiho nae me ka huipu ana o na inakainana ma ka hana ana i na kanawai e hoomalu ai, a e alakai ai ia lakou ma ke koho ana i mau luna no lakou nana e hana i na kanawai. A ua kukuluia hoi ka manao like iwaena o ka Moi a me na kanaka, maluna oke Kuinukanawai maikai, a ke'lii e malaina nei a me kona lahui kanaka me ka uhaki ole. Aka, me ka hiipoi nui e like ka malama ana me ka hiipoi ana*na Kahuna i ka lakou mau Palapala Hemolele, a ke ku nei ka noho a na Moi.mn L'p Kumnkannwni n Bo I retane, he kia kupaa e mahaloia'i e na Aupuni a pau o ka honua, a aole i ikea ka aina kupaa e like me ko Beretane nohoana. Ua likeme ka pohaku iwaena o ka moana, ua ku naue ole iloko o na kau ino he nui wale, iloko o na hanele makahiki i hala. 0 Farani kekahi i ae aku i kona poe kanaka e kolio i mau luna e kojjio iloko [ o kona Aha kau kanawai, aua oleloia ua oi ka poe koho balota ma ia Aupuni, ! mamua o Amerika ame Beretane. No ka mea, o ka nui o kolaila poe koho he 4.000,000 ; aka, no ka nui o ka piliwale o na makaainana mamuli o na Kuhina, nolaila, i ria wa koho balota a pau, ua lanakila mau ka aoao o ke Aupuni. Ua hoohalike aku makou i ke ano o ko kakou noho ana me ka noho ana o . j keia mau aupuni hanohano a kaulana loa mA ka honua nei, ma ke ano kau kanawai. Aka, ua pili loa ko kakou ano noho Aupuni ana me ko Beretane. O ko kakou Aupuni a me ke ano o ka noho ana, he Moi ma ke Kumnkanawai. Hookahi wale no paewa nui, oke ano 0 ke koho ana i na Lunamakaainana. no ka mea t aia a me ka waiwai, alaila komo i Lunamakaainana. Hemea pono paha kehana i noka poe komo 1 Lunamakaainana ma keia Aupuni, aia a i«e ka \\*aiwaai alaila komo i Lunamakaainana, e hoemi nae i ka nui oka waiwai aia 100 a 200dalapahaka pono, alaila lilo ia mea i mea e pomaikai ai ka lehulehu. 1 ko kakou hoolialike ana i ko kakou Aupuni nei me Beretane, ke ike nei no kakou, he Moi kona mai ka pa.mai, pela hoi kakou, he mau Haku kona mai ka po mai, a pela hoi, he mau Alii ko kakou no ka hanauna alii, he mau Luna kona i kohoia e na kanaka, a pela no maanei, he mau Lunanmkaainana ko na kanaka, he Kumukanawui kona, a pela no hoi kakou. Manawalea.—Ma ka palapala aGeueiak Wm. MiUer (Keoni Mila,) i kakauia i ka la 4 o Aiigate i hak aku nei ma Lima mai, ua kauoha mai oia j e kakauia kona inoa me ka ae e haawi I i $100 i mea kokua i kei kukulu ana i Kiahoomaono no Kapemi Kuke, (Capt. Cook.) - A no ia kuif u hookahi no, ua haawi mai ka mea lokemaikai mau o Lady Franklin i na dala e like me maluna, i ka malama o luueihala ihonsi, ma ka lima o Mn Green, ke Komisina Beretano, aia ia ia ka pakiala kakauinoa kahi i roalaroa*i.