Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 10, 1 February 1862 — O Rare, ka mea Hoolaka Lio Hihiu. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

O Rare, ka mea Hoolaka Lio Hihiu.

Ua kaulana kekahi haole Amerilva ma na aina o ke ao nei, 110 kona hoolaka maikai ana i na lio hihiu āpiki. Mai kona \va kainalii mai, ua makaukau loa oia ma kona wahi i noho ai, no ka maikai o kana hana ana i na lio laka ole. A lilo ia i kanaka akamai, ao aku ia i ke kula hoolaka lio, a he nui na haumana i aoia e ia ma ke akamai o ka hoolaka lio. O ka hana lokomaikai i na lio, me ka hooluolu ia iakou, aole ka hana ino a me ka hooweliweli ia lakou ke kumu 0 kona akamai a pau. I na makahiki i hala iho nei, ua kaahele o Mika Kare ia Enelani a me ka nui o na aina o Europa a hiki i Asia, e ao ana i na mea lio i kana oihana. rle nui ka mahaloia o ua haole la e na alii a me na kanaka o Europa, ma na wahi a pau ana i hele ai. Ua laweia mai io na la na lio apiki he nui loa, na lio nahu, a keehi, a lele mai i na mea a pau e kokoke ana ia lakou. I kinohou, huna iho la ia i kana hana ana ia lakou ma kahi nalowale, a hala kekahi mau hora paha, ua puka mai kela imua o na kanaka e noho holo maikai ana maluna, a e hele maikai mai ana ua lio apiki ia. Haohao iho la kekahi poe 1 kana mea i hana'i, e kuhihewa ana, ua hooinu malu kela ia ia, i kekahi laau i hoopau ai i kona huhu. Aka, aole, o ka hooluolu wale ia ia, a me ka hoomoe ia ia iialo, alaiia ua ae ka lio e ee aku oia maluna o kona kua. Ua hoi hou mai nei o Mika Rare i Amerika. A i kona pae ana i Nu loka, he nui ka makemake o kolaila poe e ike aku i kana hana hoolaka ho. Ua piha paapu ka hale nui e pono ke komo i 5,000 kanaka ; kahi ana | i hoike mai ai i kona akainai. Ia poae, ia po ae, hookeke mai lakou e makaikai, a e ao i ka hana i hikiwawe ai ka hoohka lioana. i Penei ka hoike ana mai o kekahi Nupepa! o Nu loka : 44 He mea hoomaikai o Mika Rare, aele he mea paio. E ike mua na ka-| naka a pau i keia niea oiaio. Mai ka maka-: hiki 12 o Mika Rare, ua hooponopono ia i keia hana hou, i mea hoolaha iwaena o na 1 kanaka, i iilo ai kana oihana i mea lokomai-; kai i na lio. Ka mea hoopono keia e kela ana mamua o na oihana hoolaka lio e ae a pau. He luna hoolaha maikai kela, e ku mai ana iinua o ke ao paakiki e hoino nei i ( ka inakamaka aloha o lakou, e ao mai ana j ia kakou e ike i ka pono o ka hana lokomai-1 kai, aole o ka hookōikoi. Ua ao mai keia ia kakou mn na hana he ; tausaiii a keu aku, e hiki no ke hoolakaia ka lio huhu loa ma na hana lokomaikai wa.j ie no, a e aoia mai hoi ia e aloha mai a e; hoolohe mai i "kona kahu. I na makahiki mua, ua hai malu ia i kana pbe haumana! wale no i kana nau hana iioolaka, no ka j ukuia mai. 1 keia manawa, e Ihiki no i ke-1 kahi ke ao ia hana inaioko o ka hale hoike, no ka hapaiua i haawiia no l;e komo ana | ik>ko. | : Ke imi nei o Mika Rare i na lio apiki i j {mau mea paahana, a ke hana akn oei kela: me ka hoomaopopo lea. Ke ike aku nei makoa i iwikkanaka akamai makaiu ole, i mea| | hoolaka aku i ka «ihaaa nui hou, i mea e j rhc«pau akx* »fta X na hana ind kahiko i hoi-! 1 noial )4a lio i k& hoolaka ana. j

i He poe mea lio lehulehu na kanaka Amei rika, a ua pono loa keia kukala ana o Mika i Rare i ka hana lokomaikai maluna o lakou ; j no ka mea, he hapa wale no na lio o na ini(liona o lakou i hoolaka j>ono ia. O ka nui 0 lakou ua hahau inoia, a ua hoopololiia, a ua unnia ka hanu o lakou i mea e laka ai. Ma ka hooweliweli ka nui o ka huiia hoolaj ka ana, a ua lilo lakou i poe niakau wale, a . holo wale. Aole pela i loaa'i ke aloha o ka j lio ī kona kahu. ; Iloko o kekahi kula ana, ao mai o Mika | Rare i na hana a inakaukau elua. No ka ; ee pono ana i ka lio ka mua. Aole i paa ka | noho lio i na apo ma ka opu. Ua kau wale ■ ia no ma ke kua me ka paa ole. I ka ee ana . o ka nui o na kanaka, ua ku lakou ma ka ; umauma e nana ana i hope o ka lio. Aole | pela keia, ua ku ia ma ka uha hope e nana ; ana imua. Ua pili kona aoao akau me ka | aoao o ka lio. Ua paa aku kona lima akau I ma kela aoao mua o ka noho lio, komo kona ' wawae hema īloko o ke keehi, paa aku kona | lima hema i ke kaulawaha a me ka lauoho i o ka ai, a ua lele pololei iluna, a kau aku | ma ka noho. Aole kahuli ka noho. | Eia hoi kekahi, ua ao mai oia i ka hoopaa 1 ka holo o ka lio waha paakiki. Ina ikaika kekahi lio i ka holo, aole paa i kahuki ikaika i ke kaula, penei kana e hana'i; ua huki ia i kekahi aoao o ke kaula, a haliu ae i ke poo i hope, a haliu ae ka lio, i elua, ekolu paha huli ana a puni, a oluolu kona manao e hele pono, alaila hoohele hou ia, aole nae e hahau a keehi huhu ia ia. E akahele no me ka manao oluolu o ke kahu. Ua hookomoia iloko o ka oihana a Rare, ka hoomaka ana e hoolaka i na lio i kena wa keiki ai waiu. Aole pono ke hoomakau i ka lio keiki i kekahi mea, pono no e ao aku ia ia e hele mai i ke kahu a i na kanaka e ae me ka makau ole. E hanai ia ia i na mea ono, a e haha ia ia me ka lima, a alakai ia ia me ke kaula, aole nae e pono ke ee maluna ona e hooholo ia ia i kona tmku, a hiki i ke kola, a me ka ha paha o kona mau makahiki. īa wa a pau o kona uuku ana, ua hewa loa ka hahau ana ia ia i ka huipa. I ka wa e hoolaka ana a e koohana ana i kekahi lio, mai ae aku ke kahu e hana keia mamuli o kona manao. E ao aku ia ia e hele a e hana mamuli o ko ka haku manao wale no. I ike oia he haku kona, a he haku lokomaikai. Alaiia, e ulu mai no ke aloha 0 ka lio ia ta, ae pili mai kela mamuli ona me ka oluolu. A loaa i ka lio keia aloha, e hoolohe koke mai no ia i kona leo kahea e hele mai, a me ka hua hookahi o kona holo ana. Aole no he ano apiki maoli ko ka iio, e hiki uo ke ao aku ia ia i na mea a pau e maikai ai. No ka hawawu o ke ao ana, a me ka hookoikoi ino o ke kahu lio, kona apiki ana. Ua moakaka ka oiaio ma ka moolelo no Kerusa, ka lio kolohe kanlana loa o Enelani, 1 hoolaka ia e Rare. He lio ano diabolo kela i wawahi i kona mau hak lio, i nahu liilii i na holowaa kahl e ai ai, i uhai wale i na hao, a nahu wale mai i oa kahu ooa. Aia no ia me Kare i keia manawa, ua pipili aloha mai ia, e kau ana i kona nuku maluna o

ka poohiwi o ke kahu, me ka hooiohe pono i kona leo, He nui na mea heie e ike ia Rnre, no ka makemake e ike i kona paio ana me na lio huhu. Aka, ua kuhihewa lakou : aole ma ka jtaio kona ano, ma ka ianakila wale no maiuna o ka iokomaikai, n me ke ao aku i ke aloha. Aoie no e hiki i ka lio kolohe ke aoia i ka la hookahi e pono ai, aoie paha ia e pono io ana iloko o kekahi mau la, he mau hepedoma okoa no, a he mau malama i haia e pono ai ka lio ano makua, a i pau ai kona ano maa i na mea apiki. Aka, aole lio ino loa e hiki ole ke aoia e Rare i pono. A pela no na kahu lio ī aoia e ia, hiki no ia lakou ia oihana hookahi ke ianakiia maiuna o na ho npiki o lakou, a iilo lakou i mau lio maikai O Pikoka kekahi lio kahiko o Nu loka, he lio ikaika no ia, a ua piha loa i ku huhu ino ina kahu ona a pau. Ika hookomo ana ia ia iloko o ke kaa iio, he ekolu mau kanaka ikaika na mea e hiki ai ke hookoino. Aole no i weheia kona lei kauo kaa i na makahiki i hala iho nei he nui. He nui kona inau kahu i eha ia ia mamua, aole no i hiki i kekahi o lakou ke ee ma kona kua.

I ka hookomo ana mai ia ia iioko o ka haie hoike o Rare, ua leieie ae ia iluna, a peku wale mai me na wawae hope, a hamama kona waha e nahu mai, a inoino loa na maka i ka huhu. A neenee aku la o Rure e lalau ia ia, lele huhu mai kela e nahu. A ike mai kela i na maka makau ole o Rare, ua emi iho lakonahuhu. A kau ka iima mnluna o kona ai, ku malie iho la ia me ka haaiuiu. Hoohei ae la ia i kona wawae mua me ke kaula ili, a hoomaka e huki i ka wawae iiu« na e hoomoe ia ia ; akn, ua paakiki ioa kela, aole i moe. Akui ke kuli, aole i pau kona peku ana mai ina na wawae hope; aka, ua lanakiia o Rare, a hoomoe iho ia ia ilaio. He ioihi ko laua paio ana, a hiki i kona manawa i moe ai ilalo. Aiaiia, leie ae la o Rare maluna o kona kua, a hooholoia a puni oioko o ka hale. Nui mai ia ka huro ana ona kanaka. Ma ia hope iho, ike iho la o Pikoka, ua pio, aohe ona manao huhu houi mai. Ua ku maiie, ihooiiiia'i ka noho iio, a lele aku o Rare maiuna e hooholo ia ia e iike me kona makemake.