Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 6, 1 January 1862 — Page 2

Page PDF (1.60 MB)

Ka Nupepa Kuokoa

keia kaua." Ua nui loa ae la ka hauoli o na koa Farani. Iloko o na la he 20 ua loaa mai keia lanakila nui. He hapa ka poe Auseteria o na puali i hele mua mai i puka pio ole i ka holo maluna o na mauna.
                Aka, aole i pau ka pilikia. Koe aku ia na koa he 400,000 e hele mai ana mahope e hoouka me Napoleona. E iho mai ana na koa o Rusia he 116,000 mai na papu o Polani mai, e huipu me na haneri tausani o Auseteria mai, Italia me Hunegaria mai. Ua pae mai la hoi he 30,000 na koa Beritania i Hanova e kokua pu. Haawi mai la hoi o Perusia 200,000 kanaka ona no ke a kaua. A pehea la ka hana ana o Napoleona ia wa? He 500 na mile ona mai Farani aku, iwaena o ka aina o na enemi, a manao iho la na alii o Europa a pau, ua hiki mai ka wa o kona kahuli loa ana. O kona mea e pakele ai, o ka lele aku maluna o lakou mamua o ka manawa e hui pu ia ai lakou i kahi hookahi.
                Puka mai la ke kauoha a kona waha mai; "Imua aku kakou a Viena." O Viena ke kulanakauhale alii o Auseteria, he 400 na mile hou aku ia, a he nui na kaua iwaena, a ua kokoke mai ka wa hooilo. Ko lakou haele nui aku la ia ma ka palahalaha o ke awawa o ka
Danube me he waikahe la ka ikaika. Pihoihoi nui iho la ko Auseteria a pau, a haunaele o Viena i ka makau. Keakea mai la na puali o Auseteria i ka hele ana aku o na Farani iloko o ko lakou aina. Hoopiha lakou i na alanui i na laau a me na pohaku i hiki ole na kaa, wawahi ae la lakou i na haka a pau maluna o na kahawai, hoouka ku e ia lakou ma na wahi haiki. Ua lanakila o Napoleona ma maluna o kela mau keakea a pau, a i ka la 13 o Novemaba, ku iho na hae Farani maluna o na puu e puni ana ia Viena.
                Holo aku la ka Empera o Auseteria mai ke kulanakauhale aku me kona poe koa, a komo aku o Napoleona iloko o kona wahi. Kauoha ikaika mai kela i kona poe koa, e malama i na waiwai a pau o kanaka, a e lawe pio i na waiwai aupuni. Pela oia i hoomalu maikai ai.
                Holo aku la kela Empera me na koa ona, i ka aina akau e hookui aku me na koa o Rusia e hele mai ana e kokua ia ia. A hui ae la lakou, ua oi papalua ko lakou nui imua o na koa Farani i hiki ma Viena. Ua waiho iho la o Napoleona i ka hapalua o kona poe mahope iho ona ma na pakaua e hoomalu ai i ke ala i hele mai ai oia mawaena o Auseteria. A koe iho ka poe me ia he 70,000 na kanaka. Aka, aole ia i makau i ko lakou lehulehu, aole i hiki mui kekahi poe nui e hele mai ana e kue ia ia. Wikiwiki aku la ia e hahai mahope e hoouka aku me na Rusini, mamua o ka hiki ana mai o na lehulehu e hele ana e hookui me lakou. Ua kau mai ka wa hooilo anuanu, a ua keokeo mai ka aina a pau i ka hau. Aka, holo ikaika aku la o Napoleona mahope o na Auseteria imua ona, a nalo aku lakou mai Farani aku, he tausani na mile a keu. A hui aku la na Auseteria me na Rusia, kue iho lakou a pau he 100,000 na koa, e kali iho i ka hiki ana aku o Napoleona ma me kona mau puali he 70,000, ma na aina o ka akau o Auseteria, e hoouka kaua ai. I ka la akahi o Dekemaba 1805, hoouka na koa Farani me na Rusini a me na Auseteria ma Austeliza. He kaua pokole ikaika loa, a ua hoopauia iloko o ka la hookahi. Ku mai la na Empera maluna o kahi kiekie e nana ana i ke kaua a me ke auhee ana o na puali o lakou. Me na koa kiai o laua naholo pu aku laua, a pakele aku la i ke pio ana. He nui loa na mea i make ia la ma na aoao a elua, a ua nui loa hoi ka waiwai i pio ia Napoleona. Haalele aku la na Auseteria me na Rusini i ko lakou ukana me na mea kaua, a holo aku la.
                Ia la mai, hele mai la kekahi Duke o ka ohana moi o Auseteria me ka hae keokeo io Napoleona la e noi ana i ke kuikahi hou me Farani. Ae aku la o Napoleona, a ua kohoia ka la hou mai, i manawa e halawai ai na Empera e hooholo i ke kuikahi ana. A hiki mai ka Empera o Auseteria ia la, ua loaa o Napoleona e ku ana imua o ke ahi ma ka aoao lulu o kahi hale wili makani ia, mawaho i ke anu.
                "Ke hookipa mai nei au ia oe," wahi a Napoleona, "ma ka hale a'u i kamaaina ai i keia mau malama elua."
                Pane mai ka Empera o Auseteria, "No kau paahana maikai ana iloko o ua hale la, ua kamaaina io paha oe ilaila."
                Ua hooholo koke ia ke kuikahi ana. Ua okiia pela ke kaua, ua lilo no Napoleona kona waiwai pio a pau, a me ka uku i poho ai kona aupuni i keia kaua, a ua hoihoi ia ae na koa pio a pau. Hoi wale aku la ka moi o Rusia i kona aina, a hoi wikiwiki mai la hoi o Napoleona i Farani, mamua mai o kona mau poe puali. Hele malie mai lakou me ka waiwai, he akolu mau malama ma ke ala.
                A hiki mai na pu kuniahi pio i Parisa, lawe iho la ke aupuni ia mau mea, hooheehee iho i ka umu wela, a hana iho i kia keleawe, a kukulu ae la ua kia nei mawaena o ke kulanakauhale, i mea hoomanao i kela kau lanakila nui. Hana hoi lakou i kii keleawe no Napoleona, a hooku aku ia ia maluna pono o ke kii. Malaila hoi ia e ku nei, a hiki i keia la.

KA WAHINE O KA LUA. — Ua lohe mai makou i ka poe ohua ma Kilauea, i ka hoomaka hou o ka Wahine o ka Lua, e ho-a mai i kona kukui a ma Kilauea; nolaila paha a ke olai e hoonauene mai nei i na moku.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, IANUARI 1, 1872.

Na Luna o ke Kuokoa.

HILO — T. Coan, (Mi Koana.)
"              S. Kipi.
"              T. Spencer, (Poonahoahoa.)
LAUPAHOEHOE. — F. B. SWAIN.
PUNA. — J. Kaina.
KAU.— C. N. Spencer, (Kale.)
"              W. C. Shipman, (Kipimana.)
WAIMEA. — L. Lyons, (Laiana.)
KOHALA. — E. Bond, (Bona.)
KEALAKEAKUA. — P. Cummings, (Kapena.)
"              J. D. Paris, (Palika.)
KAILUA. — A. Thurston, (Kakina.)

MA MAUI.

LAHAINA. — D. D. Balawina.
"              J. Kahookano.
WAILUKU.— J. D. Havekost.
"              W.  P. Alekanedero.
WAIHEE. — S M. Kamakau.
KAHULUI. — George Kimball, (O. K.)
MAKAWAO. — George Miner, (Mahina.)
KALEPOLEPO. — J. J. Halstead, Keoni.
ULUPALAKUA. — Kapena Makee, (Ki.)
HANA. — S. Kamakahiki.

MA MOLOKAI.

KALUAAHA. — A. O. Forbes, (Polepe.)
KALAE.— R. W. Meyers, (Maea.)
"              Kuawa.
LANAI. — Iona Kalawaia.

MA OAHU.

HONOLULU. — J. Komoikaehuehu (mai Moanalua a Maunalua.)
"              G. Kamai, no ka poe Katolika.
KANEOHE.— B. W. Parker, (Paleka.)
KOOLAULOA. — M. Kuaea.
WAIALUA. — S. N. Emerson, (Samuela.)
WAIANAE. — G. H. E. Keauiaole.
EWA. — Solomona Kahoohalahala.

MA KAUAI.

KOLOA. — J. W. Smith, (Kauka Mika.)
LIHUE.— W. H. Rice, (Laiki.)
HANALEI.— E. Johnson, (Ioane.)
WAIMEA.— G. B. Rowell, (Rowela.)
NIIHAU.— P. R. Holi.
                O ka poe a pau e noho ana ma na apana i haiia maluna, e makemake ana e lawe i "Ka Nupepa Kuokoa," e pono ia lakou ke hele e kakau i ko lakou mau inoa, a me ka uku aku i na dala o ka pepa i na Luna i haiia maluna, a na lakou e haawi mai i na Palapala Hookaa i paiia. O ka poe e noho ana ma kahi aole i haiia maluna, e loaa no ia lakou na pepa ma ka lima o ka Luna e kokoke ana io lakou la.
H. M. WINI, Luna Pai.

ALOHA MAKAHIKI HOU.

            O ka la mua keia o ka makahiki hou, nolaila ke waiho aku nei makou i ko makou wahi kanaenae pumehana imua o ka poe e lawe nei i ka Nupepa Kuokoa, me ka olelo aku, ALOHA MAKAHIKI HOU, a i ole ia e olelo makou e like me na haole, Happy New Year. Ua hala aku ka makahiki kahiko a ua make, a e noho pu aku ana ia ma kahi o ka poe i poinaia.
                Ua kau ae makou ma keia la mua o keia makahiki hou i ka HAE HAWAII, a ke hoouna'ku nei ia ia e hele a puni ka aina; i hoopiha'ku ai ia i ka naau o kona Lahuikanaka i ka olioli. He mamo aloha ka Lahui Hawaii i ko lakou Moi a me ka hoailona o ko lakou hanohano ka HAE HAWAII, e like me na Lahui naauao e ae o ka honua nei.
                Ke hoea'ku nei ke Kuokoa i keia la olioli, me ka lawa pono o ka waihona i na Nu Hou, o na aina e mai a me ko Hawaii nei. Ua hoonuiia kona kino. E heluhelu e na makamaka o ka iu o ka la, a me ke anu o ka hooilo, i na mea maloko o keia pepa, a nana no e hooi ae i ko oukou akamai, "E heluhelu i loaa mai ka naauao." A e loaa auanei ia oukou ka ike i like me ko na haole akamai loa o na aina naauao. Eia mai hoi he pepa i hookumuia, a i paiia hoi e ka poe Hawaii nei; na oukou keia pepa e ka poe akamai a noonoo hoi; a nolaila, e hoopulu mai oukou i kona kahua i ulu ai e like me na kawowo i kanuia i ka aina momona, a e aloha nui mai hoi ia ia me ku oluolu.
                E ninau mai ana anei oe e ka makamaka i ke kumu i oi ai ka loaa o na haole mamua o kakou Hawaii nei. No ko lakou la lawe i na Nupepa haole, a malaila lakou e ike ai i na mea nui i paiia, a i hanaia hoi malalo iho o ka la; aole i oi ka ili keokeo mamua o na ili ulaula, ina e like ke aoia ana ma na mea o ka ike. Aole anei pela? E nana ma ka aoao mua o keia pepa, a e ike auanei oukou i ka mea i hanaia e na keiki papa o Hawaii nei. Aia hoi he hae i paiia ma ka wai hooluu uliuli a me ka ulaula. Ka mea hiki ole hoi i na ili keokeo o onei ke hana, no ke aha? Malia paha e kali ana na poe Hawaii nei e ao aku; aka, malia nae paha e hana e ana lakou, no ka mea, ua kuhikuhiia'ku nei e na Keiki Hawaii.
                Ma keia mea e ike ai kakou i ka oi ole aku o na ili keokeo mamua o kakou, ua hooia'ku kakou ia mea; no ka mea, ke hoike nei kakou i ka hiki ia kakou ke pai a ke kukulu hoi i ka Nupepa nui, i like ka nui a me ka maikai me ka na haole; he pauku hou ia a kakou e ao aku ai ia lakou i ka oi ole ae o ko lakou akamai mamua o ke kanaka Hawaii. E noonoo ma keia mau mea, a e kamakamailo me kou mau makamaka, a me kau mau keiki; a e mamao ole aku ana ka la e hiki mai ai i ka Lahui Hawaii nei, ke kaena ae i ke pookela o ko lakou ike mamua'e o ko lakou mau hoahanau ili keokeo o na aina naauao.
                I keia la mua o ka makahiki, ua hoea hou mai he hoku no Hawaii nei. I keia la e puka ana ka Nupepa Kuokoa he hoku i onipaa, i hohola aku ai kona malamalama i kela pule keia pule, maluna o na pupupu hale a pau mai Hawaii o Niihau. Ua make ka makahiki kahiko, a me ia pu aku nei ka naue ana o ka Nupepa Hae Hawaii. Hoaloha ia, a he hoapili hoi no kakou no na la loihi i hala e aku, o kona kipa hele ana ma ko kakou mau ipuka hale, a me kona uuku no, ua lawe aku ia i kahi ai uuku a me kahi mea inu e hanai ai i ka manao o na kanaka Hawaii. Ua kanu makou ia ia me ke aloha, a ua hoonoho iho ma kona wahi, i ka Nupepa maikai o ke Kuokoa. E nana ma kona aoao mua, a e ike aunei oukou i ka nani o kona helehelena, a ke hoaiai mai nei me he mahina konane lai.

'KA NUPEPA KUOKOA.'
"KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII."

                O ko makou manao ka hana i keia Nupepa a maikai loa, i hali aku ai ka poe lawe ia ia me he la oia ko lakau KILOHANA POOKELA a e malama hiipoi lakou, e like me ua mea la.
                Maloko ona e hiki ai ia oukou ke hoopuka i ko oukou mau manao, e oli ai hoi i na mele hoohauoli puuwai, a e uwe ai hoi i ko oukou aloha ma ke Kanikau. Ua hiki mai nei ka makahiki hou, he makahiki i piha i ka manaolana a me ka olioli, me ke aloha nui no oukou a pau, ke olelo hou nei no makou ALOHA MAKAHIKI HOU.

Ka Aha Kaapuni ma Maui.

                Ua hoomaka ka hana ana o na hihia ma ka la 11 o Dekemaba, ma ka hora 11 o ke kakahiaka. O ka mea Mahaloia, G. M. Lopikana ka Lunakanawai o ka Ahakiekie malaila, a me ka mea Mahaloia, F. W. Hutchinson Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2.
                He nui na hihia Karaima i keia kau hookolokolo o ia Aha; elua hihia hakaka me na mea make; hookahi no ka aihue holoholona; ekolu no ke kuni kolohe, hookahi no ka wawahi hale a me ka aihue, a ewalu no ka hoohiki wahahee.
                O ka hihia mua i hanaia, Ke'lii kue ia Akun.—Hoopiiia no ka hakaka me ka mea make. Ae mai oia i ka hewa malalo o ka Pauku 9, Mokuna 9, o ke Kanawai Karaima. Ua hoopaiia e ka Aha, e uku i umi dala. O Mr. E. P. Bond ma ka aoao o ke'lii, o Mr. Farwell ma ka aoao o ka mea hoopiia.
                Ke Alii, vs. Kaulia. — Hoopiiia no ka hakaka me ka mea make. A hewaia, hookahi jure i ae ole i ka hewa. Hoopaiia $25.00 ka uku, me ka hoopaahaoia ma ka hana oolea, ekolu malama. E. P. Bona, ka Loio Apana, kokua i ke'lii, J. W. H. Kauwahi no ka lawehala.
                Ke Alii, vs. William Crowningburg a me Geo. McNamara. — Hoopiiia no ke kuni kolohe ana a me ke oki ana i ka pepeiao o na hipa he 103, a oi iki aku a emi iki mai paha. Ua hoopiiia mai keia hihia mai ka Aha Apana mai o Makawao. Ua noi o Mi Fairwell ka Loio o na mea i hoopiiia i ka Aha. E hoopauia ke kumu elua o ka hoopii, (ke oki ana i ka pepeiao o ka hipa,) no ka mea, o ka Pauku 247 o ke Kanawai Kiwila o laua i hoopiiia'i, aole i pili i ka hipa. Ua ae ka Aha i ke noi a ke kokua, nolaila, ua hoopiiia laua, no ka hoailona kolohe ana i na hipa he 103, ka waiwai o Samuel R. Stone a me Benjamin, H. Sniffin ku-e i ke Kanawai. Aponoia e na jure, ekolu nae jure i ae ole i ka pono o Geo. McNamara. O E. P. Bona ka Loio no ke Alii, o Farwell a me Kauwahi na Loio no na mea i hoopiiia.
                Ke Alii, vs. Napala. — Hoopiiia no ka aihue holoholona (2 hipa,) ka waiwai o Dugald McDougall o Makawao, ua hookuuia. O E. P. Bona, ka Loio Apana no ke alii, o J. W. H. Kauwahi ka Loio no ka mea i i hoopiiia.
                Ke Alii, vs. Kaoo. — Hoopiiia no ka hoike wahahee, ua hookuuia. O E. P. Bona ka Loio Apana no ke alii, o J. W. H. Kauwahi ka Loio no ka mea i hoopiiia.
                Ke Alii, vs. Kalemana. — Aole palapala hoopii i loaa, nolaila, ua hookuuia.
                Ke Alii, vs. Nu. — Hoopiia no ka wawahi hale a me ka aihue, ua hoopaiia ma ka hana oolea eono malama. O E. P. Bona ka Loio no ke Alii, o Kahulanui ka Loio no ka lawehala.
                Ke Alii, vs. Makekau. — Hoopiiia no ka hoailona kolohe ana i ka Lio o Charles Crockett, ua hookuuia. O E. P. Bona ka Loio no ke alii, o J. W. H. Kauwahi ka Loio no ka mea i hoopiiia.
                Ke Alii vs. Hoe. — Hoopiiia no ka hoohiki wahahee, ua hookuuia, ma ke noi a ka Loio Apana. E. P. Bona.
                Ke Alii, vs. Makukona. — Hoopiiia no ka hoohiki wahahee, ua hookuuia, nolaila, ma ke noi a ka Loio Apana; E. P. Pona, ua hookuuia kekahi poe e ae eha i hoopiiia no ia hihia hookahi.
                Imua o ka mea Mahaloia G. M. Lop kana, a me ka mea Mahaloia F. W. Hutchinson, ua hiki mai he mau hihia hooki mare, i hoopaneeia, mai ka noho mua ana'ku nei oia Aha, elua hihia i hanaia, a ua hoopaneeia i kekahi a ke kau hookolokolo o Iune e hiki mai ana.
                He hihia hooilina kekahi i hiki imua o na Lunakanawai, he hoopii mai ka Aha Kaapuni mai, no ka hiki ole ana'e o ka mea pale, nolaila, ma ke noi a E. P. Bona, ka Loio o ka mea i hoopii, ua hoomauia ka olelo hooholo a ka Aha Kaapuni.
                He hihia waiwai kekahi mawaena o Thomas O. Smith, ka mea noi, a me John W. Kahue ka mea ku-e, ua hoopaneeia a ke kau hookolokolo o Iune.

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

                 Ke kauohaia'ku nei na Lunakula a me na Kumukula e hoili mai i ka inoa o ka poe Hanau, a me ka poe Make, i hoolahaia'i ma ka Nupepa Kuokoa. E kakau mawaho o ka palapala ia H. M. Wini, Luna Pai o ke Kuokoa.

                E hoomaopopo i ka Olelo Hoolaha a Burua ma, (C. Brewer & Co.) malaila oukou e kuai aku ai i na Ilikao, Ilibipi, a me ke Keleawe kahiko; me ka ukuia 'ku o ke kumu kuai makepono, no na mea kuai i laweia ma ko laua hale.

                 KA HOI ANA MAI O KA MOI. — Ua hoi mai ka. Moi, Moi Wahine a me ka Haku o Hawaii, ma ka mokumahu Kilauea, ma ka la 29 o Dekemaba nei, a me ko laua mau ukali pu. O ka mea Hanohano P. Nahaolelua, a me Lady Fanny Young Naea kekahi i holo pu mai. Ua kiia na pu aloha Alii he 21, e na Koa.

                 MAKE EMOOLE. — Oiai i ka holo ana mai nei o ka moku Kuna Kamoi, ua kokoke no hoi e ku ma ke awa, hoomaka kekahi poe ohua e puhipaka, pupuhi iho la kekahi kanaka i ka paka a ha-u aku la ua kanaka nei i ka paka, ia wa, o kona maule iho la no ia a make loa. "O ka la o ka Haku, me he aihue la i ka po."

                MISIONARI MAKE. — Ke ehaeha nei makou i ka make ana ma Waiohinu, Kau, Hawaii, ma ka la Sabati, oia ka la 22 o Dekemaba, o W. C. Shipman (Kipimana.) Ua minamina ia kona make ana, e na kanaka a pau o kona wahi, a me ka poe a pau i launa me ia. No ka mea, he makamaka aloha oia no ka Lahui Hawaii.

                GULA MA NUKILANI. — Ua lohea mai nei ma ka Moku Kialua Bolapola Manupaia. Ua loaa ke Gula ma na wahi a pau o Nu Kilani, a i holo mai nei ua moku la ia nei i piha MALAKEKE. He 25 mokuahi i holo ma Melebona a me Sidine mai, i lawe mai i na ohua a me na waiwai kalepa malaila. Oiaio paha?

                LADY FRANKLIN. Ua hiki hou mai ma Honolulu nei keia wahine Hanohano o Beritania; e holo ana i Kina, a hala loa aku i Iapana. He wahine kokua nui keia i ka poe ilihune a me ka poe nawaliwali a pilikia hoi. He wahine kahiko keia; aka, aole nae he manaka i ka hele i ka makaikai. E ake ana paha ia e ike i kahi o kana kane i hiki ai mamua o kona make ana.

            KOPAA O LAHAINA. — Ma ka lokomaikai o J. Y. Maipinepine Esqr. o ka Laiolele; Ua ike iho makou i ke kopaa i hanaia ma ka WILIKO o Lahaina, a iloko o ko makou manao ana, oia ke kopaa maikai loa, a makou i ike ai ma keia Pae Aina, i kanuia i Hawainei. E makaala e ka poe kanu ko, o lilo auanei ka Helu 1 i na keiki o ka malu ulu o Lele. 

                I NA MAKAMAKA I KA AINA E. — Ua loaa mai ia makou he palapala na John W. Kailipahee ma Kalifonia mai, e makemake ana e lawe i ka Nupepa Kuokoa. Nolaila, ke hai aku nei makou i na kanaka Hawaii a pau e noho ana ma na aina haole, a e makemake ana e lawe i keia Nupepa maikai, e loaa no ia lakou ka pepa ke hoouna mai lakou i na dala $3.50 ma ko'u lima, a na'u no e uku na lilo a pau o ka Eke Leta.
                E kakau mai ia H. M. Whitney, Luna Pai o ke "KUOKOA," Honolulu.

                LUNA KUDALA Hou. — I ka lohe ana mai i ka nui o ka poe i noi aku i ke Kuhina Kalaiaina no ka Laikini kudala i hookaawaleia ma ka make ana o John D. Kolopana, oia ka kekahi hana waiwai o Honolulu nei. O Hanale W. Sevarana ka mea i hoopomaikaiia, a e hoomaka ana i ke Kudala ma kona keena Kalepa, ma ka Hale Mahoe, ma ke alanui Alii wahine. No ko makou kamaaina i kona ano maikai, a me kona akamai i ke Kalepa, nolaila, ua hiki ia makou ke olelo ua kupono ke waiho ka poe mea waiwai ia ia; nana no e kuai aku.

                PE-PE I KE KAA.— I ka Poalua iho nei, he keiki e ku ana ma Alanui Maunakea, e pili ana ma ke kihi o Alanui Hotele, holoia'ku maluna o ua keiki nei e ka lio a me ke kaa o ka Makai Nui, e hoa ana. Ku ke keiki i na laau o ke kaa a hina ilalo me ka pau o ka ike, a a'e aku ua huila maluna o ka umauma; aka, ua lohe mai makou, aohe he pilikia loa o ka eha. He kuli ua keiki nei; aka, ina he nui a he uuku ka eha, aole no ia he mea e kapilipili ai no ka holo nui ana ma ko kakou mau alanui. Ina e makemake ana, ka poe keonimana e kakele i na lio holo o lakou, aia kahi kaawale o Kulaokahua, kahi e hiki ai lakou ke hana a 2:40 o ka manawa, me ka makau ole i ka haiki o ka iwi, a me ke kahea aku i ke kamana hana pahu kupapau.

                AIHUE I HOPUIA.— J. Hancok, no Suffield, Conn, hopuia e na makai kanaka ma ke alanui Maunakea, e kuai ana i kekahi mau waiwai aihue, he poe papale, he poe palule huluhulu, a me ka poe palule lilina, a me ka lole wawae, &c., he waiwai no kekahi poe kamaaina o keia wahi. Haalele oia ia Amerika ma ka moku Mary, o Edgartowu, i ka 1852, mai ia wa mai o ka holo luina kana hana ma keia mau awa, maluna o ka Rapid, o Milo & Gratitude, he kuke maluna o ka moku hope i ke kikina i hala iho nei; i ka home o ka poe luina kona wahi i noho iho uei a hala keia mau pule eono, he nui na mea o ia wahi i aihueia e ia. Hookolokoloia imua o R. G. Davis i ka poaono iho nei, a hoopaiia ma ka hana oolea he 12 malama. He nui paha ka poe o ia ano e hele wale nei, i ka nana aku i ka nui o ka poe e hoohuoi nei i keia poe aihue liilii.

He Mele aloha nou e ka Nupepa Kuokoa, i keia makahiki hou.

Ke oli aku nei makou,
I ke mele no ka makahiki hou.
He mele Ia he aloha,
Nou e ka Nupepa Kuokoa,
O ka Nupepa no oe,
Lawa pono ai na iini.
Pau pono na makemake.
Kuene pono na ikehala.
Mai hoohala mai oe,
I kou kaapuni hele ana,
Ma keia mau Mokupuni.
Ma na Helu elima i hala,
Aohe lokomaikai a koe,
O ka Nupepa Kuokoa.
Ua lilo na Helu elima,
I mau Helu manuahi,
Pa iho i ka Ahahui,
Aohe lai a koe,
Hipahipa hulo ke aloha,
Nou e ka Nupepa Kuokoa;
A he kou no oe a keu,
Keu oe o ka lokomaikai,
Aohe lua ma ke Kaona,
Ka hookuu i ka Ahahui,
Ka makua nana i hookumu,
Ka Nupepa Kuokoa.
Akahi oe a ike,
I ka hana a ke Kuokoa,
Ku oe a kaawale.
A hana oe i kau hana.
Aohe mea keakea,
I kou hoohehelo ana,
Ma na kai ewalu,
Ewalu no tausani pepa,
Ua helu na hapa nui a koe;
Aole pela kou hoa hele,
O ka ohi no kana a pau loa,
Pau e no na huna kapu,
Pau pu me na huna noa.
Auhea wale ana oe,
E ka Nupepa Kuokoa,
Hoa hele o ka Hoku,
Ka Hoku o ka Pakipika,
Pehea ko Ahahui,
E naue ae i na Hotele,
Ilaila na mea ono,
A ka maka e ike ai,
Hoonuu oe a kena,
A kena kena i ka Nupepa,
I ka Nupepa la o ke aha?
Nupepa o ke Kuokoa,
Kupono ke Kuokoa,
I imiia e Haalilio,
Ua lilo ka la Kuokoa,
La hauoli Aupuni,
Ma na moku Hawaii nei.
Akahi au a ike,
I ko ia nei kamahao,
Ku kilakila i ka lai,
Ka naue a ke Kuokoa,
Kohu Kapena oia la,
I ka alo i ka ino nui,
Nui na huaolelo,
I loaa mai ia nei,
Ia nei mai kaua,
I ka olu o ka Palai,
A lai ia mai au,
E na leo kaumaha,
O ka Hoku o ka Pakipika.
Ua ike no kakou,
O ka mea mua lilo i hope,
O ka mea hope lilo imua,
Pela paha na Nupepa,
Ua hala e aku ka Hoku,
Ka Hoku Pakipika,
O ka Helu 14 keia,
Akahi no a puka,
Ka Nupepa Kuokoa,
Ka la mua o ka makahiki,
Ua nani ua lai oe,
Ua hiehie ke noho mai,
Ua onaona ke ike aku,
Pau ole na mea ono.
O ka Nupepa Kuokoa,
Ua hai kumu ia aku,
Kau hana i hiki mai ai,
Ma na mea ono ke ai,
Imua o na hanauna hou,
I ai lakou a ono,
A mauu ke moni aku,
A halulu i ke kumu kileo,
Ko leo kai pane mai,
Ma ka lewa o Kaleponi,
Poniia oe a paa,
Ua paa oe i Maleka,
Kahi nana oe i lawe mai,

Na hua kumu o ke poo,
Ke poo o ke Kuokoa,
O ke poo iho ia,
Kahi i waiho ai ka noonoo,
O ka noonoo kai onipaa.
Hoopaa iho oe a paa,
I paa pono ai ko puili,
Ko puni o ka Nupepa,
Ka Nupepa Kuokoa,
Kai huakai ka Ahahui,
Ma na alanui o ke Kaona,
Me na papale kalali,
Me na Lipine Kuokoa,
Aohe we welo a koe,
Kapalili lua i ka umauma,
No Hae o ke Kuokoa.
Ku mai e ka Luna Nui,
Hooponopono i ka Ahahui,
Kahea i ka poe makemake,
Mai Hawaii a Niihau,
Na Misionari a pau,
Me na hoahanau pu,
Na kumu me na haumana,
Kokua i ke Kuokoa.

W. N. P. HUI KUOKOA.

Na Papala.

He olelo pane ia L. P. Kaleilehua.

                Ma ka Helu 12 o ka Hoku o ka Pakipika, o ka la 12 o Dekemaba, ua ike au i na olelo a me nu ninau, a me ka haina pu no; o olelo mai ana ia'u: " o kau manao maoli, aia no ia iloko o ka ole, ma ka latitu o Ladana kahi i kau ai." E kuhi ana paha oe, e L. P. K.. he olo ka latitu o Ladana, ea? Ko ike oleia i ka Palapala aina. "He keu oe o ke kanaka hoopilimeaai nui wale me na kumu."
                He keu hoi oe o ke kanaka ike nui wale i kuu hoopilimeaai ole. He hoopilimeaai anei au, ina na'u no ka'u ai, a me ka'u i-a, u me na mea a pau? Ina he hoopilimeaai au malaila, alaila, ua hoopilimeaai pu nu me oe. Aka, aole au i hoopilimeaai i lohe oe. He manaoio no ko'u e lawe i ka Hoku o ka Pakipika, aka. no ka pokole io no o kahi kakai o pua ai.
                "Pehea i akaka'i ko'u hoopilimeaai?'' wahi au. Eia no; " Ua hoomaka na keiki kupa o ke kaona o Honolulu nei. o kukulu i Ahahui Nupepa." E! ka nu hou ! Ka mea ka ia e akaka'i ka hoopilimeaai, o ke kukulu ana a na keiki kupa o ke kaona o Honolulu, i A huhui Nupepa. E aha ana o L. P. K.? E moa kani hewa ana paha la? E papa ae au i ko mau wahi hoa, aole make hoohenehene mai ia oe. o hila hihi loa auanei oe, i ka oleloia i ka moa kani hewa.
                E ui ae hoi au i kuu mau hoa o ka la welawela. O ka hoomaka ana anei o na keiki kupa o ke kaona o Honolulu, e kukulu i Ahahui Nupepa, ka mea e akaka'i ka hoopilimeaai? I ko'u manao, aole ia, he ole io no. Ina pela io no ka haina o ia niniau; alaila, iluna no ko alo kahi i huli ai, a pane mai nei. A i ole, he kamana ike ole, pilipili nakekeke. E nana oe, he okoa loa ka ninau, a he okoa loa ka pane ana.
                Ina paha penei ka ninau: "Ua aha na keiki kupa o ke kaona o Honolulu nei?'' Alaila, e pane iho oe penei; "Ua hoomaka na keiki kupa o ke kaona o Honolulu nei, e kukulu i Ahahui Nupepa." Oia ke o?? ke kohu, a me ka oiaio.
                A ke manao maopopo noi au, o oe ko olelo kohu ole mai wi, me ka ike ole i ka mea au e pane nei; nolaila, olelo oe, o ka hoomaka ana o na keiki kupa o ke kaona o Honolulu, e kukulu i Ahahui Nupepa, ka mea e akaka'i ka hoopilimeaai. Kohu ole loa. Okoa ka ninau, a okoa ka haina. He naaupo ke ano. Hoopili poao ka mea naauao i ka haina o kana ninau, i ke ano o ka ninau. Aole nae pela kau, he lalau kau haina. "
                Elua anei Ahahui nana i kukulu i ka hoolaha Nupepa? Aole, hookahi no wahi i kukuluia'i " Ma keia ninau a me ka haina pu; ua ike au he lalau loa no. E nana poho oe, aole kupono ka haina i ka ninau, ua nukee loa, ke haikaika mai nei. Ina pela ka ninau, alaila, aole pela ka haina. Eia ka ninau pono, " Elua anei wahi i kuhikuhiia'i ka hoolaha Nupepa?" Alaila e pane iho oe; " Aole hookahi no wahi i kukuluia'i," Aole loa no.
                Ina paha i manao mai oe ua pono no na ninau; alaila, ua kohu ole na haina a ina hoi i pono na haina, alaila, ua lapuwale na ninau. Ina i hoounaia keia mau ninau au i na aupuni naauao, i Beritania, i Farani, a i Amerika paha; aole lakou e pane mai e like me kou naaupo: