Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 7, 11 January 1862 — Page 1

Page PDF (1.42 MB)

KA

NUPEPA KUOKOA

Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii

BUKE I. HONOLULU, IANUARI 11, 1862. HELU 7

He Mele no ka Hae Hawaii.
I kakauia keia mele no ka pepa Helu 6 ; aka, ua hala ka manawa i kona hiki ana mai.] Nani wale kou welo ana, K ka Hae Hawaii, Ma ko Hawaii noi pae aina, Ma na ake o ka Pakipika, Kapalili lai malie; K pipio anuenue ; Na Ouholowai, Ka Hoku o Pelekane, KOU maka onaona ia, He puloku ke nana, He nohea ke ike aku, kau onaona i ka lewa ; Ua mau kau wo lo ana, Ma na kai ewalu, Ma na moku eha ; Ma Hawaii o Koa wo, Aweawe ula i ka lewa, No ka lewa nuu oo, No Ka lewa lani mai ; A he lani nui no oe Na Maui, o Kama ; A he kamakahi luu ole Na Oahu, o Kuihewa, Hewa na malia i ka nani, I Ka nani o ia pua ; A ho pua laha olo oe Na Kaimi, o Mano; Manomano kou welo ana, Ma ko Aupuni Hawaii ; A hala e na kini, Na Haku o ka aina ; O Kamehameha I, O kou lalii mua no ia, Nana i lou iho o Hawaii. Me ku mana o ka olelo ; " E oni wale no oukou, I ka pono a'u i imi ai, Aolo no o pau." Mr na olelo kanawai, " E hele ka elemakule, A moo no i Ue ala ; E hele e ka luahine A moe no i ke ala ; E hele na keiki A moo no i ke ala." Mo na hanu naauao, A Kamehameha II ; O ka lani alua ia, Nana i makia iho. Pau Hawaii i ka pono ; I ka " ainoa" ana ae, Pau na kii i ke ahi ;
[this line unreadable]
O ke Akua Kahikolu ; O Kameameha III., O ke kolu ia o ka lani, Au i pii ae ai,
[this section unreadable]
Hoio koia i ka olu ; Hooko i ka olelo, Ana i hoohiki ai ; " O ke kanaka hoopono, O ko'u kanuku hoi ia." Ua hoonoho kela, Mai Hawaii o Keawe, A Kauai o Mano ; Manomano kona aloha, 1 kona poe kanaka :
[this section unreadable]
Ma na kula Aupuni ; O ke Aupuni Kuokoa, Kana i imi hou ai ; Ua ko ia makemake, Ua pan na Kuikahi, Mo na aina e; Hoomalu ia a malu, Hole iu me ke aloha; Noho oe i hoike, I Kia Hoomanao, No lakou a pau. Nana e hoike ae, I ka lakou mau hana, " Ua ku i ke aloha, A me ka lokomaikai ; Ua ku i ka pololei, A me ka oiaio." Hookahi mea i koe ; E ka Hae Hawaii e , E uwe kanikau oe, I kou inoa Nupepa; A he pepa hou keia,
Au o ku mai nei, O " KUOKOA" ka inoa ; Ua like me ka inoa, O ke Aupuni Hawaii, Au e ku mau nei ; Aupuni e Kuokoa." " NUPEPA KUOKOA," Ku koo iho no oe, I naueue olo, I ka inoa ko Farani, A me Keoki Pa u leke, Na Kupu ino o Kahiki ; Na ke Akua e hoomau, I ke ola o ke Alii, A mo na 'Lii pu, A mo ke Aupuni, A me ka Lahuikanaka ; E welo no oe, e ka Hae Hawaii, A mau loa aku. Na K*.
Koolauloa, Oahu, Ian. 1, 1862. [ No loko mai o ka Olelo Geremania ]
KA MOO ALII.
I ka wa kahiko, oia ka manawa hookoia o ka ololo a kanaka. E noho ana kekahi alii me na kaikamahine ana ; o ka muli loa, oia ka wahine maikai loa o lakou ; no ka nani loa o ua kaikamahine nei, hoohuoi ka La i na wa a pau loa ana e ike ai i na papalina o ua kaikamahine nei. Ma kahi e kokoke ana i ka hale o ke alii, he ululaau, a malalo o kekahi kumu lemi, he punawai. I kekahi manawa e wela loa ai ka la, hele ua kaikamahine nei malalo o ke kumu lemi e hooleilei ai i ka popo gula una ; i kekahi hoolei ana a na kaikamahine nei, a hopu ae, aole i loaa, haule loa ua popo nei a komo iloko o ka punawai, nana aku la keia, a ike aku no ka hohonu loa o ka wai. Noho keia uwe me ka ikaika loa, no ka minamina i ka mea paani ana, a lohe keia i kekahi mea e kahea mai ana, "Heaha keia ou e ke kaikamahine a ke alii e uwe nei ? Ina he kanaka ka pohaku, ina ua aloha maoli ia oe." Huli ae keia e nana i kahi o ka leo i puka mai ai, a ike keia he wahi moo e puka ae ana kahi poo maluna o ka ili wai, a olelo aku keia, " O oe ka ia e kahi moo kolo wai; e uwe ana au i kuu popo gula." A olelo aku ua wahi moo nei. "Ina oia wale no, e hooluolu oe i kou manao no ia mea, no ka mea, he hiki ia'u ke kokua ia oe." A ninau aku ua wahi moo nei, " Heaha kau mea e haawi mai ai ia'u, ino nu e kii a lona
[this section unreadable]
ne nei, "Aia no i kau mea e makemake ai; haawi au ia oe i ka lole, o'u mau momi, i kuu gula, a me ka papale Alii e kau nei iluna o kuu poo.''
[this line unreadable]
oe e ae mai, owau kou kokoolua, hoapaani, ai pu iluna o ke pa hookahi, a moe pu iluna o ka moe kookahi, alaihi au kii i ko mea paani." A olelo aku ua kaikamahine nei, " Ke ae aku nei au ia oe i keia mau mea a pau loa, ke loaa ia oe kua mea paani ; " me ka olelo iho o ua kaikamahine nei iloko ona. Lapuwale hoi ka olelo a keia wahi moo, aia no paha kou wahi noho o loko o [this section unreadable]
me ke kanaka :
[this section unreadable]
ko ia nei ?uu koke aku ia no ia, a hoea mai
ana me ua popo nei i ka waha, a hoolei aku ia keia iluna o ka mauu. Ko ia nei hopu iho la no ia a holo, no ka piha loa i ku olioli. A kahea aku ua wahi moo nei, " Alia hoi paha oe e holo, aole hoi he like o ko'u mama me kou." Heaha auanei ka pono o ka ia net kahea aku, aole oia la lohe mai, ua piha loa kela i ka olioli. Nana aku ua wahi moo nei, a hala loa kela, luu hou iho la no keia i kona wahi oloko o ka wai. I kekahi la ae, e noho ana ua 'Lii nei me na hoa ai ona iluna o ka papakaukau, e ai ana iluna o na pa gula ; a lohe lakou i ka pahupahu aku o keia mea iluna o ke alapii pohaku, (mapala o ua wahi moo nei keia e pahuhu hele aku nei.) Ko ia nei hele aku k no ia a hiki i ka puka o ka lumi a akou la e ai ana, a kahea aku keia me ka leo nui, " E ke kaikamahine opiopio loa a re alii, e kii mai oe ia'u e hookomo aku iloko." Holo aku la ua kaikamahine nei a wehe
i ka puka, a ike keia, o ua wahi moo nei, pani hou keia i ka puka a paa, a hoi hou keia a noho ma ke pakaukau, me ka maka kaumaha. A ike aku la ka makuakane i ke ano e o ka maka o ke kaikamahine, ninau aku Ia, " Heaha keia ou ? Owai keia kanaka i kii mai nei ia oe?" A olelo aku keia, "Aohe he kanaka, aka, he wahi mea weliweli, he moo, aia ma ka puka kahi i ku ai, e koi mai nei e komo mai; oia ka mea nana i lawe mai kuu popo mai loko mai o ka wai inehinei ; a'u i ae aku ai, oia ko'u kokoolua, aole nae au i manao e puka mai ana kela mai loko mai o ka wai." Ia manawa, kahea hou aku ua wahi moo nei, " E ke kaikamahine opiopio loa a ke alii, e kii mai oe e hookomo aku ia'u iloko; ua poina auanei oe i kau mea i ae mai ai ia'u inehinei i ka punawai ? E ke kaikamahine opiopio loa a ke alii, e kii mai ee e hookomo aku ia'u iloko." Ia manawa, olelo aku ke alii, "E hooko ae oe i kau mau mea i olelo ai, e kii aku e hookomo mai iloko." Kii aku la keia a I hookomo mui la iloko, hele mai la laua nei a ma kahi o ua kaikamahine nei e noho ai, olelo ae ua wahi moo nei, " E kaikai ae oe ia'u iluna o ke pakaukau e noho pu kaua." Mai hapai ole no ua kaikamahine nei, o ka olelo ana aku a ka makuakane, " E hooko oe i kau mea i olelo ai." I ka manawa a ua moo Uei i kau ai iluna o ke pakaukau, olelo aku keia, " E hookokoke mai oe i kau pa i ai pu aku kaua." Hana ua kaikamahine nei e like me ka ia la olelo, aka, aole nae he makemake. Noho ua moo nei ai, o ua kai, kamahine nei, aohe he lalau iki i ka mea ai. I ka manawa i maona ai ua wahi moo nei, olelo aku keia, " Ua maona ae la au, e hoihoi oe ia'u a luna o kou wahi moe, e hooluolu iki iho ai au." I ka manawa i olelo aku ai ua wahi moo nei pela, uwe ua kaikamahine nei, a olelo iho iloko ona, " Akahi ka hoi ua wahi mea ino nana o moe ko'u pela ;" a mai hana ole no keia pela, o ka nana aku a ka makuakane, a olelo aku, " E hooko oe i kau mau mea a pau loa i olelo ai, o ka moo kou kokoolua," nolaila, aole, e hiki ia ia nei ke hoole; ko ia nei hopu iho la no ia i ua wahi moo nei, lawe keia a loko o ka lumi ona, paki keia ma ka paia me ka olelo aku, " Kou wahi ia e noho ai e na wahi moo ;" a kakali aku keia o ka haule iho o ke kino make o ua wahi moo nei. Aka, iloko o ko ia nei hikilele, aole i keia i ike aku i ko kino make a ua wahi moo nei, o ka ia nei mea i ike aku i ke ku ana mai, he keiki alii kanaka maikai. A o ua keiki alii nei mamuli o ka ae ana o ua kaikamahine nei, i ka la i haule ai ka popo iloko o ka wai, a me ka ae ana o ka makua-
[this section unreadable]

ia, a me kona kokoolua. Aole i loihi loa, mahope mai oia manawa, hiki mai ana kekahi kaa lio, e kauo ia ana e na lio keokeo ewalu, i hoonaniia i ke gula a me ka hulu o ka manu ; o ka mea nana i lawe mai, o ke kahu o ua keiki nei, o Hanale ka inoa. I ka manawa o ke ahi i kua moo ai, apo ua kanaka nei i ka puuwai ona i ke apohao, i naha ole ai ka puuwai ona i ka nui loa o
[this section unreadable]
ana e hoihoi i kona aina. I ke kau ana o ke
[this section unreadable]
lakou nei holo aku la no ia a hala mat ke kau wahi, lohe ua keiki alii nei i ka u-u-ina me he mea ala e naha ana ke kaa. A ninau aku ua alii nei i ke kahu ; " Ua haki paha ke kaa? A olelo aku ua kahu nei. " Aole, o kekahi apo hao i a po ia ai kuu puuwai, i ka manawa ou i hooliloia ai i moo, a noho ai oe iloko o ka punawai." Elua lohe ana a ua 'Lii nei i ka u-u-ina, me ka manao e haki ana ke kaa. Aka, aole he mea e ae ; no ka ikaika loa o ka pehu o ka puuwai i o na kanaka nei i ka olioli i ke ola hou ana o ke alii, nolaila pau ai na apohao i ka mokumoku, a naha ai ka puuwai ona. Pela io paha ke aloha o keia kahu i kana hanai, oluolu wale ka noho ana o na mea i like na manao pela. J. W.
* Ina e kakauia na hewa o ke kanaka maikai maluna o kona lae, e uhi iho oia i na maka ona no ka hilahila.
KEU MEA KEU MEA
Mai na Aina e mai.
*Mai kanikau wale maluna o na moa e poho walo ai.
KA MEA F. PAKELE AI I KA HOOKOLOKOLOIA. —
Mai aie. Mai hana i kekahi mea e lawehala ai i ke Kanawai.
* A i ike aku oe i ka pua roke e kau hookahi wale ana maluna o kekahi laau, a ike aku oe he laau roke kela. Pola hoi, a i ike aku oa i ka hana maikai hookahi a ko kanaka, he naau maikai no kona.
E LAWE I KA NUPEPA. — Hele aku la keka u wahi keiki opiopio ma ke kauoha a kona makuakane, a i kekahi o ka poe oia wahi hookahi. I aku la, " E ! e haawi mai oo i kau Nupepa na Pupa, a hoihoi mai no ; makemake o Papa e kena'ku na kona Kaikaina e noho la i kuaaina." Pane mai la ka mea ana i noi aku ai, "Ae, o hoi a ololo aku ia Papa, e hapai ia luna o kona hale a waiho maanei Ia, i loaa ka wahie nana e hoomahanahana i kuu wahi Ipu-ki, a pau no hoi, hoihoi aku no." Ke ao mai nei keia wahi olelo ia kakou, e hoomakaukau kakou i Nupepa na kakou, mai ao i ke kii i ka hai, o ku auanei i ka leo. ———— KE KAUA ANA o NA ROMA KAHIKO. — Ua oi aku ko na Roma ikaika i ke kaua, a ua pio ia lakou na aina o Europa a me Asia, a hiki i Inia, a me Aferika akau, mai Aigupita a ka Atelanika. He hana oiaio ke kaua ana o ia wa. Ua pio ia Iulio Kaisara na lahuikanaka 300 me na kulanakauhale 800. Ua make ia ia na kanaka he miliona, a ua pio hoi he miliona. A lilo nona ke aupuni okoa, ua hanai oia i ko Roma a pau, he 23,000 na papaaina. Eli iho la ia i loko nui, a hoopiha i ka wai, i mea e hoike ai i ko Roma i ke ano o ke kaua ana ma ka moana. ———— | *I ka wa e komo ana na koa kipi o Tenesi iloko o Kenetuke e hoopai ia Kenetuke, no kona pili ana i ke aupuni, ua kanu ke alanui e komo mai ai na mea kipi ole, a ua hoonohoia na koa kiai e paa ai ko ala hele. Aka, ua houluulu kakahi ???????? aupuni a kau aku i ke [this section unreadable] ko lakou alakai, a hele poeleele aku e hookokoke ana me na koa kipi, e ma-a-a ana me he poe hipa la e holo ana i kula. Kuhi hewa na koa, he poe hipa wale no lakou, a pela lakou i pakele mai ai, a komo iloko o
KE ANO 0 NA BOMA ILOKO O KE KAUA. —— He
mea poepoe ka boma me he poka pu kuniahi | la. Aka, ua hakahaka maloko, a he puka poepoe ma kekahi aoao. Ua hoopihaia ka hakahaka oloko i na noka kepau liilii, a me
ka mea kuni pauda, he one piuta i pina ka mea ho-a-a. Ua hahaoia ka boma iloko o ka pu kuniahi me he poka maoli la, a i ke ki pu ana, ua wela ka mea kuni o ka boma i ke ahi o ka pu. A lele aku no ia a haule iho iwaena o na enemi, alaila, ua poha ka boma i ka pauda iloko, a lele liilii na poka kepau iwaena o na kaua, e lawe ana i ka make a me ka eha ia lakou.
[this section unreadable]
kaua hou i na pu kahiko i mea ole, ma ka
[this section unreadable]
hoi he mea poepoe maoli na poka hou o keia 1 mau pu, he loihi, a he oi na poka hou, e komo loa ana iloko o na mea paakiki. Nolaila, ua ano hou na kaua o keia mau makahiki. Aole make ku kokoke na aoao hoouka, e hiki ai ke ki pa aka. E hoololiia ana na pu a pau o ke kaua ana. Ua waihoia na pu. kahiko a e hanaia ana na punao, o na pu kau poohiwi me na pu kuniahi. Aohe nui o na pa kaua pohaku e hiki ke ku paa imua o na poka pu kuniahi nao, me ka hiolo ole. Aka, he mea hoomake nui keia mau mea kaua hou, a he mea nae hoi ia e pau koke ai na kaua, a hiki koke mai ke kuikahi hoa ana.
KA HOLOPONO ANA O KA AIE AUPUNI O
AMERICA HUI — Ua lawe mama oluolu na kanaka mea dala a pau i keia mau palapala aie, me ka uku koke aku i ko lakou maa dala ilaila. Ke olelo mai nei ka poe luna hoaie, ua lilo na palapala aie he miliona na dala i keia la i kela la. Pela no, ua loaa i
ko aupuni na dala e hooholo i na oihana kaua i keia manawa. I ka hepedoma hookahi, ua lawe na kanaka o Nu Ioka. i $12,-240,000 o na palapala aie, a ua lawe na Baneko i $23,000,000.
KA WAHINE AIE. — Ma Bafulo, ka moku o Nu Ioka, ua holo kekahi wahine mea kane i ka hale kuai, a aie wale i na dala ho haneri Umikumamalua tausani. ($112,000) no na lole maikai nona. Hooio ke kane, aole o hookaa i kela aie no ka holo wale o ka wahine, a aio aku me ka lohe olo o ko kano. Hoopii ka men hale kuai i ua kane la o hookolokolo. Pale aku ko kano i ko koina, aolo o i uku, no ka moa, ho pono olo ka aie wale a nui e liko mo keia, me ka ao mua olo o ke kane. Kokua na jure mamuli o ko kano i hookolokoloia, a hoopuka ia ia me ka uku
KA NUI o NA PAONA AI K HANAI AI I NA KOA o KA AKAU. — Nui launa olo ka ai e hanai ai i na Koa o ke Aupuni i ka pule hookahi, O ko lakou nui, he 550,000, oia na Koa ku mau o ka Akau i koia manawa. 1,000 pahu puna, 1,700 pahu bipi, 34 tona puaa hamo, 34 tona puaa hamo uahi, 125 pahu alolo bipi paakai, 1.500 busela papapa, 1,250 husela pine, 60.000 paona Liki, 50,-000 paona kulina nahaha, 190,000 paona kope, 4,500 paona ti, 180,000 paona ko-paa, 6,000 galani malakeke, 400,000 paona berena maikai, 10,000 paona ohia maloo. O ka nui o na tona, he oi aku maluna o ke tausani hookahi. Aohe moku e ku noi ma ko awa e hiki ke lawe i ka moa i aiia o na Koa o ka Akau. Aole no hoi kau i ka nui o kanamai. ————
HE ALOHA KUPANAHA O KEKAHI ILIO I KE
KINO o KONA HAKU I MAKE. — Ua nui wale na kaao no na ilio aloha i ko lakou mau Haku, aka, o keia ka mea pookela aku. Ma ka Mokupuni o Sekia, e pili ana me na pae moku o Sekotia, ua make kekahi ka-naka, a ua kanuia ma ka ilina. Ia wa, kui aku ka lono ma na kauhale, ua huaiia ke kupapau o na ilio i ka po, a ?? ??? i? i ka [this section not readable] papau, hahai aku la kona ilio mahope, a ane hiki ole ia lakou ke kipaku aku mawaho o i ka pa ilina. I ka po, hoi hou aku kela ilaila, elieli iho la iloko o ka lua, a loaa ka pahu, pahupahu
[this section not readable]
e nana ai iloko, moe iho la ia malaila e nana iho ai i na maka o kona haku. Aole no ia i hoopa iki aku i ke kupapau, ua kena kona makemake i ka nana wale iho iloko o kahi e moe ana ke kupapau. Aole piha he lua o
KA HAKAKA ME NA B??KANE--He ?????
lealea nui ia ma Sepania. Ilaila no na alii i me na kanaka hanohano e hookeke ai e ike. Ua aoia kekahi mau kanaka i ka oihana e paio me na bipi huhu me na pahi o. He mea mau ka make ana o kekuhi mau mea o lakou i ka o ia mai e na bipi, a me ke kiolaia e na kiwi o ka bipi iluna. I kekahi mau malama i hala iho nei, e no-
[this section unreadable]
ma Maderida,a ua hanaia keia hoohakaka ana
[this section unreadable]
i ke Alii Wahine o Auseteria. I ka la Sabati ia hana lealea ana, a he nui na tausani kane a me na wahine i akoakoa mai e ike. He Ha le kea ka nui ia e puni ana i ke kahua paio ; malaila e noho ana ka lehulehu, a malalo ka pa i hookomoia mai ai na bipi e paio pu me na kanaka. A malaila no na Moi Wahine o Sepania, a me ko Auseteria, e nana ana. Ewalu na bipi i make i na kanaka, a elua na kanaka i make i na bipi ; alaila, hoolei iho ka Moi Wahine i ke ki o ka hale bipi ilalo i ke kahua, me ka huro nui ana o na kanaka, alaila hoi ae na Moi Wahine i ko laua wahi. Ma Sepania wale no kela hana lealea ana, i ka la Sabati, aole ma kekahi mau aina e ae o Europa.
KA AAHU PALE POKA o NAPOLEONA. — Hoolimalima aku la o Napoleona i kekahi paahana akamai o Parisa e hana i aahu nona, e hiki ole ai ke komo ka poka iloko. He mea ia e komo ai me he palule la maloko
ho o kona mau lele ????. A ????????
:hanaia, lawe mai ua paahana ????????? ku imua o Napoleona. N???????????? pe?a me ka mahalo, a kauoha ?????????? paahana e komo i ka aanu. Ua ??? ia e like me ke kauoha. Alaila, ???????? Emepera ia ia, " O ka ha?o i kona p?? mea i koe." Lalau aku kela i ka ??? pana, a kipu mai la i ka umauma o ka hana. Aole i komo iki ka poka, pakik?
ia no. Mai mako no ka paahana no makau. Kipu hou mai keia ma kena a pakika hou no ka poka. Pane hou ka Emepera, " Ua maikai loa kau uua. Heaha ka uku !" I mai kela, "E tausani dala." " Eia no ia," wahi a N leona, " A eia hoi na tausani hoa ??? uku no Luu hooweliweli wale ana ???????
KE KEIKI I HAULE I K KE KAE A ME ?? HOOLAIA MAI. — I ka holo ana o ka moku hu, mai Nu Ioka a i Stalanilani, e ????? kekahi keikikane, maluna o ka hale ha??? iloko o ka hooko ana o kanaka maluna, lo iho la kela iloko o ko kai. He mau ??? kahiki ekolu paha ko ke keiki. I ke k?? ana, " Ua haule ke keiki i ke kai, pu. nui ao la na loo mo ka hikilele, a holo la kekahi o hai i ka Pailota." H?? hope la ka moku maloko o kona kapuai ka?a??? i kahi i haule ai ua keiki la. ?eia aku kekahi mokumahu mahope o holo mai . poahi aku na kanaka me na luna a me papale o lakou i kela moku, o kahea ??? e nana iho i ko keiki i haule. Aole, (Mino lakou. Kuhi lakou, he hur?? i ???? nui mai hoi lakou, a holo wale aku ??? nana olo. Poho iho la ko lakou n????? aole paha e loaa ; aka, e mau ana ?? ka hope o ka moku, a hiki i kahi i haule i keiki la. A iko lakou i ka papale ??? ana, kahea, ia mai, " Aia kona papa?? Kahoa hou ia mai, " Aia ia ke k??????? Aka, holo ka moku, a lelo iho kekahi ka?? iloko o ke kai, e hopu ia ia. A loaa, ?? koko ia e ku i ka huila ; aka, luu ??? kanaka malalo o ka huila, a ea ae la ??
ka uwe. A loheia kona uwo. puoho ole akou a pau, " Ua ola ! ua ola ko keiki A hiki oia iluna, wahi lakou ia ia i na ?? pumehana, a pohala lea mai ia ua ola. E
kua, na haule au i ke kai, a na lilo uku k? papale"
He Keukeu a ke Koa.
[this section unreadable]
kela a me keia aoao o kekahi pu?? ko-
na kipi, i like ka nui o na kanaka me k? nui o na puali a elua o ka Akau. I nui na kipi no ka akoakoa u ko lakou mau koa ilia kahi hookahi; a manao ?? a na 'lii koa o ka Akau, ina e kaua me ie kauliilii o ko lakou mau koa ; alaila aole paha e nele ko lakou pio.
[this section unreadable]
mali i kekahi koa e lawe i ka pala???
[this section unreadable]
kauoha aku ana e hoohui mai na puali elua o laua, i hiki ai ke hoopio aku i ?? kipi. Aole nae he hiki iki ; no ka mea pepehiia mai la ka ahaipalapala e na k?? kipi, pela a pau na kanaka elima i ka pepehiia me ka hiki ole o na palupalu i ka hi i manaoia. No ia make pinepine, no, aila, aohe kamaka i ae iki mai e lawe ua palapala nei. Kahea aku ke 'lii i ko na mau koa apau, a ninau aku, " Owau ka mea e aa e lawe i ua mau palapala nei me kona makemake iho, me ke koi ole i mai ? " Hoole na kanaka a pau aole lakou e aa ; aka hoi, ku mai la kekahi keiki u opiopio, a olelo mai la, " Owau ke aa? Nolaila, haawiia'ku la ka paiapala ia ia a kokolo hele aku la ia ma kona kuli hala he mau mile, a hiki aku la i kuhi manaoia, a hoi mai la mo na palapala mailaila mai, me ke kokolo no ; aole nu i liuliu, ike oia he lio no kekahi alii kip

.