Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 12, 15 February 1862 — O Rare, ka mea Hoolaka Lio Hihiu. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

O Rare, ka mea Hoolaka Lio Hihiu.

| Iloko o ka Pepa mua, ua lioikeia aku |ka hana a Ilare i ka hoolaka lio ana. E i laha ana keia oihana ano hou nia naaina a pau, i oihana pono maoli. £ haaleleia |ana na hana koikoi, he mea ino ia e lilo jai no lio i mea pono ole. j Lia kekahi hoike maloko o Ua Nupepa |ma Ladana, no kana hana hoolaka i ke- | kahi lio ahiu malaila. Ua akoakoa niai |ka aha kanaka nui e ike i kana hana ana. Neenee malie aku ln o Rare me ka makau ole, a me ka olelo wehewehe i ke ano 0 kela mea keia mea e pili ana i ka hoolaka lio, ma ka hana oluolu wale aku no 1 mea e kinai pono ai i kona huhu. E paa ana kona lima liema ma ke kaula ili iloko o kona eke Lakeke, a e o aku ana kona lima akau ma ka lio e hooluolu ai ia ia. E nana mai ana ka lio ia ia me ka haohao i kona ano manao, makau iho !a, a lele ae iluna kona poo, a ku malie iho la. Nana pono aku la na maka o Rare ia ia, a emi iho ko ka lio huh.u me ka makau. Pili aku o Rare ma na wawae mua. a hoopaa aku i ke kaula ili i kekahi wawae, maluna mai o ke knpuai. Alaila hoomaka iho la ka hoopio ana. lie lio nui ikaika loa ia ; i ka ike ana aku o ka poe makaikai, aule ia he paani lealea ; aka, he hana nui io maoli no e hookahe ana i ka hou o ka lio a me ke kanaka. He paio. o ko ke kanaka hana | naauao, a manao paa ma hekahi aoao. me ; ko ka lio naaupo ikaika e pale mai ana 1 ia ia. Lele ae la ka lio iluna, a haule iho ; la a ku maluna o ke kuli pelu i ke kaula | ili e hukiia ana. o aku la konn nuku e ! puhi mai ana i ke oka i haliiia malalo. | Alaila, hooikaika hou kela e ala ae, a haule hou iho ma na kuli. Kahe iho la I kona hou, ha mai la kona hanu, hnalulu I kona kino a puni, i kona hoeikaika ana e j pale aku i ke kaula ili. Aole no e hiki, | hoomau 110 o Rare e huki paa ana ma i ke kauia me ke akahele ana no, a pau ke I aho o ka lio. a moe iho la ma ka aoao. J Ka pau no ia o ko ka li<» manao ku-e, • a ae wale aku no ia i ka Rare hana a pau i koe. Moe malie iho la ka lio rna ; kona aoao e paupauaho ana. Lalau aku i o Rare i na wawae ona, a hapai ae tn, a i hookui i kekahi wawae me kekahi wa- ] wae, aole na« oni ka lio. Kau aku la o j Rare i na wawae maluna o kona poo, e hoike aku ana i kona lanakila maluna ona. A maha iki ka lio, wehe ae la U i na kaula e paa ana ia ia, a hoala ia mai ka lio. Alaila, ae ae la o Rare maluna o kona kua, a hooholo keaka ia ia a puni ; ke kahua, me ka huro nui mai o ka poe e makaikai mai ana. Eia kekalii (vovke no Rare Uoko o na Nupepa o Nui loka, i kana ao ana mai i na haumana hoolaka lio malaiia O ka .

I hoomoe maikai i ka lio ahiu ka mea nui | iloko o ka holaka ana. 1 La alakuiia mni kekahi lio ahinahina , nunui loloa. kiekie ke kino. Ua loloa | kona lauoho a me ka huelo e lewalewa ;ana. Hai mai la kona ona, he lio ano I maikai ia, aole i make kekahi ia ia ; aka. | ua hewa ka hana ana a ka poe i hoao i i ka hoolaka ana ia ia, a i keia wa, aohe mea hiki ke hoohana ia ia, no kona ku-e ikaika mai. He lio maikai loa ia ke nana aku, he poo kiekie, me na maka haaheo. a me ke kino nui nani. A<»le i hoomaka koke o Rare i ka hana ana, ua ike pono no ia i ke ano o kela lio, he mea makau ole ia, aole e haalele koke ana i kona manao. Pa-i-pa-i lima aku o Rare ia ia, a hamohamo aku, a olelo alolia aku ia ia, i loaa mua ka manao launa. Alaila hoonee iho la ia i kona lima ma ka wawae mua, a ilalo i ke kapuai, e hoao ana i ka hoopaa i ke kaula ili malaila. Aka, ua ike ka lio i kona manao a hoole mai e kaili aku ana i kona wawae. Mahope wale iho, ua paa ka ili ilaila ; alaila, hooikaika o Rare e hookomo i ka ili maloko o ke apo o ka opu, i mea e huki ai i ka wawae iluna ; ia manawa ke pio loa ana. He hooikaika aku, a he pale mai ia laua a hala ka hora okoa a me ka hapa, a nui na kaula ili i moku ia ia. A komo ke kaula ili maloko aku o ke apo opu, huki ae la kela e pelu ae i ka w«iw ? ae iluna. Ikaika loa ka, lio e pale ae ia huki ana. Akahi no a huhu loa ka lio, a peku aku a nahu mai, a lele ae la iluna. a ku ma ke kuli, a ala hou mai iluna, ua loa kona aho, aole i pau. Kulu wale iho ka hou mai kona kino a puni, fne he mea la maiioko mai o ka wai. i Manao iho la ka poe makaikai, e make paha auanei o Rare i ka leleia maluna iho, ua ike nae o Rare i ke ano o kana hana. Aole ia i hookuu iki i ke kaula ; paa aku no, a huki malte me ka lima maloeloe ole. Aka, ua wela loa oia no ka hana ikaika, ua ulaula mai kona helehelena. I kekahi manawa. hooleiia o Rare a iwaena o ke kahua, a holo puni mai ka lio iloko. A paa iho kona poo i ke kaula ma ka iaau pa, huki kela amoku ke kaula, a hemo ke kauiawaha mai ka lima mai o Rare, lele ae la ia maluna pono o Rare e kuiou ana, a holo puniia iioko o ka pa poepoe, e imi ana i kahi e pakele ai. Hooho mai r.a waliine makaikai mawaho mai o ka pa, a holo aku la me ka makau nui. A hala paha na hora ekolu o keia paio ana, ua nui kā wela o laua a eloa. Ua pili paapu ka huna o ke oka i ke kino o Rare i puiu i ka hou, mai ke poo a kona mau wawae, a pela no hoi ka lio ; aka, | aole noi pau ko )aua aho. Aole i makau hou ka lio ia Rare, hoowahawaha kona

imanaoi ka poe a pau e nana mai ana, 1 Koiuo ae la ke kahu lio iloko o ke kaj hua e kokua ia Rare ; nka, kipaku koki ka lio ia ia me ka hoehaia, o holo kela i kahi e wahi ai i kona mau eha. | Kupanaha no ka hoomanawanui ana c : Rare, aole ia i huhu iki ia ia. ahonui no ! ia, a hoohuli ae la kela i ke peo o ka lio :ma kekahi aoao, a hooholo puni ia ia, a pe!a e hoopau aku ai i kona aho. A liala ka hora eliina o ke ahiahi, ua ; hookoia ka manao o Rare, ua hookomoia , ke kolopa malulo o ke apo opu, a hoohin;i ia ia iiulo ma ka aoao. Alaila pau ka paio ana, ua pio ke ku-e o ka lio, a lana- ; kila o Rare. Moe malie iho la ia ; aae mai la i ka ee ana o Rare maluna ona, a hele maikai aku ia e like me ka niaiiuo o ;ka mea hooholo. A hoi aku ka lehulehu o ka aha kanaka me ka huro liui ana, a ; me ka mahalo ia ia. Mahope iho o ka hooiaka kekahi j lio hihiu loa. ua kanalua ka poe e inakai|kai mai ana ia Rare, no ka hiki ia ia ke I Imolaka i ke Z(bera, kekahi o na hoioho- | lona i hiki ole ke hoolakaia. A ke |>ai ■ nei makou i ke Kii oua holoholona la ; jaka, pane aku o Rare, He liiki ia'u ke hoolaka ia holooolona " A uolaila, kii Inku oia i kekahi Zcbcra iloko o ka ka pa j holoholona hihiu o Laeiana ; a ua hooia'ka ia ma kona akamai nui imua o lakou. ; A lawe ae ia oia i ke kau wahi lau nahelehele, a hoolei aku ia iluna o ka a-i o ua \Zebera la, a alakai aku ia ia ia a puni ke kahua hoikeike, me ka laka kupono, a he ; liiki no i kekahi keiki uuku ke hooholo a imilimili, a oia kekahi o na mea kaulana ;loa a Rare i hana'i. i He mau tausani na lio paakiki a Rare ji hoolaka ai ma Ameriku, ina Eneiani, a jina Farani. a ma na aina a pau o Europakahi ana i hele ai. Kaulana kona jakamai ma ia mau aina a pau, no kn i maikai o kana hana. Ua ao oia i na kahu lio he lehulehu e hana i na lio ma kana oiliana. Ma kela mau wahi a pau, ua laweia niai ia ia na liol\olohe loa nana e lioolaka, a ua lanakila keia maiuna o iakou a pau. Aoie kekahi o lakou i lanakiia niaiuna ona. Ma ka hoomoe ana ia lakou kona akamai e kinai iho i ko iakou hana apiki. Mai manao kakou ua hana wale o Rare i kela mau aina me ka uku ole la, ua uku nui no ka poe i aoia e ia, a ua uku hoi ka poe makaikai waie i hapalua dala. Ua iilo ia i kanaka waiwai nui ma ia ha» na, a ua hoi hou mai oia i kona aina hanau e noho ai me ka hanohano. Aka, aoie ia he kanaka hookiekie ; he akahai no, a mea launa oluolu me na kanaka a pau. Ua hookipaia keia ma Europa, maioko o na hale o na'lii a me na moi nui, a haawi mai iakou ia ia i na makana nani ; aka, ke mnu nei kona akahai e like ana me kona ano kahiko, kaulana oie.